Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» είναι η Ελλάδα που θέλουμε! Η Ελλάδα της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας, της καινοτομίας και της πρωτοπορίας, της εξωστρέφειας και των σωστών προτύπων, της αριστείας στην πράξη και στην ουσία. Είναι η Ελλάδα της πραγματικής προόδου, που επιπλέον γεφυρώνει τη θεωρία με την πράξη, βάζοντας δίπλα δίπλα στο… παιχνίδι την επιχειρηματικότητα. Το μεγαλύτερο διεπιστημονικό Ερευνητικό Κέντρο της χώρας μας, που εδρεύει σε ένα καταπράσινο πάρκο 600 στρεμμάτων στην Αγία Παρασκευή Αττικής, στους πρόποδες του Υμηττού, με σχεδόν 200 ερευνητές και ειδικούς λειτουργικούς επιστήμονες και περισσότερα από 500 άτομα ερευνητικό προσωπικό, διευθύνει από το 2017 ο Γιώργος Νούνεσης -φυσικός, με σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στην Αμερική, με ακαδημαϊκή και επιστημονική δράση και στη Γαλλία. Πολυβραβευμένος ερευνητής και ο ίδιος, έχει αφιερώσει στο «Δημόκριτο» πάνω από 25 χρόνια της ζωής του, τα τελευταία τέσσερα στην κορυφή της ιεραρχίας.
Το «Θάρρος» έχει τη χαρά κι εγώ προσωπικά την τιμή για μια μεγάλη συνέντευξη με θέματα επιστήμης και τεχνολογίας, όπως απασχολούν και φτάνουν στο μέσο άνθρωπο.
Ο κ. Νούνεσης μας μίλησε για τη λειτουργία και το ρόλο του «Δημόκριτου», για τη φιλοξενία της αμερικάνικης εταιρείας ηλεκτροκινητήρων Τέσλα, και τις υπόλοιπες συνεργασίες και, φυσικά, για τα πρωτοποριακά προγράμματα που «τρέχουν» στη Μεσσηνία.
Μας διαβεβαιώνει και εξηγεί γιατί δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για τα 5G και 6G τηλεπικοινωνιακά δίκτυα, ενώ είναι αισιόδοξος για τις κρίσιμες «μάχες» της ανθρωπότητας με την πανδημία και την κλιματική αλλαγή, χάρις στα «όπλα» της τεχνολογίας…
-Σκεφτόμουν ότι το όνειρο κάθε επιστήμονα είναι να βρίσκεται στο «Δημόκριτο». Πόσο δύσκολο είναι και για εσάς να διευθύνετε έναν τόσο μεγάλο και σημαντικό οργανισμό;
Η περιπλοκότητα του οικοσυστήματος του «Δημόκριτου» είναι μεγάλη. Είναι ένα διεπιστημονικό ερευνητικό κέντρο με πέντε ινστιτούτα που θεραπεύουν πολύ διαφορετικά επιστημονικά πεδία: από τις επιστήμες ζωής, στη νανοτεχνολογία, στην πληροφορική και τις τηλεπικοινωνίες, στην ενέργεια και το περιβάλλον, στην πυρηνική και σωματιδιακή φυσική. Σήμερα βλέπουμε ότι η μεγάλη επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος επιτυγχάνεται με διεπιστημονικές προσεγγίσεις. Από αυτή τη σκοπιά ο «Δημόκριτος» έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα. Το περιβάλλον του είναι ιδανικό για παραγωγή νέας γνώσης και η περιπλοκότητά του ιδιαίτερα ελκυστική, μαγική θα έλεγα.
-Δεν έχει και πολύ άγχος όλο αυτό για εσάς;
Δε θα το χαρακτήριζα «Άγχος», ταιριάζει καλύτερα ο όρος «εντάσεις», που έχουν να κάνουν κυρίως με τα καθημερινά θέματα της γραφειοκρατίας του δημόσιου τομέα. Για παράδειγμα, το μεγάλο έργο της επέκτασης και ανακαίνισης των κτηριακών εγκαταστάσεων του «Δημοκρίτου», ένα έργο που μόλις ξεκίνησε το 2021 με τη συγχρηματοδότηση του ελληνικού κράτους και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Τέσσερα νέα κτήρια θα ανεγερθούν και επτά θα ανακαινιστούν. Είναι ένα έργο συνολικού προϋπολογισμού περίπου 48 εκατ. ευρώ. Με προβληματίζουν πολύ οι καθυστερήσεις που μπορεί να συμβούν με τις διάφορες πολεοδομικές άδειες, τους διεθνείς διαγωνισμούς που προκηρύσσονται. Κανείς πρέπει να τα αντιμετωπίζει όλα αυτά με αισιοδοξία και ψυχραιμία. Παίρνεις βαθιά ανάσα και μπαίνεις στο… χορό.
