Το ατμόπλοιον «Βασιλεύς Κωνσταντίνος» του Έλληνος εφοπλιστού Σταμ. Εμπειρίκου ετορπιλλίσθη προχθές την νύκτα έξωθι της Μεθώνης και ακριβώς πλησίον της νησίδος Σχίζας.
Δια να παρέξωμεν λεπτομερή αφήγησιν του γεγονότος τούτου εις τους αναγνώστας μας θα αναγράψωμεν την ιστορίαν του εν λόγω ατμοπλοίου από του χρόνου του κατάπλου του εις τον λιμένα μας.
Πόθεν προήρχετο
Το εν λόγω ατμόπλοιον κατέπλευσεν εις τον λιμένα μας από της προπαρελθούσης εβδομάδος προερχόμενον εκ Βόλου και μεταφέρον είδη νοσοκομείου και διάφορα υλικά πολέμου, ένεκα των ενεργηθεισών μετασταθμεύσεων.
Η εκφόρτωσις τούτου διήρκεσε μέχρι της μεσημβρίας της προχθές.
Ο απόπλους
Προχθές την 3 μ.μ. επανειλημμένοι σφυριγμοί ανήγγειλον τον απόπλουν του ατμοπλοίου «Βασιλεύς Κωνσταντίνος» εκ του λιμένος μας.
Περί την 4 περίπου απογευματινήν ώραν τούτο απέπλευσε κατευθυνόμενον προς το ακρωτήριον Ακρίτας.
Ο τορπιλισμός
Το φορτηγόν ατμόπλοιον περί την 11ην νυκτερινή ώραν είχε φθάσει έξωθι της Μεθώνης και ακριβώς πλησίον της Νησίδος Σχίζας, όπου τορπιλλισθέν υπό υποβρυχίου κατεβυθίσθη.
Το τηλεγράφημα
Αναφορικώς προς τον τορπιλλισμόν του εν λόγω ατμοπλοίου ο ειρηνοδίκης Κορώνης απέστειλε το κάτωθι τηλεγράφημα προς τον Εισαγγελέα:
«Φορτηγόν ατμόπλοιον “Βασιλεύς Κωνσταντίνος” πλέον πλησίον νησίδος Σχίζας αντίκρυ Μεθώνης με λιμένα προορισμού Μάλταν κατ’ επιταγήν συμμάχων, ετορπιλλίσθη 11ην νυκτός χθες και κανονιοβολισθέν δια πολλών βολών εβυθίσθη. Πλήρωμα εκ 30 επιβατών εσώθη δια λέμβων, εκτός ναύτου Αν. Γαλιάτσου εξ Άνδρου, ούτινος τύχη αγνοείται. Πλοίαρχος Μαμάης εξετασθείς παρ’ ημών δεν δύναται βεβαιώση περί εθνικότητος υποβρυχίου».
Παρόμοιον τηλεγράφημα απέστειλε προς την Νομαρχίαν ο Αστυνομικός Σταθμάρχης Κορώνης.
Ποίον το βυθισθέν
Το καταβυθισθέν ατμόπλοιον «Βασιλεύς Κωνσταντίνος» ήτο χωρητικότητος 6 χιλιάδων τόννων. Εχρησιμοποιείτο δια την μεταφοράν μόνον εμπορευμάτων.
Iδιωτικαί πληροφορίαι
Κατ’ ιδιωτικάς πληροφορίας διαβιβασθείσας εκ Μεθώνης την σιγήν της προχθεσινής νυκτός ετάραξαν δαιμονιώδεις κρότοι προερχόμενοι εκ της νήσου Σχίζας.
Ένεκα τούτου οι κάτοικοι αφυπνισθέντες μετέβησαν εις το φρούριον το ευρισκόμενον έξωθι της κωμοπόλεως ταύτης προσπαθούντες να εξακριβώσωσι την προέλευσιν των ως απεδείχθη εκ των υστέρων κανονιοβολισμών.
Συνέβη όμως η είδησις να διαβιβασθή αρχικώς εκ Κορώνης καθ’ όσον οι ναυαγοί απεβιβάσθησαν εις Κορώνην και οίτινες ίσως έλθουν εις την πόλιν μας.
Έτεραι πληροφορίαι
Λέγεται, ότι το ατμόπλοιον «Βασιλεύς Κωνσταντίνος» κατά τον πλουν του εις τον λιμένα μας συνηντήθη μετά τινός γερμανικού υποβρυχίου, του οποίου ο κυβερνήτης παρήγγειλε τον πλοίαρχον του ατμοπλοίου τούτου Μαμάην, όπως άμα ως επληρώση τον προορισμόν του κατευθυνθή εις Πειραιά και ουχί εις Μάλταν.
