Στα τέλη Αυγούστου 2007 ο Ταΰγετος καιγόταν επί πέντε μέρες. Τυλίχθηκε γρήγορα στις φλόγες και το πύρινο μέτωπο θύμιζε εκείνο του 1998. Η πύρινη λαίλαπα κατέκαψε στο πέρασμά της ό,τι είχε μείνει από την προηγούμενη καταστροφική πυρκαγιά, με τον απολογισμό να κάνει λόγο για χιλιάδες στρέμματα δασικών και αγροτικών εκτάσεων που έγιναν στάχτη.
Μόλις εννιά χρόνια αργότερα, το 2016, η Μεσσηνία, και ειδικότερα η Καλαμάτα, ήρθε αντιμέτωπη με μια ακόμα θεομηνία. Ήταν μια χωρίς προηγούμενο πλημμύρα, που έμελλε να έχει ανυπολόγιστες συνέπειες τόσο σε ανθρώπινο όσο και σε υλικό επίπεδο.
Βλέποντας κανείς τα παραπάνω σε μια μεγάλη εικόνα, μπορεί εύκολα να διαπιστώσει ότι την τελευταία δεκαπενταετία οι ομοιότητες σε αντίστοιχες έκτακτες καταστάσεις είναι αρκετές. Η εν θερμώ αντίδρασή μας την ώρα της καταστροφής στο να απαριθμήσουμε λάθη και παραλείψεις υπερέχει έναντι μιας ουσιώδους στάσης, που αφορά στη λήψη έγκαιρων μέτρων για κάθε φαινόμενο, αλλά και περιφρούρηση του δασικού μας πλούτου, ως συντεταγμένη Πολιτεία και ως πολίτες ειδικότερα.
Αυτά, άλλωστε, ήταν μερικά μόνο από όσα μας επιβεβαίωσαν οι εθελοντές μιας εκ των ομάδων που συνέδραμαν σε «πρώτο μέτωπο» σε όλες τις πρόσφατες, και όχι μόνο, δοκιμασίες του τόπου. Είναι η Ομάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών Μεσσηνίας (ΟΑΚ 4Χ4), που με αργά αλλά πολύ σταθερά βήματα από το 2009 δηλώνει «παρούσα» σε έκτακτες καταστάσεις, ενισχύοντας τις υπόλοιπες αρμόδιες Αρχές της περιοχής.
Όπως εξηγεί ένας εκ των ιδρυτικών μελών, ο Κώστας Βλαχονικολός, μιλώντας στο «Θ» για το πώς δημιουργήθηκε η εν λόγω ομάδα: «Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2007, μια παρέα ανήσυχων φίλων με αγάπη για τη φύση και τα 4×4 οχήματά μας, τα οποία και μας έφερναν κοντά σε αυτή, αποφασίσαμε να φτιάξουμε κάτι οργανωμένο, με στόχο την παροχή βοήθειας και τη συνδρομή μας σε φορείς του κράτους, αλλά και σε πολίτες, όταν αυτοί βρίσκονται σε ανάγκη.
Με το πέρασμα των χρόνων, αυτή η παρέα μεγάλωσε, εκπαιδεύτηκε και έγινε μέλος της Γ.Γ.Π.Π. Στη συνέχεια, αγόρασε το δικό της πυροσβεστικό όχημα, διαθέτοντας ακόμα ένα πλωτό μέσο για τις ανάγκες συνδρομής από θαλάσσης.
Σε όλο αυτό το κομμάτι, όραμα της ομάδας μας είναι η περαιτέρω ανάπτυξή της, έχοντας πάντα ως βασικό στόχο την εκπαίδευση της νέας γενιάς ως προς τον εθελοντισμό, στο πλαίσιο της Πολιτικής Προστασίας».
