Νόστιμον πολύ επεισόδιον συνέβη εις το χωρίον Γιάννιτσα της περιφερείας Καλαμών υπενθυμίζον τον θησαυρόν της οδού Δεριγνύ εν Αθήναις.
Χθες την 12 της μεσημβρίας εις το Νεκροταφείον του άνω χωρίου εγένετο υπό συγγενών η ανόρυξις ενός τάφου δια την ταφήν μιας νεκράς. Κατά την ανόρυξιν όμως η σκαπάνη ενός των εργατών προσέκρουσεν εις εν πήλινον αγγείον το οποίον εθραύσθη. Εντός του αγγείου εκείνου εμπεριείχετο αρκετή ποσότης νομισμάτων τα οποία διήρπασαν οι παρατυχόντες παρ’ όλας τας διαμαρτυρίας του εκεί δημοδιδασκάλου.
Σήμερον ο δημοδιδάσκαλος κατελθών ενταύθα ανέφερε το γεγονός αυτό προς τον Νομάρχην ο οποίος διέταξε τον δημοδιδάσκαλον να υποβάλλη προς αυτόν έκθεσιν των ανευρεθέντων νομισμάτων υποδεικνύων ταυτοχρόνως και τα πρόσωπα, άτινα διήρπασαν ταύτα. Διετάχθη δε ταυτοχρόνως και η ενταύθα Αστυνομία να ενισχύση τον Αστυνομικόν Σταθμόν Γιαννίτσης και να προβή εις την κατάσχεσιν των ανευρεθέντων αρχαίων νομισμάτων και την σύλληψιν των προσώπων.
Τα ανευρεθέντα νομίσματα ήσαν χάλκινα και αργυρά. Επί των χαλκίνων εσημειούτο η λέξις Νικήμαχος εξ ου έπεται, ότι πρόκειται περί αρχαίας τινός πολίχνης ευρισκομένης εις το μέρος εκείνο.
__
Η ΑΝΕΥΡΕΣΙΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΑ ΑΥΤΩΝ
Η αρχαία πόλις Γερήνια
«ΘΑΡΡΟΣ» 11 Ιανουαρίου 1901
Κατόπιν της χθεσινής ημών ειδήσεως περί των ανευρεθέντων αρχαίων νομισμάτων εις το Νεκροταφείον του χωρίου Γιάννιτσα, εθεωρήσαμεν καλόν χάριν των αναγνωστών ημών να ζητήσωμεν ουσιωδεστέρας πληροφορίας περί αυτών και περί της τοποθεσίας υπό αρχαιολογικήν έποψιν. Εκ των μελετών δε τας οποίας ηδυνήθημεν να κάμωμεν ελάβομεν τας κατωτέρω πληροφορίας. Ότι εις το δυτικόν μέρος του Νεκροταφείου ένθα ευρίσκονται εισέτι αρχαία τείχη όμοια των Μυκηνών και της Τίρυνθος, εγένετο η ανόρυξις ενός τάφου. Κατά την ανόρυξιν η σκαπάνη ενός εργάτου προσέκρουσε εις εν πήλινον αγγείον περιέχον περί τα πεντήκοντα αρχαία νομίσματα και το οποίον εθραύσθη. Τα πλείστα δε των νομισμάτων τούτων διηρπάγησαν υπό των χωρικών, πλην τριών τα οποία παρέλαβεν ο εκεί δημοδιδάσκαλος. Τα νομίσματα ταύτα τα οποία επεδείχθησαν προς ημάς είναι αργυρά και χάλκινα. Επί ενός τούτων φέρεται προτομή γυναικός, ίσως της Δήμητρας. Επί του ετέρου φέρεται κεφαλή ανδρός πέριξ της οποίας έχει σημειωθή μεγάλοις γράμμασιν η λέξις Νικήμαχος. Επί του ετέρου σημειούνται κεφαλαιωδώς το γράμμα Μ μεταξύ κλώνων ελαίας, ίσως και περί του οποίου φέρεται η λέξις Λών.
Κατά τους δύο μεγάλους περιηγητάς Στράβωνα και Παυσανίαν περιγράφοντας το μέρος αυτό, ευρισκόμεθα προφανώς προ της αρχαιοτάτης πόλεως Γερηνίας πατρίδος του Βασιλέως της Πύλου Νέστορος και Μαχάωνος υιού του Ασκληπιού. Ακόμη δε κατά τον Παυσανίαν η πόλις αύτη απείχε της Αλαγονίας περί τους τριακόσιους σταδίους. Προ τούτων λοιπόν δεν υπάρχει ουδέ μία αμφιβολία ότι ευρισκόμεθα προ τόπων αρχαιοτάτων εις την ανακάλυψιν των οποίων τα χρυσά και χάλκινα νομίσματα μάλιστα θα συντελέσωσι.