-Δεν είναι, όμως, μόνο ένα διεπιστημονικό κέντρο, φαντάζομαι ότι είναι και ένα κοσμοπολίτικο κέντρο ο «Δημόκριτος»…
Ναι, δεν έχετε άδικο. Είναι πολλές οι διεθνείς συναντήσεις που γίνονται στο συνεδριακό κέντρο του «Δημοκρίτου», όπως και οι συναντήσεις εργασίας στο πλαίσιο μεγάλων ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Πολλοί ερευνητές έρχονται να δουλέψουν στο «Δημόκριτο» για λίγους μήνες ή και για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα και είναι υπήκοοι άλλων χωρών. Βεβαίως, το ίδιο ισχύει και για το επιστημονικό προσωπικό του «Δημόκριτου», που ταξιδεύει πολύ λόγω των διεθνών συνεργασιών που έχει.
Βέβαια, τους τελευταίους μήνες με την πανδημία έχουμε χάσει αρκετά από τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα μας. Όλοι συναντιόμαστε και συνεργαζόμαστε για τα διεθνή προγράμματά μας με τηλεδιασκέψεις. Σήμερα με κάποια από τα ταξιδιωτικά μέτρα να έχουν σχετικά χαλαρώσει, βλέπουμε δειλά δειλά να επανέρχεται αυτή η κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα.
-Η πανδημία έχει δυσκολέψει τη ζωή μας, αλλά μας δίδαξε και πράγματα;
Η πανδημία μάς διδάσκει ακόμα, δε θα χρησιμοποιούσα αόριστο, γιατί δεν την έχουμε κερδίσει και δεν την έχουμε αφήσει πίσω μας. Νομίζω ότι αυτό που μέχρι σήμερα μας έχει διδάξει είναι συνεργασία, ετοιμότητα και αλληλεγγύη σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. Σαφέστατα μια χώρα, μια τοπική κοινωνία από μόνη της, δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα με την πανδημία. Χρειάζονται συλλογικές, διεθνείς προσπάθειες. Η επιστήμη και η τεχνολογία είναι η μοναδική μας άμυνα απέναντι στον κορωνοϊό, όπως βεβαίως είναι και για πολλά άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα.
Τα εμβόλια είναι αυτή τη στιγμή το μεγάλο όπλο μας και ελπίζω σύντομα να έχουμε και φάρμακα για τη θεραπεία της κόβιντ-19. Είναι εντυπωσιακό ότι τα εμβόλια αναπτύχθηκαν με πρωτοφανή ιστορικά ταχύτητα χρονικά ακριβώς λόγω της μεγάλης επιστημονικής προόδου που έχει επιτευχθεί. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος αισιοδοξίας ότι η πανδημία θα νικηθεί.
-Για την περιβαλλοντική κρίση έχει «φάρμακα» η Επιστήμη;
Για την περιβαλλοντική κρίση, ναι, και βεβαίως βρίσκει διαρκώς καινούργια. Η περιβαλλοντική βιωσιμότητα, το μέλλον του πλανήτη μας, είναι η πιο μεγάλη πρόκληση για την Επιστήμη και την Τεχνολογία. Πρέπει να μπορέσουμε να σταματήσουμε και να αναστρέψουμε τις επιπτώσεις που φέρνει η κλιματική αλλαγή. Οι λύσεις που διερευνώνται είναι πολλές, όπως πολλές είναι οι επιστήμες που εμπλέκονται. Η αντιμετώπιση προκλήσεων όπως της αληθινά πράσινης ενέργειας και της μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα είναι έντονα διεπιστημονική. Επιταχύνεται, για παράδειγμα, από την πρόοδο σε τομείς όπως το διαδίκτυο των αντικειμένων και οι τηλεπικοινωνίες και στοχεύει στην ανάπτυξη ενεργειακά «έξυπνων» πόλεων και οικοσυστημάτων.
