‘Robot’: η λέξη πρωτοεμφανίστηκε στο σλαβικό λεξιλόγιο ως ‘robota’ (εξαναγκασμένος εργάτης), όρος που προσδιόριζε εκείνους τους αγρότες που εξαναγκάζονταν σε υπηρεσία στα φεουδαρχικά συστήματα αγροτικής παραγωγής του 18ου αιώνα.
Διανύαμε την περίοδο της γενικευμένης οικονομικής κρίσης, όταν στο μικρόκοσμο της Καλαμάτας μια ομάδα νέων ανθρώπων με φρέσκιες ιδέες και στόχους πήρε την απόφαση να δώσει πνοή σε όλα εκείνα που σχεδίαζε από καιρό, όπως και σε άλλα που είχαν εν μέρει κατακτήσει, γύρω από τις νέες τεχνολογίες και τη Ρομποτική.
Έτσι, λοιπόν, με βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, το Νοέμβριο του 2019 η ομάδα του Κέντρου Ρομποτικής και Προγραμματισμού Καλαμάτας πήρε σάρκα και οστά. Άλλωστε, οι συμμετοχές τα προηγούμενα χρόνια σε Ολυμπιάδες Ρομποτικής από το Σότσι της Ρωσίας μέχρι την Ντόχα του Κατάρ, και τον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ρομποτικής, πιστοποιούσαν τη σημαντική πορεία που είχαν διανύσει μέχρι τότε και η οποία θα αποτελούσε τη βάση για ακόμα μεγαλύτερα επιτεύγματα.
Στόχος τους; Να προάγουν τη διδασκαλία του αντικειμένου της Ρομποτικής στα σχολεία της Μεσσηνίας, να δημιουργήσουν γέφυρες εμπειρίας και γνώσης σε μαθητές από το Δημοτικό μέχρι και το Λύκειο και να εμπνεύσουν νέους να εξελίξουν τον τρόπο σκέψης τους μέσα από τα ευφάνταστα μαθήματα Ρομποτικής.
Πρωτεργάτες αυτής της πρωτοβουλίας, μεταξύ άλλων, ήταν ο Παναγιώτης Πετρόπουλος, καθηγητής Πληροφορικής, διευθυντής Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πελοποννήσου και ο Γρηγόρης Τσώνης, καθηγητής Πληροφορικής και επιμορφωτής του Κέντρου Ρομποτικής Καλαμάτας. Λίγο αργότερα, μια σειρά από είκοσι και πλέον καθηγητές Πληροφορικής με γνωστικό αντικείμενο γύρω από τη Ρομποτική πλαισίωσαν το νεοσύστατο Σύλλογο Εκπαιδευτικών Ρομποτικής και Νέων Τεχνολογιών Καλαμάτας, με τις ιδέες και τους στόχους να παραμένουν οι ίδιοι παρά τη διεύρυνση της αρχικής ομάδας.
Σήμερα, και παρά τις δυσκολίες που έφερε με τον ερχομό της η πανδημία, με αποτέλεσμα να ανασταλεί η λειτουργία σε πολλά από τα επιμέρους τμήματα του συλλόγου λόγω συνθηκών, κάποια τμήματα μαθητών συνεχίζουν τα μαθήματα Ρομποτικής, μιας και το «σχέδιο» που τρέχουν αυτή την περίοδο αφορά στο Φεστιβάλ Ρομποτικής που θα πραγματοποιηθεί στην πόλη το ερχόμενο καλοκαίρι, σε μια διοργάνωση του Δήμου Καλαμάτας.
Για το εγχείρημά αυτό μιλούν στο «Θ» οι κ.κ. Παναγιώτης Πετρόπουλος και Γρηγόρης Τσώνης.
