Με τα παραισθησιογόνα μανιτάρια ψιλοκυβίνης που έχουν παρόμοιες ψυχοτρόπες ιδιότητες με το LSD, ασχολείται σε ένα από τα τελευταία του ρεπορτάζ του VICE, το οποίο υπογράφει ο Κώστας Κουκουμάκας. Παραισθησιογόνα μανιτάρια έχουν κατασχεθεί από τη Δίωξη Ναρκωτικών Καλαμάτας και στη Μεσσηνία, αλλά αφορμή αυτή τη φορά στάθηκε μια περίπτωση στην Αρκαδία.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα του VICE, το περασμένο Σάββατο η Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση Πελοποννήσου εξέδωσε ένα από τα τυπικά εβδομαδιαία δελτία για τις διάφορες δράσεις κατά της εγκληματικότητας. Εξετάστηκαν εκατοντάδες άτομα σε ελέγχους ρουτίνας και λιγότερα συνελήφθησαν για διάφορα μικρο-αδικήματα, από κατοχή ναρκωτικών ως τροχαίες παραβάσεις. Ένα από τα ευρήματα, όμως, ξεχώρισε: Είχαν κατασχεθεί παραισθησιογόνα μανιτάρια ψιλοκυβίνης, βάρους 12,6 γραμμαρίων.
Magic mushrooms
Αστυνομικός με πολύχρονη υπηρεσία στη Δίωξη Ναρκωτικών, είπε στο VICE ότι τα «magic mushrooms», όπως είναι γνωστά, σπάνια απασχολούν τις Αρχές. «Σε όλες τις περιπτώσεις τα μανιτάρια ψιλοκυβίνης κατάσχονται μαζί με άλλα ναρκωτικά, είναι περίπου κάτι σαν συμπλήρωμα. Γενικά μιλώντας, τα μανιτάρια είναι ένα ναρκωτικό της Βόρειας Ευρώπης – όχι ελληνικό» σχολίασε.
Η ίδια πηγή χρειάστηκε να ανατρέξει σε ένα εγχειρίδιο που είχε δώσει η Αμερικάνικη Δίωξη Ναρκωτικών (DEA) σε Έλληνες αστυνομικούς, κατά τη διάρκεια σεμιναρίου. Το εγχειρίδιο αφιερώνει δύο σελίδες στα «magic mushrooms». Αρχικά, σημειώνεται ότι τα παραισθησιογόνα μανιτάρια περιέχουν δύο ψυχοδραστικές ουσίες, την ψιλοκυβίνη και την ψιλοκίνη. Η δεύτερη ανιχνεύεται σε μικρότερες ποσότητες, όμως είναι πιο ισχυρή και έχει παρόμοιες ιδιότητες με το LSD.
Οι Αμερικανοί είπαν στους Έλληνες αστυνομικούς ότι τα αποξηραμένα παραισθησιογόνα μανιτάρια περιέχουν 0,2-0,4% ψιλοκυβίνη και μόνο ίχνη ψιλοκίνης – να σημειωθεί ότι και οι δύο ουσίες μπορούν επίσης να παραχθούν με συνθετικό τρόπο. «Μετά την κατάποση, η ψιλοκυβίνη μεταβολίζεται σε ψιλοκίνη», σημειώνεται στο εγχειρίδιο της DEA. «Η επίδρασή τους διαρκεί από έξι ως οκτώ ώρες. Τα μανιτάρια τρώγονται, μπορούν να καταναλωθούν ως τσάι, αποξηραμένα σαν κάψουλα κι επίσης τριμμένα μαζί με μαριχουάνα. Κοστίζουν από 5 ως 35 δολάρια το γραμμάριο», σημειώνεται στο ίδιο εγχειρίδιο.
Όπως συμβαίνει και με το LSD, το άλλο σημαντικό ναρκωτικό στην κατηγορία των παραισθησιογόνων, τα άτομα που πειραματίζονται με τα μανιτάρια δε γίνονται συνήθως συχνοί ή συστηματικοί χρήστες. Ιατροδικαστής-τοξικολόγος επιβεβαίωσε στο VICE ότι τα μανιτάρια δεν έχουν μεγάλη τοξικότητα, εκτός αν καταναλωθούν σε πολύ μεγάλη ποσότητα. «Το πρόβλημα δεν είναι τόσο η τοξικότητα όσο οι παρενέργειες», είπε.
Η Πελοπόννησος
Από τα επίσημα δελτία της Αστυνομίας προκύπτει ότι τα παραισθησιογόνα μανιτάρια απασχολούν σπάνια τις Αρχές, όμως φαίνεται ότι υπάρχει μια σταθερή αναφορά στα στοιχεία που δίνει η Πελοπόννησος. Κατασχέσεις μανιταριών, έστω σε μικρές ποσότητες, καταγράφονται σταθερά στη συγκεκριμένη Περιφέρεια, κυρίως το δεύτερο εξάμηνο του 2020.
Υπάρχουν δύο κάπως πιο μεγάλες κατασχέσεις, στην Αθήνα τον περασμένο μήνα (369 γραμμάρια) και στο Κιλκίς (278 γραμμάρια) το 2019. Χρειάζεται να πάμε πίσω στο 2016 για να βρούμε κατάσχεση 20 γραμμαρίων μανιταριών σε σάκο ταξιδιώτη, που έφθασε με πλοίο στη Ρόδο. Σε όλες τις περιπτώσεις, πράγματι, τα μανιτάρια εντοπίζονται μαζί με άλλα σκληρότερα ναρκωτικά, τα οποία τραβούν το ενδιαφέρον, τόσο σε επικοινωνιακό όσο και σε ποινικό επίπεδο. Το 2017 είχε συλληφθεί στη Μεσσηνία ένα ζευγάρι με δέκα συσκευασίες μανιταριών ψιλοκυβίνης, βάρους 210 γραμμαρίων.
