Πρόγραμμα ευαισθητοποίησης σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προσφύγων
Αυτή η παράξενη άνοιξη του 2020 που ήρθε κι άλλαξε τη ζωή των μαθητών και των εκπαιδευτικών όπως και τη ζωή γενικά, όρθωσε εμπόδια στις δραστηριότητές μας, αλλά παράλληλα άνοιξε νέους δρόμους, αβάδιστους και ενδιαφέροντες, πολλά υποσχόμενους σε αυτούς που διαθέτουν φαντασία, πείσμα και πάθος.
Το «κι αν ήσουν εσύ;» είναι ένα πρόγραμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της ευρύτερης εκπαιδευτικής κοινότητας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προσφύγων. Υλοποιείται δε από το 2015 από το Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Από το 2016
Στη Μεσσηνία το «κι αν ήσουν εσύ;» υλοποιείται από το 2016 και κάθε χρόνο οι μαθητές των σχολείων που συμμετέχουν παρουσιάζουν τη δουλειά τους και διαχέουν το μήνυμα της αποδοχής του άλλου, μέσα από τη συμμετοχή τους σε Μαθητικό Φεστιβάλ ή Ημέρες Δράσης, χρησιμοποιώντας κυρίως θεατρικές τεχνικές.
Για το 2020 τα σχολεία στο «κι αν ήσουν εσύ;» είχαν αποφασίσει ότι η παρουσίαση των εργασιών να γίνει μέσω ΜΜΕ! Όταν, λοιπόν, προέκυψε η καραντίνα, τα σχέδια αρχικά πάγωσαν, αλλά στην πορεία και καθώς ξανασυναντήθηκαν μέσω τηλεδιασκέψεων, η ομάδα προχώρησε και με μικρά βήματα ολοκληρώθηκαν κάποιες από τις δράσεις.
Τα σχολεία
Οι μαθητές αποτύπωσαν τις σκέψεις και την εμπειρία τους μέσα από κείμενα δημιουργικής γραφής ή εικαστικές δημιουργίες για το πώς αντιλαμβάνονται τις έννοιες «Ξένος», «Μαζί», «Μόνος», «Διαφορετικός», απαντώντας παράλληλα και στο «ποιος είμαι εγώ», «τι θέλω» και «ονειρεύομαι».
Στόχος είναι ο αναγνώστης να ακούσει το μήνυμά τους μέσα από τις δραστηριότητες εκείνες οι οποίες παρήγαγαν λόγο ή εικόνα και έτσι να γίνει συμμέτοχος. Να αναρωτηθεί «κι αν ήσουν εσύ;», όπου «εσύ» ο εαυτός του, το παιδί του, ο γέροντας γονιός του…
Ο Covid-19 έφερε όλο τον πλανήτη σε δεινή θέση και δημιούργησε ένα κλίμα που αναδεικνύει δικαιώματα που παραβιάζονται και θέματα όπως η ποιοτική διαβίωση των ατόμων τρίτης ηλικίας, το θέμα των αστέγων, το καυτό προσφυγικό, η πρόσβαση σε σύστημα υγείας και καθαρό νερό για όλους.
Τα σχολεία που συμμετείχαν είναι:
Νηπιαγωγείο Αρφαρών, 24ο Νηπιαγωγείο Καλαμάτας, 1ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμάτας, 21ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμάτας, 7ο Γυμνάσιο Καλαμάτας, Γυμνάσιο Μεθώνης, ΕΕΕΕΚ Καλαμάτας, 2ο ΕΠΑΛ Καλαμάτας, ΕΠΑΛ Μεσσήνης και Παιδικά Χωριά SOS.
Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών: Αλεξοπούλου Χαραλαμπίας, Γιακμογλίδου Σοφίας, Γραμματικού Αγγελικής, Δούβα Ελένης, Δρόγκαρη Αντωνίας, Κατσαπάρα Μαρίας, Κατσίκα Μαρίας, Κάτσου Ελένης, Κλείδωνα Άννας, Μακράκη Καλλιόπης, Μακρή Κονδυλίας, Μπρέγιαννη Φωτεινής, Νίκα Κωνσταντίνας, Ντισπυράκη Πελαγίας, Παναγιωτοπούλου Θεοδώρας, Παπαμιχαλοπούλου Ιωάννας, Περρωτή Κατερίνας, Προκόπου Αφροδίτης, Τσερπέ Σταυρούλας, Τζανετάκη Δήμητρας, Τζήλου Γεωργίας και από το Κέντρο Επαγγελματικής και Οικογενειακής Υποστήριξης των Παιδικών Χωριών SOS των Παναγιώτας Κοπίτα και Χρύσας Παπαδοπούλου.