Όμως, πρωτίστως η Τεχνολογία είναι εργαλείο στα χέρια της πολιτείας και γι’ αυτό οι κοινωνίες πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένες για τις επιστημονικές εξελίξεις, ώστε να μπορούν να κατευθύνουν τις πολιτικές επιλογές και να υποστηρίζουν τη βούληση για ορθές πολιτικές αποφάσεις.
-Στη Μεσσηνία τι κάνει ο «Δημόκριτος»;
Η ερευνητική δραστηριότητα που αναπτύσσεται στη Μεσσηνία έχει να κάνει με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «κυβικό χιλιόμετρο», το οποίο είναι ένα μεγάλο και περίπλοκο ευρωπαϊκό πείραμα που στοχεύει στο να ανιχνεύσει τα κοσμικά νετρίνα, στοιχειώδη σωμάτια. Η μελέτη τους αναμένεται να αποκαλύψει πολύ σημαντικές πληροφορίες για ερευνητικά προβλήματα της Αστροσωματιδιακής Φυσικής και της Κοσμολογίας. Οι πειραματικές διατάξεις ποντίζονται σε μεγάλα βάθη στη θαλάσσια περιοχή νότια της Καλαμάτας.
Οι δραστηριότητες του «Δημόκριτου» στην περιοχή προσέλκυσαν, πριν από περίπου τρία χρόνια, και το ενδιαφέρουν του διεθνούς διαγωνισμού XPrize για την εξερεύνηση του βυθού των Ωκεανών, η τελική φάση του οποίου έγινε στην Καλαμάτα, προσδίδοντας ιδιαίτερη διεθνή προβολή στην πόλη. Σήμερα, οι πειραματικές εργασίες έχουν προχωρήσει πολύ. Όπως ήδη ανέφερα το πρόγραμμα είναι ευρωπαϊκό- και λειτουργούν σταθμοί για ανίχνευση κοσμικών νετρίνων στη Νότια Ιταλία και στη Νότια Γαλλία. Ο σταθμός στην Καλαμάτα θα διαφέρει από τους άλλους δύο στο ότι οι αισθητήρες κατασκευάζονται με βάση ακουστικές τεχνικές, μια νέα τεχνολογία που έχει μεγάλο ενδιαφέρον και σε άλλες εφαρμογές.
Για όλες αυτές τις δραστηριότητές μας στην περιοχή, ο Δήμος Καλαμάτας παραχωρεί στο «Δημόκριτο» ένα πολύ όμορφο κτήριο στο κέντρο της πόλης και είμαστε ευγνώμονες γι’ αυτό.
Παράλληλα, ο «Δημόκριτος», μέσω της συνεργατικής σχέσης που έχει αναπτύξει με την Περιφέρεια Πελοποννήσου, πέτυχε την έγκριση και χρηματοδότηση περιβαλλοντικού παρατηρητηρίου. Ένα έργο που αφορά στην ακριβή μέτρηση παραμέτρων που σχετίζονται με τη χημική ρύπανση του αέρα, του εδάφους και των υδάτων της Περιφέρειας.
-Πού πηγαίνει ο κόσμος μας τεχνολογικά; Ισχύει αυτός ο παλιός φόβος ότι ο άνθρωπος θα αντικατασταθεί από τις μηχανές, θα μας κατακτήσουν τα ρομπότ…
Ο φόβος που περιγράψατε δε νομίζω ότι έχει αληθινή βάση. Αυτό που ζούμε, πολύ έντονα τα τελευταία χρόνια, είναι ότι οι αλλαγές που φέρνει η τεχνολογία στην καθημερινότητά μας είναι ραγδαίες. Κι αν κανείς απεικονίσει την ανάπτυξη της τεχνολογίας ως προς το τι επίπτωση έχει στη ζωή μας, θα διαπιστώσει ότι αυτή η ανάπτυξη μεγαλώνει εκθετικά και όταν κάτι μεγαλώνει εκθετικά, είναι πάρα πολύ δύσκολο να το μοντελοποιήσεις, για να μπορείς να κάνεις μελλοντικές προβλέψεις. Άρα σήμερα, οποιοσδήποτε μας λέει ότι μπορεί να προβλέψει το μέλλον, δε μας λέει όλη την αλήθεια. Να μιλήσω για την τεχνητή νοημοσύνη, για τις τηλεπικοινωνίες όπου από τα 5G είμαστε ήδη έτοιμοι να περάσουμε στα 6G, για τη συνθετική βιολογία, την ιατρική ακριβείας και τα στοχευμένα φάρμακα, να μιλήσω για τις νέες τάσεις στα θέματα της τροφής, την τεχνολογία για το διάστημα και την είσοδο και ιδιωτικών εταιρειών πια στον αγώνα για την εξερεύνηση και την αξιοποίηση του διαστήματος, να μιλήσω, τέλος, και για τους κβαντικούς υπολογιστές, οι οποίοι, αν και σε εμβρυακή ηλικία, θα φέρουν στο μέλλον γιγαντιαίες ανατροπές.
