Μια κουβέντα για τη θρησκεία, την πνευματικότητα και –φυσικά– τη δύναμη της μουσικής, με την Αφρο-Γαλλίδα ερμηνεύτρια, που μόλις κυκλοφόρησε το νέο της άλμπουμ.
Δεν ξέρω τι γινόταν στη ζωή σας ακριβώς δέκα χρόνια πριν, αλλά μπορώ να σας πω με βεβαιότητα τι ακούγατε. Γιατί στα ραδιόφωνα, στα μαγαζιά, ακόμα και στα ringtones, η φωνή της Imany ήταν παντού. Το soul κομμάτι της με κύριο θέμα τον έρωτα δίχως ανταπόκριση, You will never know, βρίσκεται στη λίστα των ξένων κομματιών που ακόμα και σήμερα το ελληνικό κοινό αγαπά να μη βαριέται. Με μία ώρα διαφορά και 2.874 χιλιόμετρα να μας χωρίζουν, περιμένω τηλεφώνημά της από το Παρίσι για να συζητήσουμε για το νέο της άλμπουμ. «Αλό», την ακούω μέσα από το ακουστικό. Η άλτο χροιά της φωνής της με τη χαρακτηριστική γαλλική προφορά, ενώ αρχικά με αιφνιδιάζει αδικαιολόγητα, έχει κάτι τόσο ζεστό και φιλόξενο. Η συζήτηση αρχίζει με το αν έχει καταφέρει να κατανοήσει για ποιον λόγο το You will never know είχε τόσο μεγάλη απήχηση στην Ελλάδα. Όπως μου λέει, η απάντηση και για την ίδια παραμένει ακόμα μυστήριο. Ενώ η ομάδα της στην Ελλάδα την κρατούσε ενήμερη, η ίδια έγινε μάρτυρας αυτής της επιτυχίας μόνο όταν επισκέφτηκε τη χώρα μας. «Ένιωσα πραγματικά σαν σταρ. Οι άνθρωποι με σταματούσαν στον δρόμο και δεν μπορούσα να το καταλάβω. Μέχρι σήμερα, δεν είμαι σίγουρη γιατί άρεσε τόσο πολύ στους Έλληνες αυτό το τραγούδι. Το κομμάτι είχε μεγαλύτερη επιτυχία στην Ελλάδα από ό,τι στη Γαλλία. Ήταν η πρώτη χώρα που το έπαιξε τόσο πολύ και οι άνθρωποι που έκαναν διακοπές στην Ελλάδα το μετέφεραν στον τόπο τους. Η επιτυχία του You will never know διεθνώς οφείλεται στην Ελλάδα».
ΘΑΡΡΟΣ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ
Μιλάει με αυτοπεποίθηση και σιγουριά, όμως η προερχόμενη από τα νησιά Κομόρες μουσικός έκανε με μεγάλο δισταγμό τα πρώτα της καλλιτεχνικά βήματα. «Οι γονείς μου ήθελαν να γίνω γιατρός ή δικηγόρος», λέει γελώντας. Για την Imany, όμως, ο κόσμος της τέχνης ήταν πιο δελεαστικός. Γεννήθηκε στη Μασσαλία με το όνομα Nadia Mladjao, στα είκοσι δύο της χρόνια πήγε να ζήσει στην Αμερική, όπου εργάστηκε για σχεδόν μία δεκαετία ως μοντέλο στη Νέα Υόρκη. Το πάθος της ωστόσο παρέμενε πάντα η μουσική. Τι ήταν αυτό που την κράταγε πίσω; «Ξέρεις πώς είναι όταν είσαι παιδί μεταναστών, είναι δύσκολα αν δεν έχεις γνωριμίες ή κάποιον να σε συμβουλεύσει. Οι γονείς μου ήθελαν το καλύτερο για μένα και δεν πίστευαν ότι η μουσική θα ήταν μια βιώσιμη επιλογή επαγγέλματος. Μέχρι κι εγώ πίστευα ότι δεν θα έβγαζα λεφτά για να συντηρήσω τον εαυτό μου μέσα από τη μουσική», λέει με έναν περίεργα μηχανικό τρόπο. Σαν να παίζει κασέτα. Νομίζω ότι το αντιλαμβάνεται και η ίδια. Οι δικαιολογίες αυτές δεν έχουν πια βαρύτητα για την Imany. «Υποθέτω ότι κυρίως έθετα περιορισμούς στον εαυτό μου. Μου πήρε πολύ καιρό να αποκτήσω αυτοπεποίθηση. Όταν αισθάνθηκα έτοιμη, εμφανίστηκαν οι κατάλληλοι άνθρωποι την κατάλληλη στιγμή. Είναι πάντα θέμα αυτοπεποίθησης».
