Μόνο 11 απ’ τους 107 Καποδιστριακούς δήμους έχουν εγκεκριμένο σχέδιο
Ένας πολεοδομικός σχεδιασμός αποσκοπεί στον καθορισμό των κατευθυντήριων αρχών για τη βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη. Ειδικότερα κατατείνει: στη σταδιακή ανάδειξη και οργάνωση του χώρου, στη διασφάλιση της οικιστικής οργάνωσης των οικισμών με τον επιθυμητό συσχετισμό των οικιστικών παραμέτρων, στην προστασία του περιβάλλοντος και στην ανακοπή της άναρχης δόμησης, με τον καθορισμό κριτηρίων ανάπτυξης που συντείνουν στη μεγαλύτερη δυνατή οικονομία των οικιστικών επεκτάσεων, στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος και ιδίως των υποβαθμισμένων περιοχών με την εξασφάλιση του αναγκαίου κοινωνικού εξοπλισμού, της τεχνικής υποδομής και τον έλεγχο χρήσεων σύμφωνα με πολεοδομικά σταθερότυπα και κριτήρια καταλληλότητας, στην προστασία, ανάδειξη και περιβαλλοντική αναβάθμιση των κέντρων, των πολιτιστικών πόλων και των παραδοσιακών πυρήνων των οικισμών, των χώρων πρασίνου και λοιπών στοιχείων φυσικού, αρχαιολογικού, ιστορικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος των πόλεων, των οικισμών και του εξωαστικού χώρου.
Από όλα τα παραπάνω στην Περιφέρεια Πελοποννήσου δεν ισχύει σχεδόν τίποτα. Κι αυτό, γιατί σε σύνολο 107 καποδιστριακών Δήμων μόνο οι έντεκα (11) έχουν εγκεκριμένο πολεοδομικό σχεδιασμό. Από τους υπόλοιπους οι πενήντα έξι (56) είναι χωρίς καν πολεοδομικό μπούσουλα, ενώ οι υπόλοιποι σαράντα (40) τον έχουν υπό εκπόνηση.
Πάντως, σύμφωνα με ρεπορτάζ της “Καθημερινής” που υπογράφει ο Γιώργος Λιάλιος, όπως πρόσφατα ανακοινώθηκε, το υπουργείο Περιβάλλοντος ενέταξε στο Ταμείο Ανάκαμψης τη χρηματοδότηση (με 245 εκατομμύρια ευρώ) του μεγαλύτερου προγράμματος πολεοδομικού σχεδιασμού στη χώρα μας από την εποχή της Επιχείρησης Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης (ΕΠΑ), στις αρχές της δεκαετίας του ’80.
Όσο και αν η σύγκριση δείχνει άνιση, καθώς έχουμε εδώ και χρόνια απομακρυνθεί από τις οραματικές σε πιο «πραγματιστικές» προσεγγίσεις στον πολεοδομικό σχεδιασμό, ο στόχος της εκπόνησης πολεοδομικών σχεδίων για το 75% της χώρας και, μάλιστα, με αυστηρό χρονοδιάγραμμα (λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης) είναι σε κάθε περίπτωση εντυπωσιακός.
Όπως αποκαλύπτει στην «Κ» ο υφυπουργός Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς, η πρώτη ομάδα περιοχών οριστικοποιείται αυτή την περίοδο προκειμένου ο διαγωνισμός για την ανάθεση των σχεδίων σε ιδιώτες μελετητές να γίνει περί τα τέλη Ιουνίου.
Η ομάδα αυτή, τελικά, δε θα περιλαμβάνει «αντιπροσωπευτικές» περιοχές από όλη τη χώρα, αλλά περιοχές χωρίς σοβαρά πολεοδομικά προβλήματα. «Στόχος μας είναι να λειτουργήσει ως οδηγός, να εντοπίσουμε τυχόν προβλήματα στη διαδικασία αναθέσεων και εκπόνησης, για να τα διορθώσουμε στους επόμενους διαγωνισμούς.
