Ο «μαέστρος» της χορωδίας Αγαθάγγελος Γεωργακάτος μιλά στο «Θάρρος» για την αυριανή σπουδαία συναυλία στην Αρχαία Μεσσήνη
«Οι καταξιωμένοι μονωδοί του συνόλου μας είναι ταυτόχρονα και πανάξιοι ομαδικοί τραγουδιστές, φαινόμενο όχι συχνό και συνάμα καθόλου εύκολο»
Μια σπουδαία μουσική εμπειρία θα έχουν την τύχη να απολαύσουν όσοι αύριο το απόγευμα (19.30) βρεθούν στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Μεσσήνης. 14 καταξιωμένοι μονωδοί, μεταξύ των οποίων ο «δικός μας» διεθνούς φήμης βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς, συνυπάρχουν σ’ ένα μοναδικό δημιουργικό φωνητικό σύνολο το «ΜεῙΖοΝ ensemble». Μια μέρα πριν από τη μεγάλη συναυλία, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός», ο «μαέστρος» της χορωδίας, Αγαθάγγελος Γεωργακάτος, μιλά στο «Θάρρος». Μεγαλώνοντας στην Κεφαλλονιά, η ενασχόληση με τη μουσική και δη με τις χορωδίες, ήταν «μόνοδρομος»… Ο κ. Γεωργακάτος μάς δίνει απαντήσεις για το πώς δημιουργήθηκε το μουσικό σχήμα, για τις δυσκολίες συνύπαρξης σε μια χορωδία σπουδαίων «σολίστ», για τα μελλοντικά σχέδιά τους και πολλά άλλα ακόμα… Αξίζει να σημειωθεί ότι στην αυριανή συναυλία θα παρουσιαστεί, σε πρώτη εκτέλεση, μία νέα χορωδιακή σύνθεση του Στάθη Γυφτάκη (καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Ωδείου Καλαμάτας) με τίτλο “Άξιος”, γραμμένη για το“ΜεῙΖοΝ ensemble” και ειδικά αφιερωμένη στον «εμπνευστή» του, Δημήτρη Πλατανιά.
-Η αγάπη σας για το χορωδιακό τραγούδι πότε ξεκίνησε και πώς προέκυψε; Υπήρξαν παράγοντες που επηρέασαν αυτή την πορεία;
Γεννήθηκα στην Κεφαλλονιά και η εικόνα μιας μικρής ομάδας ανδρών σε κύκλο που προσπαθούν να συνταιριάξουν τις φωνές τους προκειμένου να τραγουδήσουν ή να ψάλλουν a cappella (χωρίς τη συνοδεία οργάνων) είναι για μένα πολύ οικεία και με συνοδεύει από την ηλικία των 5 ετών περίπου. Τραγουδάω a cappella πολύ πριν ξεκινήσω τις σπουδές μου στο χορωδιακό αυτό είδος, οπότε η συνέχεια με τις σπουδές και την καριέρα ήρθε κάπως φυσιολογικά. Δημιούργησα νεαρός την Κεφαλληνιακή Χορωδία, συμμετείχα ως χορωδός στην Πολυφωνική της Πάτρας, σπούδασα στην Ουγγαρία, επέστρεψα στην Πάτρα και δίδαξα επί 10 χρόνια στο Δημοτικό Ωδείο και από το 2012 είμαι στη χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Δηλαδή επί 44 χρόνια είτε στην Κεφαλλονιά, είτε στην Πάτρα, είτε στο εξωτερικό, είτε στην Αθήνα, μόνο χορωδία και τίποτε άλλο.
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για τη δημιουργία του “ΜεῙΖοΝ ensemble”; Έχει υπάρξει ποτέ άλλη ανάλογη προσπάθεια στη χώρα μας;
Το “ΜεῙΖοΝ ensemble” δημιουργήθηκε επειδή συναντηθήκαμε ως φίλοι και ως παρέα, άτομα που μας αρέσει αυτό το είδος χορωδιακής μουσικής. Η ιδέα ζυμώθηκε σε τραπέζια με πολύ φαγητό και ποτό, πολλή χαρά και πολύ ανάγκη για δημιουργική φωνητική συνύπαρξη. Στις μέρες μας ανάλογο φωνητικό σύνολο δεν υπάρχει, εφόσον δε μου διαφεύγει κάτι. Στο παρελθόν μικρά ανδρικά χορωδιακά σχήματα a cappella ήταν η Αθηναϊκή Πολυφωνία του Θ. Κάβουρα και παλιότερα οι Τραγουδιστές του Α. Κοντογεωργίου. Ίσως να υπήρχαν και άλλα που εγώ δε γνωρίζω.
-Πόσο δύσκολο είναι γενικά το εγχείρημα στο “ΜεῙΖοΝ ensemble”;
Σε μια τέτοια προσπάθεια οι όποιες δυσκολίες παρουσιάζονται δεν είναι το μεγάλο θέμα. Το σημαντικότερο θέμα είναι η αγάπη για το ομαδικό τραγούδι στο οποίο ισχύουν τελείως διαφορετικοί μουσικοί “νόμοι” από αυτούς που ισχύουν στο μονωδιακό. Στο “ΜεῙΖοΝ ensemble” η αγάπη για το χορωδιακό τραγούδι a cappella είναι αυτονόητη και στο βαθμό που το κάθε μέλος καταθέτει τις ικανότητές του ως συνεισφορά στην κοινή προσπάθεια, οι δυσκολίες υπάρχουν μεν, ξεπερνιούνται δε. Η επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος κρίνεται κατά πολύ στο βαθμό ατομικής απόλαυσης, επιθυμίας και, φυσικά, ικανότητας του καθενός να ενσωματωθεί εγκεφαλικά, συναισθηματικά, μουσικά και φωνητικά στη χημεία της ομάδας. Να κάνει, δηλαδή, αυτό που στα αγγλικά λέμε “blending” (ανάμειξη), να μην ξεχωρίζει σε κανέναν τομέα και να χαίρεται γι’ αυτό.