Το Voodoo Cellos, το τρίτο της άλμπουμ, που κυκλοφόρησε την προηγούμενη εβδομάδα, είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα της αυτοπεποίθησής της. Ένα άλμπουμ του οποίου ο σκελετός αποτελείται από διασκευές δώδεκα διάσημων τραγουδιών με μόνα υλικά τη βελούδινη φωνή της Imany και οκτώ τσέλο. Πέρα από το αδιαμφισβήτητα ενδιαφέρον ακουστικό αποτέλεσμα, το άλμπουμ αποτελεί ένα καινοτόμο εγχείρημα. «Δεν το έχει προσπαθήσει κανένας ξανά», με πληροφορεί γεμάτη ενθουσιασμό. Η πλοήγηση σε αχαρτογράφητα μουσικά νερά σκέφτομαι ότι σίγουρα απαιτεί αρκετό θάρρος. «Όλα θέλουν θάρρος», μου απαντά. «Η ζωή είναι δύσκολη. Ακόμα και ο τρόπος με τον οποίο ερχόμαστε σε αυτή τη ζωή είναι δύσκολος. Ως μωρά πρέπει να βρούμε το κουράγιο να αποχωριστούμε την κοιλιά της μητέρας μας. Αν σκοπεύεις να κάνεις πράγματα, χρειάζεσαι θάρρος και αν σκοπεύεις να κάνεις ενδιαφέροντα, σπουδαία πράγματα, χρειάζεσαι ακόμη περισσότερο. Το θάρρος είναι η ενέργεια που κινητοποιεί τα πάντα».
Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΗΣ ΣΩΣΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΥΗΣ
«Μόνο όταν έχεις καταφέρει να κάνεις το κομμάτι δικό σου, έχεις δημιουργήσει μια επιτυχημένη διασκευή. Αρχίζω πάντα με την κιθάρα, βρίσκω την τονικότητα που ταιριάζει στη φωνή μου, πειραματίζομαι με το tempo και ακούω προσεκτικά τους στίχους. Δεν μπορώ να τραγουδήσω στίχους που δεν πιστεύω». Το αποτέλεσμα είναι ένας δίσκος γεμάτος αυθεντικότητα και συναισθηματική ευαλωτότητα. Εύθυμα κομμάτια αποκτούν έναν πιο βαθύ ήχο, ενώ μελαγχολικά κομμάτια μεταμορφώνονται με πιο φωτεινούς ρυθμούς. Ο Εντ Σίραν στο κομμάτι A Team διηγείται την ιστορία μιας κοπέλας εθισμένης στα ναρκωτικά που πουλάει το σώμα της για να επιβιώσει. H Imany, εμπλουτίζοντάς το με ragga ρυθμούς, το μετατρέπει σε ένα χορευτικό κομμάτι με στόχο την κάθαρση. «Ήθελα να πάρω ένα τραγούδι που ήταν πολύ βαθύ, πολύ θλιβερό, πολύ σκοτεινό και να αφαιρέσω το σκοτάδι, να το κάνω χορευτικό. Όσοι το ακούν να μην ακούν πια το σκοτάδι».
Ο τίτλος; Πώς κατέληξε στο Voodoo Cellos; «Αρχικά έψαχνα ένα όνομα να περιγράψει αυτό που ένιωθα όταν δούλευα με τα τσέλο. Έμοιαζαν σαν να είχαν ζωή από μόνα τους. Σαν να ήταν στοιχειωμένα. Το γεγονός ότι το όνομα παραπέμπει στο τραγούδι Voodoo Child του Jimmy Hendrix σίγουρα βοηθάει», λέει αστειευόμενη. Το άλμπουμ γεννήθηκε από την ιδέα για μια μουσικοθεατρική παράσταση εμπνευσμένη από τις τελετουργικές παραδόσεις βουντού, όπου η Imany θα ενσάρκωνε μια ιέρεια της θρησκείας. Θρησκεία; «Έψαξα για το βουντού και ανακάλυψα ότι πρόκειται για μια σοβαρή θρησκεία που στοχεύει στην ενδυνάμωση των ανθρώπων μέσω της πνευματικότητας.
»Και μπορούσα να δω έναν παραλληλισμό με τη μουσική, αφού η μουσική κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται καλά ή καλύτερα, να αισθάνονται κάτι». Παρά τον παρεξηγημένο και πολλές φορές τρομακτικό φαινότυπο της θρησκείας βουντού, αντιλαμβάνομαι πως η Imany εξερευνώντας το σκοτάδι μέσα από τη μουσική επιθυμεί να μας συμφιλιώσει με σκιώδη κομμάτια μας, ώστε να μπορέσουμε να «ελευθερωθούμε». «Δεν υπάρχει φως χωρίς σκοτάδι», όπως λέει.