Κάθε φορά που έχουμε τέτοιου μεγέθους τεχνολογικές εξελίξεις, οι άνθρωποι φοβούνται. Φοβούνται ότι θα χάσουν τις θέσεις εργασίας τους, ότι θα αλλάξει η κοινωνική δομή όπως τη ζουν και τη γνωρίζουν, φοβούνται επίσης ότι οι μηχανές θα τους αντικαταστήσουν και σε τομείς απρόσιτους μέχρι σήμερα, γιατί -κακά τα ψέματα- ας πούμε η τεχνητή νοημοσύνη στοχεύει στο να μας δώσει τη δυνατότητα να έχουμε σκεπτόμενες μηχανές, μηχανές που μπορούν να πάρουν και αποφάσεις.
Είμαι σίγουρος ότι οι κοινωνίες θα διαψεύσουν τους φόβους βάζοντας στο κέντρο αυτών των τεχνολογικών εξελίξεων τον άνθρωπο. Ήδη ο διάλογος για την ηθική γύρω από τις εκθετικές τεχνολογίες έχει ξεκινήσει και αναδεικνύει σημαντικά θέματα εκδημοκρατισμού της τεχνολογίας.
Η σύγκλιση της γνώσης των θετικών επιστημών, της φιλοσοφίας, των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών και, βεβαίως, η συμβολή της τέχνης θα καθοδηγήσει τις κοινωνίες στο μέλλον τους.
-Εσάς προσωπικά, με όλη αυτή την εμπειρία που έχετε από την επιστήμη, υπάρχει κάτι που σας εντυπωσίασε, που δεν περιμένατε ότι μπορεί να επιτευχθεί;
Πράγματι τα τελευταία χρόνια δεν είναι λίγες οι επιστημονικές εξελίξεις που με έχουν αφήσει άφωνο. Όμως, σχεδόν κάθε χρόνο υπάρχουν πια καινούργια δεδομένα, νέα τεχνολογική πρόοδος σε πολυάριθμους τομείς. Άρα δε θα μιλούσα για κάτι πολύ συγκεκριμένο. Στο πεδίο της Συνθετικής Βιολογίας, για παράδειγμα, η δυνατότητα να διαμορφώνουμε το DNA με μεγάλη ευκολία και με τόσο χαμηλού κόστους τεχνολογία, δημιουργεί τεράστιες ανατροπές. Εξίσου τεράστιες ανατροπές δημιουργεί πλέον η δυνατότητα για αυτόνομη ηλεκτροκίνηση των οχημάτων και νομίζω ότι όταν θα μπουν στη ζωή μας οι κβαντικοί υπολογιστές, τότε θα μιλάμε για εξελίξεις που θα μας κόψουν την ανάσα.
-Υπάρχει ο κίνδυνος να ανοιχθεί το κουτί της Πανδώρας;
Τίποτα δε μας διασφαλίζει ότι το κουτί της Πανδώρας δεν έχει ήδη ανοιχθεί πολλές χιλιετίες πριν… Δε σταματά η τεχνολογική πρόοδος. Η ηθική είναι αυτή που πρέπει να διαμορφωθεί ούτως ώστε να φροντίζουμε ότι όλη αυτή η εξέλιξη υπηρετεί τον άνθρωπο, υπηρετεί όχι απλά την καλοπέραση, αλλά την αληθινή ευδαιμονία και την ψυχή του.
