Η ραστώνη των κυβερνώντων στις μικρές χώρες, όπως και η δική μας, οδηγεί την Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) σε δύσκολους δρόμους! Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο πήραν αποφάσεις για την ΚΓΠ με κονδύλια σημαντικά υστερούμενα σε μέγεθος, αλλά πλούσια σε φρασεολογία!
Κατά τα τελευταία σημειώματα τονίσαμε τις αρνητικές πλευρές και δυστυχώς θα το πράξουμε και σήμερα, γιατί αν θεωρηθεί ότι ευημερούν οι αριθμοί σε μια χώρα με γενική αγρανάπαυση χωραφιών και μυαλών, θα έλθουν ακόμη χαλεπότεροι χρόνοι. Εν τούτοις, περιθώρια υπάρχουν, άνθρωποι υπάρχουν, καιρός είναι να ανασκουμπωθούν. Ο κόσμος της γεωργίας και οι οργανώσεις καταναλωτών δεν έχουν πολλά περιθώρια μέχρι να ανασκουμπωθούν.
Σε μια προσπάθεια ανακεφαλαίωσης των δαπανών που προβλέπονται για το 2022, σημειώνουμε ότι στο σύνολο 54,1 δισ. ευρώ το ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΓΕΩΡΓΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ (ΕΓΤΕ) στοχεύει σε απορρόφηση 40,3 δισ. ευρώ και το ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΘΑΛΑΣΣΑΣ, ΑΛΙΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ (ΕΤΘΑΥ) σε 12,7 δισ. ευρώ. Η γενική αυτή εικόνα συμπληρώνεται από λίγο λιγότερο του 1 δισ. ευρώ για τις ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ (ΣΣΒΑ) ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ (ΠΟΔΑ).
Τα υπόλοιπα ποσά αφορούν μικρότερες ενέργειες όπως δαπάνες στήριξης προσωπικού, δοκιμαστικά σχέδια και τους αποκεντρωμένους οργανισμούς.
Για παράδειγμα, οι δαπάνες στήριξης προσωπικού μπορούν να καλύψουν δράσεις όπως μελέτες, συνεδριάσεις εμπειρογνωμόνων, πληροφόρηση, δημοσιεύσεις κ.λπ., οι οποίες συνδέονται άμεσα με την υλοποίηση των στόχων των προγραμμάτων ή των μέτρων για τη γεωργία.
Ένα άλλο παράδειγμα μπορεί να αφορά στις Δαπάνες Στήριξης για το «Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων», όπου οι σχετικές πιστώσεις καλύπτουν τις δραστηριότητες προπαρασκευής και παρακολούθησης, καθώς και τα μέτρα ελέγχου και επιθεώρησης που είναι απαραίτητα για την εφαρμογή της κοινής γεωργικής πολιτικής1.
Όπως σημειώνεται στην αρχή, το ΕΓΤΕ απορροφά το συντριπτικό προϋπολογισμό για τις δαπάνες γεωργίας (40,3 δισ. ευρώ), σημαντικά υπολειπόμενα ποσά απ’ ό,τι πριν από 7 έτη ακριβώς (ο προϋπολογισμός για την ίδια κατηγορία δαπανών ανερχόταν το 2015 σε 58,2 δισ. ευρώ). Έτσι, στο νέο προϋπολογισμό προβλέπονται δαπάνες σχετικές με την αγορά, εκτός των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ, για τα ακόλουθα:
•POSEI και μικρά νησιά του Αιγαίου (εκτός άμεσων ενισχύσεων) πρόσθετο ποσόν 229 εκατ. ευρώ
•Προώθηση των γεωργικών προϊόντων περίπου 186 εκατ. ευρώ
•Προγράμματα προώθησης σε σχολεία: 185 εκ. ευρώ
•Ελαιόλαδο: 43 εκ. ευρώ
•Οπωροκηπευτικά: 931 εκ. ευρώ
•Οίνος: 1,03 εκ. ευρώ
•Μελισσοκομία: 59 εκ. ευρώ.