«Είναι λίγο ταμπού, αλλά δεν θα έπρεπε», συνεχίζει, αφού πρώτα μου ζήτησε συγγνώμη που ταυτόχρονα τρώει το μεσημεριανό της. «Η αρνητική εντύπωση που έχουν οι άνθρωποι για το βουντού προέρχεται από την εποχή που οι ιεραπόστολοι ήρθαν στην Αφρική και αποφάσισαν ότι είναι μια σατανιστική πρακτική». Ανάμεσα στα τραγούδια που έχει διασκευάσει βρίσκεται και το Black Little Angels. Ένα ισπανικό τραγούδι που έγινε διάσημο από την ερμηνεία της Έρθα Κιτ τη δεκαετία του ’60, σε μια εποχή έντονη για τις διεκδικήσεις των δικαιωμάτων των μαύρων. «Αν είσαι ζωγράφος και ζωγραφίζεις με αγάπη, πώς γίνεται να μη ζωγραφίζεις μαύρους αγγέλους στις εκκλησίες;» λέει ένας από τους στίχους, όπως με ενημερώνει. Θέτει αυτό το ζήτημα, ότι από τη μαύρη ταυτότητα έχει επιχειρηθεί η απάλειψη της ιερότητας και της πνευματικής υπόστασης. «Όλα έχουν να κάνουν με την οπτική που έχει ο δυτικός κόσμος για τους μαύρους ανθρώπους», μου απαντά.
Κάποτε είπε πως έχει «γεννηθεί ακτιβίστρια», οπότε δεν φοβάται να πει αυτό που πιστεύει. Η ταύτιση με την ιδιότητα του καλλιτέχνη έρχεται με το χρέος να καθρεφτίζεις τους καιρούς μέσα από την τέχνη σου, γράφει στο δελτίο Τύπου για την κυκλοφορία του άλμπουμ της, μια φράση της Νίνα Σιμόν.
Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΩΝ
Ένα θέμα που είναι ιδιαίτερα κοντά στην καρδιά της είναι η ενδομητρίωση, μια συχνά επώδυνη πάθηση που επηρεάζει γυναίκες όλων των ηλικιών. Ζώντας με την ενδομητρίωση από την ηλικία των δεκαπέντε και ως εκπρόσωπος της γαλλικής μη κυβερνητικής οργάνωσης ENDOMind, προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει και να ενημερώσει τη Γαλλία για την ενδομητρίωση και τον χρόνιο πόνο. «Νομίζω ότι οι γυναίκες εκ φύσεως είμαστε ικανές να εξελισσόμαστε μέσα από τον πόνο. Αλλά γυναίκες σαν εμένα προσπαθούμε να αντέξουμε τον πόνο καθημερινά. Κάθε φορά που πονάμε, πρέπει να σιγουρευτούμε ότι μπορούμε να εργαζόμαστε, ότι μπορούμε να στεκόμαστε όρθιες. Πρέπει να ζήσουμε τη ζωή μας μέσα από τον πόνο». Έχει συμφιλιωθεί με τον πόνο; «Μέσα από τον πόνο έχω μάθει να παραδίνομαι στον Θεό».
Ακόμα και από την επιλογή του καλλιτεχνικού ονόματός της, που στα Σουαχίλι σημαίνει «πίστη», είναι εμφανές πως η πνευματικότητα είναι σημαντικό κομμάτι στη ζωή της μουσικού. «Χωρίς την πνευματικότητα δεν νομίζω ότι θα ήμουν τραγουδίστρια. Δεν νομίζω ότι είμαι ξεχωριστή, αλλά νιώθω ότι κάθε καλλιτέχνης μιλάει τη φωνή των ουρανών. Είναι σαν ο Θεός, είτε είναι γυναίκα είτε άντρας, να εκφράζεται μέσω του καλλιτέχνη». Αναρωτιέται το εξής: η μουσική και οι μελωδίες από πού προέρχονται αν δεν υπάρχει κάτι μεγαλύτερο από εμάς; «Η πνευματικότητα για μένα είναι τα πάντα, είναι ο λόγος που βρίσκομαι εδώ». Το να μιλάς με την Ιmany σίγουρα είναι αντάξιο μιας πνευματικής εμπειρίας και η συζήτησή μας με έκανε να συλλογιστώ περισσότερα από όσα περίμενα. Όχι μόνο για την Imany, αλλά και γενικότερα. Δεν ήμουν σίγουρος αν έπρεπε να της πω αντίο ή namaste, συμβαδίζοντας με το ύφος της κουβέντας μας, αλλά τελικά αντί χαιρετισμού τη ρώτησα αν είναι στα κοντινά της σχέδια μια συναυλία στη χώρα μας. «Θα ερχόμασταν στην Ελλάδα την άνοιξη, αλλά με την πανδημία όλα άλλαξαν. Αλλά ξέρω ότι θα έρθουμε. Ελπίζω μέσα στο φθινόπωρο ή στις αρχές του επόμενου έτους. Θέλω πολύ να επιστρέψω στην Ελλάδα». Εις το επανιδείν, λοιπόν.
Σίμος Καβαλιεράτος – Η Καθημερινή
