Ο κορωνοϊός και τα δραματικά αποτελέσματά του στο αγροτικό εισόδημα και στον κύκλο της αγροτικής παραγωγής κατέδειξαν όσο τίποτε άλλο την απουσία πραγματικού ενδιαφέροντος για τον παραγωγό και τους αγροτικούς κλάδους. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός, αφενός, ότι δεν υπάρχει κανένας απολύτως αγροτικός κλάδος που δεν επηρεάστηκε από την κρίση του κορωνοϊού, είτε στην παραγωγή, είτε στην πώληση των προϊόντων του, είτε και στα δύο μαζί και, αφετέρου, ότι υπάρχουν αγροτικοί κλάδοι που δεν έχουν λάβει ούτε ένα ευρώ από τα έκτακτα κονδύλια χρηματοδότησης λόγω των περιοριστικών μέτρων κατά του κορωνοϊού.
Πριν από λίγες μέρες ψηφίστηκε από τη Βουλή το νομοσχέδιο με τον ωραίο και εύηχο τίτλο «Απλούστευση πλαισίου άσκησης οικονομικών δραστηριοτήτων αρμοδιότητας υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και άλλες διατάξεις», ο οποίος, όπως φάνηκε, δε δικαιώνεται από το περιεχόμενό του, καθότι χαρακτηρίζεται από προχειρότητα, έλλειψη οράματος και αποδεικνύει ότι η κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν έχει στις προτεραιότητές της την αγροτική ανάπτυξη, δε θέλει ή δεν μπορεί να σχεδιάσει στρατηγικά το μέλλον του πρωτογενούς τομέα, παρόλο που αυτό είναι επιτακτικό για τρεις κυρίως λόγους:
-Για να καλυφθούν οι καθυστερήσεις και τα κενά της προηγούμενης κυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, τα οποία είχε κατακρίνει το ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ και η Ν.Δ. μαζί, αλλά τώρα που είναι κυβέρνηση δεν τα αντιμετωπίζει
-Για να αντιμετωπιστούν τα επιπλέον προβλήματα που προκύπτουν λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού
-Για την προοπτική και τις νέες ανάγκες που προκύπτουν από το συνεχώς και πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον, όχι μόνον ευρωπαϊκό, αλλά και διεθνές, μέσα στο οποίο κινείται η χώρα μας.
Θα σταθούμε σε τέσσερα ζητήματα που αναφέρονται στο ψηφισθέν νομοσχέδιο και για τα οποία δε δίνονται οι επιθυμητές λύσεις που απαιτούν οι αγροτοκτηνοτρόφοι μας.
Το πρώτο είναι ότι στο νομοσχέδιο υπάρχει αναφορά για ρύθμιση του ΕΛΓΑ. Να θυμίσουμε ότι μετά την πρώτη φάση μεταρρύθμισης του ΕΛΓΑ το 2011 από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, την οικονομική εξυγίανση και την αναβάθμισή του, στην οποία ήταν αντίθετοι ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ., έπρεπε να προχωρήσει η αλλαγή του κανονισμού με βελτιώσεις και συμπληρώσεις.
Χάθηκαν πέντε χρόνια με την κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και η σημερινή κυβέρνηση της Ν.Δ. συνεχίζει, με αποτέλεσμα να μην καλύπτονται οι ζημιές από τους νέους κινδύνους που έχουν προκύψει, είτε αυτοί οφείλονται στην κλιματική αλλαγή είτε σε άλλες αιτίες.
Επιπλέον και εξίσου σημαντική είναι η ρύθμιση για την επαναφορά του ανώτερου πλαφόν αποζημίωσης ως προς αυτά που πληρώνει ο ΕΛΓΑ να είναι έως 70.000 ευρώ και συγχρόνως παραμένει η ρύθμιση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ για τα αυξημένα ποσά που πληρώνουν οι αγρότες. Υπήρχε ανώτερο πλαφόν σε αυτά που πλήρωνε ο παραγωγός, 3.600 ευρώ και το ανέβασαν στα 12.000 ευρώ, με το αιτιολογικό ότι ταυτόχρονα απελευθερώθηκε και η καταβολή αποζημιώσεων.