Από πόσα μέλη αποτελείται η ΟΑΚ; Δέχεται νέους εθελοντές;
Η ΟΑΚ αριθμεί σήμερα περί τους 32 εθελοντές. Ασφαλώς δέχεται νέους εθελοντές οι οποίοι έχουν αποφασίσει να προσφέρουν αφιλοκερδώς στο κοινωνικό σύνολο και να εργαστούν υπό τους κανόνες της ομαδικότητας και της αλληλεγγύης. Είναι χαρά μας η οικογένεια της ΟΑΚ να μεγαλώνει, αλλά ταυτόχρονα η προσφορά μας να παρέχεται με τυπικότητα και επαγγελματισμό. Το γεγονός ότι είσαι εθελοντής δεν αναιρεί την πραγματικότητα ότι έχεις υποχρεώσεις και ευθύνες.
Οι δράσεις πραγματοποιούνται με βάση τα έκτακτα γεγονότα ή συνεργάζεστε παράλληλα με άλλη αντίστοιχη δομή για καλύτερο συγχρονισμό;
Οι ενέργειες και η συμμετοχή της εθελοντικής μας ομάδας βασίζονται στη συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς του νομού, όπως είναι η Περιφέρεια, ο Δήμος, το Λιμεναρχείο, η Αστυνομία και οι αρμόδιες Πυροσβεστικές Υπηρεσίες του Νομού Μεσσηνίας, μιας και αυτές έχουν τον πρώτο λόγο και συντονισμό σε περιπτώσεις πυρκαγιών, πλημμυρικών φαινομένων, επιχειρήσεις εξεύρεσης αγνοουμένων κ.τ.λ.
Η Πολιτική Προστασία, της οποίας η ΟΑΚ είναι μέλος με αρ. μητρ. 12/2010, έχει ρόλο συντονιστικό για εμάς. Η Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας και το Τμήμα Πολιτικής Προστασίας ειδικότερα, κατά τα φετινά συμβάντα των πυρκαγιών στο νομό, επέδειξαν άριστη συνεργασία σε ουσιαστικά θέματα, όπως, για παράδειγμα, την πλήρωση υγρών καυσίμων του πυροσβεστικού οχήματος της ομάδας μας, ανάλογα με την περιοχή και το Δήμο όπου επιχειρούσε.
Ποιος είναι ο συνολικός εξοπλισμός της ομάδας;
Ο βασικός εξοπλισμός της ομάδας αποτελείται από:
-Πυροσβεστικό συγκρότημα 1 τόνου νερού με πυροσβεστική αντλία, αντλία μεγάλης παροχής για πλημμυρικά φαινόμενα, γεννήτρια ρεύματος, light tower (τηλεσκοπικό σύστημα ανύψωσης προβολέων γηπέδου)
-Πυροσβεστικό όχημα 5 τόνων νερού και 500 κιλών αφρού, πυροσβεστικές σωλήνες και μικροεξαρτήματα πυρόσβεσης
-Drone (DJI AIR 2S) με κάμερα υψηλής ευκρίνειας και δυνατότητα πτήσεως έως 45 λεπτά πάνω από περιοχές που εμφανίζουν κίνδυνο.
Παράλληλα, τα μέλη της ομάδας μας προσφέρουν τα ειδικής χρήσης τετρακίνητα οχήματά τους, καθώς και πλωτό μέσο, φουσκωτό 6 μέτρων, για τις επιχειρησιακές ανάγκες έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα, αλλά και για πιθανό απεγκλωβισμό πολιτών από παράκτιες περιοχές.
Επίσης, στις εγκαταστάσεις μας υπάρχει τηλεπικοινωνιακό κέντρο το οποίο στελεχώνεται σε περίπτωση συμβάντων και έχει τον πλήρη συντονισμό μεταξύ των φορέων και των οχημάτων ή των πλωτών της ομάδας που επιχειρούν στο εκάστοτε συμβάν.
