Του συνεργάτου μας Παν. Σακκέτα
Μέρος 1ο
Εκ του εν Αθήναις εκδιδομένου οικονομολογικού περιοδικού «Πλούτος» αναδημοσιεύομεν περισπούδαστον μελέτην του εγκρίτου συνεργάτου του «Θάρρους» Παν. Σακκέτα περί της οικονομικής καταστάσεως και του μέλλοντος των Καλαμών.
Η ευρεία μόρφωσις του κ. Σακκέτα και η ειδικότης αυτού επί των εμπορικών ζητημάτων παρουσιάζουν εν τη παρά πόδας μελέτη πλήρην την εικόνα της μεσσηνιακής μητροπόλεως και υποδεικνύουν ποίον δρόμον πρέπει να ακολουθήση αύτη δια να εξελιχθή εις εμπορικόν παράγοντα άξιον παρατηρήσεως.
Εάν θελήση κανείς να ανατρέξη εις τας σελίδας της εμπορικής ιστορίας της μεσσηνιακής μητροπόλεως, θα ίδη ότι η εμπορική και βιομηχανική αύτη πόλις της σήμερον, η κατέχουσα την δευτέραν εν Πελοποννήσω θέσιν εις την εμποροβιομηχανικήν κίνησιν, δεν απετέλει προ ολίγων ετών ή εμπορικόν κέντρον άσημον, καθ’ ολοκληρίαν υπόδουλον εις ξένας αγοράς, δια την εμπορικήν πρόοδον και ανάπτυξιν των οποίων αόκνως ειργάζετο.
Η εμπορική χειραφέτησις της μεσσηνιακής πρωτευούσης από τας αγοράς Αθηνών, Πειραιώς, Σύρου, από της απόψεως του εξωτερικού εμπορίου, αρξαμένη προ δύο περίπου δεκαετηρίδων, επραγματοποιήθη σχεδόν εξ ολοκλήρου κατά το τελευταίον δεκαετές διάστημα, κατά τη διάρκειαν του οποίου εσημειώθη γοργή η εμποροοικονομική εξέλιξις των Καλαμών, απετινάχθη η εμπορική νάρκη, διεχύθη νέον σφριγώδες αίμα εις τον εμπορικόν οργανισμόν, παρεμερίσθησαν ολίγον κατ’ ολίγον αι προλήψεις, απεκαλύφθησαν νέοι ευρύτεροι ορίζοντες προς τους οποίους επεδιώχθη η προσέγγισις και επικοινωνία και ερόδισεν η ελπίς του αισιωτέρου μέλλοντος της μεσσηνιακής αγοράς.
Μέχρι της εποχής ταύτης η αγορά των Καλαμών απετέλει εξάρτημα της αγοράς Πειραιώς, δια την εισαγωγήν των ειδών του αποικιακού της εμπορίου, δεν ήτο εις θέσιν να κάμη ούτε εν αυτόβουλον βήμα εις τα είδη της manufacture άνευ της διαμέσου επεμβάσεως των αγορών Αθηνών και Σύρου, και εδείκνυεν ολιγάρκειαν αρκουμένη εις απλήν προμήθειαν δια τα προϊόντα της, τα εξαγόμενα μέσω της πατραϊκής αγοράς, και δια λογαριασμόν του λίαν προηγμένου πατραϊκού εμπορίου. Ευτυχώς όμως, ότι το τελευταίον ξύπνημα εκ του εμπορικού ληθάργου και η αποτίναξις του εμπορικού ζυγού, ο οποίος εβάρυνε την καλαματιανήν αγοράν, απέδωκαν εις ταύτην την εμπορικήν οντότητα και της επέτρεψαν να σταδιοδρομήση και να δημιουργήση το καθεστώς το σημερινόν, κατά το οποίον αι ευρωπαϊκαί αγοραί τροφοδοτούσιν απ’ ευθείας το καλαματιανόν εμπόριον εις τα κυριώτερα είδη της εισαγωγής του και η αγορά των Καλαμών ευρίσκεται εις άμεσον εμπορικήν επικοινωνίαν με τας μεγαλειτέρας ευρωπαϊκάς, αμερικανικάς, ακόμη και ασιατικάς και αυστραλιακάς αγοράς.
