Έχω την γνώμην ότι αν έζον εκείνοι οι οποίοι καθιέρωσαν την εορτήν της Πρωτομαγιάς, πολύ θα κατεπλήσσοντο με την περίεργον παρέκκλισιν την οποίαν υπέστην ο εορτασμός της ποιητικής αυτής ημέρας.
Οι παλαιοί ποιηταί, εις την πρωτοβουλίαν αυτών οφείλεται η καθιέρωσις της εορτής ταύτης, απέβλεπον κυρίως εις την εκδήλωσιν της χαράς και της ευθυμίας, την οποίαν η ανθρωπότης αισθάνεται με την αναγέννησιν της ζωής των ανθέων, τα οποία το φθινόπωρον και ο χειμών είχον μαράνη και καταστρέψη.
Δεν αποκλείεται εν τούτοις και η ιδέα ότι η εορτή αύτη συμβολίζει και το γνωστόν επεισόδιον της αρπαγής της Περσεφόνης, θυγατρός της Θεάς Δήμητρας, υπό του Πλούτωνος, όστις μετά πολλάς ικεσίας της μητρός και τη παρεμβάσει των άλλων θεών έστερξεν επί τέλους, ίνα η Περσεφόνη – η άνοιξις δηλ. και το θέρος ίσως – το ήμισυ του έτους εξέρχεται εκ των εγκάτων του Άδου, του Βασιλείου του Θεού Πλούτωνος και επιστρέφη εις την μητέρα της Θεάν Δήμητραν – την γην.
Τέλος πάντων δεν μας ενδιαφέρει και πολύ εκ τίνος αιτίας εδημιουργήθη η ποιητική αύτη εορτή των ανθέων.
Εκείνο το οποίον θα ηδύνατο κανείς να παρατηρήση είναι ότι ουδαμού ίσως του κόσμου η εορτή αύτη έχει τον χαρακτήρα τον οποίον θέλουν να τη αποδώσωσι.
Εις την Ευρώπην αίφνης η Πρωτομαγιά έχει απολέσει εξ ολοκλήρου τον αρχικόν της χαρακτήρα, και χρησιμεύει περιέργως εις το να διαδηλώσωσι σμήνη εργατών τας σοσιαλιστικάς των αρχάς και να προκαλώσι ταραχάς και αιματοχυσίας. Εφέτος μάλιστα ο Πρωθυπουργός της Γαλλίας Μπριάν δια να προλάβη ενδεχομένας παρεκτροπάς των εορταστών της Πρωτομαγιάς και συγκρούσεις αυτών μετά των κεφαλαιούχων και άλλων επιχειρηματικών εδέησε να θέση εις κίνησιν ολόκληρα συντάγματα στρατού και ν’ απειλήση προς εορτάζοντας την Πρωτομαγιάν εργάτας, ότι θα πυροβολήση κατ’ αυτών ο Στρατός, αν επιχειρήσουν συλλαλητήρια και διαμαρτυρίας.
Εξ αυτού δύναται κανείς να συμπεράνη ποίαν σχέσιν έχουν με τον εορτασμόν των ανθέων αι εργατικαί διαδηλώσεις, αι απειλαί του Μπριάν, η κίνησις του στρατού και τα τοιαύτα.
Αυτά δυστυχώς συμβαίνουν εις την Ευρώπην κατά την Πρωτομαγιάν και εις αυτό το σημείον περιέπεσεν η εορτή των ανθέων.
Αλλ’ και εις τον τόπον μας η Πρωτομαγιά έχασεν οριστικώς την αξίαν της και μόνον αηδείς τύπου εναπομένουν, οίτινες μας υπενθυμίζουν ότι άλλοτε εις παρωχημένην εποχήν πραγματικώς και όχι εικονικώς εορτάζετο η Πρωτομαγιά.
Εν Καλάμαις επί παραδείγματι ο καλός κόσμος την παραμονήν της Πρωτομαγιάς μεταβαίνει συν γυναιξί και τέκνοις και γονεύσι και δουλικοίς ακόμη εις κάποιον ψυχαγωγικόν λεγόμενον κέντρο και με πολλήν μεγαλοπρέπειαν καθέζηται περί μιας τραπέζης και τρώγει το απαραίτητον λουκούμι ή πίνει καφφέν, πέραν αυτού ουδέν άλλο γεγονός τον απασχολεί. Αντί της ευθυμίας και της χαράς βλέπει κανείς εις τα πρόσωπά των ζωγραφισμένην μόνον την κούφον σοβαρότητα. Τα χείλη των νεανίδων δεν τολμώσι να μειδιάσωσι, διότι ο μπαμπάς ή η μαμά είναι άγρυπνος φρουρός δι’ ευνοήτους λόγους.
Ούτω αποτελείται ένας ευρύτατος κύκλος τραπεζών, καθισμάτων, ανθρώπων κ.λπ. εις τον οποίον ακούειν κανείς μόνον συγκεχυμένους ψιθυρισμούς, μη έχοντας βέβαια καμίαν σχέσιν με τα άνθη, με την ποίησιν, με την μουσικήν, με την ευθυμίαν. Οργιάζει μόνον εκεί αχαλίνωτος κοτσομπολιά και ουδέν πλέον.
Όταν νυκτώση εγείρονται οι σοβαροί κύριοι με τας οικογενείας των και μεταβαίνουν οίκαδε δια να απολαύσουν τας ηδύτητας υπνηλής μακαριότητος, αφ’ ου προηγουμένως αγοράσουν και το απαραίτητο στεφάνι δια το μπαλκόνι ή την εξώθυραν. Εις αυτό το σημείον κατήντησεν η Πρωτομαγιά.
