Η πολιτιστική μνήμη της πόλης δεν τσιμεντώνεται…
Τις τελευταίες ημέρες στα κοινωνικά δίκτυα έχει αναπτυχθεί ένα δυναμικό κίνημα κατά των παρεμβάσεων που προβλέπονται να γίνουν στο προλιμένα της Καλαμάτας μέσω του προγραμματικού σχεδίου που αποφάσισε στην τελευταία του συνεδρίαση το Δημοτικό Συμβούλιο Καλαμάτας κατά πλειοψηφία.
Η Περιβαλλοντική- Πολιτιστική Ένωση Μεσσηνίας, κωδικοποιώντας τις αντιδράσεις των πολιτών, έδωσε στη δημοσιότητα το παρακάτω δελτίο Τύπου:
«Η Περιβαλλοντική – Πολιτιστική Ένωση Μεσσηνίας, σε συνέχεια των δημόσιων παρεμβάσεών της και εκπροσωπώντας μερίδα της κοινωνίας της πόλης της Καλαμάτας, εκφράζει δημόσια την αντίθεσή της επί της τεχνικής μελέτης του προγραμματικού σχεδίου μάστερ-πλαν λιμένα Καλαμάτας και επί των επιμέρους παρεμβάσεων που σχεδιάζονται στο παραλιακό αμμώδες μέτωπο της πόλης μας, οι οποίες θα επιφέρουν αναμφίβολα σοβαρές περιβαλλοντικές και πολιτιστικές επιπτώσεις σε περίπτωση που υλοποιηθούν.
Ειδικότερα, εκφράζουμε την πλήρη αντίθεσή μας στην ανέγερση τεράστιων κτηρίων, συνολικής επιφανείας 1500 τ.μ. και ύψους από 7,80 έως 9 μέτρα, κυριολεκτικά πάνω στη θάλασσα και τον αιγιαλό προς στέγαση των ναυταθλητικών ομίλων.
Στην τσιμεντόστρωση και επιχωμάτωση του θαλάσσιου παραλιακού μετώπου της ανατολικής λιμενολεκάνης, όπως περιγράφεται και προσδιορίζεται στη μελέτη, η οποία περιλαμβάνει το από ανατολάς αδιαμόρφωτο παραλιακό μέτωπο, τον προβλήτα του Πανελληνίου και τον υπήνεμο μόλο.
Οι σχεδιασμοί αυτοί όχι μόνο αναπτυξιακοί δεν είναι, αλλά θα θάψουν κυριολεκτικά κάτω από το τσιμέντο την ιστορία -πολιτιστική ταυτότητα -συλλογική μνήμη – ανάπτυξη της πόλης μας.
Η επί δεκαετίες στρατηγική ανάπτυξη της πόλης μας εδράζεται στον πολιτισμό και το φυσικό περιβάλλον. Αυτή είναι όλη της η περιουσία και αποτελεί κεκτημένο της, το οποίο έχουμε υποχρέωση να προστατεύσουμε και να κληροδοτήσουμε στις επόμενες γενιές, επενδύοντας σε μια αειφορική -βιώσιμη ανάπτυξη.
Η πολιτιστική ταυτότητα της πόλης μας αποτελείται και περιλαμβάνει όλα αυτά τα ιδιαίτερα φυσικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά, τα οποία πρέπει να αναδειχθούν και όχι να θαφτούν από τον όποιο αναπτυξιακό σχεδιασμό.
Η αμμώδης παραλία μέσα στο λιμάνι, αποτελεί μοναδικό μνημείο της φύσης και μνημείο της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης μας. Ένα φυσικό κληροδότημα μοναδικής βιοποικιλότητας και ταυτόχρονα ένα ιστορικό πολιτιστικό κληροδότημα συλλογικής μνήμης που κανένας δεν έχει το δικαίωμα να στερήσει από την καλαματιανή κοινωνία και τα παιδιά της.
Η σχεδιαζόμενη τσιμεντόστρωση της αμμώδους παραλίας και η ταυτόχρονη δόμηση τεράστιων κτηρίων πάνω στον αιγιαλό αποτελούν περιβαλλοντικό και πολιτιστικό έγκλημα κατά της πόλης και των πολιτών της, που τσιμεντώνει τη μεγαλύτερη φυσική προίκα αλλά και πολιτιστική πορεία και προοπτική της.
