Μέρος 4
Η διαχρονική ευθύνη των ελληνικών κυβερνήσεων από την υπογραφή της τελωνειακής ενώσεως με την Τουρκία, που της επέτρεψε την ανεξέλεγκτη εισαγωγή αγαθών από τη γείτονα, σε βάρος της παραγωγής όχι μόνο των χωρών του νότου της Ε.Ε., αλλά και των χωρών Μασρέκ, Μαγκρέμπ που εκτείνονται από τη Μέση Ανατολή μέχρι τον Ατλαντικό, είναι δεδομένη.
Έτσι μεγάλωσε ο γείτονας. Και σε επίρρωση της δύναμής του, ακόμη και η δεξαμενή σκέψης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αφιερώνει σε ειδική έκδοση που δημοσιοποιήθηκε στις 4/9/2020, όπως σας την παρουσιάζουμε συνοπτικά, στην ομάδα των άρθρων μας[1]
Είναι προφανές ότι οι διεκδικήσεις των Τούρκων δεν έχουν νομική βάση, παρότι αρκετοί ντόπιοι καλοθελητές παρεισφρέουν νεόκοπους όρους, όπως «μεγιστοποίηση» των θέσεων ή «περιορισμένη υφαλοκρηπίδα» και ακούγονται και άλλα πολλά ότι το Καστελόριζο είναι μόλις 2 χλμ. από την Τουρκία, αλλά 570 χλμ. από την Ελλάδα. Φυσικά, οι χαρακτηρισμοί αυτοί δεν εννοούν να καταλάβουν ότι το Καστελόριζο απέχει από την Ελλάδα μηδέν χιλιόμετρα, αφού είναι Ελλάδα! Είναι, όμως, απορίας άξιο πώς θα αντιμετωπιστεί το γεγονός της Γερμανίας, αλλά και άλλων ευρωπαϊκών εταίρων μας, όταν θα κληθούν να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα που δημιουργήθηκε και με τη συναίνεση των δικών μας κυβερνήσεων του πρόσφατου παρελθόντος. Και η πραγματικότητα μεταφράζεται σε όρους οικονομικούς και, μάλιστα, σε χαλεπούς καιρούς, όπως δείξαμε με σαφήνεια στο σημείωμά μας της περασμένης εβδομάδας (μέρος 3), όπου φαινόταν ότι το 2019 η Τουρκία ήταν ο έκτος μεγαλύτερος εταίρος για εξαγωγές αγαθών στην Ε.Ε. (3%) και επίσης ο έκτος μεγαλύτερος εταίρος για εισαγωγές αγαθών στην Ε.Ε. (4%). Επίσης, σημειώναμε ότι «μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε. η Γερμανία ήταν και ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αγαθών και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αγαθών στην Τουρκία».
Το πρόβλημα επιτείνεται από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, οπότε ανακαλύφθηκαν υπεράκτια αποθέματα φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο. Η Τουρκία αμφισβήτησε τους γείτονές της όσον αφορά στο διεθνές δίκαιο και την οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών τους (ΑΟΖ) και αποσταθεροποίησε ολόκληρη την περιοχή μέσω της παράνομης γεώτρησης και στρατιωτικών της παρεμβάσεων. Η Άγκυρα έχει χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη και εκφοβισμό, συμπεριλαμβανομένων επανειλημμένων παραβιάσεων των χωρικών υδάτων και των εναέριων χώρων των γειτονικών χωρών. Η Άγκυρα έχει, επίσης, χρησιμοποιήσει διμερείς συμφωνίες, όπως το μνημόνιο συμφωνίας του Νοεμβρίου 2019 (ΜΣ) με την κυβέρνηση της Λιβύης για την Εθνική Συμφωνία (GNA), η οποία σκοπεύει να καθορίσει νέα θαλάσσια σύνορα. Το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης έφτιαξε ουσιαστικά μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ των ανατολικών και δυτικών τμημάτων της Μεσογείου, απειλώντας τη θαλάσσια ασφάλεια, εξερεύνηση φυσικού αερίου και νέες υποδομές όπως ο αγωγός EastMed. Φαίνεται ότι οι ειδικοί στο θέμα του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου επιμένουν ότι η λύση που έδινε το δίκαιο της θάλασσας και ο ΟΗΕ ήταν μονόδρομος από την Ελλάδα, που όμως δεν ακολουθήθηκε! Όπως το έχουμε τονίσει πολλές φορές, η κατάθεση καταγγελίας και όχι επιστολών διαμαρτυρίας θα απέτρεπε ακόμη και την παραμικρή θεμελίωση θέσης. Τι έφταιξε και δεν κατατέθηκε καταγγελία, μάλλον δε θα το μάθουμε, τουλάχιστον, τώρα!
