Αθλητικό και Ιατρικό θαύμα ο 88χρονος αθλητής από τη Σπερχογεία τρέχει από 15 ετών καταρρίπτοντας διεθνή ρεκόρ βετεράνων, χωρίς να τον σταματά ο καρκίνος και η αφαίρεση στομάχου το 2014
Ο Παναγιώτης Δούσης είναι ένα αθλητικό και ιατρικό φαινόμενο, ζωντανή ιστορία του ελληνικού αθλητισμού, αλλά πάνω απ’ όλα ένα παράδειγμα ανθρώπινης δύναμης, θέλησης και θετικής στάσης ζωής. Μπήκε πριν από λίγες εβδομάδες (γεν. 23/9/33) στα 88 του χρόνια, είναι δρομέας μεγάλων αποστάσεων και σπάει τα ρεκόρ το ένα μετά το άλλο, με την περιπέτεια του καρκίνου που έζησε πριν από περίπου 6,5 χρόνια, όχι μόνο να μην τον σταματά, αλλά να τον κάνει κυριολεκτικά ακόμα πιο δυνατό.
Με βάση μια ακόμη εκπληκτική ικανότητα, τη μνήμη του, μας διηγήθηκε σε αδρές γραμμές την ιστορία του…
«Το 1948 έρχεται ένας άνθρωπος από τη Θουρία και μας λέει: θα κάνουμε έναν αγώνα στις 2 Μαΐου του Αγιο-Θανάση. Ήταν πόλεμος, Κατοχή, δύσκολες συνθήκες, δεν είχαμε ιδέα πώς τρέχουν οι άνθρωποι. Μαζευόμαστε κάπου 150 παιδιά, τα 140 ξυπόλυτα, από τη Θουρία στην Αιθαία 3 χλμ. και να γυρίσουμε. Εξ αρχής πήγαινα μπροστά και τους είχα αφήσει πίσω και όταν δεν έβλεπα κανέναν πίσω μου, αναρωτιόμουν μήπως πήρα λάθος δρόμο. Κοντοστάθηκα στη γέφυρα της Θουρίας, και με πέρασε ο Γρηγόρης, ένας χωροφύλακας, ψηλός εκείνος, εγώ παιδαρέλι, τερμάτισα τελικά 2ος. Ήταν εκεί ο προπονητής και αθλητής του Μεσσηνιακού, Θόδωρος Κοκκορόγιαννης, και μου είπε: “έλα εδώ, θα σε πάρουμε στο Μεσσηνιακό”. Εγώ δεν ήξερα τι είναι ο Μεσσηνιακός και όταν με πήγε στο γήπεδο, τα έχασα. Ήμουν 15 χρονών και πήγαινα στις προπονήσεις με ποδήλατο, το οποίο είχε αγοράσει ο πατέρας μου, με αντάλλαγμα μια οκά κρέας την εβδομάδα, για δυο-τρεις μήνες. Είναι ένα γερμανικό ποδήλατο, αντίκα πλέον, που μάλλον άφησαν οι κατακτητές φεύγοντας και το έχω μέχρι σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση. Μετά τις προπονήσεις είχαν κανονίσει από το σύλλογο και πήγαινα στου Αλησμόνη το ζαχαροπλαστείο και έτρωγα μια γιαούρτη. Μεγάλες χαρές…
Αυτό γινόταν δύο φορές την εβδομάδα και τις υπόλοιπες μέρες προπονιόμουν κοντά στο χωριό. Για πολλά χρόνια όσοι με έβλεπαν έλεγαν έρχεται ο… μουρλός και οι γυναίκες άλλαζαν δρόμο από φόβο -δύο κοπέλες είχαν πέσει μέσα στα βάτα!
Ενάμιση μήνα μετά τον πρώτο αγώνα με στέλνουν του Αγίου Πνεύματος στη Βαλύρα και βγαίνω 1ος. Τον Ιούλιο, του Αγιο-Λιός, στον Μελιγαλά, βγαίνω 1ος στα 5 χλμ. Εν συνεχεία με στέλνουν στο Κουτσοπόδι, από το χωριό στο Άργος 6-7 χλμ. Βγαίνω κι εκεί πρώτος με έπαθλο ένα αρνί! Την άλλη μέρα έτρεξα στα 10 χλμ. στο Ναύπλιο, όπου βγήκα πάλι 1ος. Το 1950 έλαβα μέρος στον αγώνα για την Έξοδο του Μεσολογγίου και τερμάτισα 2ος στα 10 χλμ., από το Μοναστήρι έως τον Κήπο των Ηρώων.