1ο Δημοτικό Καλαμάτας
«Μια φορά και μια κορονοϊοχωροχρονιά»
Τα παιδιά εξετάζοντας το θέμα ποιος είμαι εγώ – ποιος είναι ο άλλος, ασχολήθηκαν με ανθρώπους από το παρελθόν που υπήρξαν ξένοι ή πρόσφυγες και η επιβίωσή τους ωφέλησε την ανθρωπότητα. Σήμερα πρόσφυγας αύριο μεγάλος επιστήμονας. Σήμερα ασφαλής αύριο ξένος…. Και το αντίθετο. Εγώ κι εσύ μοιάζουμε πολύ!
Μια φορά και μια κορονοϊοχωροχρονιά , τότε που τα παιδάκια έβλεπαν τον κόσμο ,άρα και το σχολείο τους, μέσα από μια οθόνη, σε μια πόλη του νότου ,μια δασκάλα ανέθεσε στα μαθητούδια της μια εργασία. «Σήμερα που είναι Σάββατο» τους έγραφε στην ηλεκτρονική τάξη, «σκέφτηκα να μου κάνετε μια ζωγραφιά. Σας δίνω ένα κειμενάκι. Διαβάστε το και ζωγραφίστε γύρω από αυτά τα λόγια που βρίσκονται σε εισαγωγικά».
Ο δεύτερος γιος του Αϊνστάιν, ο Έντουαρντ ρώτησε κάποτε γιατί ο πατέρας του ήταν τόσο διάσημος. Ο Αϊνστάιν απάντησε:
«Όταν ένα τυφλό σκαθάρι σέρνεται πάνω στην επιφάνεια ενός καμπυλωτού κλαδιού, δεν παρατηρεί ότι η διαδρομή που έχει καλύψει είναι πράγματι καμπυλωτή. Ήμουν αρκετά τυχερός να παρατηρήσω αυτό που το σκαθάρι δεν είχε προσέξει.»” Κι έβαλαν τα δυνατά τους τα παιδιά κι έφτιαξαν τα σκαθαράκια τούτα δα. Τα ποδαράκια τους να σέρνουν απαλά στα κλαδάκια τα καμπυλωτά. Μα…. και τον Αϊνστάιν να χαμογελά που… ακόμα και σε μια κορονοϊοχωροχρονιά κατάφερε να εμπνεύσει τα παιδιά δημιουργικά.
21o Δημοτικό σχολείο Καλαμάτας – Τάξη Ε2
Γράμμα στον εαυτό μου και σ εσένα : Ξένος – αλλόκοτος- μόνος -διαφορετικός ….
Πόσες φορές ένιωσα έτσι!!!
Ρωτάω τη μάνα, τον πατέρα μου κι ύστερα τον παππού και τη γιαγιά μου….
Μου λένε ιστορίες της προσφυγιάς κι ύστερα τραγουδούν της ξενιτιάς τραγούδια πονεμένα…
Κι αν ήσουν εσύ μικρό παιδί σε ξένο τόπο τι θάθελες πώς θάνιωθες εσύ;
Σε σκέπτομαι.
Οι μαθητές της Ε2΄τάξης του 21ου Δημ. Σχ. Καλαμάτας
Δημήτρης, Μαρία, Μαριτίνα, Αγγελική, Ράνια, Αλεξάνδρα, Θάλεια, Γιώργος, Κωσταλένια, Παναγιώτης, Βασίλης, Αλέξανδρος, Πάνος, Σωτήρης, Δήμητρα, Σπυριδούλα, Γιάννης, Νικολής, Διονυσία, Αντώνης, Θανάσης.
Νηπιαγωγείο Αρφαρών – Γυμνάσιο Μεθώνης – ΕΠΑΛ Μεσσήνης
Διαφορετική ηλικία – σχολική βαθμίδα – πόλη: τα παιδιά διερευνούν ευρηματικά το ποιος είμαι εγώ και ποιος ο άλλος, με το ΕΙΜΑΙ- ΘΕΛΩ – ΟΝΕΙΡΕΥΟΜΑΙ
7ο Γυμνάσιο Καλαμάτας,
Τμήμα Α3
«Κι αν ήσουν εσύ» στο μάθημα της Λογοτεχνίας.