Με το νομοσχέδιο τώρα θα πληρώνει ο αγρότης υψηλό ποσό ασφαλίστρων, όπως το αποφάσισε η προηγούμενη κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, αλλά ο ΕΛΓΑ θα πληρώνει λιγότερα με θέσπιση του ανώτερου πλαφόν.
Επιπλέον, δε γίνεται αναφορά στο θέμα που αφορά στο ποσοστό αποζημίωσης, καθότι συνεχίζει ν’ αφαιρείται ποσοστό 22-24% και αυτό είναι άδικο, αφού όλη η παραγωγή είναι ασφαλισμένη και πιστεύουμε ότι σε πρώτη φάση θα μπορούσε να γίνει μείωση με την περικοπή στο 10%.
Το δεύτερο έχει να κάνει με το πρόγραμμα δακοκτονίας που συνεχίζει την προηγούμενη κατάσταση που διαμορφώθηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, καθώς ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός για τα φάρμακα. Τέλος Αυγούστου, το Σεπτέμβρη, θα αποσταλούν στις Περιφέρειες, όταν είμαστε ήδη στον 3Ο ψεκασμό και, μάλιστα, οι ψεκασμοί αυτοί για να είναι αποτελεσματικοί πρέπει να γίνονται συγκεκριμένη ημέρα και ώρα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ουσιαστικά το πρόβλημα.
Πρέπει να υπάρξει αλλαγή τακτικής και, κυρίως, να προχωρήσει η σύσταση ομάδας εργασίας για την αξιολόγηση του προγράμματος δακοκτονίας, προκειμένου να εντοπιστούν τα κρίσιμα σημεία του και να προβλεφθούν οι απαραίτητες διορθωτικές ενέργειες σε κάθε φάση του. Μια σημαντική διαρθρωτική βελτίωση που θα βοηθούσε στην καλύτερη επιτυχία του προγράμματος είναι οι τριετείς ή πενταετείς εργολαβίες. Έχει τεράστια οικονομική σημασία η επιτυχία του προγράμματος δακοκτονίας που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες και απαιτείται η καλή συνεργασία και η επίδειξη υπευθυνότητας όλων των εμπλεκομένων.
Τρίτον, εισάγει διάφορες λεπτομερείς ρυθμίσεις και μάλιστα είναι απορίας άξιο γιατί δε ρυθμίζει σοβαρά θέματα, όπως αυτό των Αγροδιατροφικών Συμπράξεων, ώστε να έχουν νόημα οι παρεμβάσεις που απευθύνονται στη παραγωγή, στον τουρισμό και στην γαστρονομία.
Η Αγροδιατροφική Σύμπραξη αποτελεί ένα σύγχρονο εργαλείο συλλογικής δράσης τοπικών φορέων με αυξημένες δυνατότητες, μέσω του οποίου μπορούν τόσο να αναδειχθούν τα προϊόντα της κάθε Περιφέρειας, όσο και να πιστοποιηθούν και έτσι να προωθηθούν στην αγορά, συμβάλλοντας στη τοπική ανάπτυξη, που είναι το ζητούμενο αλλά και στην υπεραξία των προϊόντων. Ένα εργαλείο που η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ υποβάθμισε και με το κουτσούρεμα των αρμοδιοτήτων του σε πολλές Περιφέρειες το κατέστησε ανενεργό.
Πρέπει να υπάρξει επεξεργασμένο σχέδιο που θα μπει σε διαβούλευση με τους φορείς και τις εν ενεργεία Αγροδιατροφικές Συμπράξεις και να κατατεθούν προτάσεις για την αναβάθμιση και θεσμική θωράκιση του εργαλείου της αγροδιατροφικής σύμπραξης, που νομοθέτησε το ΠΑΣΟΚ το 2011.
