Με αφορμή τη σημερινή παγκόσμια ημέρα της γυναίκας, η καλύτερα: την ημέρα που έχει καθιερωθεί για να θυμόμαστε τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις της, ας αδράξουμε την ευκαιρία για να τιμήσουμε το γυναικείο θάρρος, τη γυναικεία αντοχή και ψυχή για όλες τις κατακτήσεις της μέχρι σήμερα. Χρειάζεται όμως μια ειδική ημέρα για να τα θυμηθούμε όλα αυτά; Άλλωστε, είναι γνωστό ότι οι επετειακές τιμές απέχουν πολύ από την καθημερινότητα. Ωστόσο, είναι κάτι παραπάνω από αναγκαίο να αναγνωρίζουμε τη συνεισφορά της γυναίκας στη διαμόρφωση της σημερινής εποχής, η οποία έχει αντίκτυπο και στο αύριο, ιδιαίτερα σε μια εποχή πολύπλοκη σαν τη σημερινή.
Εκτός από εκείνη τη γυναίκα, λοιπόν, οι οποία -ανά τον κόσμο- καλείται καθημερινά να δώσει δεκάδες μικρές και μεγάλες μάχες για να κατακτήσει μια σειρά πραγμάτων, πέρα και πάνω από τους πολλαπλούς ρόλους της, ας δούμε και τις γυναίκες που ανταποκρινόμενες στις σημερινές ανάγκες στέκονται επάξια έναντι των ανδρών στην εθνική άμυνα της χώρας τους, σ’ έναν διαρκή πόλεμο που πλέον έχει αναζοπυρωθεί.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά μέσω του vice.com, οι γυναίκες στην Ουκρανία διαδραμάτισαν ζωτικό ρόλο στην εθνική άμυνα της χώρας τους από το 2014, καθώς ο αριθμός των νεοσυλλέκτων γυναικών έχει αυξηθεί ως απάντηση στη ρωσική επιθετικότητα.
«Δεν φοβόμαστε τον θάνατο»: Οι Ουκρανές γυναίκες παίρνουν τα όπλα ενάντια στη Ρωσία
Η Kristina ζούσε με την οικογένειά της στην Ιταλία για πάνω από μια δεκαετία, εργαζόταν στο σούπερ μάρκετ και τραγουδούσε σε γάμους στον ελεύθερο χρόνο της. Όμως, καθώς οι στρατιωτικές εντάσεις αυξήθηκαν πριν από ένα χρόνο κατά μήκος των ανατολικών συνόρων της Ουκρανίας, η 29χρονη Ουκρανή επέστρεψε στη χώρα γέννησής της για να γίνει στρατιώτης.
Είχε πλήρη επίγνωση του κινδύνου στον οποίο διέτρεχε – από το 2014, η Ουκρανία έγινε στόχος επιθετικότητας που υποστηρίζεται από τη Ρωσία στην ανατολική της περιοχή του Ντονμπάς.
«Ο κίνδυνος να πεις αντίο στη ζωή είναι πάντα εκεί. Δεν φοβόμαστε τον θάνατο. Φοβόμαστε να γίνουμε σκλάβοι», είπε η Kristina, η οποία απέκρυψε το επώνυμό της και την τοποθεσία της λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια, στο VICE World News. «Θα είμαι στη γη μου μέχρι το τέλος», είπε λίγο αργότερα.
Οι αποφάσεις των Ουκρανών γυναικών όπως η Κριστίνα να σηκώσουν τα όπλα για να υπερασπιστούν τη χώρα από τις ρωσικές απειλές βοήθησαν στη δημιουργία ενός στρατού που έχει μεγαλύτερο μερίδιο γυναικών από τις περισσότερες άλλες ένοπλες δυνάμεις στον κόσμο.
Στις αρχές του 2021, υπήρχαν περίπου 57.000 γυναίκες στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας, που αποτελούν το 22,8 τοις εκατό του συνόλου, σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ υψηλότερο από εκείνο των γειτόνων της Πολωνίας (7,5 τοις εκατό) και Ρωσίας (4 τοις εκατό), καθώς και των Ηνωμένων Πολιτειών (16 τοις εκατό) και της Γερμανίας (12 τοις εκατό). Μόνο λίγες χώρες που στρατολογούν άνδρες και γυναίκες υπό ίσους όρους, όπως η Νορβηγία και η Σουηδία, έχουν συγκρίσιμο ή υψηλότερο επίπεδο γυναικείας εκπροσώπησης στον στρατό τους.
