Την προγραμματική σύμβαση πολιτισμικής ανάπτυξης μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Πελοποννήσου και του Δήμου Καλαμάτας για τη σωστική ανασκαφή, στο πλαίσιο του έργου «Αρχαιολογική Έρευνα στην περιοχή της πλατείας Υπαπαντής Δήμου Καλαμάτας», ενέκρινε στη συνεδρίαση της Τρίτης η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Σκοπός της σύμβασης είναι η εκτέλεση επειγουσών ανασκαφικών εργασιών και η διενέργεια έρευνας στη νότια/νοτιοανατολική περιοχή της πλατείας του Ι.Ν. Υπαπαντής για την αποκάλυψη και την ανάδειξη των αρχαιοτήτων που είχαν ήδη εντοπισθεί κατά το παρελθόν.
Όπως έχει ανακοινωθεί, οι εργασίες αυτές αναμένεται να ξεκινήσουν με τη νέα χρονιά.
Ιστορικό
Σύμφωνα με τη σύμβαση, το 1960, κατά τη διάρκεια σωστικών ανασκαφικών εργασιών υπό τη διεύθυνση του τότε εφόρου Αρχαιοτήτων, Νικολάου Γιαλούρη, στο πλαίσιο εκτέλεσης έργων για την ανάπλαση της πλατείας Υπαπαντής αποκαλύφθηκαν τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα ενός κτηρίου που, πιθανότατα, ανήκε στην αγορά των αρχαίων Φαρών και που ο Γιαλούρης τοποθετεί στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ.
Το δημόσιο αυτό οικοδόμημα χωροθετείται στα νότια της πλατείας εντός της σημερινής οδού Χρυσοστόμου Θέμελη, καθώς και στην περιοχή της συμβολής της με την οδό Φάριος, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται ο χώρος του υφιστάμενου πάρκινγκ και το πεζοδρόμιο ανατολικά αυτού. Είχε τοίχους με ορθογώνιες λιθοπλίνθους, με ισόδομο σύστημα δόμησης και εγκοπές στην άνω επιφάνειά τους για την υποδοχή των υπερκείμενων δόμων.
Ο μεγαλύτερος σωζόμενος τοίχος του κτηρίου έχει μήκος 13 μ. περίπου και, όπως κι άλλοι μικρότεροι τοίχοι, ήταν δομημένος από μία σειρά ορθογωνίων λιθοπλίνθων ύψους 0,40-0,50 μ. Δεν έλειπαν ωστόσο και τοίχοι σωζόμενοι σε δύο και τρεις δόμους και σε ύψος που έφθανε μέχρι και 1,50 μ. περίπου, οι οποίοι εντοπίζονται στην πλειονότητά τους κάτω από το οδόστρωμα της Χρυσοστόμου Θέμελη, στα νότια της πλατείας Υπαπαντής.
Επιπλέον, μεταξύ δύο τομών και σε 0,70 μ. βαθύτερα αποκαλύφθηκε το θεμέλιο γωνίας άλλου κτηρίου, κατασκευασμένου από μεγάλους αργούς λίθους. Επίσης, βρέθηκαν πιθοειδείς κατασκευές, ρωμαϊκοί τάφοι, καθώς και τοιχία κτηρίων υστερορωμαϊκών χρόνων πάνω από το δημόσιο κτήριο. Τα διαταραγμένα ανασκαφικά στρώματα μέχρι του φυσικού εδάφους απέδωσαν κεραμική από την Ύστερη Κλασική έως και τη Βυζαντινή Περίοδο, καθώς και τρία όστρακα Αρχαϊκής Εποχής, μαρτυρώντας έτσι τη διαχρονική χρήση του χώρου.
Αρχαιολογική έρευνα
Τα αποκαλυφθέντα τότε αρχαία οικοδομικά κατάλοιπα καταχώθηκαν χωρίς να έχει ολοκληρωθεί επαρκώς η αρχαιολογική τους έρευνα. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία αρχαιολογικής τεκμηρίωσης, υπάρχουν ενδείξεις περί επέκτασης των αρχαίων οικοδομικών καταλοίπων προς βόρεια, νότια και ανατολικά.
Δεδομένου ότι τα ευρήματα αυτά καταλαμβάνουν τμήμα της υπό ανάπλαση πλατείας Υπαπαντής και καθώς η προηγούμενη ανασκαφική τους τεκμηρίωση παρέμεινε ανολοκλήρωτη, πριν από οποιαδήποτε εργασία στη νότια/νοτιοανατολική περιοχή της πλατείας θα προηγηθεί σωστική ανασκαφική έρευνα με χρήση των σύγχρονων επιστημονικών μεθόδων.
Σύμφωνα με τη σχετική απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού, οι ανασκαφικές εργασίες θα περιοριστούν στα σημεία που έχουν ήδη ανασκαφεί κατά το παρελθόν και, εφόσον κριθεί αναγκαίο, θα επεκταθούν πέριξ αυτών, προκειμένου να εξακριβωθεί η κατάσταση διατήρησης των αρχαίων λειψάνων και η έκταση των ήδη αποκαλυφθέντων οικοδομημάτων.
Επιπλέον, θα επεκταθεί η ανασκαφική έρευνα επί της οδού Χρυσοστόμου Θέμελη, όπου είχαν κατά το παρελθόν αποκαλυφθεί οικοδομικά λείψανα. Μετά την ολοκλήρωση των ερευνών θα υποβληθεί από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας στις συναρμόδιες Διευθύνσεις του υπουργείου πρόταση διαχείρισης των αποκαλυφθεισών αρχαιοτήτων, προκειμένου να εγκριθούν από τα αρμόδια όργανα του ΥΠΠΟΑ.
Το έργο χρηματοδοτείται από το Δήμο Καλαμάτας με 182.000 ευρώ. Η δε προγραμματική σύμβαση Πολιτισμικής Ανάπτυξης έχει χρονική διάρκεια 9 μηνών.
Β.Β.