Αλλ’ ενώ τόσον ευοιώνως εσημειώθη η χειραφέτησις της αγοράς των Καλαμών και η άνθησις του εμπορίου της έφθασεν εις ένα σημείον ακμής, παραδόξως από τινών ετών φαίνεται διχοτομηθείσα η εμπορική σπαργή της πόλεως εις εισαγωγήν εν στασιμότητι και μαρασμώδει μάλλον καταστάσει διατελούσαν, και εις εξαγωγήν διστακτικήν και με πολύ βραδέα βήματα προχωρούσαν.
Τούτο βέβαια δεν δύναται να ονομασθή εμπορική οπισθοδρόμησις. Δύναται όμως να χαρακτηρισθή ως εμπορική πρόοδος η σταθερά και αμετάβλητος κατάστασις μιας εισαγωγής, η οποία δεν αφήνει να υποφαίνωνται ελπίδες καλλιτερεύσεως ή το βραδύπορον βάδισμα μιας εξαγωγής διστακτικής;
Και είναι τούτο πλέον εμπορική πρόοδος ή εμπορική στασιμότης;
Το άμεσον συμπέρασμα είναι, ότι η εμπορική αύτη κατάστασις δεν δύναται να χαρακτηρισθή ως ευχάριστος ούτε ικανοποιούσα την εμπορικήν φιλοδοξίαν της αγοράς των Καλαμών, ήτις συγκεντροί εν εαυτή όλα τα αναγκαιούντα στοιχεία δια την πρόοδον. Πρέπει εν τοιαύτη περιπτώσει να ερευνηθώσι τα αίτια τα οπωσδήποτε παρακωλύοντα την εκδήλωσιν της προόδου ταύτης.
Η χειραφέτησις της εισαγωγής της αγοράς των Καλαμών δια της επικοινωνίας με τας ευρωπαϊκάς πηγάς εξ ων γίνεται η προμήθεια των εισαγομένων ειδών έπρεπε να είχεν ως συνέπειαν και την οσημέραι αύξησιν της εμπορικής κινήσεως εις τον κλάδον τούτον του εμπορίου. Παραδόξως όμως αντί, ως ώφειλε, να ανδρούται το εισαγωγικόν εμπόριον και να εκτείνη τον κύκλον της ενεργείας του εις όσον το δυνατόν μεγαλείτερον επίπεδον πελατείας, τούτο έμεινε στάσιμον εις μίαν κατάστασιν απλώς ανεκτήν, ουδενός νέου πελάτου προθυμοποιουμένου ή αναγκαζομένου εκ συμφέροντος να προστεθή εις τον ασθενικόν κύκλον του εισαγωγικού εμπορίου των Καλαμών.
Τοιουτοτρόπως το εισαγωγικόν εμπόριον περιωρίσθη εις μίαν απλήν δοσοληψίαν εντός των καθαρώς στενών μεσσηνιακών ορίων, μη κατορθώσαν μάλιστα να συγκρατήση και ολόκληρον την μεσσηνιακήν πελατείαν, μέγα μέρος της οποίας συναλλάσσεται ήδη με τας αγοράς Αθηνών και Πειραιώς. Εν ενί λόγω, εισαγωγικόν εμπόριον με ευρυτέρας κάπως βλέψεις και με αναπεπταμένους τους ορίζοντας της εργασίας δεν υπάρχει εν τη μεσσηνιακή πρωτευούση.
Αι δικαιολογητικοί ισχυρισμοί φέρουσι πλείστας όσας αιτίας δικαιολογούσας την σημερινήν στάσιμον κατάστασιν. Ούτως, ως σκόπελοι εις εξέλιξιν της εισαγωγής εστάθησαν οι βαρείς δημοτικοί και λιμενικοί φόροι επιβαρύνοντες στενοχώρως το εμπόρευμα, η έλλειψις πρωτοβούλου πνεύματος εις την παροχήν των τραπεζικών πιστώσεων, ο περιορισμός πάσης τραπεζικής δράσεως εντός των τυπικών ορίων της διαγραφομένης ενεργείας, καθώς και η έλλειψις της ευρυτέρας αντιλήψεως του προορισμού και των ευκολιών, τας οποίας παρέχουσιν εις το εισαγωγικόν εμπόριον αι Γενικαί Αποθήκαι.