Καθώς η Ρωσία συνεχίζει τις επιθέσεις της στην Ουκρανία, η ευθύνη της υπεράσπισης της χώρας έχει εν μέρει πέσει στις αυξανόμενες τάξεις των επίσημων —και άτυπων— γυναικών μαχητών. Ανάμεσά τους ήταν μια 79χρονη γυναίκα που έμαθε πρόσφατα πώς να πυροβολεί ένα όπλο, η πρώην βασίλισσα ομορφιάς Anastasiia Lenna , η οποία εκπροσώπησε την Ουκρανία στον διαγωνισμό Miss Grand International το 2015—και η Kristina, η πρώην τραγουδίστρια του γάμου.
Παρά το γεγονός ότι ήταν η μόνη γυναίκα στη μονάδα μάχης στο βουνό, η Kristina είπε ότι «τα κάνει όλα σε ίση βάση με τους άνδρες».
«Με αντιμετωπίζουν πρώτα και κύρια ως στρατιωτική, ως φίλη, ως αδερφή», είπε.
Από τότε που ο Ρώσος ηγέτης Βλαντιμίρ Πούτιν εισέβαλε στον γείτονά του στις 24 Φεβρουαρίου, οι γυναίκες ήταν εξέχουσες μεταξύ των Ουκρανών αμάχων που πολεμούν τις ρωσικές δυνάμεις, από την κατασκευή μολότοφ μέχρι την αποσυναρμολόγηση οδικών πινακίδων .
Ο ρόλος τους στην αντίσταση της Ουκρανίας μπορεί να εντοπιστεί στις διαδηλώσεις του Μαϊντάν το 2013, όπου ένα κύμα μαζικών διαδηλώσεων οδήγησε στην εκδίωξη του ευθυγραμμισμένου με τη Ρωσία προέδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς.
Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων, οι οποίες αντιτάχθηκαν έντονα από τη ρωσική κυβέρνηση, γυναίκες βοήθησαν σε αυτοσχέδια νοσοκομεία και εντάχθηκαν σε μονάδες αυτοάμυνας. Εκείνο το έτος, ο στρατός άρχισε να βλέπει μια σημαντική άνοδο στον αριθμό των γυναικών που εντάχθηκαν – ένας αριθμός που υπερδιπλασιάστηκε τα έξι χρόνια έως το 2020.
«[Αυτές οι γυναίκες] αποκαλύπτουν ότι η ουκρανική κοινωνία θα κάνει τα πάντα για να προστατεύσει την ελευθερία και την κυριαρχία της», δήλωσε η Olesya Khromeychuk, διευθύντρια του Ουκρανικού Ινστιτούτου στο Λονδίνο, μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης και κέντρου για εκπαιδευτικές δραστηριότητες που σχετίζονται με την Ουκρανία.
Όταν η Μόσχα προσάρτησε την Κριμαία και υποστήριξε τους αυτονομιστές στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς της Ουκρανίας το 2014, πολλές γυναίκες απλώς επανέλαβαν τους ρόλους που είχαν κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων —αλλά αυτή τη φορά στις ένοπλες δυνάμεις, είπε ο Khromeychuk.
Αρχικά, οι γυναίκες δεν επιτρεπόταν να αναλάβουν θέσεις μάχης, αν και μερικές εξακολουθούσαν να βρήκαν έναν τρόπο να παρακάμψουν τους νομικούς περιορισμούς . Με τα χρόνια, έχουν εμφανιστεί αναφορές για διακρίσεις λόγω φύλου , καθώς και ισχυρισμοί για σεξουαλική παρενόχληση στο στρατό.
Αλλά το 2018, η ψήφιση ενός στρατιωτικού νόμου για την ισότητα των φύλων παραχώρησε στις γυναίκες ίσα δικαιώματα με τους άνδρες στο στρατό, προκαλώντας μια βαθιά κοινωνική αλλαγή, σημείωσε ο Khromeychuk.
«Οι υπαλληλικές γυναίκες που συμμετείχαν στην πολεμική προσπάθεια έκαναν πολλά για να αμφισβητήσουν τις παραδοσιακές αντιλήψεις για τους ρόλους των φύλων που επικρατούν στην Ουκρανία», είπε η Khromeychuk. «Οι υπαλληλικές άρχισαν να γίνονται αντιληπτές όχι ως γυναίκες πρωτίστως, αλλά ως επαγγελματίες που επέλεξαν να ενταχθούν στο στρατό».
Αυτός ο αριθμός θα μπορούσε να αυξηθεί περαιτέρω στον απόηχο της εισβολής. Από τον περασμένο Δεκέμβριο, μια ενημέρωση των κανονισμών του Υπουργείου Άμυνας απαιτούσε από γυναίκες μεταξύ 18 και 60 ετών που θεωρούνταν κατάλληλες για στρατιωτική θητεία να εγγραφούν στις ένοπλες δυνάμεις, ώστε να μπορούν να κινητοποιηθούν κατά τη διάρκεια του πολέμου.
«Δεδομένου ότι περισσότεροι από 122.000 Ρώσοι στρατιώτες βρίσκονται στα σύνορά μας, η απόφαση φαίνεται λογική, έγκαιρη και λογική», είπε η Oleksandra Ustinova, μέλος του ουκρανικού κοινοβουλίου, στους δημοσιογράφους εκείνη την περίοδο.
Τον Φεβρουάριο, οι ουκρανικές αρχές ανακοίνωσαν ότι προσπαθούσαν να στρατολογήσουν πάνω από 1,5 εκατομμύριο πολίτες στην Εδαφική Δύναμη Άμυνας, ένα στρατιωτικό εφεδρικό τμήμα που περιλαμβάνει πολιτικούς εφέδρους. Πέρυσι, η Yevheniia Chekh αποφάσισε ότι ήταν εθνικό της καθήκον να ενταχθεί σε μια τέτοια μονάδα.
Πριν από ένα χρόνο, ήταν αισθητικός που ζούσε στην περιοχή Πολτάβα στην κεντρική Ουκρανία. Τώρα, είναι επίσης μέλος της τοπικής μονάδας εφέδρων της. Εθελοντές όπως ο Chekh είναι γνωστοί ως «πολεμιστές του Σαββατοκύριακου», άνθρωποι που κατέχουν πολιτικά επαγγέλματα αλλά συμμετέχουν σε στρατιωτικές ασκήσεις και που μπορούν να κληθούν να υποστηρίξουν τις ένοπλες δυνάμεις στην αντίσταση στους εισβολείς.
Πριν από την εισβολή, η Τσεχ περνούσε τα Σάββατά της σε στρατιωτικές ασκήσεις και χωρίς προηγούμενη αθλητική ιστορία, η εμπειρία της ήταν επίπονη. Ωστόσο, η 46χρονη είπε στο VICE World News ότι δεν είχε «φόβους και δισταγμούς» να πάει στη μάχη.
«Τώρα όλη η Ουκρανία και οι Ουκρανοί βρίσκονται σε πόλεμο με τον ρωσικό στρατό», είπε. «Αισθάνομαι αποφασισμένος και σίγουρος, χωρίς φόβο και οίκτο για τον εχθρό».
«Έχω οικογένεια. Ανησυχώ όχι μόνο για αυτούς αλλά και για όλους τους πολίτες».
Αλλά το γεγονός παραμένει ότι νεοσύλλεκτοι όπως ο Τσέχ, αυτοί που δεν έχουν προηγούμενη στρατιωτική εμπειρία, είναι μια ατελής λύση για την τρέχουσα κρίση. Σε ένα βίντεο που έγινε viral το Σαββατοκύριακο, ο πρώην πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο μιλάει σε ζωντανή τηλεοπτική συνέντευξη ενώ πίσω του, ένας στρατιώτης πέφτει κατά λάθος τον γεμιστήρα του τουφεκιού. Το αμήχανο λάθος του στρατιώτη έγινε ένα στιγμιαίο μιμίδιο, προκαλώντας γέλια και μετά συμπάθεια.
Αν και δεν είναι σαφές εάν ο άνδρας ήταν επαγγελματίας στρατιώτης ή νεοσύλλεκτος, οι σχολιαστές τον πήραν για να εκπροσωπήσει τους πολλούς Ουκρανούς πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών, που έχουν αναλάβει στρατιωτικά καθήκοντα εν μέσω μιας χαοτικής ρωσικής εισβολής.
«Το γεγονός ότι οι άμαχοι αισθάνονται ότι έχουν ελάχιστη επιλογή από το να πάρουν τα όπλα είναι απόδειξη της αποτυχίας της διεθνούς κοινότητας να προστατεύσει την Ουκρανία από την επίθεση της Ρωσίας επαρκώς», είπε ο Khromeychuk.
Κεντρική φωτο: Γυναίκες στρατιώτες σε μια πρόβα στρατιωτικής παρέλασης λίγες ημέρες πριν από την ημέρα της ανεξαρτησίας στο Κίεβο το 2018. Οι Ουκρανές έχουν ολοένα και μεγαλύτερη παρουσία στο στρατό της Ουκρανίας από το 2014. AP Photo/Efrem Lukats