Προσέτι λέγεται, ότι ο πλοίαρχος Μαμάης έχων πλέον υπ’ όψιν του τα υπό του κυβερνήτου του υποβρυχίου παραγγελθέντα άπαντα τα τρόφιμα του ατμοπλοίου είχε φορτώσει εις τας λέμβους καθ’ όσον αφού έπλεε με κατεύθυνσιν προς Μάλταν, εφοβείτο τον τορπιλλισμόν.
ΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ ΤΟΥ ΤΟΡΠΙΛΛΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΑΤΜΟΠΛΟΙΟΥ «ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ»
Αφήγησις του πλοιάρχου Μαμάη
«ΘΑΡΡΟΣ» 25 Μαρτίου 1917
Χθες την πρωίαν ήλθεν εις τα γραφεία μας ο πλοίαρχος του τορπιλλισθέντος έξωθι της Μεθώνης Ελληνικού Ατμοπλοίου «Βασιλεύς Κωνσταντίνος» Μαμάης, όστις προχθές το εσπέρας μετά του πληρώματος αφίκετο εκ Κορώνης.
Ο κ. Μαμάης, άνθρωπος «γεννημένος στην θάλασσα» κατά την έκφρασιν των ναυτικών, κατά το διάστημα της πολυχρόνου υπηρεσίας του εις τα πλοία δεν είχε δοκιμάσει τας πικρίας του ναυαγίου. Αλλ’ η τύχη δεν τον αφήκε χωρίς να γευσθή τας πικρίας αυτού.
Ο κ. Μαμάης άνθρωπος όχι μεν παιδεύσεως πνευματικής, αλλ’ εξαιρετικής ναυτικής πείρας, είχεν προσελκύσει την απόλυτον εμπιστοσύνην του εφοπλιστού Σταμ. Εμπειρίκου, όστις δεν εβράδυνε να εμπιστευθή εις αυτόν την διεύθυνσιν του τορπιλλισθέντος σκάφους «Βασιλεύς Κωνσταντίνος».
Η αφήγησις
Ημείς επωφελούμενοι της ευκαιρίας δια να παράσχωμεν εις τους αναγνώστας μας τας λεπτομερείς ενός πρωτοφανούς δια τα μεσσηνιακά παράλια γεγονότος προήχθημεν εις συζήτησιν μετά του πλοιάρχου Μαμάη, ήτις μας έδωσεν αφορμή, ώστε να γνωρίσωμεν και τας πλέον επουσιώδεις λεπτομερείας του τορπιλλισμού.
Εις ερώτησίν μας περί της προελεύσεως του πλοίου ο κ. Μαμάης μας απήντησεν ως εξής:
«Εφύγαμε από τον Πειραιά την 12ην τρέχοντος μηνός, παραλαβόντες το υλικόν πολέμου το προοριζόμενον δια τας Καλάμας. Επειδή όμως είχον υπ’ όψιν μου, ότι κατόπιν της εκφορτώσεως του πολεμικού υλικού θα κατευθυνόμεθα εις Μάλταν, ένθα θα ελαμβάνομεν διαταγάς παρά των Συμμάχων περί της περαιτέρω πορείας του ατμοπλοίου, δια τούτο εθεώρησα επάναγκες ν’ ανακοινώσω το τοιούτον εις το πλήρωμα, αποτελούμενον εκ 30 ναυτών, προσθέσας, ότι όποιος ήθελε ν’ αναχωρήση ήτο ελεύθερος, αρκεί την δήλωσίν του να την έκαμνεν εφ’ όσον ευρισκόμεθα εις Πειραιά.
Όλον όμως το πλήρωμά μου εδήλωσεν, ότι θα με ακολουθήση. Εις το ατμόπλοιον δε ευρίσκετο και η οικογένειά μου.
Την 13ην τρέχοντος καταπλέομεν εις τον λιμένα των Καλαμών και την 14ην ήρχισεν η εκφόρτωσις».
Ο απόπλους
«Προ του απόπλου μας εκ του λιμένος των Καλαμών εθεώρησα καλόν ν’ αποστείλω την οικογένειά μου εις τας Αθήνας, διότι υπελόγιζα, ότι δυνατόν κατά τον πλουν να τορπιλλισθώμεν».
Την στιγμήν αυτήν τον διακόπτομεν ερωτώντες αν άλλοτε είχε συναντήσει υποβρύχιον.