-Φαντάζομαι ότι δεν ξέρεις πού θα σε βγάλει όταν παίζεις με αυτά… Ο κορωνοϊός, κατά μια άποψη, είναι κατασκεύασμα εργαστηρίου…
Δεν έχουμε καμία επίσημη ένδειξη, πόσο μάλλον απόδειξη ότι ο κορωνοϊός είναι κατασκεύασμα εργαστηρίου. Κυκλοφορούν εικασίες και θεωρίες που απέχουν πολύ από το να αποδειχθούν. Αν ανατρέξουμε σε δεδομένα για τους τελευταίους δύο αιώνες, θα διαπιστώσουμε ότι η Τεχνολογία συμβάλλει θετικά στη ζωή των ανθρώπων. Σκεφτείτε πόσο πολύ άλλαξε σε όλο τον πλανήτη το προσδόκιμο της ζωής, πόσο μειώθηκε η παιδική θνησιμότητα, πόσο πολύ μειώθηκε η ακραία φτώχεια, ο αναλφαβητισμός, πόσο πολύ εξαπλώνεται σε όλο τον πλανήτη η Δημοκρατία. Όλα οφείλονται πάρα πάρα πολύ στην τεχνολογική ανάπτυξη.
-Δεν ξέρω αν ισχύουν όλα αυτά που λέτε, κάποια μάλλον είναι υπό αμφισβήτηση…
Όχι, όχι αυτά τα δεδομένα δεν είναι υπό αμφισβήτηση. Οι μεγάλοι διεθνείς Οργανισμοί, οι θεσμοί που η παγκόσμια κοινωνία έχει οικοδομήσει, το επιβεβαιώνουν και είναι οι ίδιοι θεσμοί που μας κρούουν τον κίνδυνο για την υπερθέρμανση του πλανήτη, για την περιβαλλοντική ρύπανση και πάει λέγοντας. Άρα, όλα αυτά είναι επιστημονικά δεδομένα και τα πιστεύουμε. Δεν είναι υπό αμφισβήτηση ούτε ότι μειώθηκε η ακραία φτώχεια από τις αρχές του 1900 μέχρι σήμερα, ούτε ότι μειώθηκε ο αναλφαβητισμός. Δεν είναι fake news ούτε ότι μειώθηκε καταπληκτικά η παιδική θνησιμότητα και, βεβαίως, ότι μεγάλωσε ο χρόνος της ζωής μας. Αυτά είναι απολύτως αναμφισβήτητα.
-Αναφερθήκατε πριν ότι πάμε στο 6G, πείτε μας όμως πρώτα κάτι καθησυχαστικό για το 5G, γιατί έχουμε… κολλήσει λίγο στο αν είναι καλό ή κακό…
Δεν καταλαβαίνω γιατί έχετε κολλήσει… Αν θυμάμαι καλά, στην Καλαμάτα είχατε στο παρελθόν κάποια θέματα με την τεχνολογία 5G, ενώ αντίστοιχα άλλες πόλεις δεν είχαν κανένα τέτοιο πρόβλημα, όπως τα Τρίκαλα για παράδειγμα. Δεν υπάρχει τίποτα να φοβόσαστε, να φοβάται η κοινωνία από τα 5G. Η αλληλεπίδραση των ακτινοβολιών με τον ανθρώπινο οργανισμό ελέγχεται, παρακολουθείται επιστημονικά τόσο επιδημιολογικά όσο και εργαστηριακά σε επίπεδο κυττάρου. Υπάρχουν σε όλο το σύγχρονο κόσμο οι φορείς που ρυθμίζουν και διαπιστεύουν ότι προστατεύεται η δημόσια υγεία. Η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας είναι επιφορτισμένη ακριβώς με αυτό το ρόλο, να διαπιστεύει ότι η ελληνική επικράτεια όλη είναι ασφαλής από τις επιπτώσεις ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών.
