Την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης για την αποκατάσταση και ανάδειξη μεταπυργίου μεταξύ πύργων 17 και 18 της βόρειας οχύρωσης της Αρχαίας Μεσσήνης ενέκρινε η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Η σύμβαση θα υπογραφεί μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Πελοποννήσου και του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης Πελοποννήσου.
Το ύψος της προγραμματικής σύμβασης είναι 300.000 ευρώ και έχει ορίζοντα υλοποίησης 30 μήνες από την υπογραφή της. Η χρηματοδότηση προέρχεται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και τη δράση «Συντήρηση – αποκατάσταση πολιτιστικών μνημείων Περιφέρειας Πελοποννήσου 2020- 2022».
Η οχύρωση
Σκοπός της σύμβασης είναι η αποκατάσταση και ανάδειξη του μεταπυργίου τείχους μεταξύ των πύργων 17 και 18 της βόρειας οχύρωσης της Αρχαίας Μεσσήνης, καθώς και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, για να εξασφαλιστεί η στατική του επάρκεια, να αναδειχθεί ένα από τα σημαντικότερα τμήματα της οχύρωσης της Αρχαίας Μεσσήνης και να δημιουργηθεί ένας αρχαιολογικός χώρος προσβάσιμος στο κοινό.
Η οχύρωση της Αρχαίας Μεσσήνης έχει μήκος 9,5 χλμ., διακρίνεται για την ποιότητα της κατασκευής της και την καλή κατάσταση διατήρησης αρκετών τμημάτων της, που την καθιστούν μοναδικό δείγμα αρχαίας οχυρωματικής τέχνης.
Το μεταπύργιο μεταξύ των πύργων 17 και 18 αποτελεί το δεύτερο ανατολικά της Αρκαδικής Πύλης. Έχει πλάτος 2,40 μ. και μήκος 101,50 μ. και είναι κατασκευασμένο σε επικλινές έδαφος με διαφορά ύψους 24 μέτρων.
Διαμορφώνεται με δύο εξωτερικές παρειές, οι οποίες αποτελούνται από ανισοϋψείς σειρές λαξευτών λίθων τοποθετημένων κατά μήκος, ενώ διάτονοι λίθοι συνδέουν τις παρειές με εγκάρσιους εσωτερικούς τοίχους.
Μεταξύ των δυο παρειών υπήρχε γέμισμα από αργούς λίθους, εν ξηρώ σύμφωνα με τον ανασκαφέα. Στο ανώτερο τμήμα διαμορφωνόταν ο περίδρομος, με δάπεδο από πλάκες, ενώ επάλξεις στη βόρεια πλευρά προστάτευαν τους αμυνόμενους.
Το μεγαλύτερο τμήμα του μεταπυργίου έχει καταρρεύσει και οι λίθοι είναι διάσπαρτοι στο έδαφος.
Έργο αναστήλωσης
Το έργο που θα εκτελεστεί περιλαμβάνει την επανατοποθέτηση των πεσμένων λιθοπλίνθων στις αρχικές ή σε ομόλογες θέσεις με τις ελάχιστες αναγκαίες συμπληρώσεις με νέο υλικό. Στόχος είναι η ανάδειξη της αξίας του μνημείου και η αποκατάσταση της εικόνας του τμήματος της οχύρωσης που πλαισιώνει την Αρκαδική Πύλη, το οποίο αποτελεί μνημειακό σύνολο και ένα από τα σπουδαιότερα παραδείγματα αρχαίας οχύρωσης.
Αναλυτικότερα οι εργασίες που θα εκτελεστούν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας με τη μέθοδο της αυτεπιστασίας αφορούν:
-την επανατοποθέτηση των ταυτοποιημένων μελών της οχύρωσης στην παρειά του τείχους, όπου ανήκουν
-ανασκαφικές τομές όπου απαιτείται για την αξιολόγηση της κατάστασης της θεμελίωσης και την αποκάλυψη καταπεσόντων μελών της οχύρωσης
-την πλήρωση θέσεων της οχύρωσης με μέλη, τα οποία είναι σήμερα καλυμμένα και θα αποκαλυφθούν κατά τις αναστηλωτικές εργασίες
-την κατασκευή νέων μελών από φυσικό λίθο με παρόμοιες φυσικές και μηχανικές ιδιότητες και με διακριτή μορφολογική διαφοροποίηση από τους αυθεντικούς λίθους, οι οποίοι θα τοποθετηθούν σε κενές θέσεις της οχύρωσης
-συμπληρώσεις αρχιτεκτονικών μελών και συγκολλήσεις λίθινων θραυσμάτων
-πλήρωση του εσωτερικού μεταξύ των δύο παρειών του τείχους με υλικό αποτελούμενο από αργούς λίθους και λατύπη
-εργασίες για την απορροή των όμβριων υδάτων, που περιλαμβάνουν την τοποθέτηση μεμβράνης και την κατάλληλη τοπική εξομάλυνση του εδάφους
-εργασίες ενίσχυσης στερέωσης της θεμελίωσης και του βραχώδους υποβάθρου αυτής
-εκπόνηση κατάλληλης εδαφοτεχνικής μελέτης, σε περιπτώσεις που το βραχώδες υπέδαφος παρουσιάζει εκτεταμένες βλάβες
-λήψη μέτρων για την ενίσχυση της σεισμικής ευστάθειας του προς αναστήλωση τμήματος του τείχους
-τοποθέτηση πινακίδων ενημέρωσης
-εργασίες πρόσβασης και ανάδειξης του μνημείου.
Της Βίκυς Βετουλάκη
