Σε έγγραφο της δεξαμενής σκέψης του Κοινοβουλίου αναλύονται ορισμένα πρόσφατα δεδομένα και εξελίξεις που μπορούν να προκαλέσουν έντονο προβληματισμό για τη χώρα μας[1]. Η πανδημία μάς έχει κάνει να «λησμονήσουμε» το τεράστιο δημόσιο χρέος και οι προσπάθειες που κάνουμε είναι μεν θεμιτές, αλλά εξαιρετικά λίγες, ενώ παγιδεύονται και από άλλα επισυμβαίνοντα, όπως η τουρκική προκλητικότητα, με την ανοχή μεγάλων χωρών από το κλαμπ στο οποίο ανήκουμε, που είναι η Ε.Ε.
Η προβληματική που αναπτύσσει το Γιούρογκρουπ στοχεύει ιδίως στη βραχυπρόθεσμη αποτελεσματικότητα για τα μέτρα πολιτικής που υιοθετούνται. Τα μέτρα αυτά αποσκοπούν στην καταπολέμηση των οικονομικών, χρηματοοικονομικών και κοινωνικών συνεπειών του COVID-19, αλλά και σε μεσοπρόθεσμες πολιτικές για την υποστήριξη μιας βιώσιμης ανάκαμψης και αύξησης της ανθεκτικότητας της Ευρωζώνης. Επίσης, αφορούν και στους μακροπρόθεσμους στόχους που σχετίζονται με ευρωστία του πλαισίου διακυβέρνησης της ΟΝΕ, συμπεριλαμβανομένης της ολοκλήρωσης της τραπεζικής ένωσης.
Ειδικότερα, για τη βιώσιμη ανάκαμψη το Γιούρογκρουπ έχει εντάξει στη λογική του την εξέταση του αντικτύπου των νέων τεχνολογιών στις τραπεζικές συναλλαγές και τις πληρωμές (ιδίως των ψηφιακών νομισμάτων και του ψηφιακού ευρώ) στις οικονομίες της ζώνης του ευρώ για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και της νομισματικής κυριαρχίας. Αυτό δείχνει ότι παραμένει στην πρώτη γραμμή της καινοτομίας για να υποστηρίξει την ανάπτυξη. Αυτά για φυσιολογικές χώρες εταίρους της Ε.Ε. Η χώρα μας, μια τα μνημόνια, μια η πανδημία, βρίσκεται στην κορυφή των αρνητικών δεικτών της οικονομίας μας και πορεύεται χωρίς σχέδιο τόσο στην πανδημία όσο και σε άλλα σοβαρά θέματα.
Δύο παρατηρήσεις αναδεικνύουν τη δυσχερή θέση στην οποία βρίσκεται η χώρα μας και δεν αναφερόμαστε στην προβληματική της γείτονος:
Η πρώτη παρατήρηση αφορά στην κατανομή των ουσιαστικά πενιχρών ποσών (γλίσχρων σύμφωνα με πιο στυγνή ορολογία) που διαθέτει η Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της πανδημίας, σε σχέση με τις ΗΠΑ, που είδαμε και στο παρελθόν, αλλά και με τη νέα προεδρία, τα εξαιρετικά σημαντικά κονδύλια που διατίθενται για την τόνωση της κατανάλωσης και την έξοδο από τα αδιέξοδα της πανδημίας αυτής.
Το καλύτερο και πλέον προφανές παράδειγμα είναι το πρόγραμμα SURE. Σε παλαιότερο σημείωμά μου (Νοέμβριος 2020) σημείωνα ότι ένα πρόγραμμα που διαθέτει προίκα 100 δισ. ευρώ δεν μπορεί να χορηγεί στην πλέον δεινοπαθούσα οικονομία από την άποψη της ανεργίας μόνο 2,7 δισ. ευρώ, και σε άλλη χώρα, για παράδειγμα, το Βέλγιο, να το προικοδοτεί με 7,8 δισ. ευρώ, και ανεργία τη μισή απ’ ό,τι έχει η Ελλάδα. Το πρόγραμμα αυτό ήταν για να διασώσει ό,τι διασώζεται στην απασχόληση. Συνεπώς, κάτι δεν πάει καλά όταν βρίσκονται οι εταίροι γύρω από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Η δεύτερη παρατήρηση αφορά στην εξέλιξη βασικών οικονομικών δεικτών στο διάστημα 2001 – 2021, που είναι καλό να θυμηθούμε παραθέτοντας τα στοιχεία τους.
Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ποσοστιαία μεταβολή με προηγούμενο έτος, 2019-2020): – 9,7% πρωταθλητές στη μείωση, με μέσο όρο της ευρωζώνης -7,7%.
Προφίλ τριμηνιαίου ΑΕΠ (ποσοστιαία μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, 2020/1-20/2): -6,1%, αλλά με ένα ΑΕΠ που έχει υποστεί σοβαρή κατακρήμνιση λόγω των μνημονίων. Μάλιστα, το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε -15,2% το δεύτερο τρίμηνο του 2020 σε σχέση με το αντίστοιχο του 2019.
Το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ποσοστιαία μεταβολή κατά το προηγούμενο έτος, 2019-2020) κατέγραψε από τις ισχυρότερες μειώσεις στην Ευρωζώνη, ήτοι την άνοιξη του 2020 σε σχέση με το 2019 μια μείωση -9,2% και το φθινόπωρο του ίδιου έτους σε σχέση με το 2019 μια μείωση -8,5%.
Η Εγχώρια ζήτηση (ποσοστιαία μεταβολή κατά το προηγούμενο έτος, 2019-2020) υπέστη μείωση την άνοιξη 2020 ίση με -8,5% με την Ευρωζώνη να βρίσκεται στο -7,5%.
Η Τελική ζήτηση, σε όγκο (ποσοστιαία μεταβολή κατά το προηγούμενο έτος, 2019-2020), να ανέρχεται το φθινόπωρο σε -11,8%, με την Ευρωζώνη να βρίσκεται στο -9,3%.
Οι Συνολικές επενδύσεις (ποσοστιαία μεταβολή κατά το προηγούμενο έτος, 2019-2020) υπέστησαν μια καθίζηση της τάξης του -30%, με μέσο όρο στην Ευρωζώνη -13,3%. Η έλλειψη επενδύσεων είναι στη βάση της έκρηξης της ανεργίας.
Οι επενδύσεις στον κατασκευαστικό τομέα έφθασαν το φθινόπωρο στο ποσοστό κατακρήμνισης του -28,0%, με την Ευρωζώνη να μειώνει αυτόν τον κίνδυνο σημαντικά στο -9,6%. Αληθινή μείωση παρατηρείται επίσης και στις επενδύσεις σε εξοπλισμό, όπου σημειώσαμε ένα από τα τρία υψηλότερα αρνητικά ρεκόρ, ήτοι -32,0% σε σχέση με το 2019.
Και στις δημόσιες επενδύσεις ο ρυθμός μας ήταν μόλις 2,7% σε σχέση με το μέσο όρο της ευρωζώνης που ανήλθε στο 3,1%!
Αλλά και το χάσμα παραγωγής σε σχέση με το δυνητικό ΑΕγχΠ (απόκλιση της πραγματικής παραγωγής από την πιθανή παραγωγή ως% του δυνητικού ΑΕΠ) ανήλθε στο -13%, δυστυχώς άλλη μια πρωτιά σε σχέση με το μέσο όρο της Ευρωζώνης που είναι -7,3%.
Δε φτάνουν όλα αυτά έχουμε και μείωση του πληθυσμού μας κατά -0,6% μεταξύ 2019 – 2020, μαζί με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, αλλά στην Ευρωζώνη έχουμε πληθυσμιακή αύξηση +0,2%. Εμείς αναπληρώνουμε από την παράνομη μετανάστευση! Και βέβαια, με την αρνητική πρωτιά στην απασχόληση, η εξέλιξη που καταγράφτηκε το φθινόπωρο ανέρχεται σε -3,7% έναντι του μέσου όρου της Ευρωζώνης στο -4,7%. Σε πραγματικούς αριθμούς η ανεργία ανέρχεται στη χώρα μας στο 19,9% του εργατικού δυναμικού της χώρας. Όπως είναι γνωστό, έχοντας το πλέον αρνητικό ρεκόρ σε ολόκληρη την Ε.Ε., με μέσο όρο όλης της Ε.Ε. το 9,0% και της Ευρωζώνης το 9,06%.
Στην κατάσταση αυτή η έκρηξη του δημόσιου χρέους, που ξεπέρασε το διπλάσιο του ΑΕΠ της χώρας, μόνο κινδύνους εγκυμονεί. Και η απραξία σίγουρα δεν αποτελεί μέρος της αμοιβής για την επιβίωση της χώρας.
Του Γιώργου Μαρκατάτου
[1] Economic dialogue with the President of the Eurogroup – Think Tank