Διαβάσαμε στο μάθημα της Λογοτεχνίας, το διήγημα του Ηλία Βενέζη, η Δάφνη. Η ιστορία μας γοήτευσε. Πιάσαμε κουβέντα, βρήκαμε τον εαυτό μας σε αυτή. Βρήκαμε κι άλλους πολλούς συνανθρώπους μας… Προβληματιστήκαμε. Τώρα μοιραζόμαστε μαζί σας μέρος από τη αναγνωστική μας εμπειρία…
Αν δεν ξέρετε την υπόθεση της Δάφνης, σας δίνουμε μερικά στοιχεία. Μπορείτε πάντα να τη διαβάσετε. Πιο κάτω φαίνονται μερικά από τα μηνύματα που αντλήσαμε από το διήγημα
«Εσύ κι εγώ στην καραντίνα…»
Αγαπημένη μου ξαδέρφη,
Έλαβα μέιλ σου και χαίρομαι πολύ που είστε όλοι καλά. Έχουμε καιρό να μιλήσουμε γιατί από τότε που μετακομίσατε μόνιμα στην Αγγλία έχουμε χαθεί… Βρήκα τέλεια την ιδέα σου να σου στείλω πώς είναι αυτή η νέα καθημερινότητα στην καραντίνα που είμαστε αυτές τις μέρες. Είπα να σου γράψω άμεσα, για να γελάσεις και λίγο (μαζί μας).
Την χειρότερη περίοδο μετακομίσαμε σε αυτήν την πολυκατοικία γιατί τώρα λόγω του ιού πρέπει να είμαστε κλεισμένοι σε ένα πολύ μικρό σπίτι πέντε άνθρωποι. Αλήθεια τώρα: πώς ζουν άνθρωποι στο δρόμο, σε ένα υπόγειο λίγα τετραγωνικά ολόκληρες οικογένειες… Με ξεπερνάει και με θυμώνει. Τώρα πια δεν έχω το δικό μου δωμάτιο γιατί το μοιράζομαι με την μικρή, την Κατερίνα. Έχουμε και την Αντιγόνη που δίνει πανελλήνιες φέτος και το έχει ρίξει στο αραλίκι γιατί η εφηβεία την έχει χτυπήσει στο κεφάλι. Και εγώ, η μεσαία που κανείς δεν ασχολείται μαζί της, γιατί υπάρχουν πιο σοβαρά προβλήματα από μένα, όπως η τεμπελιά της μικρής και τα νεύρα της μεγάλης…
Α και η κ Φρόσω από δίπλα που τσακώνεται 25 ώρες το εικοσιτετράωρο με τον σύζυγο της. Μόνο μια φράση ταιριάζει στην κατάσταση «μια τρελή, τρελή οικογένεια» (και λίγα λέω).
Η μαμά πάει να τρελαθεί και να μας τρελάνει και εμάς. Τώρα έχει πάρει άδεια γιατί δουλεύει ο μπαμπάς και το έχει ρίξει στο μαγείρεμα, στην καθαριότητα και στην γκρίνια. Μόνιμη ατάκα της πλέον είναι «σήκω από τον καναπέ να κάνεις καμία δουλειά, θα πάθεις τίποτα όλη μέρα με αυτό το διαολόπραγμα».
Ο μπαμπάς, τι να πω γι αυτόν τον κακόμοιρο με τρεις θεότρελες γυναίκες. Καλά εντάξει τέσσερις είμαστε αλλά εξαιρώ τον εαυτό μου από την κατηγορία θεότρελων γυναικών.
– Μπαμπάκα θα μου πάρεις και μένα ένα κινητό; Η μικρή. (ό τι θυμάται χαίρεται όπως λέει και η μαμά)
– Μπαμπακούλη θα μου πάρεις τα αθλητικά παπούτσια που σου έλεγα, όταν ανοίξουν τα μαγαζιά; Η μεγάλη. (150 ευρώ τα παπούτσια εντωμεταξύ. Οικονομικά, αν σκεφτείς ότι στο παρελθόν είχε ζητήσει παπούτσια με 350 ευρώ).