Το ’55 πήγα στρατιώτης, την πέμπτη μέρα κάλεσαν τους αθλητές και μας πήγαν στο στάδιο. Κάναμε 25 στροφές τερμάτισα 1ος και από τους 30 στα 5 χλμ. κράτησαν μόνο εμένα. Από εκείνη τη μέρα στο στρατό δεν πάτησα, μας πήραν στην ΑΣΔΕΝ. Στο στάδιο με βρήκε ο Τάκης Βεντίκος, προπονητής του Ολυμπιακού. Με είδε πως ήμουν ταλέντο και με ζήτησε από τον Μεσσηνιακό, που όμως δεν με έδωσε.
Στο στρατό αναδείχθηκα δύο φορές πρωταθλητής. Απολύθηκα το ’57 και πήγα σε μια ιταλική εταιρεία δικτύων της ΔΕΗ, δούλευα στην υψηλή τάση, επάνω στις σιδερένιες κολώνες, πήρα άδεια εργοδηγού και το ’59 μπήκα στη ΔΕΗ.
Λόγω φόρτου εργασίας, και της οικογένειας μετά το ’60, οπότε και παντρεύτηκα, ήταν δύσκολο να τα συνδυάσω με αγώνες, αλλά την προπόνηση δεν την άφησα καθόλου. Πήγαινα καθημερινά. Το ’88 πήρα σύνταξη και επί δέκα χρόνια προπονιόμουν 6-8 ώρες την ημέρα, κι όταν κατάλαβα ότι έχω καλές επιδόσεις για την ηλικία μου, πήγα για πρώτη φορά στο μαραθώνιο της Αθήνας στα 10 χλμ. κι… από το πουθενά ανάμεσα σε αθλητές από 63 χώρες βγήκα 1ος.
Συνέχισα και έβγαινα πάντα 1ος σε αγώνες, ενώ με κάλεσαν στην εθνική βετεράνων και επί 22 χρόνια συνέχεια μόνο δύο φορές έχω χάσει, με πρόβλημα μηνίσκου τη μια φορά και με… διαφορά στήθους την άλλη.
Η πιο μεγάλη επιτυχία είναι, θα έλεγα, το 2001 στους παγκόσμιους αγώνες στην Αυστραλία με συμμετοχή 180 χωρών και 289 αθλητές στην κατηγορία μου. Βγήκα 4ος στο μαραθώνιο. Σήμερα δεν έχω αντιπάλους που μπορούν να με συναγωνιστούν. Ένας Καναδός που ήταν καλύτερος από μένα πέθανε πέρυσι, ενώ ένας Ιρλανδός που έχουμε την ίδια ηλικία, με είχε κερδίσει στη Ρώμη και τον κέρδισα στο Παρίσι.
Αισθάνομαι ότι βρίσκομαι στην καλύτερη φόρμα της ζωής μου, την Κυριακή αν είχα αγώνα θα μπορούσα να καταρρίψω και τα ρεκόρ που κατέρριψα στη Νάξο ή στην Αθήνα τις περασμένες δύο εβδομάδες (σ.σ. στα 5 χλμ. και στα 3 χλμ. βάδην). Σε κάθε αγώνα βάζω ένα στόχο: έχω αντίπαλο τον ίδιο τον εαυτό μου και κοιτάζω να είμαι καλύτερος αύριο από τη χθεσινή ημέρα. Στους αγώνες τρέχω με πρόγραμμα ακριβείας, που μου βγάζει ένας εξαιρετικός προπονητής, κανονίζοντας πόσο να περνάω την κάθε στροφή και έτσι συνέχεια σπάζω ρεκόρ»…
Ξυπόλυτος και νηστικός στον πρώτο μαραθώνιο…
Ο Παναγιώτης Δούσης θυμάται ότι ήταν ο πρώτος που έτρεξε μαραθώνιο από την Πελοπόννησο, ενώ μετά το ’50 ακολούθησαν οι Λούης Σταματόπουλος και Γιάννης Χριστόπουλος. Η εξιστόρηση της πρώτης του συμμετοχής στο μαραθώνιο της Αθήνας, το 1953, «αναβιώνει» μαζί μια ολόκληρη εποχή με δυσκολίες και στερήσεις: «Ο πρώτος άνθρωπος που έτρεξε ξυπόλυτος νομίζω ήμουν εγώ και όχι ο Αμπέμπε Μπικίλα (σ.σ. ο θρυλικός Αιθίοπας ήταν ο πρώτος που κατέκτησε δύο χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια στο μαραθώνιο, το πρώτο το 1960 στη Ρώμη, τρέχοντας χωρίς παπούτσια- θα ήταν συνομήλικος του κ. Δούση, αλλά έχει αποχαιρετίσει τα εγκόσμια από το 1973…).