«Είχον συναντήσει προ ενός και ημίσεως μηνός γερμανικόν υποβρύχιον το οποίον διήλθεν εγγύς του πλοίου μας αρκεσθέν εις το να μας χαιρετίση μόνον. Λάβετε υπ’ όψιν σας, ότι το πλοίον τότε ήτο άνευ φορτίου, εταξείδευε δε δι’ Αγγλίαν».
Και συνεχίζων ο κ. Μαμάης την αφήγησίν του, είπεν: «Από τας Καλάμας εφύγαμε την 4ην μ.μ. της 21ης τρέχοντος μηνός, εξερχόμενοι δε του λιμένος δεν συνηντήσαμεν ούτε συμμαχικόν πολεμικόν, ούτε γερμανικόν ή αυστριακόν υποβρύχιον. Περί την 10.45΄ της νυκτός εφθάσαμεν εις την νησίδα Σχίζαν, τότε βάρδια ήτο ο υποπλοίαρχος Λογοθέτης, εγώ δε εκαθήμην εις το γραφείον μου ασχολούμενος εις λογαριασμούς και αδυνατών να κοιμηθώ, ίνα το πλοίον φύγη από την στεριά (ξέρες)».
Στιγμαί φρίκης
«Περί την 11ην ακριβώς νυκτερινήν ένας μεγάλος, μα πολύ μεγάλος κρότος ηκούσθη, ο οποίος επέφερεν ισχυρότατον κλονισμόν εις το πλοίον. Εγώ εκ του κλονισμού ανατιναχθείς εκ του καθίσματος εκτύπησα εις την στέγην και ύστερα κατέπεσα. Η λάμπα είχε χυθή και εκ του πετρελαίου δε ήναψαν όλα τα χαρτιά τα οποία ευρίσκοντο επί του γραφείου μου».
Την στιγμήν αυτήν το πρόσωπον του κ. Μαμάη συνέστειλεν ένας μορφασμός φρίκης και αφήκε να εκφύγη ένας αναστεναγμός συνοδευόμενος από την ευχήν «Δόξα σοι ο Θεός!» και συνεχίζον μας είπεν: «Τότε συνελθών αμέσως εξέρχομαι του γραφείου μου, οπότε ευρίσκομαι προ φρικώδους θεάματος, θαύματα εκ της εκτοξευθείσης κατά του σκάφους τορπίλλης ως βροχή έπιπτον επί του σκάφους».
Εξάγει εκ του θυλακίου του και μας επιδεικνύει δύο τεμάχια.
«Ένα διαμέρισμα ολόκληρον είχεν ανατιναχθή, εντός δε αυτού ευρίσκετο ο δυστυχής καμαρότος Αντ. Γαλιάτσος εξ Άνδρου, ο οποίος φαίνεται, ότι εφονεύθη, διότι πουθενά δεν εφάνηκε».
Εις ερώτησίν μας πού εκτυπήθη το πλοίον, ο συνομιλητής πλοίαρχος μας απήντησεν: «Κάτωθι ακριβώς της γεφύρας και εις τα ύφαλα μέρη.
Προσπαθώ να εξέλθω δια της μιας θύρας, αλλ’ ήτο αδύνατον, τρέχω εις την άλλην και ευρίσκω τον υποπλοίαρχον Λογοθέτην μετά του οποίου αποφασίζωμεν να εισέλθω εις την λέμβον την προωρισμένην δια τον πλοίαρχον του πλοίου… αυτή όμως δυστυχώς είχε καταστραφή.
Τότε!!
Οι ναύται είχον εισέλθει εις τας δύο άλλας λέμβους και μας ανέμενον. Πίπτομεν εις την θάλασσαν και τους φθάνομεν, εισερχόμενοι εντός των ιδικών των λέμβων.
Εκ της λέμβου πλέον παρακολουθούμεν την καταβύθισιν, η οποία διήρκεσεν επί τρεις και ημίσειαν ώρας. Ολίγον μετά την αποχώρησίν μας εκ του πλοίου αναφαίνεται το υποβρύχιον το οποίον υποθέτω ότι θα ήτο χωρητικότηταος 1.500 τόννων. Τούτο έρριψε ετέρας 5 βολάς δια να επιτύχη την τελείαν καταβύθισιν του σκάφους. Το φως της σελήνης μάς επέτρεπε να βλέπωμεν όλον αυτό το τραγικόν θέαμα. Μετά παρέλευσιν 4 ωρών το πλοίον εξαφανίζεται από τους οφθαλμούς μας, και διεκρίναμεν μόνον την φλόγα την προερχομένην εκ των καιομένων κατόπιν του βομβαρδισμού διαμερισμάτων του πλοίου».