– Άντρα της ζωής μου, κολόνα του σπιτιού μου, θα μου πάρεις ένα καινούριο πλυντήριο; Χάλασε αυτό που έχουμε και δεν μπορώ να πλένω τα ρούχα στο χέρι.
Η μαμά. (το πλυντήριο το πήραμε πριν από ένα χρόνο, πανάκριβο και με την εγγύηση της μαμάς ότι θα κρατήσει για πάντα και να βάζει και στοίχημα).
-Μια ερώτηση θέλω να κάνω… θυμάσαι Κωνσταντίνα αυτά που έλεγες για το πλυντήριο ότι δεν θα χαλάσει και ότι το είχες ψάξει το θέμα και ότι αυτό το πλυντήριο ήταν το καλύτερο; Ο μπαμπάς.
– Άλλο αυτό!!! Η μαμά.
Δεν θα μείνω σε αυτά βέβαια ούτε θα πάω εκεί που πάει μόνο του το πράγμα, σε όσους μπορεί να τσακώνονται γιατί είναι άδειο το τραπέζι τους το μεσημέρι… Θα σου πω ότι όταν έχεις στο ίδιο σπίτι τρία κορίτσια που πρέπει να κάνουν μαθήματα ηλεκτρονικά, τότε καταλαβαίνεις ότι τα πράγματα δυσκολεύουν. Η μικρή να έχει μάθημα στις οκτώ και να ξυπνάει κάνοντας θόρυβο, εμένα, που έχω μάθημα στις 9:30. Ε, αφού με ξύπνησε η μικρή, αρχίζω να τσακώνομαι μαζί της, με αποτέλεσμα να ξυπνήσουμε την μεγάλη, που ξύπνησε την μαμά, που ξύπνησε ολόκληρη την πολυκατοικία με τις φωνές της και πάει λέγοντας…
Ξεκινάει το μάθημα της μικρής στο σαλόνι, με το laptop που απαγορεύεται σύμφωνα με τη μαμά να μετακινηθεί, μην γίνει καμία ζημιά και χαλάσει και πάρουμε laptop και δεν πάρουμε πλυντήριο! Η μαμά σαν διακριτική που όπως ξέρεις δεν είναι, έφυγε από το σαλόνι για να μην αποσπά την προσοχή της μικρής, όποτε εισβάλει στο δωμάτιο της μεγάλης χωρίς να χτυπήσει την πόρτα μια και σε αυτό το σπίτι η διακριτικότητα περισσεύει και την έχει κοπανήσει από τα κλειστά παράθυρα. Αν μπορείς να μαντέψεις τι ακολούθησε, κερδίζεις μπισκοτάκι…
Αφού λοιπόν μπούκαρε έτσι μέσα στο δωμάτιο της μεγάλης, άλλος ένας καβγάς ξεκινάει σε 3,2,1… Μετά βεβαίως πάω και εγώ να δω τι συμβαίνει, μπλέκομαι στον καβγά, έρχεται και η μικρή από το σαλόνι, γιατί δεν άκουγε τίποτα από τις φωνές μας και….πανωλεθρία!
Η κατάληξη μιας υπέροχης μέρας, γιατί φυσικά τα παράξενα δεν σταμάτησαν με αυτό τον τσακωμό, είναι η εξής: να σχολάσει νωρίτερα ο μπαμπάς από την δουλειά, να έρθει στο σπίτι, να μην τον έχουμε ακούσει, αυτός να έχει καταλάβει τι γινόταν και επειδή μας ξέρει, να προτιμήσει να χωθεί στην κουζίνα να βάλει μια μπουκιά στο στόμα του ο άνθρωπος. Εμείς στο δωμάτιο της μεγάλης, ακούσαμε θόρυβο και υποθέσαμε ότι έχει μπει κλέφτης. Τρομάξαμε, η μαμά μας πήρε αγκαλιά και μας είπε ότι μας αγαπάει και να μην ανησυχούμε. Τότε πήραμε όλες από ένα βαρύ αντικείμενο να επιτεθούμε στον κλέφτη. Μπαίνοντας στην κουζίνα με χίλιες προφυλάξεις και βλέποντας τον μπαμπά-κλέφτη, μάντεψε… τσακωθήκαμε πάλι και μετά βάλαμε τα γέλια.