Ο Μεσσηνιακός μού είχε δώσει ένα ζευγάρι άσπρες ελβιέλες σκισμένες. Ο μεγάλος Κυριακίδης που είχε κερδίσει το 1946 στον Μαραθώνιο της Βοστώνης (τον θυμάμαι πολύ καλά και τα επόμενα χρόνια συναντιόμασταν στην Αθήνα και με συμβούλευε) με ρώτησε πώς θα τρέξεις με σκισμένα παπούτσια; Και αποφάσισα να τα βγάλω, καθώς ήμουν συνηθισμένος, πατούσα φραγκοσυκιές και έσπαζαν τα αγκάθια… Παπούτσια φόρεσα στο γυμνάσιο. Πριν ένα κορίτσι φορούσε παπούτσια στο χωριό και το κοροϊδεύαμε…
Έτρεξα με τον άλλο μεγάλο αθλητή, τον Χρήστο Βαρτζάκη, ήταν 42 ετών κι εγώ 20, και με βοήθησε στα πρώτα χιλιόμετρα.
Στα πρώτα 15 χιλιόμετρα απαγορευόταν να πάρεις νερό, διαφορετικά σε ακύρωναν, ενώ δεν υπήρχαν σταθμοί. Μπαίναμε όπου βρίσκαμε για νερό, κανένα καφενεδάκι, καμιά ταβέρνα… Η διαδρομή ήταν με χώματα, πέτρες, λάσπες, από την Αγία Παρασκευή άρχιζε η άσφαλτος. Πρωτόγονες καταστάσεις, στερούμασταν και το φαγητό. Το Σάββατο πριν από τον αγώνα μπάλιαζα όλη μέρα σανό στο χωράφι, με μια ντομάτα και ξερό ψωμί. Το βράδυ μού τηγανίζει η μάνα μου μια τηγανιά πατάτες, πλένομαι και παίρνω το τρένο όλη νύχτα. Το πρωί φτάνω στο σταθμό Πελοποννήσου, με τα πόδια ρωτούσα πού είναι το Πεδίο του Άρεως, απ’ όπου φεύγουν τα λεωφορεία για τον Μαραθώνα, αλλά ο Μεσσηνιακός μού είχε βγάλει εισιτήριο μόνο για το τρένο. Μπαίνω μέσα στο λεωφορείο και ο εισπράκτορας ήθελε να με κατεβάσει κάτω, καθώς ούτε λεφτά είχα. Ένας κύριος προσφέρθηκε και πλήρωσε το εισιτήριό μου όταν άκουσε ότι έρχομαι από την Καλαμάτα και πάω να τρέξω. Νηστικός από το βράδυ άρχισα και να πεινάω. Για καλή μου τύχη βρήκα τον Παναγιώτη, ένα χωροφύλακα από τα Αρφαρά. Ήρθα να τρέξω, του λέω, αλλά πεινάω και δεν έχω λεφτά. Με παίρνει στο σταθμό που ήταν μια γυναίκα και μου τηγάνισε 2-3 αυγά με πατάτες και σαλάτα, ξάπλωσα σε ένα ράντζο και μετά σηκώθηκα να πάω να τρέξω. Καταλάβατε με τι συνθήκες. Ήμουν μεγάλο ταλέντο, αν είχαμε τροφή και άλλες διευκολύνσεις. Μετά σταμάτησα λόγω υποχρεώσεων. Αν συνέχιζα, μπορεί να γινόμουν παγκόσμιος πρωταθλητής. Τέτοια αγάπη που είχα για το τρέξιμο δεν την έχει κανένας…».
