H καταπολέμηση της πανδημίας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, κυρίως όμως από την εφαρμογή: α) από την πολιτεία και τις επιχειρήσεις των μέτρων κατά της διασποράς του ιού, β) την υλοποίηση των κανόνων δημόσιας υγείας από τους πολίτες, γ) τη χρήση φαρμακευτικής αγωγής και δ) την ανάπτυξη αποτελεσματικών εμβολίων.
Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη φάση της πανδημίας, με πολλά καλά νέα από το μέτωπο των εμβολίων. Πολλοί Οργανισμοί, Ινστιτούτα, Εταιρείες, Κράτη και Ερευνητικά Κέντρα χρηματοδοτούν μια τεράστια προσπάθεια της επιστήμης και της ανθρωπότητας να καταπολεμήσει -απαλλαγεί από τη σύγχρονη μάστιγα του κορωνοϊού. Δοκιμάζονται πολλά εμβόλια, πάνω από 200, και δημιουργούν την ελπίδα, ότι η ζωή μπορεί να ξεκινήσει και πάλι. 54 εμβόλια κατά του νέου κορωνοϊού βρίσκονται ήδη σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους και 13 από αυτά είναι στην τελική φάση ΙΙΙ των κλινικών δοκιμών.
Όλα τα Covid-19 εμβόλια που αναπτύσσονται, έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να διεγείρουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα, ώστε να επιτεθεί στον ιό SARS-CoV-2, εάν ο ιός καταφέρει να μπει στο σώμα μας. Ο σχεδιασμός των εμβολίων στοχεύει στο να παράγουμε συγκεκριμένα αντισώματα αλλά και κυτταρική μνήμη.
Για να αντιμετωπιστεί η πανδημία, αναπτύσσονται και δοκιμάζονται καινοτόμα εμβόλια (όπως τα πρωτεϊνικά εμβόλια και εμβόλια που θα χρησιμοποιούν ως βιοτεχνολογική πλατφόρμα DNA ή RNA), εμβόλια ιικού φορέα και εμβόλια κλασικού τύπου (όπως εμβόλια αδρανοποιημένου ή εξασθενημένου ιού).
Πώς δρουν τα εμβόλια
Τα εμβόλια βασίζονται στη δυνατότητα αφενός της διέγερσης και αφετέρου της μνήμης του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Δηλαδή, διεγείρουμε τον οργανισμό να παράγει δικά του αντισώματα εναντίον του Sars-Cov-2, ώστε μετά να ενεργοποιηθεί μια σειρά αντιδράσεων και να καταπολεμηθεί ο ιός. Όταν στο μέλλον ο ιός μπει στον οργανισμό, είτε τα αντισώματα που ήδη υπάρχουν ή τα κύτταρα μνήμης θα ξεκινήσουν τις απαραίτητες δράσεις εξουδετέρωσης ώστε να μη νοσήσουμε.
Τύποι εμβολίων που εξετάζονται
Οι ερευνητές, σε όλο τον κόσμο, χρησιμοποιούν κλασικές και πρωτοποριακές μεθόδους στο σχεδιασμό των εμβολίων για τον κορωνοϊό.
Στα εργαστήρια φτιάχνονται εμβόλια που δίνουν στα κύτταρά μας τη «συνταγή», τη γενετική πληροφορία, ώστε να φτιάξουν τμήματα του ιού του κορωνοϊού.
Τα εμβόλια αυτά μπορεί να είναι:
1) Τα πρωτεϊνικά εμβόλια μεταφέρουν δομικά μόρια ή θραύσματα δομικών μορίων του κορωνοϊού. Σε αυτή την κατηγορία δουλεύουν εταιρείες από τις ΗΠΑ (Novarax), τον Καναδά (Medicago), την Ευρώπη ( Sanofi/ GSK), από την Κίνα και από την Αυστραλία.
2) Τα εμβόλια που χρησιμοποιούν DNA ή RNA (αγγελιοφόρο ή αυτοδιπλασιαζόμενο) εμπεριέχουν τη γενετική πληροφορία ενός δομικού μορίου του ιού. Σε αυτή την κατηγορία είναι των εταιρειών Pfizer /BioNTech και της Moderna/ NIH, καθώς και άλλων από την Ινδία, τη Γερμανία (CureVac), το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ (Inoviο).