Στη μελέτη της δεξαμενής σκέψης του Κοινοβουλίου που προαναφερθήκαμε τονίζεται: «Η συμπεριφορά της Τουρκίας, πέρα από τα γεωοικονομικά της συμφέροντα, αντικατοπτρίζει μια πιο φιλόδοξη γεωπολιτική “νεο-οθωμανική” ατζέντα με σκοπό την αναδιαμόρφωση ολόκληρης της περιοχής με τη διάδοση της επιρροής της χώρας από το βόρειο Ιράκ και τη Συρία στη Λιβύη και αφήνοντας πίσω την κεμαλική παράδοση του κοσμικού και της περιφερειακής ουδετερότητας. Οι εντάσεις στο Αιγαίο Πέλαγος και την Ανατολική Μεσόγειο δε συνέβαλαν στις σχέσεις καλής γειτονίας. Η διεθνής κοινότητα έχει καταδικάσει έντονα τη συμπεριφορά της Τουρκίας. Λαμβάνοντας υπόψη το κακό ιστορικό της Τουρκίας όσον αφορά στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέστειλε τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις και όλα τα προενταξιακά κονδύλια στο πλαίσιο του προγραμματισμένου νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για το 2021 έως το 2027. Τώρα η Ε.Ε. επισείει την επιβολή κυρώσεων (χωρίς καμιά αναφορά στο μοναδικό χαρτί που πονάει και είναι η τελωνειακή ένωση που ισχύει).
Και ξαφνικά Τούρκοι αξιωματούχοι επισείουν το χαρτί της εισόδου μεταναστών. Το ντοσιέ των ελληνοτουρκικών σχέσεων αρχίζει και παίρνει δυσεπίλυτες διαστάσεις. Το κλειδί δεν μπορεί και δεν πρέπει να θεωρείται ότι το κατέχει μόνο η Γερμανία. Η χώρα αυτή εν όψει εκλογών και όποτε γίνουν έχει εγγενείς δυσχέρειες από τους ψηφοφόρους της και δεν μπορούμε εύκολα να την κατηγορήσουμε για επίδειξη ιδιαίτερης αδυναμίας προς τους Τούρκους. Δεν μπορούμε όμως και να αφήσουμε τους Τούρκους να εξακολουθούν να πιέζουν προς αθλιότητες, είτε έχουν βάση είτε διαψεύδονται με καθυστέρηση, όπως η πρόκληση επεισοδίου.
Άρα, επανεμφανίζονται οι τούρκικες αθλιότητες του παρελθόντος με τις κατευθυνόμενες σαπιόβαρκες και τις στοιβαγμένες μέσα τους ψυχές, πράκτορες, λογής λογής ανθρώπων, μωρά, βρέφη και ηλικιωμένοι, μισοπνιγμένοι και μη, που όλοι θέλουν να πάνε στην Ευρώπη, μπλοκάρονται όμως στο πρώτο σκαλοπάτι της γηραιάς ηπείρου!
Η ελληνική διπλωματία πρέπει να αναδιπλωθεί και στο σημείο αυτό: Να γνωστοποιηθεί σε όλους τους τόνους ότι η χώρα δεν αντέχει άλλο κύμα μεταναστών που δε γνωρίζουμε ούτε τα στοιχεία τους και πρέπει να αρχίσουμε να φροντίζουμε και για το δικό μας κήπο, και όχι μόνο να ποτίζουμε τον κήπο των … γειτόνων μας. Η παρούσα κυβέρνηση δεν μπορεί να κωφεύσει στα ζητήματα που έχουν ανακύψει, αλλά, και παρότι τονίσαμε ότι η ευθύνη βαρύνει διαχρονικά όλες τις κυβερνήσεις στη μεταπολίτευση (και νωρίτερα ίσως…), πρέπει να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά. Το επικοινωνιακό μοντέλο δεν παίζεται με εφησυχασμό! Παίζεται και με τη σωστή λήψη αποφάσεων. Λυπούμαι που θα το τονίσω, αλλά η κυβέρνηση μπορεί να είναι μόνη της. Ας ενώσει όλες τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας, όπου η ελληνική μοναξιά θα φαίνεται μικρότερη!
Του Γιώργου Μαρκατάτου
[1] Turkey: Remodelling the eastern Mediterranean. Conflicting exploration of natural gas reserves