-Παρά την πικρία που μπορεί να διακρίνει κάποιος σε αυτά τα λόγια του κ. Δούση, ο ίδιος αισθάνεται «γεμάτος»: «Εφόσον ως νέος δεν μπόρεσα να γίνω πρωταθλητής κι έγινα τώρα στα γεράματα, με ευχαριστεί πάρα πολύ και περισσότερο, γιατί είναι πιο εύκολο να γίνεις πιο νέος, παρά όταν μεγαλώσεις. Μεγαλώνοντας έρχονται αρρώστιες, υποφέρουν τα χέρια, τα πόδια. Δόξα τω Θεώ, εγώ έως σήμερα αισθάνομαι μια χαρά.
Αθλητισμός σημαίνει υγεία. Να μου βάλεις από εδώ λεφτά και πλούτη κι από την άλλη το τρέξιμο, θα προτιμήσω το τρέξιμο, γιατί τα πλούτη σού φέρνουν περισσότερες στενοχώριες, ενώ το τρέξιμο σου φέρνει ευφορία και χαρά, νομίζεις ότι όλα είναι δικά σου.
Τρέχω με το δισέγγονό μου τον Λευτέρη, είναι τρομερός, αν και μόλις 5 χρονών. Όποιοι τον έχουν δει, λένε “ο μελλοντικός πρωταθλητής του κόσμου”, όλη την ημέρα τρέχει, δεν κάνει άλλη δουλειά. Μένει στη Σπάρτη και όταν πηγαίνω ή έρχεται εδώ, η πρώτη του κουβέντα είναι: “έλα, παππούλη, πάμε να τρέξουμε”, πηγαίνει μπροστά και δε φτάνεται με τίποτα. Από του χρόνου θα τον παίρνω στα 5, 10 χλμ. και θα τρέχουμε μαζί. Και τα αδελφάκια του και όλοι στην οικογένεια αγαπούν αυτό που κάνω»…
Η εντυπωσιακή συλλογή κυπέλλων και μεταλλίων και η πικρία…
Στον τόπο του κανείς δεν άγιασε και ο κ. Παναγιώτης, παρά την προσπάθειά του, δεν μπορεί να κρύψει την πικρία του για το γεγονός ότι τον έχουν τιμήσει πολλές φορές σε όλη την Ελλάδα -μεταξύ άλλων δύο φορές ο Δήμος Αθηναίων- όχι όμως και το χωριό του, η Σπερχογεία, και μάλιστα για λόγους πολιτικών διαφορών, ενώ και σε εκδήλωση της Νομαρχίας πικραίνεται στη σκέψη ότι άνθρωποι του αθλητισμού ζήτησαν την εξαίρεσή του.
«Βρέθηκαν άνθρωποι στο χωριό μου και είπαν τι έχει προσφέρει ο Δούσης στο χωριό του; Τους απάντησα: έχω σηκώσει πάνω από 100 φορές την ελληνική σημαία και έχει ακουστεί ο εθνικός ύμνος».
Αυτός είναι και ο λόγος που δε σκέφτεται να κληροδοτήσει εδώ την εντυπωσιακή συλλογή επάθλων του, με περίπου 200 μετάλλια και 50 κύπελλα, που εκτίθεται με ιδιαίτερη καλαισθησία στο σπίτι του. Τη συλλογή θα αναλάβουν τα εγγόνια του κ. Δούση με τη σκέψη να δημιουργηθεί ένα μουσείο στη Σπάρτη ή στο Μυστρά, όπου διαμένουν.
Ιδιαίτερη σχέση έχει ο Παναγιώτης Δούσης με το Μεσσήνιο Μητροπολίτη Σπάρτης, Ευστάθιο: «Με έχει τιμήσει δύο φορές και όταν ήμουν στο νοσοκομείο με έπαιρνε τηλέφωνο κάθε μέρα. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη τιμή που έχω δεχθεί κι εγώ του αφιέρωσα ένα βαλκανικό μετάλλιο που έχει πάνω στο γραφείο του».