Και πιστέψτε με, έτσι είναι. Οι τηλεπικοινωνίες 5G έχουν να προσφέρουν πολλά. Δεν είναι μόνο μεγαλύτερες ταχύτητες στο ίντερνετ, είναι θέματα υπολογιστικού συγχρονισμού αισθητήρων και δεδομένων που θα δώσουν τη δυνατότητα για πολύ σημαντικές εφαρμογές οι οποίες θα κάνουν καλό στην εκπαίδευση, στις επιχειρήσεις, στη βιομηχανική παραγωγή, στη δημόσια διοίκηση και γενικότερα στην καθημερινότητά μας.
Το μήνυμά μου είναι να μη φοβόσαστε τα 5G και βεβαίως ούτε τα 6G, που θα είναι ο συνδυασμός 5G με τεχνητή νοημοσύνη.
-Πότε το περιμένουμε αυτό;
Πολύ σύντομα, πολύ συντομότερα απ’ ό,τι όλοι νομίζουμε.
-Το μεγαλύτερο τεχνολογικό-επιστημονικό επίτευγμα του «Δημόκριτου» και γενικότερα της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια ποιο είναι;
Για τον «Δημόκριτο» δε θα ήθελα να ξεχωρίσω κάποιο. Υπάρχουν επιτεύγματα σε τομείς όπως η Ενέργεια με νέες τεχνολογίες για το Υδρογόνο ως καθαρό ενεργειακό καύσιμο, υπάρχουν επιτεύγματα στη Νανοτεχνολογία και στις εφαρμογές της σε θέματα χημικής κατάλυσης ή φωτονικών διατάξεων και στη νανοχημεία, υπάρχουν μεγάλα επιτεύγματα στις τηλεπικοινωνίες και στην τεχνητή νοημοσύνη. Τα επιτεύγματα αυτά είναι σημαντικές δημοσιεύσεις με διεθνείς επιπτώσεις, πολύ ενδιαφέρουσες πατέντες, επιτεύγματα τα οποία έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον, όχι μόνο το επιστημονικό ενδιαφέρον, αλλά και το ενδιαφέρον επενδυτών διεθνώς.
Αντίστοιχα και για την Ελλάδα, δε θα ξεχώριζα κάτι μοναδικό και πολύ ιδιαίτερο. Η επιστήμη πια διεξάγεται τόσο μαζικά σε όλο τον κόσμο, όπου όλοι προσφέρουν μικρή ή μεγαλύτερη συνδρομή για να τρέξουν οι εξελίξεις και να μεγαλώσει η τεχνολογική ανάπτυξη. Θέλω να επισημάνω ότι συχνά την αξία και την ιδιαίτερη σημαντικότητα ενός επιτεύγματος την αναγνωρίζουμε χρόνια μετά την ερευνητική ανακάλυψη. Υπήρξαν και θα υπάρξουν στο μέλλον ανακαλύψεις που όταν πρωτοδημοσιοποιούνται ελάχιστοι αναγνωρίζουν πόσο σημαντικές μπορεί να καταστούν για την πρόοδο της τεχνολογίας.
-Η συνεργασία με την Τέσλα έχει ανοίξει ένα νέο δρόμο…
Βεβαίως! Έναν από τους πολλούς δρόμους που έχουν ανοίξει στο «Δημόκριτο». Είναι πολύ σημαντικό που μια τόσο πρωτοπόρα και καινοτόμος διεθνής εταιρεία, όπως η Τέσλα, επέλεξε τον «Δημόκριτο» για να εγκαταστήσει ένα ερευνητικό της τμήμα, το οποίο σχεδιάζει την επόμενη γενιά ηλεκτροκινητήρων για τα οχήματα της Τέσλα. Είναι το μόνο ερευνητικό τμήμα της Τέσλα που υπάρχει εκτός ΗΠΑ. Σ’ αυτήν την επιτυχία συνέβαλαν πολύ Έλληνες στελέχη της Τέσλα, όπως ο κ. Κωστής Λάσκαρης, που οραματίστηκε την προοπτική να στηθεί ένα τέτοιο εργαστήριο στην Ελλάδα.