Κάπως έτσι κυλούν οι μέρες μας και βέβαια τα βράδια αργά που ησυχάζει το περιπετειώδες σπίτι μας, ο νους μου πάει στους άλλους…φαντάζομαι πως είμαι στη θέση τους: προσφυγόπουλο στη Μόρια, άστεγος στην Ομόνοια, σε ένα σπίτι που φωλιάζει η βία….ταράζονται τα όνειρά μου και νιώθω κάπως τυχερή που στην καραντίνα τη βγάζω καθαρή με λίγο σπασμένα νεύρα….
Σίγουρα για το υπόλοιπο της ζωής μου θα θυμάμαι αυτές τις ημέρες της καραντίνας. Τις περιπέτειες στη ζούγκλα του σπιτιού και τις άλλες… του μυαλού…αυτές που κάτι σκάλιζαν βαθιά μέσα στην ψυχή μου.
Ούτε θα ξεχάσω που προσπαθούσαμε με την Κατερίνα και την Αντιγόνη να κρυφακούσουμε, βάζοντας ποτήρια στον τοίχο, την κ Φρόσω με τον άντρα της να τσακώνονται από το δίπλα διαμέρισμα. Που όταν η μαμά τελείωνε το σφουγγάρισμα, παίρναμε τον κουβά και βγαίναμε στο μπαλκόνι για να πετάξουμε τα νερό στο δρόμο (κρυφά από τη μαμά εννοείται) και ρωτούσαμε «περνάει κανείς από κάτω;», μετά, που γελάγαμε έτσι χωρίς λόγο και το καλύτερο, όταν η Κατερίνα ήθελε να βγάλει έξω από το κλουβί του τον Χαράλαμπο (το κουνέλι της) για να περπατήσει στο σαλόνι, ο μπαμπάς της έλεγε «απαγορεύεται να βγει από το σπίτι του! Είμαστε σε καραντίνα, πρέπει να φτιάξει χαρτί»
Έτσι, με καθημερινές τρέλες, περνάμε εμείς αυτή τη καραντίνα και τελικά δεν είναι τόσο δύσκολα μέσα, όχι τόσο όσο περίμενα όχι όσο για κάποιους άλλους…
Απ όλα αυτά, κράτα την τρέλα !!Να τη βγάλουμε καθαρή!
Λες να ισχύει αυτό το « όλα για κάποιο λόγο γίνονται», προβληματίζομαι και πού και πού, θυμώνω.
Γράψε μου τα δικά σας τρελά! Άντε να δούμε,
Σε φιλώ,
Σταυρούλα
Συνέγραψε η Σταυρούλα Τσάκωνα (Γ3)
EEEEK Kαλαμάτας.
Μια ιστορία μέσα από τη ζωή.
– Μαμα πεινάω!
– Δεν έχω φαγητό παιδί μου…
– Μαμά κρυώνω!
– Δεν έχω κουβέρτες παιδί μου…
– Μαμά φοβάμαι!
– Δεν έχω κουράγιο παιδί μου…
– Πρέπει να αφήσουμε το σπίτι μας! Να φύγουμε από την πατρίδα μας.. Μάζεψε τα πράγματα σου, πάρε μόνο τα αγαπημένα σου πράγματα και βάλε τα στην βαλίτσα μας… Θα είναι δύσκολο το ταξίδι, αλλά πρέπει να φύγουμε από εδώ…
Η Μαρία, ο Παναγιώτης, η Ελένη, ο Μιχάλης, η Αργυρούλα και η Χριστιάνα, βάλανε βιαστικά στη βαλίτσα ο καθένας από κάτι αγαπημένο και ξεκίνησαν για το ταξίδι που σε βάζει στα παπούτσια του άλλου….
Παιδικά Χωριά SOS
Ψυχοπαιδαγωγική ομάδα του Κέντρου Επαγγελματικής και Οικογενειακής Υποστήριξης των Παιδικών Χωριών SOS
1 Θέμιδα Κ.
2 Μαρία Λ.
3 Μαρία Σ.
4 Ρενάτο Κ.
5 Ειρήνη Ν.
6 Δημήτρης Β.
7 Μάνος Κ.
8 Αντώνης Λ.
9 Αναστάσιος Χ.
Μαθητές και μαθήτριες Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού σχολείου
ΘΕΜΑ : Ανθρώπινα Δικαιώματα
Συντονισμός: Δήμητρα Τζανετάκη – Γεωργία Τζήλου και Οργάνωση: Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση – Ύπατη Αρμοστεία ΟΗΕ για τους πρόσφυγες.