Το πεδίο της Ρομποτικής στην Καλαμάτα
«Αυτό που ουσιαστικά γίνεται είναι ένα τελείως ομαδο-συνεργατικό αντικείμενο. Είναι κάτι σαν μια μικρή εξοικείωση των μαθητών με το υλικό, αλλά και με το λογισμικό που χρησιμοποιούν για να προγραμματίσουν το κάθε ρομπότ. Από εκεί και πέρα, αφήνουμε τη δημιουργικότητα των μαθητών ελεύθερη για να φτιάξει κατασκευές, να τις προγραμματίσει και να μελετήσει τη λειτουργία τους.
Βέβαια, αυτό που κάνει τα παιδιά να είναι τόσο δημιουργικά είναι το γεγονός ότι τα ελκύει αρκετά το αντικείμενο της Ρομποτικής και όλα όσα μπορούν να καταφέρουν μέσα από αυτή», δηλώνουν από κοινού οι κ.κ. Πετρόπουλος και Τσώνης.
-Δηλαδή, χρησιμοποιούνται προηγούμενες γνώσεις τις οποίες πρέπει να έχει ο μαθητής;
Αυτό είναι αλήθεια, μιας και χρησιμοποιούνται γνώσεις από τα Μαθηματικά, τη Φυσική, την Πληροφορική και όλες οι δεξιότητες που έχουν αποκτήσει στις προηγούμενες τάξεις του Δημοτικού. Όσον αφορά στις λίγο μεγαλύτερες ηλικίες που ασχολούνται με τη Ρομποτική, οι μαθητές χρησιμοποιούν τις γνώσεις που έχουν λάβει νωρίτερα από το μάθημα της Πληροφορικής κ.ο.κ.».
Η Ρομποτική στην πράξη
-Ουσιαστικά το αντικείμενο αφορά σε πειράματα μέσω της Ρομποτικής;
Το μάθημα στους περισσότερους από εμάς έχει έναν πειραματικό χαρακτήρα. Δηλαδή, συγκεντρωνόμαστε με το σκεπτικό να μελετήσουμε πώς κινείται ένα ρομπότ, παραδείγματος χάρη, ή τι προβλήματα παρατηρούνται σε ένα ρομπότ και πώς μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε υπέρ μας.
-Υπάρχει κάποιο θεωρητικό κομμάτι που προηγείται του πειράματος;
Συνήθως βλέπουμε ό,τι προκύπτει στην πράξη, όμως κατά τη διάρκεια ανακύπτουν κάποια θεωρητικά ζητήματα τα οποία προσεγγίζουμε. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι γιατί χρησιμοποιούμε το ρομπότ ή γιατί προγραμματίζουμε το ρομπότ να κάνει μια συγκεκριμένη ενέργεια. Έτσι, δημιουργούνται ερωτήματα στα παιδιά, τα οποία μπαίνουν σε σκέψη να ανακαλύψουν. Δηλαδή, μήπως ένα ρομπότ έχει τη δυνατότητα να κάνει μια επαναλαμβανόμενη δουλειά που είναι κουραστική για τον άνθρωπο πιο εύκολα και αγόγγυστα, ή μήπως ένα ρομπότ κάνει μια συγκεκριμένη ενέργεια πιο αποδοτικά από έναν άνθρωπο που ενδεχομένως δε θα έκανε τόσο γρήγορα, μιας και το ρομπότ είναι προγραμματισμένο να κάνει ταχύτατους υπολογισμούς ανά δευτερόλεπτο;
-Από ποια ηλικία και έπειτα μπορεί ένα παιδί να παρακολουθήσει μαθήματα Ρομποτικής;
Κάποια από τα παιδιά που εκπαιδεύονται αυτή τη στιγμή στη Ρομποτική είχαν ξεκινήσει τα μαθήματα από την Α’ Δημοτικού. Φαίνεται, όμως, ότι κάθε φορά ανακαλύπτουμε κι εμείς ότι μπορούμε να διδάξουμε και σε πιο νεαρά παιδιά, κάτι το οποίο μας χαροποιεί ιδιαίτερα.
