Διαδραματίζονται τόσα πράγματα αλλόκοτα καθ’ όλην την ευρύχωρον έκτασιν της πόλεώς μας, ων η αναγραφή, αναγραφή συνοπτική, αμυδρά, ξηρά μόνον, θα απήτει ολόκληρον χαρτοπωλείον.
Και όλα αυτά τα κατασκευάσματα της νύκτας δεν τα βλέπει το φως της ημέρας. Ή δεν τολμά ή δεν θέλει. Θα το ίδωμεν.
Ο χρυσοκόμης Φοίβος, που κάθε αυγή προβάλλει με όλην την χειμωνιάτικη μαχμουρλιά του από τας αποκρήμνους κορυφάς του Καλαθίου, δεν τα ψαύει, δεν τα θωπεύει με τας θεσπεσίας ακτίνας του. Τα αφήνει να μαραίνονται και να εξατμίζωνται, καθώς οι ατμοί κοχλαζούσης εκ κοτοπουλίου σούπας, προερχομένου από πεσκέσι!
Τα εγκαταλείπει αφανή και έρημα να διαρρηγνύωνται ως αράχναι, που μαυρίζουν από τους καπνούς του μαγειρείου της ταβέρνας.
Αλλά διατί αυτή η εγκατάλειψις; Μήπως φοβείται ο ουρανοβάμων Θεός, ο εν άρματι διανύων το αχανές στρέωμα, μη τυχόν όλα αυτά τα νυκτερινά γεγονότα τού κηλιδώσουν έστω και επ’ ελάχιστον τον καταπόρφυρον δίσκον του;
Κολοκύθια! Ίσα ίσα δεν θέλει μήπως κοκκινίση περισσότερον επί ανυπολογίστω βλάβης των υπηκόων του.
Όλη η γη αν παρουσιάση την επιφάνειάν της με νυκτερινά γεγονότα, θα είναι ως να μη επαρουσίαζε τίποτε. Τι είναι η γη απέναντι του ήλιου; Κατά τον Κάμιλλον Φλαμαριών, μικροτέρα 109 φοράς κατά διάμετρον, 1,284,000 κατ’ όγκον και 234,000 κατά βάρος. Κατά δε την κοσμογραφίαν η Γη ορωμένη εκ του Ηλίου (!) είναι μια μαθηματική στιγμή άνευ εκτάσεως.
Τέλος, δεν μας παραενδιαφέρουν αυτά σήμερον. Άλλως δεν είναι η δουλειά μας. Τα ρέστα τα χαρίζομεν εις τους Φυσικούς.
Άλλως τε αν ημείς επεκαλέσθημεν την Φυσικήν, τούτο εγένετο δια να αποδείξωμεν με… μαθηματικήν ακρίβειαν, ότι τα γεγονότα εξατμίζονται υπό της ηλιακής θερμότητος. Όπερ έδει δείξαι.
Η ταβέρνα γεννά φιλοσόφους. Έχει, βλέπετε, η ταβέρνα αυτό το χάρισμα. Προσφιλείς ταβέρνες, ποσάκις δεν απεμακρύνετε τις πίκρες και τις στενοχώριες και του πιο απελπισθέντος θαμώνος σας;
Μέσα στην ταβέρνα, στην ταβέρνα, την οποίαν κάποιος ευφυής τρόφιμος με πολλήν χάριν και επιτυχίαν μετενόμασε: Ψυχής ιατρείον, ξεχνά κανείς πολύ εύκολα τα ψυχικά βάσανα και τις ανθρώπινες στενοχώριες, αι οποίαι παύουν μόλις η ψυχή παραληφθή υπό του ψυχοπομπού Εσμού.
Έχει μεγάλη φιλοσοφία η ταβέρνα και μεγαλειτέραν ο οινοβαρής, ο παραπαίων ή ο τρικλίζων θαμών.
Πολλοί σιωπηροί σαν ιχθύες του λιμένος Καλαμών, εφωράθησαν κατόπιν δύο τριών ποτηρίων ρετσίνας ομιλητικώτατοι. Νόμιζέ τις ότι ήταν Ρουμάνοι ρήτορες αγορεύοντες επ’ αμοιβή εν Ανθελληνικοίς συλλαλητηρίοις!
Πολλοί πάλιν ώφθησαν φιλοσοφούντες προ και κατόπιν οινοποσίας. Και επί παραδείγματι: Ο μέγιστος κοινός διαιρέτης, ομώνυμα και ετερώνυμα κλάσματα, Ηρακλής και Διογένης, Κυνικοί φιλόσοφοι και Περιπατητικοί φιλόσοφοι, ο Χριστός εν Ελλάδι, ο Ρέμπελος στη Μακεδονία, η Κατοχή κρινομένη υπό κριτικήν κ.λπ.
Ώστε η ταβέρνα δεν είναι με την σημερινή σημασία της λέξεως: Μαγαζί με τραπέζια και καρέκλες, με ουζάκι και μεζέδες, με βαρέλια και κρασί. Ούτε μπορεί να πη πας τις, ότι μπαίνεις στην ταβέρνα νηφάλιος και βγαίνεις σταφίδα – δεν πρόκειται περί Ενιαίας. Κάθε άλλο. Η ταβέρνα είναι ο άγνωστος διδάσκαλος των υψηλών θεωριών, των εφαρμοζομένων εννοείται, επί των επιδεκτικών μαθήσεως. Εκεί ελλοχεύει η ασύλληπτος έννοια της θεωρίας μόνον. Πολλά διδάσκει η ταβέρνα. Πολλά παραδείγματα δίδει. Κάλλιστα κανείς λαμβάνει τελείαν γνώσιν των στρωμάτων της κατωτάτης ανθρωπολογίας, διότι παρά το συγκρουόμενον ποτήριον του αραμπατζή κάθηται ο ντζέτλεμαν συγκρατών δι’ αμφοτέρων των χειρών την μόλις επί των ώμων στηριζομένην κεφαλήν του, εις την νωχέλειαν του αμανέ συμμειγνύει τους τόνους απαλά, ήσυχα μιας σερενάτας.
Η ταβέρνα έχει και κάτι άλλο ακόμη που τραβάει σαν μαγνήτης. Έχει ένα πολύ μεγάλο προτέρημα, το οποίον εσεβάσθησαν οι νόμοι. Έχει τους συμβιβασμούς των αντιπάλων. Εκεί λοιπόν καταστρώνονται τα σχέδια των συμβιβασμών και εκεί συζητούνται λεπτομερώς τα θύματα των μαρτυρικών καταθέσεων.
Αλλ’ θα ιδημονήτε ίσως δια τα κατασκευάσματα της νύκτας; Μην είσθε δα και τόσο περίεργοι να μάθετε πράγματα που ξεύρετε, που τάχετε πολλάκις ψιλοκοσκινίσει, που τάχομε κάμει όλοι μας.
Αν δεν βιάζεσθε, αι τότε αναμείνατε να σας τα αφηγηθώ εις άλλην… ζωήν, διότι δεν υπάρχει λόγος να εξοδεύσωμεν το χαρτί των χαρτοπωλείων!
Σπ.