Στη φετινή Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά (Ιούνιος 2021) σημειώνεται ότι οι κατασχέσεις παραισθησιογόνων μανιταριών δεν παρακολουθούνται συστηματικά στην Ευρώπη, το ίδιο και οι αντίστοιχες του LSD. Σύμφωνα με τα λιγοστά διαθέσιμα στοιχεία, το 2019 σε 19 χώρες της Ε.Ε. αναφέρθηκαν 950 κατασχέσεις παραισθησιογόνων μανιταριών, συνολικού βάρους 55 κιλών. Στην Ελλάδα καταγράφηκαν, την ίδια περίοδο, συνολικά 11 περιπτώσεις, χωρίς να διευκρινίζεται πάντως η ποσότητα ή να γίνεται διαχωρισμός των μανιταριών από τη δραστική ουσία ψιλοκυβίνη.
Περισσότερα από 100 είδη
Σε παλιότερο δελτίο του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EMCDDA) αναφέρεται ότι φυσικά παραισθησιογόνα υπάρχουν σε περισσότερα από 100 είδη μανιταριών, η πλειοψηφία των οποίων παρέχει τα δραστικά συστατικά ψιλοκυβίνη και ψιλοκίνη. «Σχεδόν όλα τα μανιτάρια που περιέχουν ψιλοκυβίνη, είναι μικρά καφέ ή καστανόχρυσου χρώματος, τα οποία μοιάζουν με μεγάλο αριθμό μανιταριών που δεν είναι μεν ψυχοδραστικά, είναι όμως ακατάλληλα προς βρώση ή αυτοφυή δηλητηριώδη», σημειώνεται.
Στο ίδιο δελτίο διαβάζουμε ότι στην Ευρώπη, η χρήση παραισθησιογόνων μανιταριών σε χώρους διασκέδασης εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του 1950, όμως η διάδοσή τους την εποχή εκείνη περιοριζόταν σε μικρές κλειστές ομάδες – όπως οι ποιητές του κινήματος των μπιτ. Αυτό κράτησε έως ότου ειδικά καταστήματα (“smart shops”) και οι υπαίθριοι πάγκοι παρείχαν ένα μέσο ταχύτερης διάδοσης, γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Η νομοθεσία πολλών κρατών είναι σχετικά ασαφής ως προς τα «magic mushrooms». «Στην Ελλάδα υπήρξε ένα πιο πρακτικό ζήτημα», είπε στο VICE δικαστική πηγή. «Τα μανιτάρια αναπτύσσονται αυτοφυώς σε πολλές περιοχές. Επιπλέον, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, απαγορεύεται γενικά η καλλιέργεια φυτών από τα οποία μπορούν να εξαχθούν ναρκωτικές ουσίες. Στις δικαστικές αίθουσες έχει αμφισβητηθεί κατά πόσο τα μανιτάρια θεωρούνται φυτά», επιβεβαίωσε η ίδια πηγή.
Σύμφωνα πάντως με το EMCDDA, τα μανιτάρια που χρησιμοποιούνται για τις ψυχοδραστικές τους ιδιότητες προέρχονται στην πλειονότητά τους από καλλιέργειες και δε συλλέγονται στην αυτοφυή τους μορφή. «Τα μανιτάρια πωλούνται νωπά ή αποξηραμένα, αλλά και για κατ’ οίκον καλλιέργεια με τη βοήθεια σχετικού έντυπου υλικού, σπόρων και συσκευασιών καλλιέργειας», σημειώνεται.
Σε μια αρκετά παλιότερη έκθεση του ESPAD (2003), της ευρωπαϊκής κυλιόμενης έρευνας για τη χρήση ναρκωτικών από μαθητές, σημειώνεται ότι το ποσοστό των 15άρηδων που δήλωσαν ότι η πρόσβαση στα παραισθησιογόνα μανιτάρια είναι «πολύ εύκολη» ή «αρκετά εύκολη», κυμαινόταν από 4% έως 28%. Εύκολη πρόσβαση ανέφεραν σε ποσοστό κάτω του 10% μαθητές σε Κύπρο, Φινλανδία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Λεττονία, Λιθουανία, Ρουμανία και Τουρκία, και άνω του 20% μαθητές από την Τσεχική Δημοκρατία, την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Πολωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Τον περασμένο Απρίλιο η ιατρική επιθεώρηση New England Journal of Medicine δημοσίευσε μελέτη, η οποία υπογραμμίζει τα πλεονεκτήματα της αντιμετώπισης της κατάθλιψης με ψιλοκυβίνη, την παραισθησιογόνο ουσία που περιέχουν τα «μαγικά μανιτάρια». Την ίδια στιγμή, πάντως, η επιστημονική κοινότητα επιμένει στην ανάγκη περαιτέρω μελέτης παρενεργειών, όπως τις επιπτώσεις που έχουν οι ουσίες αυτές σε χρήστες με καρδιακά προβλήματα.
Β.Β.
