Η συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων την περασμένη εβδομάδα είναι ένα το κρατούμενο[1]. Τα πόσα λεφτά προγραμματίζονται να κατευθυνθούν και με ποιες διαδικασίες είναι ένα δεύτερο κρατούμενο. Ακούστηκαν διατάξεις για ενεργοποιηθεί το φρένο έκτακτης ανάγκης – και ορισμένοι πιστεύουν ότι μπορεί να είναι καθαρά θεωρητικό. Τι σημασία έχει; Πρέπει να γίνει πεποίθηση ότι οι αποφάσεις που πάρθηκαν δεν έχουν ουσιαστική νομική βάση. Τώρα θα προσαρμοστούν οι κανονισμοί. Για το λόγο αυτό και η νέα ΚΓΠ που μας αφορά όσο τίποτα άλλο στον οικονομικό κόσμο μας, παίρνει τη μια μετατόπιση μετά την άλλη για το πότε θα εφαρμοστεί.
Με άλλα λόγια, η πραγματική δουλειά ξεκινά τώρα. Αυτό που απομένει είναι ότι έχει γίνει ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, συμφωνώντας για την έκδοση κοινού χρέους για πρώτη φορά, έστω και εν μέρει και για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Το Ταμείο Ανάκτησης είναι η συμμόρφωση με την οπτική του Ζαν Μονέ ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να μεγαλουργήσει μέσω κρίσεων και ότι θα ήταν το άθροισμα των λύσεων που αναπτύχθηκαν για να ξεπεραστούν αυτές οι κρίσεις.
Αν κοιτάξει κανείς τις επαγγελματικές τάξεις, θα βρει αλλού δυσαρεστημένους με περικοπές στη χρηματοδότηση για καινοτομία, έρευνα ή άμυνα, αλλού επικίνδυνα αγχωμένους με το πότε θα εκταμιευθούν τα σχετικά ποσά, άλλους ευχαριστημένους που θα γυρνούσαν πίσω στις πρωτεύουσές τους να ανακοινώσουν τα γνωστά, άλλους να προετοιμάζουν για εκλογές, άλλους να σκέφτονται το πότε θα τις κάνουν ένα μελισσολόι που τρέχει σε κάθε κατεύθυνση, με τους δικούς του σκοπούς, ιδιοτελείς ή μη!
Το τραγικό, όμως, είναι η εργατική τάξη και η απασχόληση. Απλή αναδρομή στα στοιχεία ανεργίας και τη μεταβολή τους από τον Ιούνιο 2019 μέχρι τον Ιούνιο τρέχοντος έτους προκύπτει αύξηση εγγεγραμμένων ανέργων κατά 20%, καθώς πέρυσι ήταν 938.812, φέτος η ανεργία σε επίσημα στοιχεία ΟΑΕΔ ανέρχεται σε 1.126.173 (187.361 περισσότεροι φέτος). Η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση μεταξύ των Περιφερειών από τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους εμφανίζεται στην Περιφέρεια Ιόνιων Νήσων (227,97%). Εκρηκτική αύξηση των εγγεγραμμένων ανέργων καταγράφεται και στις Περιφέρειες: Νοτίου Αιγαίου (220,93%) και Κρήτης (101,27%). Είναι κατανοητό ότι χώρες όπως η Ελλάδα, που ήταν ήδη σε δυσχερή θέση εξαιτίας των πολυετών μνημονιακών ενισχύσεων που έχουν καταστήσει το χρέος της χώρας αδύνατον να αποπληρωθεί στις επόμενες πολλές δεκαετίες, βρίσκεται σε θέση δυσχερέστερη από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.
Πάντως, σε δελτίο Τύπου με τίτλο Ανάκαμψη και μελλοντική χρηματοδότηση της Ε.Ε.: το ΕΚ αξιολογεί την έκβαση της Συνόδου Κορυφής του Κοινοβουλίου [2] και επιμένει στις προτεραιότητές του για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) που πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις πιο σημαντικές προκλήσεις της Ευρώπης μεσοπρόθεσμα, όπως η Πράσινη Συμφωνία, η ψηφιοποίηση, η οικονομική ανθεκτικότητα και η καταπολέμηση της ανισότητας».
«Χρειάζονται άμεσα νέοι ίδιοι πόροι. Χρειαζόμαστε επίσης μέτρα για τη διασφάλιση του κράτους δικαίου. Επιπρόσθετα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένα ζητήσει να δοθεί τέλος στις επιστροφές (rebates). Εφόσον αυτά τα αιτήματα δεν ικανοποιηθούν, το ΕΚ δε θα δώσει την έγκρισή του. Ο COVID-19 βρίσκεται ακόμα ανάμεσά μας, καθώς παρατηρούμε εκ νέου εξάπλωση στην Ευρώπη. Είναι αναγκαίο περισσότερο από ποτέ να δράσουμε γρήγορα και με θάρρος».