«Έχω χαρίσει, επίσης, ένα από τα βραβεία μου στο Κέντρο Αποκατάστασης ΔΙΑΠΛΑΣΗ. Αν βρίσκομαι σε πολύ καλή φυσική κατάσταση και συνεχίζω να τρέχω, αυτό οφείλεται στη ΔΙΑΠΛΑΣΗ, μεταφέρει με ευγνωμοσύνη ο κ. Δούσης, χωρίς να ξεχνά ότι ο διευθυντής του κέντρου κ. Τζωρτζάκης ήταν εκείνος που αποκατέστησε χειρουργικά σοβαρό πρόβλημα στο γόνατό του, τη στιγμή που άλλοι του έλεγαν να ξεχάσει το τρέξιμο. Έκτοτε ξεκίνησε αυτή η πολύτιμη σχέση αμέριστης υποστήριξης…
-Όσο για τη συμβουλή του προς τους νεότερους, δε θα μπορούσε να είναι άλλη από τον κ. Παναγιώτη:
«Να αθλούνται συνέχεια και να μη σταματάνε. Οτιδήποτε: τρέξιμο, ποδήλατο, κολύμπι, περπάτημα. Είναι υγεία. Αφήνω παράδειγμα για τους νεότερους πώς ένας μεγάλος άνθρωπος συνεχίζει κι αυτοί να συνεχίζουν και να τρέχουν. Κάθε φορά που τερματίζω άνετα κι ωραία χωρίς κόπο, με ευχαριστεί και είμαι έτοιμος για τον επόμενο αγώνα. Δεν είναι δύσκολο. Πρέπει να κάνεις προπονήσεις. Έστω και στα 30 ή 40 μπορεί κάποιος να προοδεύσει. Ξέρω ανθρώπους που ξεκίνησαν ακόμη και 60 ετών, το αγάπησαν και σε 1,5 χρόνο έτρεξαν μαραθώνιο!».
-Τι μπορεί να ονειρεύεται ένας 88χρονος αθλητής για το μέλλον;
«Δε σκοπεύω να γίνω μεγάλος και τρανός. Αυτά που έχω πετύχει είναι, νομίζω, αρκετά και πολύ μεγάλα. Έχω 14 βαλκανικά ρεκόρ και μερικά δεν πρόκειται να καταρριφθούν σε πολλές δεκαετίες, όπως λένε οι ειδικοί.
Παρακαλώ το Θεό να με έχει καλά να συνεχίσω 1-3-5 χρόνια, όσο ζήσω να μπορώ να τρέχω. Οι γιατροί και οι προπονητές μού λένε, όμως, ότι πρέπει να το ελαττώσω, γιατί θα μου κάνει κακό, αλλά όταν ξεκινήσω να τρέχω, δεν μπορώ να σταματήσω με τίποτα! Μου φαίνεται, αν σταματήσω, είναι σαν να με κλείνεις φυλακή. Αν είναι δυνατόν, θέλω να τελειώσω τη ζωή μου απάνω στο τρέξιμο, τότε θα πάω ευχαριστημένος. Δεν θέλω να μείνω στο κρεβάτι ή στην καρέκλα ούτε ένα μήνα. Θέλω μέχρι την τελευταία στιγμή να τρέχω…», καταλήγει ο Παναγιώτης Δούσης κι εμείς του ευχόμαστε να σπάσει όλα τα κοντέρ της ζωής…
Η περιπέτεια με τον καρκίνο
Ξαφνιάζει η απάντηση του κ. Παναγιώτη στην ερώτηση για τον καρκίνο και την αφαίρεση στομάχου στην οποία έχει υποβληθεί. «Το ευχαριστήθηκα! Πήγαινα 70 κιλά και ήθελα να είμαι 47-48 κιλά, όπως είναι οι Αιθίοπες και οι Κενυάτες. Υπέφερα ένα μήνα, για μένα ήταν σκληρό αυτό το διάστημα. Πριν δεν ήξερα τι είναι βήχας, πυρετός, αρρώστια» μεταφέρει. Τα πρώτα συμπτώματα της ασθένειας, που ήταν έντονες ενοχλήσεις στην κοιλιά, παρουσιάστηκαν έπειτα από έναν αγώνα 20 χλμ. και αντί στον επόμενο αγώνα που επέμενε να πάει λίγες μέρες μετά (αντιμετωπίζοντας τον καρκίνο σαν… γρίπη), μπήκε κατεπειγόντως στο νοσοκομείο. Εκεί απέρριψε τις συστάσεις των γιατρών για χημειοθεραπείες και ακτινοβολίες που υπόσχονταν να παρατείνουν τη ζωή του για δύο-τρία χρόνια και πήρε την ευθύνη για την επέμβαση σε ηλικία 81 ετών, με 1% πιθανότητες επιβίωσης. «Τι είναι ο καρκίνος; Θα τον βγάλω και θα περάσει» ήταν το σχόλιό του.