Η βάση της ΟΑΚ είναι εξοπλισμένη και λειτουργεί αυτόνομα, έτσι ώστε να μπορεί να δέχεται τους εθελοντές, και όχι μόνο, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Τι ποσοστό δράσεων καλύφθηκαν τη φετινή καλοκαιρινή περίοδο σε τοπικό επίπεδο;
Κατά τη φετινή αντιπυρική περίοδο το ποσοστό συμμετοχής στα συμβάντα στα οποία η ομάδα μας κλήθηκε να συνδράμει από φορείς όπως η Πυροσβεστική, το Λιμεναρχείο, οι Δήμοι, η Περιφέρεια, αλλά και από πολίτες ή άλλους συλλόγους, βρίσκεται στο 96%.
Δυστυχώς, δεν μπορέσαμε να ανταποκριθούμε στο αίτημα του Λιμεναρχείου Καλαμάτας και στην πυρκαγιά στο Βασιλίτσι, με σκοπό τον απεγκλωβισμό πολιτών από την εκεί παραλία, αφού όλες οι δυνάμεις εθελοντών μας επιχειρούσαν στην ίδια πυρκαγιά.
Επίσης, δεν κατέστη δυνατό να ανταποκριθούμε άμεσα στο αίτημα της ΑΛΑΚ (Αγωνιστική Λέσχη Αυτοκινήτου Καλαμάτας) για την κάλυψη του νυχτερινού τους αγώνα, λόγω έλλειψης διασωστικού εξοπλισμού στο πυροσβεστικό μας όχημα. Παρ’ όλα αυτά, συνδράμαμε έμμεσα καλύπτοντας το όχημα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας που βρέθηκε στους εν λόγω αγώνες, κι έτσι με το 5 τόνων όχημά μας ήμασταν σε επιφυλακή στο δικό του τομέα.
Ένας απολογισμός των μέχρι σήμερα δράσεων της ΟΑΚ; Ποιες ήταν οι πιο δύσκολες από όσες έχετε κληθεί να συνεισφέρετε;
Ένα από τα πιο δύσκολα συμβάντα ήταν το περασμένο 2011 και είχε να κάνει με την εύρεση αγνοούμενου ψαροντουφεκά, καθώς κληθήκαμε να μεταβούμε με το πλωτό της ομάδας μας και αυτοδύτες στη νήσο Βενέτικο της Μεσσηνίας. Ήταν μία από τις πιο δύσκολες επιχειρήσεις, καθώς διεξήχθη νύχτα, με τον αγνοούμενο να εντοπίζεται την επόμενη μέρα το πρωί.
Επίσης από τα δυσκολότερα συμβάντα που έχει λάβει μέρος η ομάδα ήταν η αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων που έπληξαν τη Μεσσηνία και την πόλη μας το 2016. Αυτό το φαινόμενο που αντικρίσαμε ήταν υπεράνω περιγραφής, αφού θρηνήσαμε και συνανθρώπους μας, ενώ οι ζημιές που άφησαν πίσω τους οι πλημμύρες ήταν μεγάλης έκτασης. Εκεί επιχειρούσαμε σχεδόν δύο συνεχόμενα εικοσιτετράωρα χωρίς να γίνει καμία διακοπή.
Ποιες είναι οι βλέψεις σας για το μέλλον σχετικά με την ΟΑΚ; Σκέφτεστε να διευρύνετε τις εθελοντικές δράσεις που ήδη πραγματοποιείτε;
Όραμα της διοίκησης αλλά και των μελών της ομάδας μας, είναι η ΟΑΚ να αποτελέσει έναν αξιόπιστο, εκπαιδευμένο και άρτια εξοπλισμένο συνεργάτη των φορέων, αλλά και των πολιτών του νομού μας, προκειμένου να μπορούμε να ανταποκρινόμαστε με ασφάλεια και συνέπεια σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
Ένας από τους αμέσως επόμενους στόχους μας είναι η δημιουργία ακαδημιών. Στα σημερινά παιδιά πρέπει να χτίσουμε, έτσι ώστε έπειτα από μερικά χρόνια να έχουμε εθελοντές με γνώσεις. Η ακαδημία της ΟΑΚ 4Χ4 Μεσσηνίας είναι ένας στόχος μας, προκειμένου να διδάξουμε στα νέα παιδιά την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο.