-Ποια η ανταπόκριση των μαθητών ως προς τα μαθήματα;
Εμείς αυτό που βλέπουμε είναι ότι τα παιδιά ενθουσιάζονται, ενώ θέλουν πάρα πολύ να συνεχίσουν τα μαθήματα. Μακάρι να ήμασταν σε μια πιο ευνοϊκή περίοδο να δεχτούμε όλα τα παιδιά για τα μαθήματα της Ρομποτικής.
Σε πολλές περιπτώσεις λόγω των συνθηκών της πανδημίας αναγκαστήκαμε να κάνουμε επιλογή μαθητών με κάποιας μορφής αξιολόγηση-διαγωνισμό. Τα παιδιά χαίρονται πάρα πολύ, τους αρέσει το μάθημα και όσα αποκομίζουν από αυτό. Αυτό που κρατούν στο τέλος είναι το γεγονός ότι βλέπουν ένα δικό τους κατασκεύασμα να ικανοποιεί κάποιους συγκεκριμένους στόχους, με την έννοια ότι κάνει μια προγραμματισμένη ενέργεια.
Ρομποτική και πανδημία
-Σε όλη αυτή την περίοδο της πανδημίας ποιες αλλαγές έχουν γίνει και πώς πραγματοποιούνται τα μαθήματα;
Στην εποχή προ της πανδημίας ως ομάδα συγκεντρώναμε παιδιά από όλα τα σχολεία της Καλαμάτας, αλλά ήταν κάτι που δεν μπορούσε να συνεχιστεί λόγω των αυξημένων μέτρων. Έτσι, αναγκαστήκαμε να κάνουμε αναστολή αρκετών από τις παραπάνω ομάδες, γιατί οι ειδικές οδηγίες του υπουργείου Παιδείας ορίζουν ότι ομαδο-συνεργατικές πρακτικές ή γενικά διδακτικές πρακτικές θα πρέπει να περιορίζονται στο εύρος του σχολικού τμήματος. Επομένως, μειωμένος αριθμός από εμάς συνεχίζουμε να πραγματοποιούμε κάποια μαθήματα στο πλαίσιο του σχολείου και των σχολικών τμημάτων. Όπως, δηλαδή, κατά τη διάρκεια της Πληροφορικής διδάσκεται η Ρομποτική σε ομάδες μαθητών.
Παράλληλα, τη διαδικασία προετοιμασίας των μαθητών για επερχόμενους διαγωνισμούς έχει βοηθήσει αρκετά το γεγονός ότι η Ρομποτική εντάχθηκε από φέτος στα Γυμνάσια επισήμως, με τη μορφή ενός καινούργιου θεσμού, των «Εργαστηρίων Δεξιοτήτων», που καλύπτει κάποιες συγκεκριμένες διδακτικές ώρες μέσα στην εβδομάδα.
Η ουσία είναι ότι στα τμήματά τους ορισμένοι καθηγητές αυτή τη στιγμή εμβόλιμα και στο πλαίσιο του αναλυτικού προγράμματος χρησιμοποιούν γνώσεις για τη Ρομποτική στα παιδιά. Όμως, για την ώρα δεν μπορούν να αντικαταστήσουν πλήρως τα μαθήματα που κάναμε τα απογεύματα στα παιδιά της Καλαμάτας εθελοντικά.
-Άρα, ουσιαστικά η Ρομποτική διδάσκεται πλέον σε κάθε σχολείο;
Ναι, με τη βασική προϋπόθεση να υπάρχει συνάδελφος που να έχει τις γνώσεις και τη διάθεση να μπει σε αυτό το διδακτικό πλαίσιο, μιας και δημιουργούνται ομάδες όπου μπορεί να γίνει μάθημα πέραν του διδακτικού ωραρίου ή και μέσα στο διδακτικό ωράριο, σε φυσιολογικές συνθήκες και όχι υπό το καθεστώς έξαρσης της πανδημίας.