-Η ύπαρξη καταξιωμένων μονωδών σε ένα τέτοιο χορωδιακό σχήμα διευκολύνει την επίτευξη των μουσικών στόχων του συνόλου;
Η ύπαρξη μονωδών σε μία χορωδιακή προσπάθεια υπό συνήθεις συνθήκες θα μπορούσε να καταστεί από προβληματική έως αδύνατη κι αυτό επειδή το μόνο κοινό στοιχείο που έχουν το χορωδιακό με το σολιστικό τραγούδι είναι ότι χρησιμοποιούν το ίδιο όργανο, τη φωνή.
Όμως, ο τρόπος σκέψης και χρήσης αυτού του εργαλείου (της φωνής) είναι διαφορετικός στις δύο περιπτώσεις. Είναι σαν δύο αθλήματα στα οποία απαιτείται μεν μπάλα (μπάσκετ – ποδόσφαιρο), αλλά είναι τελείως διαφορετικά μεταξύ τους. Αυτό δε σημαίνει, βέβαια, ότι η μία ικανότητα αποκλείει την άλλη, αλλά ούτε ότι τη θεωρεί και αυτονόητα ισχύουσα. Στο δικό μας φωνητικό σύνολο οι καταξιωμένοι σολίστες έχουν σε μεγάλο και θαυμαστό βαθμό και τις δύο ικανότητες. Για παράδειγμα, ο Διονύσης Σούρμπης (στην παρούσα συναυλία θα απουσιάζει για οικογενειακούς λόγους) κατάγεται από τη Ζάκυνθο και από μικρό παιδί τραγουδάει χορωδιακά, ο δε συμπατριώτης σας βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς, που είναι ο εμπνευστής και ο αρχηγός του “ΜεῙΖοΝ ensemble”, έχει προκύψει από μεγάλη χορωδιακή παράδοση (γονείς), αλλά και ο ίδιος τραγουδούσε ως νεαρός στις χορωδίες της Καλαμάτας.
Επομένως, οι καταξιωμένοι μονωδοί του συνόλου μας είναι ταυτόχρονα και πανάξιοι ομαδικοί τραγουδιστές, φαινόμενο όχι συχνό και συνάμα καθόλου εύκολο.
-Τι θα ακούσουν όσοι βρεθούν στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Μεσσήνης; Έχει διαφορά για μια χορωδία η εμφάνισή της σ’ ένα χώρο με ιστορία χιλιάδων ετών από μια αίθουσα ειδικά διαμορφωμένη για συναυλίες;
Έχουμε ετοιμάσει χορωδιακά έργα θρησκευτικής και κοσμικής μουσικής του 20ού και 21ου αιώνα, καθώς και διασκευές ελληνικών παραδοσιακών τραγουδιών για ανδρική χορωδία. Θα πρέπει να τονίσω ότι μέσα στους στόχους του “ΜεῙΖοΝ ensemble” είναι και η δημιουργία κινήτρου στους Έλληνες συνθέτες να γράψουν πρωτότυπα έργα για μας. Στη συναυλία αυτή, λοιπόν, θα αποδώσουμε σε πρώτη εκτέλεση μία νέα χορωδιακή σύνθεση του Στάθη Γυφτάκη (καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Ωδείου Καλαμάτας) με τίτλο “Άξιος”, γραμμένη για το“ΜεῙΖοΝ ensemble” και ειδικά αφιερωμένη στον Δημήτρη Πλατανιά.
Όσον αφορά στο χώρο της συναυλίας, το “ΜεῙΖοΝ ensemble” είναι ένα ανδρικό φωνητικό σύνολο δωματίου που ειδικεύεται στη φωνητική μουσική a cappella. Το ρεπερτόριο αυτό παρουσιάζεται σε κλειστούς χώρους, χωρίς μικρόφωνα, ώστε οι τραγουδιστές να μπορούν να ακούν τις αρμονικές των υπολοίπων φωνών. Η συναυλία στο Αρχαίο Θέατρο της Μεσσήνης είναι σε τελείως διαφορετικές και πιθανόν δύσκολες συνθήκες για να αποδοθεί άρτια και με άνεση ένα τέτοιο ρεπερτόριο. Όταν το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών μάς πρότεινε αυτές τις συναυλίες στους αρχαιολογικούς χώρους με τίτλο “Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός”, παραβλέψαμε τις όποιες δυσκολίες πιθανόν παρουσιαστούν εξαιτίας του ανοικτού χώρου και με χαρά και ενθουσιασμό θα προσπαθήσουμε να αποδώσουμε τα μέγιστα, προκειμένου οι λάτρεις του χορωδιακού τραγουδιού a cappella να έχουν μία καλή ακρόαση, που τόσο ανάγκη έχουμε όλοι μας στις περίεργες συνθήκες που βιώνουμε λόγω της πανδημίας.
-Ποιοι είναι οι μελλοντικοί στόχοι του φωνητικού σχήματος;
Στα σχέδιά μας είναι οι ηχογραφήσεις και οι πρώτες εκτελέσεις ελληνικών έργων, η διεύρυνση του ρεπερτορίου μας σε πιο εξειδικευμένο ρεπερτόριο του 20ού και 21ου αιώνα και οποιαδήποτε άλλη χορωδιακή μουσική προκύψει, αρκεί να μας αρέσει και να είναι ταιριαστή στον ήχο του συνόλου μας.
Του Κώστα Γαζούλη