Ο Νομάρχης, όστις αμέσως άμα τη αγγελία προέβη εις τας δεούσας ενεργείας, οφείλει επί πλέον να επιστήση περισσοτέραν την προσοχήν της Αστυνομίας εις την κατάσχεσιν των ανευρεθέντων και διαρπαγέντων νομισμάτων, διότι εκ τούτων μεγάλως θέλει φωτισθή η αρχαιολογική μελέτη επί τα μέρη εκείνα.
Εκ των διαρπαγέντων νομισμάτων πολλά τούτων κατά τας πληροφορίας μας φέρουσι ποικίλας προτομάς επ’ αυτών και διάφορα αρχαία ονόματα. Ευρίσκονται δε ταύτα εις χείρας ανθρώπων παρ’ ων ευκόλως δύνανται να ληφθώσιν, ως τούτο θέλει συμβή και παρά τοις άλλοις, εάν προηγουμένως εξηγηθή αυτοίς ο σκοπός των νομισμάτων και η εκ τούτων μεγίστη ωφέλεια.
Ωσαύτως δε υπάρχει πιθανότης ότι πολλά νομίσματα κατέπεσαν εις τον τάφον ή δυνατόν να υπάρχωσι και άλλα κατά τα μέρη εκείνα εις τα οποία πρέπει να ταχθή φρουρός εκ μέρους της Αστυνομίας άχρις ότου ληφθή απόφασις τις παρά του Υπουργείου.
________________
ΑΝΕΥΡΕΣΙΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΠΛΑΚΟΣ ΕΝ AΝΔΑΝΕΙΑ
«ΘΑΡΡΟΣ» 10 Απριλίου 1901
Πληροφορηθείς ότι εις το χωρίον «Κωνσταντίνοι» ανευρέθη πλαξ τις επιγεγραμμένη μετέβην εκεί, έμαθον δ’ ότι η πλαξ αύτη ανευρέθη εις την αρχαίαν Πολίχνην ακριβώς εκεί ένθα ανευρέθησαν προ πολλού και αι δύο άλλαι πλάκες αι περιέχουσαι τον κανονισμόν των εν Ανδανεία τελουμένων μυστηρίων και αίτινες ευρίσκονται εκτισμέναι εις τον καθολικόν ναόν του χωρίου.
Η ανευρεθείσα πλαξ εκ μαρμάρου είναι δέκα περίπου εκατοστομέτρων και είναι θραυσμένον μικρόν τι μέρος της μιας γωνίας, φέρει δε την εξής επιτύμβιον επιγραφήν:
XΑΙΡΕ Π _ _
ΓΑΜΙΝΙ ΦΙ
ΛΟΤΕΚΝΕ Α
ΓΑΘΗ ΨΥΧΗ
ZHCACA CE MΝΩC
Το ελλείπον μέρος της μιας γωνίας περιείχε δύο γράμματα μετά το Π _ _ όπερ ημείς συμπληρούντες αναγιγνώσκομεν «Χαίρε Παυγάμινι φιλότεκνε, αγαθή ψυχή ζήσασα σεμνώς». Κατά την γνώμην μας η πλαξ αύτη είναι Ρωμαϊκής Εποχής. Εις το μέρος ένθα ανευρέθη προ πενταετίας έχει κτισθή ναός «Άγιος Βασίλειος» εκ λίθων ως επί το πλείστον αρχαίων, εις ένα μάλιστα παρετήρησα ότι απεικονίζεται κλήμα και σταφυλάς, ας τρώγουσι δύο πτηνά.
Ως δε μοι διηγήθησαν οι χωρικοί υπήρχεν εκεί κίων 4-5 μέτρων ον έσχισαν και έκτισαν επί των θυρών του ναού κόψαντες αυτόν εις τεμάχια άτινα και ημείς είδομεν.
Σας πληροφορώ δε προσέτι ότι την παρελθούσαν εβδομάδα 40 περίπου Γερμανοί επεσκέφθησαν το αρχαίον φρούριον «Ελληνικόν», ακρόπολιν της αρχαίας Ανδανείας, μείναντες εκεί δύο περίπου ώρας εξετάσαντες λίαν επισταμένως τα κατά το φρούριον ως και το εν αυτώ έδαφος, μεταξύ δ’ αυτών ήτο και ο διευθυντής της Γερμανικής Σχολής, ον εδεξιώθησαν ο Π. Οικονομίδης Σχολάρχης Ανδανείας και επιμελητής των Αρχαιοτήτων μετά του ιατρού Οικονομίδου.