-Ποιες δυνατότητες εξέλιξης υπάρχουν για τους μικρούς μαθητές μέσα από τη Ρομποτική;
Έχουμε μαθητές που αρχικά εξέλιξαν τον τρόπο σκέψης τους, μιας και τα ίδια τα παιδιά παραδέχθηκαν ότι η σκέψη τους είναι περισσότερο δομημένη πλέον. Αυτό πιθανότατα θα τα βοηθήσει στη μετέπειτα καριέρα τους, ακόμα και στις εξετάσεις τους.
Από εκεί και πέρα, υπάρχουν και παιδιά που έχουν επιλέξει το αντικείμενο της Ρομποτικής ως τη μετέπειτα καριέρα τους, επιλέγοντας τμήματα σχετικά με την Πληροφορική προκειμένου να ασχοληθούν με το κομμάτι των ρομπότ.
-Υπάρχει ενεργή συμμετοχή σε διαγωνισμούς των μαθητών;
Προ πανδημίας είχαμε πολύ μεγάλη συμμετοχή των μαθητών σε αρκετούς διαγωνισμούς Δημοτικού-Γυμνασίου-Λυκείου. Μάλιστα, ομάδες των καθηγητών που απαρτίζουν το διδακτικό προσωπικό του Συλλόγου Ρομποτικής έχουν συμμετάσχει στο παρελθόν σε μια σειρά διαγωνισμών, όπως είναι οι Ολυμπιάδες στο Σότσι, στην Ντόχα και σε αντίστοιχους άλλους Πανελλήνιους Διαγωνισμούς, φέροντας σε πολλές περιπτώσεις σημαντικές διακρίσεις.
-Μιλήστε μας για το Φεστιβάλ Ρομποτικής και Ευφυών Συστημάτων Καλαμάτας.
«Στο εν λόγω Φεστιβάλ, που είναι μια πρωτοβουλία του Δήμου, συμμετέχουμε ως Κέντρο Ρομποτικής και Προγραμματισμού, συνδράμοντας στο τεχνικό και οργανωτικό κομμάτι. Φυσικά, το πεδίο του διαγωνισμού δεν θα αφορά μόνο στη Ρομποτική, αλλά και στη Φυσική, στις νέες τεχνολογίες γενικότερα. Ουσιαστικά, θα είναι σαν ένα φεστιβάλ ψηφιακής δημιουργίας που θα αφορά σε καινοτομίες με την έννοια ότι τα έργα θα προέρχονται από μαθητές που θα μείνουν «ανοιχτά» σε όλο τον κόσμο της Καλαμάτας.
Δηλαδή, ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Ρομποτικής και Πληροφορικής δεχθήκαμε με πολλή χαρά αυτή την πρόταση εξαρχής, μιας και είναι κάτι που είχαμε ξεκινήσει οι ίδιοι ως εκπαιδευτικοί και ως Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Μεσσηνίας.
Είναι πολύ θετικό ότι η πόλη στρέφεται προς αυτή την κατεύθυνση και αυτή την ώρα, ενώ έχουν δημιουργηθεί ομάδες που έχουν ξεκινήσει να δουλεύουν πάνω στο κομμάτι που θα παρουσιάσουν στην εν λόγω διοργάνωση.
-Τι έργα έχει να αφήσει πίσω του μέχρι στιγμής το Κέντρο Ρομποτικής και Προγραμματισμού Καλαμάτας;
Καταρχάς αυτό που έχει μείνει ήδη είναι η υποδομή και ο εξοπλισμός, που είναι πολύ βασικό για να πάμε παρακάτω. Από εκεί και πέρα, υπάρχει μια ομάδα ανθρώπων η οποία έχει μια δομή, μιας και υπάρχει ένας σύλλογος πλέον. Επομένως, έχουμε και το έμψυχο και το άψυχο υλικό για να συνεχίσουμε να παράγουμε έργο.
Επίσης, κατά τη διάρκεια των προηγούμενων διαγωνισμών υπήρξαν και αρκετές επιμορφώσεις του συγκεκριμένου διδακτικού προσωπικού, που θεωρούμε ότι είναι και το πιο σημαντικό κομμάτι.
Της Χριστίνας Μανδρώνη
