Αφορολόγητο όριο δωρεών και γονικών παροχών, έως 3,2 εκ. ευρώ
Αφορολόγητες θα είναι οι εν ζωή μεταβιβάσεις χρημάτων, μετοχών ή ακινήτων, από την 1η Οκτωβρίου 2021 και μετά. Η κατάργηση του φόρου γονικών παροχών και δωρεών αφορά ποσά – αξίες έως 800.000 ευρώ, ανά τέκνο και συγγενή, που, υπό προϋποθέσεις, φθάνουν ακόμα και τα 3,2 εκ. ευρώ.
Διευκρινίζεται ότι το αφορολόγητο αφορά σε όλους τους συγγενείς πρώτου βαθμού (συζύγους, παιδιά, παππούδες, εγγόνια και γονείς) για κινητή και ακίνητη περιουσία.
Από την άλλη μεριά, οι μεταβιβάσεις μετά θάνατον (οι κληρονομιές), θα συνεχίσουν να φορολογούνται με 1 -10% για αξίες πάνω από 150.000.
ΚΑΙ ΔΩΡΕΑ… ΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ
Όμως, η αφορολόγητη δωρεά ή παροχή ακινήτου σε συγγενή πρώτου βαθμού έχει και… συνέπειες: Οι ωφελούμενοι, δηλαδή τα παιδιά ή τα εγγόνια, αποκτούν πιο νωρίς φορολογικές ευθύνες, όπως ο Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), τον οποίο θα πρέπει να καταβάλλουν, ακόμα και εάν δεν έχουν την πλήρη κυριότητα, ενώ αποκτούν και τις τυχόν επιβαρύνσεις τεκμηρίων (διαβίωσης), που πρέπει να καλύπτονται ή να δικαιολογούνται με εισοδήματα.
Υπενθυμίζεται ότι «τεκμήριο διαβίωσης» είναι το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα που απαιτείται να έχετε για να μπορείτε να συντηρείτε τα περιουσιακά σας στοιχεία, κινητά και ακίνητα (αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, κατοικίες – κύρια και δευτερεύουσες – κ.λπ.), καθώς και το ελάχιστο κόστος ετήσιας διαβίωσής σας. Το τεκμήριο υπολογίζεται χωριστά για κάθε περιουσιακό στοιχείο με συγκεκριμένα κριτήρια από τη Φορολογική αρχή.
Βέβαια, για να μην ξεχνάμε και την «κατάρα» της μετά θάνατο μεταβίβασης – κληρονομιάς «για το φόβο των κληρονόμων». Το παραπάνω «ατομικό» αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ (ανά γονέα και για κάθε ένα παιδί) αποβλέπει στο να διευκολύνει το πέρασμα των κάθε είδους περιουσιακών στοιχείων (δηλαδή κινητά και ακίνητα) των εν ζωή γονέων, αλλά και παππούδων – γιαγιάδων στα παιδιά – εγγόνια τους, έτσι ώστε οι νέοι να μπορούν να αναλάβουν έγκαιρα τη διαχείριση, αλλά και τις ευθύνες τους.
ΓΟΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ – ΔΩΡΕΕΣ
Το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ αντικαθιστά το προηγούμενο όριο των 150.000 ευρώ, ανά γονέα και ανά τέκνο, με αποτέλεσμα ακίνητα χρήματα ή μετοχές συνολικής αξίας έως και 1.600.000 ευρώ από τους δύο γονείς να μεταβιβάζεται χωρίς κανένα φόρο σε κάθε τέκνο. Αν, μάλιστα, υπάρχουν και παππούδες και γιαγιάδες στην ιδία ιδιοκτησία, τότε το αφορολόγητο όριο ανεβαίνει στα 3.200.000 ευρώ. Ποσά περιουσίας που υπερβαίνουν τα παραπάνω όρια ανά περίπτωση ιδιοκτησίας (π.χ. το ατομικό 800.000 ευρώ ή το 1.600.000 ευρώ οικογενειακό) θα φορολογούνται με τον ισχύοντα ανώτατο συντελεστή του 10%.
ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΕΣ
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, η κληρονομιά μέχρι το ποσό των 150.000 ευρώ είναι αφορολόγητη. Από 150.000 ευρώ και πάνω εφαρμόζεται κλίμακα φορολόγησης, που προβλέπει φόρο 1% από 150.000 και μέχρι του ποσού των 300.000 ευρώ, από το ποσό των 300.000 ευρώ και μέχρι 600.000 ευρώ προκύπτει φόρος 5%, ενώ για τα ποσά που υπερβαίνουν τα 600.000 ευρώ προκύπτει φόρος 10%. Ισχύει δε ειδικό αφορολόγητο φόρου κληρονομιάς 400.000 ευρώ για τον επιζώντα σύζυγο (μετά από 5 έτη γάμου) και τα ανήλικα τέκνα του.
ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
Για την πρώτη κατοικία η κληρονομιά είναι αφορολόγητη μέχρι τα ακόλουθα όρια αντικειμενικών αξιών:
-200.000 ευρώ, αν το παιδί είναι άγαμο
-250.000 ευρώ, αν το παιδί είναι έγγαμο
-275.000 ευρώ, αν το παιδί έχει και ένα δικό του παιδί
-300.000 ευρώ, αν το παιδί έχει δύο δικά του παιδιά
-330.000 ευρώ, αν το παιδί έχει τρία δικά του παιδιά.
ΕΝΦΙΑ
Η γονική παροχή ενός ακινήτου από τους γονείς στα τέκνα ή από τους παππούδες στα εγγόνια σημαίνει ότι μεταφέρεται μερικώς ή ολικώς (ανάλογα με την επικαρπίας και την κυριότητα) το βάρος της πληρωμής τους ΕΝΦΙΑ.
Η νομοθεσία προβλέπει ότι ο πλήρης κύριος του ακινήτου υποχρεούται στην καταβολή του συνολικού ΕΝΦΙΑ, που βαρύνει το ακίνητο κατά το ποσοστό συνιδιοκτησίας του, με αποτέλεσμα στο εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ να αναγράφεται μόνο το ποσοστό που του αναλογεί.
Αν για το ακίνητο έχει συσταθεί επικαρπία, ο συνολικός ΕΝΦΙΑ που βαρύνει το ακίνητο επιμερίζεται μεταξύ του ψιλού κυρίου και του επικαρπωτή. Αν ο επικαρπωτής είναι φυσικό πρόσωπο, ο φόρος που αναλογεί στο δικαίωμα αυτό ορίζεται ως ποσοστό του φόρου που αναλογεί στην πλήρη κυριότητα του ακινήτου, ανάλογα με την ηλικία του επικαρπωτή.
Το ποσοστό του φόρου που βαραίνει τον επικαρπωτή υπολογίζεται ως εξής:
-Στα 8/10, αν ο επικαρπωτής δεν έχει υπερβεί το 20ό έτος της ηλικίας του
-Στα 7/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 20ό έτος της ηλικίας του
-Στα 6/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 30ό έτος της ηλικίας του
-Στα 5/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 40ό έτος της ηλικίας του
-Στα 4/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 50ό έτος της ηλικίας του
-Στα 3/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 60ό έτος της ηλικίας του
-Στα 2/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 70ό έτος της ηλικίας του.
-Στο 1/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 80ό έτος της ηλικίας του.
Αν ο επικαρπωτής δεν είναι φυσικό πρόσωπο, ο φόρος που αναλογεί στο δικαίωμα αυτό ορίζεται στα 8/10 του φόρου που αναλογεί στην πλήρη κυριότητα.
ΤΕΚΜΗΡΙΑ
Για τα τεκμήρια των παιδιών η νομοθεσία προβλέπει πως οι νέοι που συμπληρώνουν το 18ο έτος, υποχρεούνται να υποβάλλουν ξεχωριστή φορολογική δήλωση, εφόσον:
– Δε συγκατοικούν στο ίδιο σπίτι με τους γονείς τους, αλλά διαμένουν σε κατοικία στην οποία κατέχουν έστω ένα μικρό ποσοστό πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή σε κτίσμα το οποίο του παραχωρήθηκε δωρεάν από τους γονείς του ή από κάποιον φίλο του
-Απέκτησαν κατά το προηγούμενο έτος οποιασδήποτε μορφής εισόδημα, όπως από μισθούς, επιδόματα, ενοίκια, αγροτικές ή επιχειρηματικές δραστηριότητες, υπεραξίες από μετοχές, ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια κ.λπ.
Αντίθετα, δεν έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν δήλωση μόνο οι νέοι οι οποίοι συμπλήρωσαν τα 18 έτη και κατά το προηγούμενο έτος δεν είχαν καθόλου εισοδήματα ούτε από τόκους ούτε κατείχαν περιουσιακά στοιχεία που να αποτελούν τεκμήρια (κατοικία, αυτοκίνητο κ.λπ.), εφόσον φιλοξενήθηκαν σε σπίτια γονέων, άλλων συγγενών ή φίλων, ή εφόσον είναι φοιτητές και λόγω σπουδών διαμένουν με ενοίκιο σε άλλη πόλη από αυτήν στην οποία ζουν οι γονείς τους.
Επιμέλεια στήλης: Παναγιώτης Ξεροβάσιλας
Νομικός/ Οικονομολόγος