Οι ακαδημίες, όμως, απαιτούν εγκαταστάσεις, εξοπλισμό και εκπαιδευτικό προσωπικό. Για τους λόγους αυτούς, κάτι το οποίο θα διεκδικήσουμε στο άμεσο διάστημα είναι η βοήθεια των τοπικών φορέων, όπως του Δήμου Καλαμάτας και της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Είδαμε πρόσφατα ότι ξεκινήσατε έναν έρανο, προκειμένου να ενισχύσετε τον εξοπλισμό για τις δράσεις σας. Πείτε μας λίγα λόγια γι’ αυτό.
Αρχικά ο έρανος για την ενίσχυση της ομάδας μας πραγματοποιείται για πρώτη φορά από ιδρύσεώς της. Όλα αυτά τα χρόνια, από το 2009 όπου ιδρύθηκε η ομάδα, η μόνη οικονομική ενίσχυση προέρχεται από τις συνδρομές των μελών μας (36 ευρώ/έτος για κάθε μέλος), από υλικές χορηγίες επιχειρήσεων και λίγη από τους φορείς.
Το έναυσμα της διενέργειας του εράνου δόθηκε, όταν αντιληφθήκαμε την προσφορά του κόσμου κατά το διάστημα των πυρκαγιών. Με γνώμονα, όμως, την ασφάλεια των μελών μας, σταματήσαμε να δεχόμαστε εξοπλισμό αμφιβόλου προελεύσεως και μη πιστοποιημένο. Μια σωλήνα νερού, ένας αυλός ή μια μάσκα αναπνοής, αν δεν πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές, μπορούν εύκολα να στοιχίσουν τη ζωή σε έναν εθελοντή. Έτσι, αποφασίσαμε τη διενέργεια εράνου, με πλήρη διαφάνεια, έτσι ώστε μαζικά και με την οικονομία της κλίμακας να προμηθευτούμε το σωστό εξοπλισμό πυρόσβεσης.
Κάθε πολίτης, εταιρεία ή σύλλογος μπορεί ακόμη να καταβάλει χρήματα στον τραπεζικό λογαριασμό της ομάδας μας, κάνοντας έτσι πιο εύκολο το έργο που επιτελούμε σε κάθε συμβάν (Τράπεζα Πειραιώς, IBAN: GR6001725120005512102802429, Δικαιούχος Ο.Α.Κ. 4Χ4 ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ), στο PayPal @oak4x4messinias ή και καταβάλλοντας μετρητά στη βάση της ομάδας μας. Για κάθε ποσό εκδίδεται νόμιμο παραστατικό είσπραξης και ενίσχυσης συλλόγου.
Σκοπός του εράνου είναι η αντικατάσταση του εξοπλισμού που καταστράφηκε από τη συμμετοχή μας στις πυρκαγιές, αλλά και η αγορά νέου, έτσι ώστε να μπορούμε να ανταποκριθούμε σε επόμενα συμβάντα.
Από εδώ και πέρα υπάρχει κάποιο πλάνο για την αντιμετώπιση φαινομένων όπως οι πλημμύρες;
Όπως συνέβη πρόσφατα, στη θεομηνία του «Ζορμπά», και αμέσως μετά, στον «Ιανό», που πέρασε με λιγότερες ζημιές από τη Μεσσηνία, εμείς προετοιμαζόμαστε κατάλληλα. Αυτό σημαίνει ότι όλος ο αντλητικός μηχανισμός τίθεται σε εφαρμογή, ελέγχονται όλα τα αντλητικά μηχανήματα και τα μέλη της ομάδας είναι σε επιφυλακή – βγάζοντας και περίπολο κατά τη διάρκεια του φαινομένου, ούτως ώστε να έχουμε μια πιο άμεση εικόνα για το πού αρχίζει και δημιουργείται το πρόβλημα όσον αφορά κάποια πιθανή πλημμύρα.