Και είναι μεν αληθές ότι οι δημοτικοί και ιδιαιτέρως οι λιμενικοί φόροι περιέζουσι στενοχώρως το εμπόρευμα, αφού το ποσοστόν του μεν δημοτικού φόρου ανέρχεται εις 3% επί της τιμής του δασμολογίου με διάθεσιν αυξήσεώς του, όπως έδειξαν αι τελευταίαι των δημοτικών αρχόντων απόπειραι, του δε λιμενικού φόρου εις τα περισσότερα είδη ανέρχεται εις 8% επί του ποσού του δια το εμπόρευμα πληρωνομένου εισαγωγικού δασμού.
Είναι επίσης αληθές, ότι πνεύμα απολύτου συντηρητικότητος διέπει τα τραπεζικά ιδρύματα κατά την παροχήν των πιστώσεων, ουδέποτε αποπειραθέντα μίαν αποφασιστικήν χειρονομίαν ενεργητικότητος και προβλεπτικότητος, αλλά περιορισθέντα εντός των στενών ορίων των κανονισμών και πέραν τούτων ακόμη, όπως επίσης είναι αληθές ότι τα αποδεικτικά αποταμιεύσεως (warants) των Γενικών Αποθηκών δεν παίζουν κανένα χρηματιστικόν ρόλον και δεν απολαμβάνουν ουδεμιάς υπολήψεως παρά τω πιστωτικώ κόσμω της αγοράς των Καλαμών.
Είναι όμως αναμφισβήτητον, ότι η στασιμότης αύτη οφείλεται κατά μέγα μέρος εις την μη ύπαρξιν εισαγωγικού εμπορίου περιωπής, το οποίον όχι μόνον θα ανέπνεε πάσαν την εμπιστοσύνην εις το ευρύ εισαγωγικόν hindrland της Πελοποννήσου, αλλά θα παρείχεν όλα τα μέσα και όλας τας ευκολίας εις την ευκόλως δυναμένην να δημιουργηθή πολυπληθή πελατείαν.
Και αληθώς δεν εδόθη η ευκαιρία μέχρι τούδε δια να δοκιμασθή εάν κεφάλαια, όπως δήποτε σοβαρά, πρόσωπα με εμπορικήν μόρφωσιν και εμπορικήν πείραν και κατεύθυνσις σύμφωνος προς τας νέα εμπορικάς αρχάς και τας νέας ιδέας θα έκαμνον ώστε ο κλάδος της εισαγωγής του εμπορίου των Καλαμών να αντλήση νέας δυνάμεις και νέαν ζωήν προς δράσιν και πρόοδο.
-Η εξαγωγή και η ατονία της
-Η ρύθμισις του εμπορίου των σύκων
Το εξαγωγικόν εμπόριον καίτοι χειραφετηθέν από την επί προμηθεία εργασίαν της αγοράς των Πατρών, εν τούτοις όμως δεν έδειξεν, αλλ’ ούτε και δεικνύει σημεία σφριγηλής ζωής τα οποία να αφήνουν ελπίδας μεγάλων και γοργών βημάτων προς τα εμπρός. Η εξαγωγή έδειξε και δεικνύει μίαν τάσιν μεγαλύνσεως, πλην όμως ο άτονος οργανισμός της δεν δείκνυται διατεθειμένος να υπακούση τόσον ευκόλως εις τας παρορμήσεις αυτάς και προχωρεί μεν πάντοτε, πλην όμως με βήματα άτονα και μη κατορθούντα να φέρουν ταύτην ταχέως εις ο σημείον την προώριζεν η γεωγραφική θέσις και η σύνθεσις εν γένει της αγοράς των Καλαμών.
Χρειάζεται τόνωσις λοιπόν εις το εξαγωγικόν εμπόριον. Είναι ανάγκη να αποκτήση περισσότερον αίμα ο άτονος οργανισμός του και το αίμα τούτο δέον να συντεθή από επαρκή κεφάλαια, από ενισχύσεις των τραπεζιτικών ιδρυμάτων, και από εμπορικούς οιακοστρόφους, οι οποίοι να δύνανται να προσαρμόζωνται προς τας σημερινάς περιστάσεις, να προσανατολίζωνται προς τας σημερινάς εμπορικάς απαιτήσεις δια να προηγηθώσιν ούτω σταθερώς και ταχέως.
-Έπεται συνέχεια
