H δημιουργία μιας task force 77 ατόμων για το κτηματολόγιο, που θα αναλάβει το «στήσιμο» των γραφείων του κτηματολογίου σε όλη την Ελλάδα, η επέκταση του δικαιώματος πρόσβασης στη βάση του κτηματολογίου σε κάποιες ειδικότητες μηχανικών και η ψηφιοποίηση των αρχείων των υποθηκοφυλακείων είναι οι πρώτες τρεις παρεμβάσεις που θα φέρει για το πολύπαθο έργο το νέο του «σπίτι», το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Παράλληλα, διερευνά τον τρόπο διεύρυνσης των ψηφιακών υπηρεσιών του κτηματολογίου, σύμφωνα με δημοσίευμα στην “Καθημερινή”.
Η δημιουργία μιας «ομάδας δράσης», η οποία θα αναλάβει όλα τα ζητήματα σχετικά με τη μετάβαση από τα υποθηκοφυλακεία και τα κτηματολογικά γραφεία στη νέα δομή του κτηματολογίου, έχει την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και θα θεσμοθετηθεί μέσω κοινής υπουργικής απόφασης.
«Είναι μια ομάδα 77 ατόμων, η οποία θα αποτελείται κυρίως από μηχανικούς, επιστήμονες της Πληροφορικής και νομικούς, οι οποίοι θα προσληφθούν για τρία χρόνια και θα αναλάβουν να “στήσουν” τη νέα δομή του κτηματολογίου», εξηγεί στην «Κ» ο νέος αρμόδιος υφυπουργός Ψηφιακών Έργων, Γιώργος Στύλιος. «Θα αναλάβουν να δημιουργήσουν τα νέα γραφεία, όπου προβλέπονται από τη νομοθεσία, τους διαγωνισμούς για τον εξοπλισμό τους, τη μεταφορά των αρχείων από τα υποθηκοφυλακεία και τις συγχωνεύσεις αυτών, ό,τι άλλο χρειαστεί».
Να σημειωθεί ότι τα 22 από τα 77 άτομα θα τεθούν επικεφαλής της προσπάθειας σε κάποια Περιφέρεια ή Περιφερειακή Ενότητα και σημαντικό μέρος της δουλειάς τους θα γίνει από εκεί.
Παράλληλα, το υπουργείο αναζητεί διάφορες λύσεις για στελέχωση της νέας δομής. Ένα μεγάλο μέρος του προσωπικού των υποθηκοφυλακείων θέλει εκμεταλλευόμενο το νόμο να προσληφθεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης και όχι στο κτηματολόγιο. Έτσι προκύπτει ένα έλλειμμα σε επιστημονικές ειδικότητες, κυρίως δικηγόρους. «Μια λύση που εξετάζεται, λοιπόν, είναι να πιστοποιηθούν με κάποιον τρόπο (που μας απασχολεί αυτή την περίοδο, γιατί δεν θέλουμε να είναι “εικονικός” αλλά ουσιαστικός) δικηγόροι και μηχανικοί, ως εξωτερικοί συνεργάτες του κτηματολογίου», λέει ο κ. Στύλιος.
Μια ακόμα κίνηση που αναμένεται το επόμενο διάστημα είναι ο επαναπροσδιορισμός των επιστημονικών ειδικοτήτων που θα έχουν δικαίωμα πρόσβασης στα στοιχεία του κτηματολογίου (σήμερα επιτρέπεται ελεύθερα στους πολίτες σε κάποιες περιπτώσεις και αποκλειστικά σε νομικούς σε άλλες, λ.χ. έρευνα στα αρχεία). Όπως φαίνεται, πολιτικοί μηχανικοί και τοπογράφοι θα αποκτήσουν και αυτοί δικαίωμα πρόσβασης χάρη στο lobbying των συλλόγων τους, ενώ ο βαθμός του δικαιώματος αυτού μένει να αποσαφηνιστεί. Μήπως, όμως, τελικά η κίνηση αυτή, η οποία προφανώς ικανοποιεί τις επαγγελματικές επιδιώξεις διαφόρων κλάδων (γιατί δημιουργεί μια νέα «πελατεία»), λειτουργήσει εις βάρος του πολίτη, που θα πρέπει να πληρώνει κάποιον για την πρόσβαση στη δική του πληροφορία;
«Ό,τι μπορεί να κάνει σήμερα ένας πολίτης ελεύθερα, θα εξακολουθήσει να το κάνει», απαντά ο κ. Στύλιος. «Η πρόσβαση που δίνεται στους επιστήμονες είναι για να μπορεί ο πολίτης να κάνει τη δουλειά του σωστά, εγγυημένα. Επιπλέον, “ανοίγοντας” τη δυνατότητα αυτή και σε άλλα επαγγέλματα, ουσιαστικά θα βοηθήσουμε να εξυπηρετείται ευκολότερα και φθηνότερα ο κόσμος».