Στην περίπτωση δε μέρας που δεν έχουμε βροχή και είναι κατάλληλες οι συνθήκες, από φέτος θα ξεκινήσει να πετάει και το drone της ομάδας, το οποίο είναι υψηλής ευκρίνειας, για να μπορεί να δίνει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες στις αρμόδιες υπηρεσίες, είτε αυτές είναι ο Δήμος, είτε η Περιφέρεια, είτε το Πυροσβεστικό Σώμα.
Οι εθελοντές της ΟΑΚ μιλούν για τη δράση τους
Χρήστος Παντζής
«Η συμμετοχή μου στην ΟΑΚ περιλαμβάνει την επικοινωνία των εθελοντών και μη, μέσω ασυρμάτων δικτύων επικοινωνίας. Είναι γεγονός ότι, όπως όλες οι εθελοντικές ομάδες, έτσι κι εμείς, για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στο έργο το οποίο προσφέρουμε με ανιδιοτέλεια στον κόσμο, χρειαζόμαστε ενίσχυση ως προς τον εξοπλισμό. Αυτός, λοιπόν, ο εξοπλισμός έρχεται με τη βοήθεια των πολιτών που συμπαραστέκονται στο έργο μας. Ουσιαστικά όλοι όσοι βοηθούν σ’ αυτό το έργο είναι εθελοντές σε εμάς τους ίδιους εθελοντές. Πιστεύω ότι χωρίς αυτούς που μας ενισχύουν σε μεγάλο βαθμό, δε θα μπορούσαμε να είμαστε το ίδιο αποτελεσματικοί».
Δήμητρα Τσιάνη
«Τα τελευταία χρόνια είμαι κι εγώ μάχιμο μέλος της ΟΑΚ, λαμβάνοντας μέρος στην εθελοντική βοήθεια που δώσαμε όλοι μαζί τις προηγούμενες εβδομάδες στο Βασιλίτσι, προσπαθώντας να θέσουμε υπό έλεγχο τις καταστροφικές πυρκαγιές. Είναι απαιτητικό κομμάτι το να μπορείς να συμμετέχεις σε τέτοιου είδους εθελοντικές δράσεις παράλληλα με την εργασία και την οικογένειά σου, που μένουν πίσω. Παρ’ όλα αυτά, με το σωστό προγραμματισμό, μπορείς να τα καταφέρεις και να γίνεις κομμάτι αυτής της αλυσίδας προσφοράς και αλληλοβοήθειας. Από πλευράς μας, καλούμε όλους όσοι ενδιαφέρονται να γίνουν μέλη-εθελοντές στην ΟΑΚ, συνδράμοντας με κάθε μέσο ο καθένας σε αυτό το τόσο σημαντικό έργο που γίνεται».
Σταύρος Ξυνός
«Παρότι είμαι νέο μέλος της ομάδας και κατέχω ακόμα την ιδιότητα του δόκιμου, θέλω να πω σε όσους ενδιαφέρονται να τολμήσουν την ενασχόλησή τους με τον εθελοντισμό, όπως έκανα κι εγώ πρόσφατα. Προσωπικά, ανακάλυψα τη δράση της ΟΑΚ από μια δημοσίευση στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, μου κέντρισε το ενδιαφέρον κι έτσι επικοινώνησα με τους υπευθύνους άμεσα».
Γεωργία Κουρή
«Είμαι νοσηλεύτρια στην Υπηρεσία Αιμοδοσίας του Νοσοκομείου Καλαμάτας και πρόσφατα, μέσω μιας εθελοντικής αιμοδοσίας με πρωτοβουλία της ΟΑΚ, κατάφερα να μάθω για την εθελοντική αυτή ομάδα και μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρουσα. Από τη θέση εργασίας μου, που έχει να κάνει εξίσου με τον εθελοντισμό, σκέφτηκα ότι, αν κάτι περνάει από το χέρι μου, δηλαδή ως προς το χρόνο και τη γνώση που μπορώ να προσφέρω, θα ήθελα να το διαθέσω μέσω της συμμετοχής μου στην ομάδα».
Της Χριστίνας Μανδρώνη