Δεν είμαστε κατά της ανάπτυξης, ούτε κατά του ναυταθλητισμού, τον οποίο πρέπει να υποστηρίξουμε με τον καλύτερο τρόπο, παρά ταύτα κάθε στρατηγικός αναπτυξιακός σχεδιασμός οφείλει να αναζητά και να εφαρμόζει τις καλύτερες λύσεις και πρακτικές, οι οποίες θα διαπνέονται από όραμα και βιωσιμότητα, ώστε να διασφαλίζουν τα μέγιστα οφέλη από το σύνολο των έργων και των παρεμβάσεων που θα επιχειρηθούν .
Για να επιχειρηθεί αυτό, ο εν λόγω αναπτυξιακός χωροταξικός σχεδιασμός του λιμένα, που τονίζουμε εμφατικά ότι πρέπει να γίνει στο πλαίσιο της αειφορίας και βιωσιμότητας, υποχρεούται να είναι και πολιτισμικός σχεδιασμός ταυτόχρονα, διότι εδώ δε σχεδιάζουμε μεμονωμένα ένα λιμάνι, αλλά ένα λιμάνι το οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την πόλη δηλαδή, βρίσκεται μέσα στην πόλη, καθώς αναπτύσσεται εντός του αστικού περιβάλλοντος και, επομένως, αφορά στους πολίτες που ζουν και αξιώνουν από την πόλη τους “υψηλή ποιότητα ζωής”.
Ο σχεδιασμός αυτός, επομένως, θα πρέπει να αφουγκραστεί, αλλά και να σεβαστεί το φυσικό περιβάλλον, το δομημένο περιβάλλον, τις ανάγκες μας, τις τουριστικές- παραγωγικές και την πολιτιστική ταυτότητα που από δεκαετίες χτίζουμε σε αυτή την πόλη.
Αναμφίβολα, η πόλη μας στηρίζεται στον πολιτιστικό τουρισμό. Επομένως, οφείλει με προσεκτικό σχεδιασμό να προφυλάξει και να αναδείξει τα φυσικά και πολιτιστικά της πλεονεκτήματα και να διαχειριστεί τους φυσικούς και πολιτιστικούς πόρους που διαθέτει, όπως το απαράμιλλης ομορφιάς παραλιακό μέτωπο που διαθέτει εντός αστικού ιστού και το οποίο αποτελεί σπουδαίο στοιχείο της κουλτούρας, της ιστορίας και της ταυτότητάς της.
Είναι δυνατόν την ώρα που υποβάλλουμε συμμετοχή στις 100 περιβαλλοντικά ουδέτερες πόλεις, εν μέσω της κλιματικής αλλαγής που θα αντιμετωπίσει τα επόμενα χρόνια και το παραλιακό μέτωπο της πόλης μας. Είναι δυνατόν την ώρα που ο Δήμος Καλαμάτας υπέγραψε το 2021 σύμβαση βιοπολιτισμικής ανάπτυξης με το σωματείο “Διάζωμα” στο πλαίσιο της πολιτιστικής διαδρομής της Περιφέρειας Πελοποννήσου, εμείς να σχεδιάζουμε την καταστροφή του “τοπόσημου” της πόλης μας, το οποίο κυριολεκτικά αποτελεί το σπουδαιότερο φυσικό περιβαλλοντικό – πολιτιστικό μουσείο που έχει να αναδείξει;
Η κοινωνία των πολιτών είναι αντίθετη. Καταδικάζει την ανοικοδόμηση τεράστιων οικοδομημάτων πάνω στον αιγιαλό και το τσιμέντωμα του φυσικού -πολιτιστικού κεφαλαίου της πόλης της Καλαμάτας.
Οι αιρετοί έχουν θεσμική και ηθική υποχρέωση να ακούσουν το αίτημα της κοινωνίας των πολιτών της, συνομιλώντας με ειλικρίνεια και ευθύνη με τη συνείδησή τους, αλλά και με το ιστορικό παρελθόν, το παρόν και το βιώσιμο μέλλον αυτού του τόπου.