Διαγωνισμός
Επίσης, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης δρομολογεί ένα μεγάλο διαγωνισμό (βρίσκονται σήμερα σε διαβούλευση με φορείς και εταιρείες τα τεύχη δημοπράτησης) για ψηφιοποίηση των αρχείων των υποθηκοφυλακείων. Πρόθεση της κυβέρνησης είναι ο διαγωνισμός να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης. «Το έργο δε θα αφορά απλώς την ψηφιοποίηση των σελίδων, αλλά τη μετατροπή τους σε κείμενο, ώστε να μπορεί η πληροφορία των συμβολαίων να είναι αξιοποιήσιμη», αναφέρει ο κ. Στύλιος.
Ως προς την τύχη του αναλογικού αρχείου, όταν αυτή ολοκληρωθεί, δεν έχει ακόμα αποφασιστεί. «Παράλληλα διερευνούμε πώς θα επεκτείνουμε τις ψηφιακές υπηρεσίες του Ελληνικού Κτηματολογίου προς όφελος του πολίτη».
Σε νομοθετικό επίπεδο, οι κινήσεις του υπουργείου θα είναι ελάχιστες. «Συζητούμε με τους μελετητές του κτηματολογίου σχετικά το θέμα της διαχείρισης των ενστάσεων, για το οποίο έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Δε θέλουμε άλλες νομοθετικές αλλαγές πλην των απολύτως απαραίτητων, για να μη χαθεί χρόνος», καταλήγει ο κ. Στύλιος.
Δημοτικά ακίνητα σε ομηρία
Όπως οι αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα, έτσι και οι αμαρτίες (ή οι αμέλειες, για να είμαστε πιο επιεικείς) των δημάρχων των προηγούμενων δύο δεκαετιών παιδεύουν σήμερα τους… διαδόχους τους. Μεταξύ των σκελετών που έβγαλε από την ντουλάπα το κτηματολόγιο βρίσκονται και εκείνοι που αφορούν στη δημοτική περιουσία. Λόγω της απρονοησίας ή της αμέλειας που επέδειξαν οι Δημοτικές Αρχές, σήμερα πολλά δημοτικά ακίνητα, από πλατείες και οικόπεδα έως… σχολεία, έχουν καταγραφεί ως αγνώστου ιδιοκτήτη. Σε κάποιες περιοχές δε, έχουν περάσει τόσα χρόνια που η υπόθεση μπορεί να λυθεί μόνο δικαστικά ή με νομοθετική ρύθμιση. Μία από τις συνέπειες είναι ότι οι Δήμοι δεν μπορούν να διεκδικήσουν χρηματοδοτήσεις για την εν λόγω περιουσία τους, από την Ε.Ε., το Πράσινο Ταμείο ή αλλού, εφόσον δεν έχουν τίτλους.
Χρηματοδότηση έργων
Τρία στα τέσσερα ιδιοκτησιακά δικαιώματα στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί. Για το εναπομείναν ένα τέταρτο, δεν έχει νόημα να καταγράφονται στο κτηματολόγιο οι φερόμενοι ως ιδιοκτήτες, αν δεν υπάρχουν τίτλοι που να αποδεικνύουν την ιδιοκτησία τους, μόνο και μόνο για να «ανέβει» πλασματικά ο αριθμός των δηλώσεων. Επιπλέον, η ενημέρωση δημοσίων φορέων και ιδιωτών είναι συμβατική υποχρέωση των αναδόχων του έργου. Αυτό υποστηρίζει ο πρόεδρος του Ελληνικού Κτηματολογίου, Δημήτρης Σταθάκης, απαντώντας στην επιστολή του συνδέσμου των ιδιωτών μελετητών του κτηματολογίου (ΣΕΓΕΚ) προς το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Προ μηνός, ο ΣΕΓΕΚ με επιστολή του στον κ. Πιερρακάκη κατηγόρησε το Ελληνικό Κτηματολόγιο για ολιγωρία, η οποία «έχει οδηγήσει σε αποτυχία του τελευταίου προγράμματος κτηματογράφησης».
