Την υποβολή αιτήματος στα αρμόδια όργανα, προκειμένου να χαρακτηρισθεί η επέτειος της «Μάχης της Λιγούδιστας» της Κοινότητας Χώρας του Δήμου Πύλου-Νέστορος ως Τοπική Εθνική Εορτή στις 27 Μαρτίου κάθε χρόνου, χωρίς αργία, αποφάσισε το Συμβούλιο της Κοινότητας Χώρας.
Επιστολή υποστήριξης του αιτήματος έστειλε στην Επιτροπή «Ελλάδα 2021» και ο καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Θανάσης Χρήστου.
Ιστορικά στοιχεία
Σύμφωνα με το συγγραφέα Γιάννη Μπίρη και σχετική εισήγησή του προς την Κοινότητα Χώρας: «Στις 23 Μαρτίου, μετά τη δοξολογία στον Νέδοντα, ο Κολοκοτρώνης με τον Παπαφλέσσα φεύγουν από την Καλαμάτα και κατευθύνονται βόρεια.
Επιτελικός στόχος του Κολοκοτρώνη είναι ο αποκλεισμός και η κατάληψη της Τριπολιτσάς.
Όμως, υπάρχουν και άλλες απόψεις που ζητούν πρώτα την απελευθέρωση της Μεσσηνίας και στη συνέχεια την πολιορκία της Τριπολιτσάς.
Επικρατεί η άποψη του Κολοκοτρώνη.
Από την Ανδρούσα οι δύο οπλαρχηγοί, ο Κολοκοτρώνης και ο Παπαφλέσσας, με επιστολή – προκήρυξη καλούν τους Ντρέδες της βόρειας Μεσσηνίας να συστρατευθούν στον Αγώνα. Φυσικά, στα χωριά της Μεσσηνίας επικρατεί ξεσηκωμός. Από την Κορώνη μέχρι τα Σουλιμοχώρια οι Έλληνες έχουν ξεσηκωθεί, ενώ οι Τούρκοι έχουν ήδη φύγει ή κατευθύνονται στα κάστρα ή την Τριπολιτσά.
Στις 24 Μαρτίου, οι Τούρκοι της Αρκαδιάς (δηλαδή της σημερινής Κυπαρισσίας), περίπου τέσσερις χιλιάδες άτομα μαζί με τα γυναικόπαιδα, υπό τον πασά Mustafa Basioglu και τον μπέη Molla Halil, μετά την ενημέρωσή τους από την Τριπολιτσά, εγκαταλείπουν την πόλη και κατευθύνονται στο Νιόκαστρο.
Λίγο πριν από την αναχώρησή τους, οι Έλληνες κάτοικοι της Αρκαδιάς, δήθεν φοβισμένοι για τις συνέπειες που θα μπορούσαν να έχουν λόγω του ξεσηκωμού, τους ζήτησαν και πήραν ράι, δηλαδή ένα έγγραφο πιστοποιητικό για να μπορούν να αποδείξουν την πίστη τους στην οθωμανική διοίκηση, σε ενδεχόμενη τουρκική στρατιωτική επέμβαση στην πόλη για την αποκατάσταση της τάξης».
Η Μάχη της Λιγούδιστας
Και συνεχίζει ο συγγραφέας κ. Μπίρης: «Στις 26 Μαρτίου η Αρκαδιά καταλήφθηκε από τους Ντρέδες κι αυτή αναίμακτα, όπως και η Καλαμάτα. Οι αποχωρούντες Τούρκοι είχαν ήδη φύγει από τα Φιλιατρά όπου διανυκτέρευσαν στις 25 Μαρτίου.
Στις 27 Μαρτίου οι επαναστάτες από την Αρκαδιά, ακολουθώντας την πορεία των Τούρκων για το Νιόκαστρο, μπήκαν στα Φιλιατρά.
Τι γινόταν στις χώρες εκείνες τις ημέρες; Ποιες ήταν οι χώρες;
Από τον πιο κοντινό στην εποχή χάρτη της περιοχής από το γαλλικό εκστρατευτικό σώμα το 1833 βλέπουμε να σημειώνονται οι χώρες: Ligoudista, Siflyki, Cavelaria.
To τσιφλίκι είχε, βέβαια, τον τοπικό Τούρκο αγά για ιδιοκτήτη του.
Ο επαναστατικός άνεμος έφτασε φυσικά και στις χώρες.
Από τα μέσα Μαρτίου, όπως και σε άλλα μέρη του Μοριά, ομάδες ενόπλων Ελλήνων περιφέρονταν στους απόμερους δρόμους που συνέδεαν τις χώρες με τα γύρω χωριά, οργανώνοντας ενέδρες στους “γυφτοχαρατσήδες” (φοροεισπράκτορες) και τους “μετζίληδες” (ταχυδρόμους) του αγά.