Η οδύσσεια
«Αι λέμβοι όμως λόγω του κλονισμού του πλοίου είχον υποστή βλάβας, ένεκα των οποίων είχεν εισέλθει η θάλασσα ήμισυ μέτρον εντός αυτών, αλλά έπλεον εκ των φελών οι οποίοι κατά την κατασκευήν των εφαρμόζονται.
Εις τας λέμβους εμείναμε 28 όλας ώρας μουσκεύοντες μέχρι της οσφύος επί των υδάτων».
-Είχατε τρόφιμα;
«Τρόφιμα ή δια να εκφρασθώ ωρισμένως ψωμί και τυρί υπάρχει εις ένα διαμέρισμα ευρισκόμενον εις την πλώρην της λέμβου, διότι δεν εγνωρίζαμε τι θα συνέβαινε κατά τον πλουν. Σηκώνομε τα πανιά και με πολύωρον κωπηλασίαν φθάνομεν εις την Κορώνην ένθα αποβιβαζόμεθα».
-Διατί δεν απεβιβάσθητε εις Μεθώνην;
«Διότι είχαμε εναντίον τον καιρόν. Εις την Κορώνην παρουσιάζομαι ενώπιον των αρχών και εκθέτω τα γεγονότα.
Οι κάτοικοι της κωμοπόλεως αυτής μας περιποιήθησαν εξαιρετικώς. Δια τούτο είμεθα κατενθουσιασμένοι. Και χθες το εσπέρας ήλθομεν εις την πόλιν σας δια να φύγωμεν δια τας Αθήνας, διότι ο Στ. Εμπειρίκος μας έστειλε τηλεγραφικώς χρήματα, άμα έμαθε τον τορπιλλισμόν».
-Παρελάβατε τα χρήματά σας εκ του πλοίου;
«Όχι διότι το διαμέρισμα του πλοίου εις το οποίον είχα βάλει τας μικράς οικονομίας μου κατεστράφη άμα τω τορπιλλισμώ».
Δια τους ναύτας
Εις ερώτησίν μας περί του πληρώματος εν γένει, μας απήντησεν: «Όταν έφθασα εις Καλάμας δια να εκφορτώσω το πολεμικόν υλικόν 4 ναύται από το πλήρωμά μου έφυγαν. Δια τούτο ηναγκάσθην να τους αντικαταστήσω με Καλαμίους ναύτας, μεταξύ των οποίων είναι ο Μοσχόπουλος και ο Κάστανος. Ηθέλησε να έλθη μαζί μου και ο οδηγός του τραμ Βελουδής ως θερμαστής, αλλ’ ευτυχώς ο διευθυντής του ενταύθα ηλεκτρικού καταστήματος δεν τον αφήκεν».
Ένα όνειρον
Ο πλοίαρχος του εν λόγω ατμοπλοίου, μας αφηγήθη και το εξής περίεργον: «Ο θερμαστής Μοσχόπουλος τον οποίον είχα παραλάβει ως σας είπον εκ Καλαμών προ του τορπιλλισμού είχεν αποκοιμηθή εις τας μηχανάς, οπότε βλέπει μια γυναίκα, η οποία του λέγει: “Ξύπνα θα σας τορπιλλίσουν είμαι η Μαρία!”. Ο θερμαστής εξύπνησε μετ’ ολίγον δε εγένετο ο τορπιλλισμός».
Η ιστορία
Ο κ. Μαμάης με μονόωρον παραμονήν εις τα γραφεία μας απήλθεν ειπών, ότι την πρωίαν της Κυριακής θ’ αναχωρήση δια τας Αθήνας μετά του πληρώματος.
Αυτή είναι όλη η ιστορία του τορπιλλισμού του ατμοπλοίου «Βασιλεύς Κωνσταντίνος» όπερ ήτο χωρητικότητος 7.100 τόννων και του οποίου η καταβύθισις θα επηρεάση κατά πολύ την ελληνικήν ναυτιλίαν.
Ευχαριστήριο
Ο πλοίαρχος Μαμάης μας παρεκάλεσεν, όπως δημοσία εκφράσωμεν τας ευχαριστίας του εις το κοινόν της Κορώνης, το οποίον επεδαψίλευσεν εις άπαντας τους ναυαγούς εξαιρετικάς περιποιήσεις.
