Έχουν περάσει σαράντα και πλέον χρόνια από το 1981, όταν το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις εκλογές και ο λαός πήρε την εξουσία. Κι όμως, κάποιοι δεν μπορούν να ξεχάσουν τα «περασμένα μεγαλεία» και αναπολούν τις καλύτερες μέρες του ΠΑΣΟΚ.
Βέβαια, τη δεκαετία του 1980 η τσέπη πολλών γέμισε λεφτά. Οι αγρότες της Θεσσαλίας ξεφάντωναν στα «πολιτιστικά κέντρα» του θεσσαλικού κάμπου και οι μικροαγρότες στα καφενεία της χώρας έπιναν ένα «σκληρό» ή «αγροτικό», όπως είχαν βαφτίσει το ουίσκι.
Όμως, ήδη από το 1985, ο τότε πρόεδρος της Τράπεζας της Ελλάδας κ. Χαλκιάς (διορισμένος από τον Ανδρέα) ενημέρωσε τον Ανδρέα ότι οδεύουμε προς τη χρεοκοπία. Και, ευτυχώς, ο Ανδρέας έκανε τη μεγάλη στροφή στην οικονομία.
Αλήθεια, πού βρέθηκαν τα λεφτά και περάσαμε καλά; Βρέθηκαν από τα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (τότε ΕΟΚ), που άρχισαν να εισρέουν στη χώρα και από δανεικά. Ο δημόσιος δανεισμός από το 1981 και μετά άρχισε να αυξάνεται κατακόρυφα.
Ποιοι είναι αυτοί που αναπολούν το ΠΑΣΟΚ; Πρωτίστως είναι η εναπομείνασα κομματική και συνδικαλιστική νομενκλατούρα του πάλαι ποτέ κραταιού ΠΑΣΟΚ. Δευτερευόντως, είναι αυτοί που ωφελήθηκαν από το ΠΑΣΟΚ. Αυτοί που πήραν δάνειο, επειδή είχαν τα μέσα και αυτοί που ήταν ή παρίσταναν τους πρασινοφρουρούς και διορίστηκαν στο δημόσιο τομέα ή στις κοινωνικοποιημένες επιχειρήσεις ως «δημόσιοι υπάλληλοι».
Σήμερα δεν υπάρχει ΠΑΣΟΚ, αλλά Κίνημα Αλλαγής. Σε αυτό, εκτός από στελέχη και ψηφοφόρους του παλιού ΠΑΣΟΚ, συμμετέχουν και πρόσωπα από άλλους χώρους (Δημοκρατική Αριστερά, Ποτάμι, κεντροαριστεροί, ανένταχτοι κ.τ.λ.). Όλοι αυτοί μάλλον δεν επιθυμούν ένα νέο ΠΑΣΟΚ, γιατί δεν ξεχνούν ότι παρά τα όποια θετικά του, ευθύνεται για πολλά αρνητικά: Από τον λαϊκισμό μέχρι τη χρεοκοπία της χώρας. Και από τα δάνεια που χρωστάει το ΠΑΣΟΚ μέχρι τα δάνεια που χρωστάνε τα οικονομικά τζάκια που δημιούργησε.
Σήμερα τα προβλήματα και τα αιτήματα είναι διαφορετικά. Ουδεμία σχέση έχουν με το 1981. Επίσης, τότε υπήρχε μια μεγάλη χαρισματική φυσιογνωμία, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο οποίος με κάθε του λέξη ξεσήκωνε τα πλήθη. Ασφαλώς, ήταν μέγας λαϊκιστής, που απόλαυσε την εξουσία, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα.
Επομένως, όσοι ονειρεύονται τη νεκρανάσταση του ΠΑΣΟΚ, μάλλον θα παραμείνουν με τα όνειρά τους. Εκτός αν ονειρεύονται ένα μικρό κόμμα του 7-8% περίπου, το οποίο θα αυτοϊκανοποιείται, επειδή παραμένει τρίτο κόμμα.
Η χώρα έχει ανάγκη από ένα κεντροαριστερό κόμμα, το οποίο θα έχει απήχηση στην κοινωνία, ώστε να γίνει αξιωματική αντιπολίτευση και μελλοντικά κυβέρνηση. Ένα τέτοιο κόμμα δε φτιάχνεται με παππούδες του ΠΑΣΟΚ. Χρειάζεται νέους ανθρώπους με νέες ιδέες, που δεν έχουν καμιά σχέση με τη δεκαετία του 1980. Οι σημερινοί νέοι μόνο σε φωτογραφίες έχουν δει τον Ανδρέα Παπανδρέου. Και βέβαια, είναι άλλο να βλέπεις τον Ανδρέα στη φωτογραφία και άλλο να τον βλέπεις ζωντανά σε προεκλογική συγκέντρωση.
Κάποιοι θα πουν ότι ο δρόμος της κεντροαριστεράς είναι δύσκολος. Επιπλέον, διεκδικείται και από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ακριβώς έτσι είναι. Αλλά ποιος θα κερδίσει αυτόν το χώρο; Αυτός που με λόγια και πράξεις αποδεικνύει τον κεντροαριστερό- σοσιαλδημοκρατικό του χαρακτήρα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, έστω κι αν θέλει και προσπαθεί, δεν μπορεί να κατακτήσει αυτόν το χώρο, γιατί είναι δέσμιος του 3,6%. Γιατί αυτός ο χώρος δεν έχει καμιά σχέση με μπαχαλάκηδες, με ακροαριστερές παραφυάδες, με φιλαράκια της τρομοκρατίας κ.τ.λ.
Ο πραγματικός δρόμος της κεντροαριστεράς είναι δύσκολος, αλλά η δυσκολία φέρνει εμπειρία και καρπούς. Φέρνει μια κεντροαριστερά σύγχρονη και σοσιαλδημοκρατική, που ανταποκρίνεται στα μηνύματα των καιρών και ενδιαφέρεται για το άτομο και την κοινωνία.
Αν η Δεξιά δίνει προτεραιότητα στο άτομο, η Αριστερά δίνει προτεραιότητα στην κοινωνία. Η Σοσιαλδημοκρατία καλείται να βρει το σημείο ισορροπίας μεταξύ ατόμου και κοινωνίας.
Ανεξάρτητα από το σημείο ισορροπίας ατόμου και κοινωνίας, ζητούμενο στη θεωρία και στην πράξη είναι το άτομο να ενδιαφέρεται για την κοινωνία και η κοινωνία να ενδιαφέρεται για το άτομο.
*Ο Παύλος Μάραντος είναι Έλληνας και Ευρωπαίος πολίτης
marantosp@gmail.com