«Η εικόνα δεν είναι αυτή», υποστηρίζει ο πρόεδρος του φορέα, κ. Σταθάκης. «Μέσα σε ενάμισι έτος, από το Σεπτέμβριο του 2019 έως σήμερα και υπό πρωτόγνωρες συνθήκες καταγράφηκαν περισσότερα από 6 εκατομμύρια δικαιώματα. Στο ίδιο διάστημα, το μέσο ποσοστό συλλογής δηλώσεων στις μελέτες κτηματογράφησης ανήλθε από το 28% στο 66% (χωρίς να συνυπολογιστούν οι πέντε μελέτες που καθυστέρησαν λόγω δικαστικών προσφυγών να ξεκινήσουν). Σήμερα, μόνο 6 από τις 34 συμβάσεις κτηματογράφησης έχουν ποσοστό συμμετοχής μικρότερο του 55%. Με επιστολές και συναντήσεις συνεχώς υπενθυμίζουμε στο δημόσιο τομέα και στους Δήμους την υποχρέωσή τους να υποβάλουν δηλώσεις κτηματογράφησης. Κινδυνεύουν, εκτός των άλλων, με απώλεια χρηματοδοτήσεων, καθώς ο ΚΑΕΚ (σ.σ. ο μοναδικός αριθμός κάθε κτηματογραφημένου ακινήτου) είναι προϋπόθεση για την ένταξη έργου σε χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα».
Όσον αφορά την αποδιδόμενη στο φορέα ολιγωρία στην ενημέρωση, ο κ. Σταθάκης απαντά ότι είναι κύρια ευθύνη των μελετητών. «Η ενημέρωση δημοσίων φορέων και ιδιωτών είναι συμβατική ευθύνη των αναδόχων της κτηματογράφησης. Από τη δική μας πλευρά, τα τελευταία δύο έτη διαθέσαμε πάνω από 1 εκατομμύριο ευρώ για πανελλήνια διαφημιστική καμπάνια, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη νέος διαγωνισμός, ύψους 0,5 εκατ. ευρώ».
Σχετικά με την πρόταση του ΣΕΓΕΚ, να επιτραπεί μέσω Ε9 η προσθήκη των φερόμενων ως ιδιοκτητών των ακινήτων που δεν έχουν δηλωθεί, ο κ. Σταθάκης υποστηρίζει ότι αυτό δεν είναι ορθό. «Στο Ε9 δηλώνονταν ακίνητα χωρίς απαραίτητα τίτλο. Το κτηματολόγιο δεν μπορεί να αναγνωρίσει ιδιοκτησία εκεί όπου δεν υπάρχει τίτλος ή χρησικτησία. Επομένως, καταγράφοντας τους φερόμενους ιδιοκτήτες, το μόνο που θα επιτύχουμε είναι να ανέβει πλασματικά το ποσοστό ολοκλήρωσης της κτηματογράφησης. Δεν μας ενδιαφέρει αυτό».
Όσον αφορά στην πορεία της κτηματογράφησης, οι περιοχές με τα χαμηλότερα ποσοστά συμμετοχής είναι το υπόλοιπο Δυτικής Αττικής και νήσων Αττικής (35%) και οι Περιφερειακές Ενότητες Λήμνου/Λέσβου (46%), Ζακύνθου/Κεφαλονιάς/Ιθάκης (49%), Αργολίδας/Κορινθίας (51%), Σάμου/Χίου/Ικαρίας και Λακωνίας (54%). Αντίθετα στις Περιφερειακές Ενότητες Καλύμνου/Καρπάθου/Κω/Ρόδου οι δηλώσεις έχουν ξεπεράσει τις εκτιμώμενες (105,4%), ενώ έχει ξεπεράσει το 80% σε Δράμα/Ξάνθη, Ιωάννινα, Λασίθι και Λάρισα.
Όσον αφορά στην περίφημη «μετάβαση» από τα υποθηκοφυλακεία στη νέα δομή του κτηματολογίου, ο κ. Σταθάκης παραδέχεται ότι υπάρχει καθυστέρηση. «Το αρχικό χρονοδιάγραμμα ήταν ανέφικτο. Μιλούσε για οριστική δομή το 2020, έτος κατά το οποίο είχαν ανοίξει μόνο έξι από τα 17 κτηματολογικά γραφεία (Δυτικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Πειραιώς και Νήσων, Πελοποννήσου, Στερεάς Ελλάδας και Κυκλάδων) και τα 16 από τα 75 υποκαταστήματα. Το στοίχημα είναι η στελέχωση της νέας δομής, λόγω της δυσκολίας νέων προσλήψεων.
Σύμφωνα με το οργανόγραμμα, η Ελληνικό Κτηματολόγιο απασχολεί σήμερα 490 υπαλλήλους και πρέπει να προσλάβει ακόμα 98 στην κεντρική υπηρεσία και 582 στις περιφερειακές μονάδες (έχει προκηρυχθεί ΑΣΕΠ για 78), ενώ απομένουν 612 προσωποπαγείς θέσεις στις περιφερειακές μονάδες. Γι’ αυτό μιλάμε για πλήρη λειτουργία το 2024».