Με το σκεπτικό ότι πρωταρχικός στόχος της Ε.Ε. είναι η δημιουργία αειφορικών πόλεων μέσα από βιώσιμους ολοκληρωμένους συνεκτικούς χωροταξικούς σχεδιασμούς, ο Ν. 3827/2010 προστατεύει ρητώς τα “τοπία”, τα οποία αναδεικνύονται σε σημαντικό μέρος της ποιότητας ζωής και σημείο κλειδί της ατομικής και κοινωνικής ευημερίας.
Στο πλαίσιο αυτό, οι αρμόδιες Αρχές έχουν σαφή υποχρέωση εκ του νόμου να διαχειρίζονται τα τοπία προστατεύοντάς τα, ακολουθώντας αναπτυξιακές πολιτικές με προοπτική και βιωσιμότητα, με γνώμονα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και την αξία τους ως σημαντικών στοιχείων της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε τόπου.
Περαιτέρω, υπογραμμίζουμε ότι οι παρεμβάσεις που γίνονται σε αιγιαλό σύμφωνα με το ν.3986/2011 και 3894/10 προϋποθέτουν την έκδοση διυπουργικών αποφάσεων έπειτα από αυστηρές διαδικασίες.
Τέλος, επισημαίνουμε ότι έως το 2018 δεν είχε αποφασιστεί καμία παρέμβαση όπως υποστηρίζεται, ενώ, σύμφωνα με δηλώσεις τουλάχιστον του ενός εκ των δύο ναυταθλητικών ομίλων της πόλης, τέτοιες κτηριακές εγκαταστάσεις ουδέποτε ζητήθηκαν προκειμένου να καλυφτούν ανάγκες τους.
Επικαλούμαστε τις από 2020 δημόσιες παρεμβάσεις μας, τις δημόσιες προτάσεις του διεθνώς καταξιωμένου αρχιτέκτονα κ. Κώστα Πουλόπουλου, τις ενστάσεις -προτάσεις των δημοτικών παρατάξεων του Δήμου Καλαμάτας επί του μάστερ-πλαν και, τέλος, τη σημαντικότατη δημόσια παρέμβαση του άλλοτε υπουργού Πολιτισμού, Σταύρου Μπένου και προέδρου του Σωματείου “Διάζωμα”, που έχει αναλάβει τη βιοπολιτισμική ανάπτυξη του Δήμου μας και την πολιτιστική διαδρομή της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Δηλώνουμε την πλήρη αντίθεσή μας στη δόμηση πάνω στον αιγιαλό κτηριακών εγκαταστάσεων, που κάλλιστα μπορούν να χωροθετηθούν σε άλλο σημείο και με λιγότερα τετραγωνικά, τη στιγμή μάλιστα που υπάρχουν ήδη εγκαταστάσεις οι οποίες μπορούν να αναβαθμιστούν, αλλά και στην τσιμεντόστρωση- επίχωση του αμμώδους παραλιακού μετώπου, που ναι μεν χρειάζεται αξιοποίηση και ανάδειξη, αλλά με παρεμβάσεις πιο ήπιας μορφής, φιλικής προς το υφιστάμενο φυσικό περιβάλλον.
Ένας διεθνής διαγωνισμός, μια πιθανή συνεργασία με πανεπιστημιακά ιδρύματα ή η συγκρότηση μιας επιτροπής από ανθρώπους που έχουν την τεχνογνωσία, αλλά και την ικανότητα να αφουγκραστούν τις ανάγκες και τις επιθυμίες της τοπικής κοινωνίας, μπορούν να αποφέρουν τις βέλτιστες λύσεις και προτάσεις για ένα αναπτυξιακό έργο που όλοι επιθυμούμε, υπό όρους περιβαλλοντικής και πολιτιστικής βιωσιμότητας.
Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η ανάδειξη και προστασία του παραλιακού μετώπου της πόλης μας ως “τοπόσημου και μνημείου φυσικής-πολιτιστικής της κληρονομιάς”».
Α.Π.