3) Τα εμβόλια ιικού φορέα περιέχουν ιούς που έχουν σχεδιαστεί για τη μεταφορά ιικής γενετικής πληροφορίας, που δεν μας προκαλεί ασθένεια.
Σε αυτή την κατηγορία προπορεύονται τα εμβόλια από την Κίνα (CanSino, Gamaleya), τη Ρωσία, τις ΗΠΑ (Johnson & Johnson) και το Ηνωμένο Βασίλειο (University of Oxford/AstraZeneca).
4) Στα εμβόλια αδρανοποιημένου ή εξασθενημένου ιού, ο ιός τροποποιείται ώστε ναι μεν να εισάγεται στο σώμα, αλλά δεν προκαλεί ασθένεια γιατί είναι εξασθενημένο ή έχει σκοτωθεί.
Σε αυτή την κατηγορία προπορεύονται τα εμβόλια από Κίνα ( Sinopharm, Sinovac) και Ινδία.
Απ’ ό,τι φαίνεται, υπάρχει δυνατότητα παραγωγής πολλών και διαφορετικών εμβολίων σε διάφορα σημεία του πλανήτη και ελπίζουμε πως σύντομα θα ακολουθήσουν και οι αντίστοιχες επιστημονικές δημοσιεύσεις. Οι κλινικές μελέτες προσανατολίζονται στην απόδειξη της ασφάλειας της χρήσης του εμβολίου και την αποτελεσματικότητά τους.
Εμβόλια που είναι πιο προχωρημένα:
* Τα εμβόλια που έχουν προχωρήσει μέχρι τώρα και έχουν ανακοινώσει τα αποτελέσματά τους είναι της Pfizer, της Moderna και της Astra.
Τα δύο πρώτα είναι παρόμοια εμβόλια, που λόγω του τρόπου παρασκευής τους, παρουσιάζουν κάποιες διαφορές. Η αποτελεσματικότητά τους είναι περίπου 95%.
Στον τρόπο συντήρησης των δύο εμβολίων ανακοινώθηκαν διαφορές. Η Pfizer συστήνει μεταφορά και φύλαξη στους -70 έως -80 βαθμούς και τις τελευταίες 5 ημέρες προ της χορήγησης μπορεί να παραμείνει στους 2 με 8 βαθμούς.
Η Moderna συστήνει συντήρηση στους -20 βαθμούς, και πριν τη χορήγηση, για 30 ημέρες, στους 2 με 8 βαθμούς και 12 ώρες στη θερμοκρασία δωματίου.
Το εμβόλιο θα γίνεται σε δύο δόσεις και θα έχει χρόνο λήξης 6 μηνών από την παραγωγή.
* Το εμβόλιο της Astra Zeneca έχει αποτελεσματικότητα περίπου 70% και μπορεί να αποθηκευτεί, να μεταφερθεί και να διανεμηθεί υπό κανονικές συνθήκες ψύξης (2-8 βαθμούς Κελσίου) για τουλάχιστον έξι μήνες. Τα επόμενα βήματα είναι η πλήρης μελέτη των αποτελεσμάτων, η κρίση τους από επιτροπές ανεξάρτητων επιστημόνων και η δημοσίευσή τους σε έγκυρα ιατρικά περιοδικά.
Ακολουθούν και οι εγκρίσεις από τους μεγάλους Παγκόσμιους Οργανισμούς: WHO, CDC, FDA, ECDC που θα μας δώσουν τα τελικά συμπεράσματα για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους.
Eυτυχώς πολύ καλά τα νέα!
Η ανθρωπότητα μπορεί να ελπίζει!
Πληθώρα εμβολίων με καλά αποτελέσματα!
Έως ότου κυκλοφορήσουν τα εμβόλια, πειθαρχία στα μέτρα και τους κανόνες που
προτείνουν οι επιστήμονες και η πολιτεία.
Ενημερωνόμαστε, προσέχουμε και μένουμε αισιόδοξοι!
Του Νίκου Βουδούρη*
*Ο Νίκος Βουδούρης είναι παιδίατρος