Γενικώς η ανάθεση τοπικών πολεοδομικών για περίπου 800 από τις 1.135 Δημοτικές Ενότητες της χώρας θα γίνει μέσω του ΤΕΕ σε τέσσερις ομάδες και ο στόχος είναι να ανατεθούν στο σύνολό τους έως το 2022.
Το Ταμείο Ανάκαμψης θέτει συγκεκριμένες χρονικές προϋποθέσεις: το 2023 πρέπει να γίνει η παραλαβή και η αξιολόγηση του 70% των μελετών και το 2024 των υπολοίπων, ενώ η αποπληρωμή τους να γίνει έως το 2026. Με αυτά τα δεδομένα θεωρώ ότι μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ότι τα πρώτα τοπικά πολεοδομικά σχέδια θα θεσπιστούν (σ.σ. με Προεδρικό Διάταγμα) στα τέλη του 2024 ή στις αρχές του 2025».
Ζητήματα προς επίλυση
Υπάρχουν, όμως, πολλά βασικά ζητήματα που δεν έχουν ακόμη επιλυθεί. Για παράδειγμα, δεν έχουν εκδοθεί οι προδιαγραφές και ο τρόπος υπολογισμού των αμοιβών για τις μελέτες. Επιπλέον, σε τρεις Περιφέρειες (στο Νότιο Αιγαίο, από όπου θα ξεκινήσει το πρόγραμμα, στην Πελοπόννησο και στη Δυτική Μακεδονία) δεν έχει ολοκληρωθεί η αναθεώρηση των περιφερειακών χωροταξικών σχεδίων – επομένως οι μελετητές δε θα έχουν χωροταξικές κατευθύνσεις επάνω στις οποίες να σχεδιάσουν.
«Είμαστε σχεδόν έτοιμοι να εκδώσουμε το σύνολο των απαραίτητων αποφάσεων. Τα δε περιφερειακά χωροταξικά που “λείπουν” θα έχουν αναθεωρηθεί μέχρι να συμβασιοποιήσουμε τις μελέτες. Αυτό που μας λείπει είναι τα πρότυπα τεύχη δημοπράτησης των διαγωνισμών από την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία που τα αναμένουμε σύντομα», λέει ο κ. Ταγαράς.
Ένα δεύτερο, βασικό ζήτημα είναι πώς θα καταφέρει το υπουργείο να πετύχει τόσο «σφιχτούς» χρόνους, όταν μέχρι σήμερα η ολοκλήρωση των πολεοδομικών σχεδίων έπαιρνε κατά μέσον όρο μια δεκαετία. «Είναι ένα στοίχημα, που είμαστε υποχρεωμένοι να κερδίσουμε», τονίζει ο κ. Ταγαράς. «Πρόθεσή μας είναι να παρακολουθούμε στενά την εκπόνηση των σχεδίων και να έχουμε ετοιμάσει εναλλακτικές προτάσεις ή συμπληρωματικές κινήσεις για τα σημεία όπου τυχόν η υπόθεση θα κολλήσει.
Όσο για τις ενστάσεις που ακούσαμε, σχετικά με τον περιορισμένο χρόνο διαβούλευσης, οι μελετητές θα λάβουν οδηγίες να είναι συνεχώς σε επαφή με το Δήμο και τα σχέδια να παρουσιαστούν όχι μόνο στα δημοτικά συμβούλια αλλά σε ανοιχτές εκδηλώσεις. Επιπλέον, η στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που θα συνοδεύει τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση με τους χρόνους που ορίζει η νομοθεσία».
Υπενθυμίζεται ότι για όλες τις περιοχές Natura εκπονούνται ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες, που θα ορίζουν – μεταξύ άλλων – τις χρήσεις γης στις προστατευόμενες περιοχές. Σύμφωνα με τον κ. Ταγαρά, οι μελέτες θα είναι όλες έτοιμες έως τις αρχές του 2022, ενώ θα ληφθούν υπόψη μέσω της συνεργασίας των μελετητών που έχουν αναλάβει πολεοδομικά σχέδια και περιβαλλοντικές μελέτες σε κάθε περιοχή.
Α.Π.