Βεβαίως, όμως, στο Κάμπους του Δημοκρίτου η Τέσλα δεν είναι η μοναδική εταιρεία. Υπάρχουν ήδη 45 εταιρείες που είναι εγκατεστημένες, όλες με στόχο την καινοτομία, κάποιες μικρές, νεοφυείς, άλλες με μεγαλύτερη ωριμότητα. Αυτές οι εταιρείες βρίσκονται στο Τεχνολογικό Πάρκο Λεύκιππος και τα στελέχη τους έχουν τη δυνατότητα να αλληλοεπιδρούν καθημερινά με τα δημόσια εργαστήρια και τις ερευνητικές ομάδες του «Δημοκρίτου», έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στις δημόσιες υποδομές, αλλά και να χρησιμοποιούν τα διεθνή δίκτυα που έχει αναπτύξει ο «Δημόκριτος» για μεταφορά τεχνολογίας, επενδύσεις ή υποβολές μεγάλων ερευνητικών προγραμμάτων. Είναι μια δραστηριότητα στήριξης της επιχειρηματικότητας που πραγματικά έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και βλέπουμε ότι σιγά σιγά ότι δημιουργεί οικονομικές αξίες, και μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική θετική επίπτωση για την ελληνική οικονομία.
Να πω ότι όταν θα ολοκληρωθούν τα έργα για την κτηριακή ανοικοδόμηση του Κέντρου, θα έχει ανεγερθεί ένα καινούργιο κτήριο περίπου 7,5 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα, το οποίο θα στεγάσει αποκλειστικά και άλλες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας.
-Η υψηλή τεχνολογία φτάνει στον κόσμο, αφορά στον απλό κόσμο ή μένει σε μια ελίτ;
Θεωρώ πως, ναι, φτάνει. Κάποιες φορές με καθυστέρηση, αλλά φτάνει. Δείτε πόσο η καθημερινότητα όλων μας έχει αλλάξει λόγω της τεχνολογίας. Χρειάζεται, όπως ειπώθηκε και πριν, η πολιτική βούληση, για να ξεπερνιούνται οικονομικά κυρίως εμπόδια και τα νέα τεχνολογικά επιτεύγματα να διαχέονται όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και, μάλιστα, σε όλο τον πλανήτη. Νομίζω ότι με τα εμβόλια κατά της κόβιντ-19 το βλέπουμε αυτό τον καιρό έκδηλα.
-Οι Έλληνες επιστήμονες βρήκαν λόγους και συνθήκες να μείνουν ή να επιστρέψουν;
Ναι, βλέπουμε πια αρκετούς νέους Έλληνες επιστήμονες να γυρίζουν από το εξωτερικό. Ανεξάρτητα από την πρόσφατη οικονομική κρίση, η μετάβαση Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό, για να απασχοληθούν για κάποιο διάστημα της καριέρας τους σε ξένα πανεπιστήμια ή σε ξένα ερευνητικά κέντρα ή και σε εταιρείες διεθνώς, μπορεί να τους κάνει καλό. Τους δίνει τεράστια εμπειρία να πλατύνουν τους ορίζοντες της σκέψης τους. Το σημαντικό είναι η Ελλάδα να αρχίσει να προσελκύσει πίσω αυτούς τους ανθρώπους και επίσης να προσελκύσει και Γάλλους και Αμερικάνους και Κινέζους αν θέλετε, να έρθουν να εργαστούν εδώ, γιατί ακριβώς τα πρότζεκτς που δημιουργούνται και υλοποιούνται εδώ είναι ενδιαφέροντα, είναι ανταγωνιστικά σε διεθνές επίπεδο και οι αποδοχές είναι ελκυστικές.
-Ισχύει το στερεότυπο ότι οι Έλληνες επιστήμονες διαπρέπουν όπου κι αν πηγαίνουν;
Οι Έλληνες τρέφουμε παραδοσιακά μεγάλο σεβασμό για την Παιδεία και κυρίως για την Ανώτατη Εκπαίδευση. Ως κοινωνία το εκφράζουμε αυτό πολύ έντονα. Έτσι όταν Έλληνες επιστήμονες βρεθούν σε ανταγωνιστικά περιβάλλοντα διεθνώς, πολύ συχνά διαπρέπουν με πολύ καλές επιδόσεις και σημαντικά επιτεύγματα.
-Πείτε μας κάτι αισιόδοξο για κλείσιμο…
Είμαι πολύ αισιόδοξος ότι η τεχνολογία είναι το κλειδί για τη μεγάλη, την οικουμενική αν θέλετε, πρόκληση που έχουμε μπροστά μας, την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του πλανήτη μας.
Της Χριστίνας Ελευθεράκη