Χ-ος
_______________
Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ
«ΘΑΡΡΟΣ» 2 Μαΐου 1910
Η εορτή των ανθέων επανηγυρίσθη όπως πάντοτε με την συνήθη ευθυμίαν του κοινού εις τας εξοχάς και εις τους κήπους της πόλεως.
Μολονότι μετά μεσημβρίαν της χθες ο ουρανός ήτο σκυθρωπός, απειλών από στιγμής εις στιγμήν να βρέξη, εν τούτοις αθρόος ο κόσμος διεχύθη ανά τους κήπους και τας εξοχάς, δια να ευθυμήση όσω το δυνατόν περισσότερον.
Από της 5ης μεταμεσημβρινής ώρας πολλαί οικογένειαι διεσπέρησαν εις τα διάφορα εξοχικά κέντρα δια να δρέψωσι τα απαραίτητα άνθη της ανοίξεως να εμπνευσθώσιν από την μεθυστικήν ευωδίαν των και να παραδοθώσιν αφρόντιδες εις την ευθυμίαν και τα άσματα.
Η μεγαλυτέρα συγκέντρωσις και η ζωηροτέρα κίνησις παρετηρήθη εις τον κήπον της Εδέμ.
Πολύς κόσμος συνέρρευσεν αθρόος εις τον μαγευτικόν Κήπον μας. Από ενωρίς όλα τα καθίσματα της ευρείας πλατείας του Κήπου ήσαν κατειλημμένα.
Η αφθονία των ανθέων και η ζωηρά ευθυμία των επισκεπτών προσέδιδον, εις το όλον ωραιότατον θέαμα.
Το προσωπικόν της υπηρεσίας του Κήπου προθυμότατα αντεπεκρίνετο εις τας απαιτήσεις του κοινού.
Η κίνησις εξακολούθησε ζωηρά μέχρι της 8ης μεταμεσημβρίας ώρας, ότε πλείσται των οικογενειών απεχώρησαν.
Μετά την 1ην ώραν πολλαί ομάδες νέων επεδόθησαν μετά πολλής ζωηρότητος εις την ευθυμίαν και τα άσματα. Ο ιδιοκτήτης του Κήπου Ξεζωνάτος είχε παρασκευάσει αφθονίαν αναψυκτικών, γλυκισμάτων και εκλεκτών φαγητών.
Τον μεγαλείτερον ρόλον έπαιζον αι οβελίαι, αι οποίαι καταβροχθήζονται απλήστως.
Κίνησις και εις άλλα μέρη
Αλλά και εις άλλα εξοχικά κέντρα η κίνησις υπήρξε ουχ ήττον ζωηρά.
Εις τα Δενδράκια ιδίως παρετηρήθη πλημμύρα κόσμου, μέχρι του μεσονυκτίου ευθυμούντος και ψάλλοντος το αιώνιον άσμα του Μαΐου.
-Καλώς τόνε τον Μάη κ.λπ. κ.λπ.
Και εις το ζυθοπωλείον του Μάμου και το «Πανελλήνιον» ο Μάιος εορτάσθη μετά πολλής ζωηρότητος. Η αφρώδης μπύρα και τα εκλεκτά κρύα φαγητά έδωσαν και πήραν μέχρι πρωίας.
Καθ’ όλην την νύκτα εις πολλά σημεία της πόλεως εμαίνετο το τραγούδι και το γλέντι.
Η ευθυμία και η χαρά εξηκολούθησε μέχρι των πρωινών ωρών, ότε αι διάφοροι ευθυμούσαι ομάδες βεβαρυμέναι υπό την υπερβολικήν κατάχρησιν των ειδικοφανταστικών ασμάτων απήλθον εις τα ίδια.
-Η Πρωτομαγιά εις τα σχολεία
-Αι μαθήτριαι
Το σχολείον των θηλέων με τας διδασκαλίσσας των εξέδραμον εις την πλατείαν των Ασκήσεων και τον κήπον των αδελφών Αντωνακάκη και τον κήπον των Ανθέων. Καθ’ όλην την διάρκειαν του περιπάτου έψαλλον ωραιότατα άσματα. Περί την εσπέραν επανήλθον εις τα σχολεία των, όπου διελύθησαν.
Εκδρομή Γυμνασίου
Οι μαθηταί του Γυμνασίου και των Ελληνικών εξέδραμον εις Βελανιδιάν και εις άλλα εξοχικά κέντρα.
Η εκδρομή αύτη ήταν μαγευτικωτάτη και ψυχαγωγικοτάτη.
Πρέπει να σημειωθή ότι καθ’ όλην την διάρκειαν των διασκεδάσεων ετηρήθη απόλυτος τάξις χωρίς να συμβή τι απευκταίον.
Ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς εκ Μεσσήνης
(Του ανταποκριτού μας)
Η εορτή των ανθέων εν τη πόλει μας εφέτος εορτάσθη μετά μεγαλειτέρας ευθυμίας εν συγκρίσει προς τα προηγούμενα έτη.
Πολλαί των εγκρίτων της πόλεώς μας οικογενειών εξέδραμον εις τας εξοχάς και μετ’ αδιαπτώτου χαράς και ευθυμίας εόρτασαν τον Μάιον.
Τα Δημοτικά Σχολεία υπό την διεύθυνσιν των διδασκάλων των εξέδραμον επίσης εις τας εξοχάς, την εσπέραν δε το υπό την διεύθυνσιν του δημοδιδασκάλου Τάκη Θωμοπούλου διήλθε της πλατείας μετά βεγγαλικών πυρσών, εν ενθουσιασμώ ψαλλόντων των μαθητών το άσμα του Μαΐου.