Για τις Άμεσες Ενισχύσεις, εκτός των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ, έχουν αποφασισθεί τα ακόλουθα ποσά ανά δράση:
•POSEI και μικρά νησιά του Αιγαίου (άμεσες ενισχύσεις): 437 εκ. ευρώ
•Καθεστώς ενιαίας στρεμματικής ενίσχυσης (ΚΕΣΕ): 4.433 εκ. ευρώ
•Αναδιανεμητική ενίσχυση: 1.612 εκ. ευρώ
•Καθεστώς βασικής ενίσχυσης (ΚΒΕ): 14.174 εκ. ευρώ
•Ενίσχυση για γεωργούς που εφαρμόζουν γεωργικές πρακτικές που είναι επωφελείς για το κλίμα και το περιβάλλον: 10.780 εκ. ευρώ
•Ενίσχυση για τους γεωργούς που δραστηριοποιούνται σε περιοχές με φυσικούς περιορισμούς και γεωργούς νεαρής ηλικίας: 574 εκ. ευρώ
•Ειδική ενίσχυση για το βαμβάκι: 242 εκ. ευρώ
•Καθεστώς προαιρετικής συνδεδεμένης στήριξης: 4.006 εκ. ευρώ
•Καθεστώς μικροκαλλιεργητών: 621 εκ. ευρώ.
Τα κονδύλια αυτά προορίζονται να καλύψουν δαπάνες σχετικές με την αγορά, άμεσες ενισχύσεις και ορισμένες δράσεις στο πλαίσιο της άμεσης διαχείρισης από την Επιτροπή, που χρηματοδοτούνται όλες από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ). Τονίζουμε ότι η αδυναμία έγκαιρης απόφασης για το 7ετές πρόγραμμα δαπανών της γεωργίας (2021 – 2027), εκτός της σοβαρής μείωσης των σχετικών κονδυλίων, ενέχει και την έλλειψη εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας. Έτσι τα νέα κονδύλια θα χορηγηθούν με τις ατελείς συνθήκες του παρελθόντος και αναφέρουμε εδώ ορισμένους από τους σχετικούς κανονισμούς:
-Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των γεωργικών αγορών και ειδικών διατάξεων για ορισμένα γεωργικά προϊόντα («Ενιαίος κανονισμός ΚΟΑ»)
-Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 73/2009 σχετικά με τη θέσπιση κοινών κανόνων για τα καθεστώτα άμεσης στήριξης για τους γεωργούς στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής και τη θέσπιση ορισμένων καθεστώτων στήριξης για τους γεωργούς.
-Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής γεωργικής πολιτικής.
-Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1307/2013 περί θεσπίσεως κανόνων για άμεσες ενισχύσεις στους γεωργούς βάσει καθεστώτων στήριξης στο πλαίσιο της Κοινής γεωργικής πολιτικής.
-Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων.
-Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1310/2013 σχετικά με τη θέσπιση ορισμένων μεταβατικών διατάξεων για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ).
-Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1370/2013 για τη θέσπιση μέτρων σχετικά με τον καθορισμό ορισμένων ενισχύσεων και επιστροφών που συνδέονται με την κοινή οργάνωση των αγορών γεωργικών προϊόντων.
Η κατάσταση αυτή κρίνεται επιεικώς απαράδεκτη, αλλά εξυπηρετεί πλήρως τα συμφέροντα όλων εκείνων που στοχεύουν στη σταδιακή επανεθνικοποίηση της ΚΓΠ. Μέχρι σήμερα τα δύο έτη του νέου πολυετούς προϋπολογισμού στηρίχθηκαν στο θεσμικό πλαίσιο των προτάσεων ή του Κανονισμού (ΕΕ) 2020/2220 σχετικά με τη θέσπιση ορισμένων μεταβατικών διατάξεων για τη στήριξη από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) τα έτη 2021 και 2022 Πράξεις αναφοράς
Οι προτάσεις, δε, πάνω στις οποίες στηρίζεται η νέα ΚΓΠ είναι:
1. Πρόταση κανονισμού σχετικά με τη θέσπιση κανόνων για τη στήριξη των στρατηγικών σχεδίων που πρέπει να καταρτίζονται από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ). COM(2018) 392.
2. Πρόταση κανονισμού σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής γεωργικής πολιτικής COM(2018) 393.
Τι συμπέρασμα να διατυπώσει κανείς όταν η βασική πολιτική που ξε-πείνασε εκατοντάδες εκατομμύρια Ευρωπαίων μετά την καταστροφή του Παγκόσμιου Πολέμου βρίσκεται σε ουσιαστικό διωγμό; Ας δούμε τις επόμενες και άλλα από αυτά τα μαύρα σημάδια στον ορίζοντα της γεωργίας.
Του Γιώργου Μαρκατάτου
1 Στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1306/ 2013 στο άρθρο 6 προβλέπεται η χρηματοδότηση των δαπανών στήριξης για τα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ (δες στο διαδίκτυο: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32013R1306&from=en).