Ένα περιστατικό που έγινε τότε έδωσε το μήνυμα για το τι έμελλε να ακολουθήσει: Κάποιος Αλή, κατά την τοπική παράδοση, πηγαίνοντας από τη Λιγούδιστα στο Μουζάκι για να εισπράξει το χαράτσι, δέχθηκε επίθεση από τους ήδη ξεσηκωμένους που τριγυρνούσαν ένοπλοι στην περιοχή και σκοτώθηκε. Σήμερα, ένας σωρός από πέτρες, το μνήμα του Αλή, υπενθυμίζει τη θέση της ενέδρας. Αυτό ήταν και το κύριο μήνυμα για την επίσπευση της αναχώρησης των Οθωμανών από την περιοχή. Και αυτοί, αναζητώντας μεγαλύτερη ασφάλεια, κατευθύνθηκαν στο Νιόκαστρο. Στις χώρες έπνεε άνεμος ελευθερίας.
Οι Έλληνες με τον Αθανάσιο Γρηγοριάδη, τον Γιαννάκη Μέλιο και τους άλλους Ντρέδες καπετάνιους, ακολουθώντας την πορεία των Τούρκων για το Νιόκαστρο, έφυγαν από τα Φιλιατρά και το απόγευμα της 27ης Μαρτίου φθάνοντας στη Λιγούδιστα, συναντήθηκαν με ένα σώμα εξακοσίων ενόπλων Τούρκων και Αλβανών που επέστρεφε από το Νιόκαστρο στην Αρκαδιά με σκοπό να ξαναπάρει την εξουσία στην πόλη από τους ραγιάδες.
Η σύγκρουση έγινε στο στενό πέρασμα ανάμεσα στην Αγορέλιτσα και τη Λιγούδιστα, στο παλιό πέτρινο γεφύρι του Σέλα, κοντά στο κατοπινό γεφύρι του Μανούσου.
Ιδανικό μέρος για ενέδρα. Οι Τούρκοι επιτέθηκαν στους οχυρωμένους στην πλαγιά Έλληνες πέντε φορές. Η μάχη ήταν σφοδρή και κράτησε περισσότερο από τρεις ώρες. Οι Έλληνες κατάφεραν να τους αποκρούσουν και να τους καταδιώξουν μέχρι το Νιόκαστρο.
Ουσιαστικά αυτή ήταν η πρώτη ένοπλη σύγκρουση των Ελλήνων με τους Τούρκους και ήταν νικηφόρα. Στη μάχη ενσωματώθηκαν στο ελληνικό σώμα και Χωραΐτες αγωνιστές».
Επιστολή στην «Ελλάδα 2021»
Μετά τo σχετικό αίτημα από την Κοινότητα Χώρας και τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Νηλέα, ο καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Θανάσης Χρήστου, έστειλε επιστολή στην Επιτροπή «Ελλάδα 2021», στην οποία αναφέρει:
«Αναγνώριση της μάχης της Λιγούδιστας (27 Μαρτίου 1821) ως της πρώτης μάχης του αγώνα της ανεξαρτησίας. Θα ήθελα και εγώ από την πλευρά μου να ενισχύσω το δίκαιο αίτημα των ανθρώπων αυτών της Λιγούδιστας Τριφυλίας, οι οποίοι έχουν την ευγενική προσδοκία να αναγνωρισθεί η μάχη που δόθηκε στις 27 Μαρτίου 1821 στην ιδιαίτερή τους πατρίδα ως η πρώτη μάχη που διεξήχθη αμέσως μετά την απελευθέρωση της Καλαμάτας (23 Μαρτίου 1821) και πριν από τη μάχη της Καρύταινας (29 Μαρτίου 1821).
Το γεγονός αυτό αποτελεί ένα ιστορικά στοιχειοθετημένο σταθμό με αδιάψευστα τεκμήρια της επαναστατικής περιόδου, που θα ήθελα και να υπογραμμίσω και να επισημάνω από τη δική μου σκοπιά.
Ως εκ τούτου, δεχθείτε τις θερμότερες ευχαριστίες μου εκ των προτέρων για την κατανόησή σας να τύχει το καθόλα δίκαιο αίτημα των ανθρώπων της Λιγούδιστας της πρέπουσας αναγνώρισης από την πλευρά σας, με στόχο να καθιερωθεί ως βασικός σταθμός στην ιστοριογραφία της περιόδου και, κατ’ επέκταση, να τιμάται κάθε χρόνο στο πλαίσιο μιας τοπικής εθνικής εορτής».
Της Βίκυς Βετουλάκη