Ως είναι γνωστό, στην πατρίδα μας υπάρχουν πάντοτε οι φωνές άρνησης και κατακραυγής που εμφανίζουν τις αρνήσεις τους, ακόμη και εκεί που δεν υπάρχουν. Διαβάζοντας, λοιπόν, ότι τα όσα αποφασίσθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής συνιστούν νέο μνημόνιο για τη χώρα, θεωρώ ότι είναι άδικο και για την Ελλάδα και για την Ευρώπη, ή οι δικαιολογούντες τέτοιες απόψεις δε γνωρίζουν τις διαδικασίες και έτσι, για όσους γνωρίζουν, οι αντιρρήσεις τους παίρνουν τη μορφή άναρθρων κραυγών. Τουλάχιστον 25 χρόνια πριν από την έναρξη μνημονίων η ανάγκη προγραμματισμού ήταν στην επικαιρότητα, όπως τώρα, ώστε να καταβάλλονται προσπάθειες να πιάνουν τόπο τα επενδυόμενα ποσά που εισρέουν στη χώρα, όπως σε όλες τις χώρες της Ε.Ε.
Έτσι, για τα ποσά που θα λάβει η Ελλάδα (με αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις) περιγράφονται στις παραγράφους Α18 και Α19 του κειμένου των αποφάσεων της Συνόδου. Τόσο το παρελθόν όσο και το μέλλον διδάσκουν ότι τα κράτη μέλη καταρτίζουν εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στα οποία εκτίθεται η μεταρρυθμιστική και επενδυτική ατζέντα του εκάστοτε κράτους μέλους για τα έτη 2021-23. Τα σχέδια θα επανεξεταστούν και θα προσαρμοστούν ανάλογα με τις ανάγκες το 2022, ώστε να ληφθεί υπόψη η τελική κατανομή των κονδυλίων για το 2023.
Τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας αξιολογούνται από την Επιτροπή εντός δύο μηνών από την υποβολή τους. Τα κριτήρια της συνεκτικότητας με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις, καθώς και της ενίσχυσης του αναπτυξιακού δυναμικού, της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της οικονομικής και κοινωνικής ανθεκτικότητας του κράτους μέλους, θα πρέπει να λαμβάνουν την υψηλότερη βαθμολογία στην αξιολόγηση. Η αποτελεσματική συμβολή στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση αποτελεί επίσης προϋπόθεση για θετική αξιολόγηση (ειδικά θετικό στοιχείο για την περίπτωση της χώρας μας που έχει εκδηλωμένη πολιτική την απολιγνιτοποίηση, ανεξαρτήτως αν είναι σωστή ή λάθος αυτή η οπτική!).
Η αξιολόγηση των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας εγκρίνεται από το Συμβούλιο, με ειδική πλειοψηφία βάσει πρότασης της Επιτροπής, μέσω εκτελεστικής πράξης την οποία το Συμβούλιο επιδιώκει να εκδώσει εντός 4 εβδομάδων από την πρόταση.
Αν αξίζει να κάνει κανείς μια παρατήρηση «περί υστέρησης» των αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής, αυτό πρέπει να αφορά στο ότι τα κράτη μέλη αποφάσισαν να εγκαταλείψουν εντελώς τη «λύση γέφυρας», στόχος της οποίας ήταν ακριβώς η άμεση αντιμετώπιση κρίσεων στους πολίτες, μετά το ξέσπασμα του Covid-19. Σε ένα πλαίσιο όπου ο ιός αυξάνεται ξανά, οι πολίτες χρειάζονται βεβαιότητα. Μόνο το Κοινοβούλιο δήλωσε πως θα συνεχίσει να εργάζεται σκληρά για να διασφαλίσει ότι η ανάκαμψη ξεκινά χωρίς καθυστερήσεις. Δε δίνεται απάντηση στην ανεργία με την οποιαδήποτε καθυστέρηση!
[1] https://www.consilium.europa.eu/media/45132/210720-euco-final-conclusions-el.pdf
[2] Ανάκαμψη και μελλοντική χρηματοδότηση της ΕΕ: το ΕΚ αξιολογεί τη σύνοδο κορυφής | Επικαιρότητα | Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Του Γιώργου Μαρκατάτου