Τέταρτον, εισάγει διάταξη για αδειοδότηση των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, αλλά το πρόβλημα δε λύνεται με την ρύθμιση που υπάρχει στο νομοσχέδιο, αντιθέτως το περιπλέκει και το κρύβει κάτω από το χαλί, καθότι στο επόμενο διάστημα θα αναδειχθεί περισσότερο έντονα με το κίνδυνο απώλειας ενισχύσεων.
Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων νομοθέτησε και πάλι με τρόπο αποσπασματικό, φέρνοντας επιμέρους ρυθμίσεις σε ζητήματα τα οποία ήδη ρυθμίζονται με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο και εξακολουθεί να αφήνει εκκρεμότητες, με αποτέλεσμα ο αγρότης και ο κτηνοτρόφος να μη βρίσκουν πρακτικές λύσεις.
Δε δίνονται για άλλη μια φορά απαντήσεις στα κρίσιμα ερωτήματα που έχει απευθύνει το ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ, ιδίως κατά την κρίση του κορωνοϊού. Όπως π.χ. με ποια κριτήρια και σε πόσους θα δοθεί ποσό έως 7.000 ευρώ για κάθε αγρότη και 50.000 ευρώ για κάθε μικρομεσαία αγροτική εκμετάλλευση, το αν θα υπάρξει πλαίσιο δανειοδότησης των αγροτών με χαμηλότοκα δάνεια, το λόγο που διατίθενται στον πρωτογενή τομέα μόλις 28 εκ. ευρώ, ήτοι ποσοστό 0,28% των πόρων του ΕΠΑ, γιατί η κυβέρνηση δεν παρέχει προκαταβολή 50% της ενιαίας ενίσχυσης ύψους 850 εκ. ευρώ, γιατί καθυστερούν οι αποζημιώσεις, γιατί δεν αξιοποιούνται τα 460 εκ. ευρώ που επιστράφηκαν από την Ε.Ε. για τα βοσκοτόπια;
Το νομοσχέδιο, αφενός, δεν έχει όραμα και προοπτική και δε δίνει ουσιαστικές λύσεις για τα καθημερινά προβλήματα του αγροτοκτηνοτροφικού κλάδου, δε δίνει αναπτυξιακή προοπτική και, αφετέρου, απουσιάζει ο παραγωγικός σχεδιασμός που θα βοηθούσε τον πρωτογενή τομέα να κάνει το καθοριστικό βήμα ανάπτυξης και να πρωταγωνιστήσει στη συγκρότηση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου για τη χώρα, τώρα που οι συνθήκες καθιστούν το εν λόγω θέμα πιο επίκαιρο από ποτέ.
Ως επισφράγιση των προαναφερόμενων για το πώς αντιμετωπίζει η κυβέρνηση της Ν.Δ. τους απασχολούμενους στον πρωτογενή τομέα, τους απόμαχους της γης, τους συνταξιούχους αγρότες αποδείχτηκε και από την ομιλία του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη στη Βουλή, που τους αποκλείει από τα αναδρομικά που δικαιούνται για το χρονικό διάστημα των 11 μηνών, δηλαδή από τον Ιούνιο του 2015 μέχρι το Μάιο του 2016.
Το ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ έχει λάβει πρωτοβουλίες και έχει προχωρήσει σε παρεμβάσεις που έχει προτείνει με το Ενδιάμεσο Πρόγραμμα «Όρθια Κοινωνία – Ζωντανή Οικονομία» που έχει καταθέσει από τα μέσα Μαΐου.
Εμείς στο ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ πιστεύουμε ότι απαιτείται υλοποιήσιμο σχέδιο, μακρόπνοο όραμα και διάθεση καινοτομίας για έναν από τους κυρίαρχους μοχλούς ανάπτυξης της χώρας μας, στον οποίο μπορεί να στηριχτεί ένα νέο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο για την ανάταξη της οικονομία μας.
Του Γιάννη Διονυσόπουλου
Διδάκτορος Οικονομικών Επιστημών, Αν. Γραμματέα Τομέα Επιστημόνων ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΑΛΛΑΓΗΣ – ΠΑΣΟΚ, μέλους ΣτΑ Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας
