Πλούσιο παρελθόν και ζωντανό παρόν, με το βλέμμα στο μέλλον…
Δεκαοκτώ χρόνια από τις πρώτες «Βιβλιοδρομίες» και δεκαέξι από τη δική της «θητεία» στη Βιβλιοθήκη των Εκπαιδευτηρίων Μπουγά, η υπεύθυνη βιβλιοθηκονόμος Γεωργία Πουλοπούλου επιχειρεί μια μικρή «αποτίμηση» όλης αυτής της διαδρομής, που συμπαρέσυρε χιλιάδες παιδιά να ταξιδέψουν πάνω στα χάρτινα πολύχρωμα φτερά με τις λέξεις και τις φανταστικές ή πραγματικές ιστορίες…
Η ίδια μοιράζεται το ίδιο όραμα με τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες που «πάντα φανταζόμουν τον παράδεισο σαν ένα είδος βιβλιοθήκης» και ξεδιπλώνει το νήμα, που έχει σε κεντρική αφετηριακή θέση τη Μεσσήνια λογοτέχνιδα Σοφία Φίλντιση, προς τιμήν της οποίας ο Πανελλήνιος Διαγωνισμός Λογοτεχνίας φέρει το όνομά της.
Η Βιβλιοθήκη των Εκπαιδευτηρίων Μπουγά συμβαδίζει, όμως, και με την εποχή της, συνεχώς εμπλουτίζεται και εκσυγχρονίζεται, με τους μαθητές πάντα σε ενεργητικό ρόλο, όπως η Σταυρίνα της Γ’ Λυκείου που «έντυσε» εντυπωσιακά τη νέα μουσική γωνιά…
Ας αφήσουμε, όμως, τη Γεωργία Πουλοπούλου να μας «συστήσει» τη Βιβλιοθήκη των Εκπαιδευτηρίων Μπουγά…
“Το ξεκίνημα μια μικρής βιβλιοθήκης….
Από το 2005 εργάζομαι στα Εκπαιδευτήρια Μπουγά ως βιβλιοθηκονόμος. Ήδη από το 1995 είχε δημιουργηθεί σε έναν όμορφο, μικρό και ζεστό χώρο μια σχολική δανειστική βιβλιοθήκη για τους μικρούς μαθητές του σχολείου. Τα εφτακόσια (700) βιβλία παιδικής λογοτεχνίας και διακόσια (200) περιοδικά διαφόρων θεμάτων ήταν αρκετά για να ξεκινήσει ένα μεγάλο ταξίδι στον κόσμο των βιβλίων. Αυτομάτως, λοιπόν, δημιουργήθηκε η ανάγκη για την προώθηση της φιλαναγνωσίας. Οι μαθητές όλων των τάξεων του Δημοτικού δανείζονταν βιβλία και επισκέπτονταν το χώρο της για διάβασμα και εργασίες.
Με το πέρασμα των χρόνων…
Με το πέρασμα των χρόνων η Βιβλιοθήκη ανανεώθηκε, ανακαινίστηκε και μεγάλωσε, όχι μόνο σε αριθμό βιβλίων και περιοδικών, αλλά και σε αριθμό αναγνωστών. Από τη βαθμίδα του Παιδικού Σταθμού μέχρι τη βαθμίδα του Λυκείου υπάρχει πληθώρα βιβλίων που οι μαθητές μπορούν να διαβάσουν και να δανειστούν, όχι μόνο στο χώρο της Βιβλιοθήκης, αλλά και για το σπίτι τους. Πλέον, το υλικό της ξεπερνά τις δεκατρείς χιλιάδες (13.000). Περιλαμβάνει βιβλία διαφόρων κατηγοριών, όπως λογοτεχνικά, βιβλία γνώσεων, ιστορικά, πολιτικά, λαογραφικά κ.ά., καθώς και περιοδικά ποικίλης ύλης, εφημερίδες, δίσκους μουσικής και επιτραπέζια παιχνίδια.
Οι μαθητές του σχολείου χρησιμοποιούν το χώρο της βιβλιοθήκης στα διαλείμματα για να παίξουν επιτραπέζια παιχνίδια, να ακούσουν την αγαπημένη τους μουσική, καθώς και να διαβάσουν λογοτεχνικά βιβλία.
Μια ζεστή φιλοξενία…
Στο χώρο της Βιβλιοθήκης έχουν φιλοξενηθεί κατά καιρούς πολλοί συγγραφείς, όπως η Λίτσα Ψαραύτη, ο Μάνος Κοντολέων, ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος, η Φιλομήλα Βάκαλη-Συρογγιανοπούλου, η Λίλη Λαμπρέλλη, η Θεοδώρα Λούφα-Τζοάννου, η Ελένη Πριοβόλου, η Γαλάτεια Γρηγοριάδου-Σουρέλη, η Φωτεινή Φραγκούλη, ο Νικόλαος Ανδρικόπουλος, η Αγγελική Δαρλάση, η Μαρίνα Γιώτη, η Ινώ Τσαμαδού, καθώς και η αείμνηστη Σοφία Φίλντιση, οδηγός της Ομάδας Λογοτεχνίας και συνεργάτις των Εκπαιδευτηρίων Μπουγά επί σειρά ετών.
Ομάδα Λογοτεχνίας…
«Δέκα χρόνια Παρασκευές, δεν προστέθηκαν στην ηλικία μου, παρά μόνο σαν ακριβή γνώση! Η συντροφιά των παιδιών, τα μάτια τους, η φαντασία τους, που μ’ ένα “τσακ” έφτιαχνε τον κόσμο από την αρχή, στης ψυχής τους τα μέτρα… Η φυγή από τη φορτωμένη καθημερινότητά τους, μ’ έκανε να τα ακολουθώ από το 1998. Τα παιδιά εκείνης της πρώτης ομάδας είναι έφηβοι πια. Με εκείνα τα παιδιά σοφιστήκαμε την πρώτη ιστορία με τον τίτλο “Τα γαμπριάτικα παπούτσια”. Μια ιστορία, ένα παραμύθι που μιλούσε για περιβάλλον» (Άρθρο της Σοφίας Φίλντιση στην εφημερίδα ΜΑΧΗ όταν η Ομάδα Λογοτεχνίας είχε κλείσει δέκα χρόνια).
Από το 1998 έως το 2011 η Ομάδα Λογοτεχνίας μάς χάρισε άπειρες Παρασκευές γεμάτες λογοτεχνία με έναν τρόπο ιδιαίτερο και δημιουργικό. Μέσα από μια λέξη ξεπηδούσε μια ιστορία, μέσα από μια σκέψη ξεπηδούσε μια συζήτηση.
Όλοι οι μαθητές που πέρασαν απ’ αυτήν την ομάδα γίνανε μικροί λογοτέχνες, ποιητές και συγγραφείς. Ανέδειξαν τη δουλειά τους, εκδώσανε τα κείμενά τους και το σημαντικότερο ήταν η άμεση επαφή που είχαν με τη Σοφία Φίλντιση. Όλη η δουλειά αυτής της Ομάδας άρχιζε και τελείωνε με τη Φύση. Κάθε χρόνο η Ομάδα δημιουργούσε κάτι σπουδαίο. Αφορμή για ένα από τα σπουδαία που δημιούργησε ήταν από την αφήγηση του μεγάλου μας Νικόλαου Πολίτη: «Δέκα λεφτά της ώρας από το Προάστειο είναι ρέμα δασώδες, που το λεν Μορτσίλια… Λίγο παραπάνω είναι μια μικρή σπηλιά, που κάθονται οι Λάμιες…». Από τέτοιους δρόμους πλησιάζανε τα παραμύθια, τα ήθη και τα έθιμα, τα τραγούδια. Και η ιστορία με τον τίτλο «Κάτω στις πέντε θάλασσες» εκδόθηκε από την Ομάδα το 2001.
Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Λογοτεχνίας «Σοφία Φίλντιση – Το δέντρο της Σοφίας»
Ο εγκεκριμένος από το υπουργείο Παιδείας Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Λογοτεχνίας «Σοφία Φίλντιση- Το δέντρο της Σοφίας» είναι αφιερωμένος στη μνήμη της Μεσσήνιας συγγραφέως και συνεργάτιδος επί σειρά ετών των Εκπαιδευτηρίων Μπουγά. Σκοπός αυτού του διαγωνισμού είναι οι μαθητές να γνωρίσουν το σπουδαίο έργο της Σοφίας Φίλντιση και γνωρίζοντάς το να εμπνευστούν από αυτό, εκφραζόμενοι μέσω της γραφής ή της ζωγραφικής.
Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε μαθητές Δημόσιων και Ιδιωτικών Δημοτικών Σχολείων τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ελληνόφωνα σχολεία του εξωτερικού. Η ανταπόκριση είναι μεγάλη, αφού σε αυτά τα δέκα χρόνια έχουν λάβει μέρος 6.000 μαθητές.
Καταξιωμένοι συγγραφείς και εικονογράφοι έχουν συμμετάσχει στις κριτικές επιτροπές, καθώς και άνθρωποι από το χώρο της εκπαίδευσης και των τεχνών.
Φιλώ + ανάγνωση = φιλαναγνωσία
Τα παιδιά αγαπούν τις ιστορίες. Να τις ακούν, να τις διαβάζουν ή να τις βλέπουν. Αγαπούν να τις ακούν με τον ήχο μιας φωνής, όπως των παραμυθάδων. Τη φωνή της μας χάρισε η εμψυχώτρια Χριστίνα Δίμιζα, φιλόλογος και ηθοποιός, η οποία επιμελήθηκε για πολλά χρόνια ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα φιλαναγνωσίας για όλους τους μαθητές του Δημοτικού, καθώς και του Γυμνασίου, επιλέγοντας βιβλία που κέντριζαν το ενδιαφέρον των μαθητών.
Η ώρα της φιλαναγνωσίας καλά κρατεί μέχρι και σήμερα. Μία φορά την εβδομάδα ο χώρος της βιβλιοθήκης φιλοξενεί μαθητές όλων των τάξεων Δημοτικού, που παρέα με τους εκπαιδευτικούς τους απολαμβάνουν δημιουργικά την ώρα της ανάγνωσης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποκτά και η ώρα της φιλαναγνωσίας όλων των τάξεων του Γυμνασίου. Η φωνή του κυρίου Μιχάλη Κουσουλάκου, διευθυντή και φιλολόγου του σχολείου, συντροφεύει τους μαθητές όλων των τάξεων, διαβάζοντας εφηβική λογοτεχνία. Πάντα ακολουθεί συζήτηση με τους μαθητές, όπου θίγονταν θέματα που τους ενδιαφέρουν.
Απλά με ένα κλικ…
Φέτος, εν μέσω πανδημίας, η βιβλιοθήκη μας «άνοιξε τις πόρτες της» στους γονείς όλων των μαθητών του σχολείου μας. Ο δανεισμός βιβλίων για τους ενήλικες γίνεται εύκολα και γρήγορα με ένα κλικ μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας (e-class) και της ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης που διατηρούν τα Εκπαιδευτήρια Μπουγά. Οι γονείς επιλέγουν ποια βιβλία επιθυμούν να δανειστούν και η αποστολή βιβλίων γίνεται μέσω των μαθητών μας και των σχολικών μας λεωφορείων.
«Βιβλιοδρομίες»: μια γιορτή με άρωμα βιβλίου…
Μια γιορτή φιλαναγνωσίας που μετρά πάρα πολλά χρόνια! Η γιορτή των «Βιβλιοδρομιών» αποτελεί ένα δυνατό κίνητρο για την ανάγνωση, κυρίως λογοτεχνικών βιβλίων, που δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να διασκεδάσουν, να γνωρίσουν και να έρθουν σε επαφή με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου και να εκφράσουν γραπτά ή ζωγραφίζοντας τις σκέψεις τους. Απευθύνεται σε μαθητές όλων των Νηπιαγωγείων και Δημοτικών Σχολείων της Μεσσηνίας από την Α’ έως τη Στ’ τάξη.
Φέτος, οι Βιβλιοδρομίες με θέμα «Πες αλεύρι… ένα βιβλίο σε γυρεύει» και σε συνεργασία με τις εκδόσεις Ψυχογιός, την Κεντρική Δημόσια Βιβλιοθήκη Καλαμάτας και το βιβλιοπωλείο της πόλης μας “Bookmark”, σας περιμένουν το Σάββατο 2 Απριλίου να γιορτάσουμε όλοι μαζί την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου (περισσότερες πληροφορίες στο τηλέφωνο 27210 92022),
Ένας χώρος γεμάτος Legend και μουσική…
Όταν ακούς τη λέξη βιβλιοθήκη, ο νους σου να μην ταξιδεύει μόνο στα βιβλία, αλλά και στη μουσική. Έτσι φέτος δημιουργήθηκε ένας μικρός μουσικός χώρος, το «Legend», που συνδέεται άμεσα με τη σχολική μας βιβλιοθήκη. Η συνεργασία με τη μαθήτρια της Γ’ Λυκείου του σχολείου μας, Σταυρίνα Σταθοπούλου, ήταν άψογη, καθώς η ίδια εμπνεύστηκε και δημιούργησε μια όμορφη γωνιά γεμάτη φωτογραφίες και αφίσες από μουσικά συγκροτήματα της εποχής των 50s, 60s, 80s κ.τ.λ.
Αυτή η γωνιά, λοιπόν, περιλαμβάνει μουσικά περιοδικά, ξένα και ελληνικά, ένα ηχείο και cd player, όπου μπορούν οι μαθητές να ακούν στα διαλείμματα τις δικές τους μουσικές. Επίσης, tablet με την εφαρμογή του spotify, το οποίο εμπεριέχει εκατομμύρια τραγούδια και podcast. Σκοπός μας είναι οι μαθητές να απολαμβάνουν τη μουσική, να εμπλουτίζουν τις μουσικές τους γνώσεις και να χαλαρώνουν ευχάριστα στον ελεύθερο χρόνο τους”.
«Τα παιδιά χρειάζονται κίνητρα και οφείλουμε ως ενήλικες να τους τα παρέχουμε»
Τα Εκπαιδευτήρια Μπουγά αποτελούν ιδιωτικό στον πυρήνα τους εκπαιδευτικό πόλο και ταυτόχρονα ανοικτό και εξωστρεφές πολιτιστικό (καθώς επίσης αθλητικού και επιστημονικού-τεχνολογικού προσανατολισμού) κέντρο με ισχυρό αντίκτυπο και οφέλη στην ευρύτερη τοπική κοινωνία.
Δυναμικό στοιχείο του σχολείου αποτελεί η συνεχώς αναπτυσσόμενη βιβλιοθήκη, στο «τιμόνι» της οποίας βρίσκεται εδώ και 16 χρόνια η βιβλιοθηκονόμος (και πρωταθλήτρια σε μαραθώνιους αγώνες!) Γεωργία Πουλοπούλου.
Το… μαγικό σύμπαν της βιβλιοθήκης των Εκπαιδευτηρίων, οι διάφορες δράσεις που διοργανώνονται εκεί και οι εμβληματικές «Βιβλιοδρομίες» προάγουν συντονισμένα τη φιλαναγνωσία για τους μαθητές όλων των βαθμίδων (Νηπιαγωγείο έως Λύκειο) του σχολείου, ενώ δίνουν αφορμές και στα υπόλοιπα παιδιά της Καλαμάτας και ευρύτερα της Μεσσηνίας να έρθουν πιο κοντά με το βιβλίο.
Οι «Βιβλιοδρομίες» απευθύνονται σε μαθητές Νηπιαγωγείου και Δημοτικού όλων των σχολείων και φέτος συμπίπτουν ακριβώς με την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου και θα πραγματοποιηθούν το Σάββατο, 2 Απριλίου 2022 (10.00 π.μ.) στις εγκαταστάσεις των Εκπαιδευτηρίων Μπουγά, σε συνεργασία με τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Καλαμάτας, τις εκδόσεις «Ψυχογιός» και το βιβλιοπωλείο “Bookmark” του Λυκούργου Καρολεμέα (οι εγγραφές λήγουν 18/3 και υποβάλλονται ηλεκτρονικά στο e-mail vivliodromies@bougas-school.gr).
Στη χώρα μας η φιλαναγνωσία ήταν πάντα ένα δύσκολο «στοίχημα», που έγινε δυσκολότερο με την κατακλυσμιαία εξάπλωση των ηλεκτρονικών μέσων και παιχνιδιών. Η Γεωργία Πουλοπούλου, τόσο ως μια έμπειρη βιβλιοθηκονόμος όσο και ως μητέρα μικρών παιδιών που αντιμετωπίζει άμεσα το πρόβλημα, συνεισφέρει θετικά και πρακτικά στον προβληματισμό:
“Μια άνιση μάχη;
Πόσο δύσκολο είναι να πείσεις ένα παιδί που έχει γεννηθεί το 2011 να αφήσει για λίγο όλη την τεχνολογία που δεσπόζει στο σπίτι του για να διαβάσει ένα λογοτεχνικό βιβλίο; Να αφήσει δηλαδή το ipad, το tablet, τον υπολογιστή, το κινητό, την τηλεόραση και το playstation 5 για να διαβάσει ένα βιβλίο που του είχε φέρει η νονά του στα γενέθλιά του, ή η μητέρα του περνώντας από ένα βιβλιοπωλείο.
Όλοι γνωρίζουμε την απάντηση, γιατί η μάχη φαίνεται άνιση.
Και αναρωτιέσαι πώς γίνεται αυτό, αφού ως γονιός είχες διαβάσει στα παιδιά σου όλα τα παιδικά βιβλία που κυκλοφορούσαν στο εμπόριο. Πίστευες ότι τα κατάφερες και τα μύησες στον υπέροχο κόσμο των βιβλίων.
Και ξαφνικά ένα μαγικό ραβδάκι εμφανίζεται συνήθως στην ηλικία των δέκα ετών και διώχνει κάθε σκέψη διαβάσματος εξωσχολικών βιβλίων.
Ως βιβλιοθηκονόμος ομολογώ πως η μάχη μπορεί να φαίνεται άνιση, αλλά τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο. Τα παιδιά χρειάζονται κίνητρα και οφείλουμε ως ενήλικες να τους τα παρέχουμε.
Όσο υπάρχουν γονείς να διαβάζουν βιβλία, εκπαιδευτικοί να αγαπούν τη φιλαναγνωσία και άνθρωποι να λειτουργούν τις σχολικές βιβλιοθήκες με αγάπη και μεράκι, μπορούμε κάθε χρόνο να κερδίζουμε έστω κι έναν μικρό αριθμό αναγνωστών.
Πρόσφατα, σε μια συζήτηση, μια εκπαιδευτικός από δημόσιο σχολείο της Καλαμάτας μού εκμυστηρεύτηκε ότι έχει ζητήσει από κάθε μαθητή της να φέρνει ένα λογοτεχνικό βιβλίο από το σπίτι. Η μέθοδος είναι γνωστή και βασίζεται στο εξής απλό: κάθε πρωί δέκα λεπτά από το μάθημα της Γλώσσας αφιερώνονται στο ελεύθερο διάβασμα από τα παιδιά. Πιστέψτε με, αν το βιβλίο κεντρίσει το ενδιαφέρον του παιδιού, θα συνεχίσει και στο σπίτι το υπόλοιπο! Το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε ένα πρόγραμμα φιλαναγνωσίας στο σχολείο, με την επιλογή ενός βιβλίου που θα κερδίσει εντυπώσεις. Θα μου πείτε, πώς μπορεί ένας εκπαιδευτικός να καλύψει τα γούστα είκοσι μαθητών; Ο στόχος μας δεν είναι, όμως, να βγάλουμε είκοσι νέους αναγνώστες, αλλά να πιάσουμε τον παλμό των περισσότερων παιδιών.
Ο υπεύθυνος της βιβλιοθήκης οφείλει να διαβάζει βιβλία, να γνωρίζει το περιεχόμενό τους και να ξέρει τις ανάγκες του κάθε αναγνώστη, έτσι ώστε να τον κατευθύνει σωστά στην επιλογή ενός βιβλίου.
Τώρα, ως μητέρα, πώς μπορώ να δώσω κίνητρα στο παιδί μου, αφού… μαγικό ραβδάκι υπάρχει μόνο για να εξαφανίζει την ανάγνωση και όχι να την επαναφέρει;
Ο Άγγλος συγγραφέας Samuel Johnson έλεγε: «Το παράδειγμα είναι πάντα πιο αποτελεσματικό από το δίδαγμα». Βλέποντας τα παιδιά από μικρή ηλικία τους γονείς τους να διαβάζουν είναι πιθανό να πάρουν ένα λαμπρό και αποτελεσματικό παράδειγμα γι’ αυτά.
«Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός»… πρόκειται για μια αρχαία έκφραση που τονίζει πως η αρχή κάθε ανθρώπινης ενέργειας είναι πολύ σημαντική για την όλη προσπάθεια.
Έχουμε φροντίσει, λοιπόν, να υπάρχουν στο σπίτι μας βιβλία που αρέσουν στα παιδιά και τα παρακινούμε να αφιερώσουν μόλις δέκα λεπτά για να διαβάσουν λίγες σελίδες. Αυτά τα δέκα λεπτά θα γίνουν σιγά σιγά δεκαπέντε, είκοσι κ.τ.λ. Καθιερώστε ολιγόλεπτη ώρα ανάγνωσης για όλη την οικογένεια.
Παροτρύνετε τα παιδιά να συμμετάσχουν σε διαγωνισμούς δημιουργικής γραφής, σε παρουσιάσεις βιβλίων και σε γιορτές βιβλίων. Επισκεφθείτε τοπικές βιβλιοθήκες και διαβάστε παρέα τους.
Και μην ξεχνάτε! Η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου στις 2 Απριλίου πλησιάζει και ίσως είναι ευκαιρία να κάνετε την αρχή…”.
Της Χριστίνας Ελευθεράκη