Όπως διηγείται, η επέμβαση έγινε στις 27 Γενάρη 2014, έμεινε στο νοσοκομείο εννέα μέρες, αντί για δύο μήνες, έτρεξε σε δύο μήνες, αντί σε ένα χρόνο και στους τρεις μήνες επέστρεψε στους αγώνες, κερδίζοντας τις πρωτιές στα 1.500 μ. και στα 5 χλμ. στην Κεφαλλονιά.
Η περίπτωσή του, ως ένας 87χρονος που τρέχει χωρίς στομάχι, αποτελεί ιατρικό θαύμα και συζητείται σε συνέδρια, όπως του μετέφεραν τουλάχιστον δύο γιατροί, ένας Καναδός και ένας Αυστριακός, που συνάντησε σε αγώνες στο Βουκουρέστι και το Βελιγράδι. Ο Παναγιώτης Δούσης έχει ξεκάθαρη άποψη στο πού οφείλεται αυτό: «Στην ψυχική δύναμη μου έχω. Δε δείλιασα καθόλου, Όταν μου είπε ο γιατρός καρκίνο, σαν να μου είπε έχω γρίπη. Στο μυαλό μου δεν έβαλα ιδέα, δεν είναι τίποτα, θα περάσει. Άμα στο νου σου βάλεις ότι δεν μπορείς, τελείωσε…».
Τα μυστικά της μακροζωίας…
Το DNA της οικογένειας Δούση επιβεβαιώνεται και από άλλους στενούς συγγενείς ότι φέρει μέσα του στοιχεία μακροζωίας, θετικής στάσης ζωής και διαρκούς κίνησης, όμως ο κ. Παναγιώτης ακολούθησε και τη συμβουλή που του έδωσε ένας Αμερικανός προπονητής στην Αθήνα, κατά τα πρώτα χρόνια της αθλητικής του διαδρομής: «Μου λέει: θα σου συστήσω τέσσερα πράγματα: ποτό, τσιγάρο και καφέ μην τα βάλεις ποτέ στο στόμα σου και το τελευταίο, να αποφεύγεις τα ξενύχτια. Ως νέος δεν το καταλαβαίνεις. Το ξενύχτι θα σου βγει μετά τα 50-60 χρόνια. Αν τηρήσεις αυτά τα πράγματα, θα φτάσεις 90-100 χρονών και θα τρέχεις, εγώ θα έχω φύγει, αλλά θα με θυμηθείς», και ο κ. Δούσης και ακολούθησε τις συμβουλές και τον θυμάται πάντα: «Σας διαβεβαιώ ότι ποτό, τσιγάρο και καφέ δεν τα έχω βάλει ποτέ στο στόμα μου. Μόνο νερό και πορτοκαλάδα. Και ξενύχτι; Εγώ στις 10 το αργότερο είμαι στο κρεβάτι, αν πάω σε γάμους, βαφτίσια και εκδηλώσεις 11 η ώρα φεύγω. Δεν κάθομαι με τίποτε. Μόνο όταν παντρεύτηκαν τα εγγόνια μου κάθισα μέχρι τις 2 το πρωί».
Όσον αφορά στη διατροφή του, κόντρα στην αντίληψη ότι το κρέας δεν κάνει καλό στην υγεία και την τάση χορτοφαγίας, ο κ. Παναγιώτης συνήθιζε να τρώει πολλά ζωικά προϊόντα, αλλά και ψωμί -κάτι που συνέχισε και μετά την επέμβαση αφαίρεσης στομάχου (σ.σ. ένα τμήμα του λεπτού εντέρου ενώνεται απευθείας με τον οισοφάγο, ο οργανισμός προσαρμόζεται και εκεί σχηματίζεται ένας μικρός σάκος που υποδέχεται για λίγο την τροφή), αλλά πλέον σε πολύ μικρές ποσότητες, π.χ. ένα σουβλάκι το μεσημέρι και μισό μπιφτέκι το βράδυ, με λίγο ψωμί, ενώ οι ανάγκες του σε βιταμίνες αναπληρώνονται από σκευάσματα σε υγρή μορφή.
Της Χριστίνας Ελευθεράκη
