«Μεγάλη μεταρρύθμιση της δασικής πολιτικής» χαρακτηρίζει η κυβέρνηση τη ρύθμιση για τους δασωθέντες αγρούς, η οποία έχει συμπεριληφθεί στο πολυνομοσχέδιο που συζητείται στην Ολομέλεια.
«Είναι χωράφια που οι παππούδες μας, οι γονείς μας, οι πρόγονοί μας καλλιεργούσαν, ως αγροτικά -και αυτό αποδεικνύεται στις αεροφωτογραφίες του 1945 ή, αν αυτές δεν είναι ευκρινείς, στις φωτογραφίες του 1960, και στις μετέπειτα αεροφωτογραφίες, δηλαδή του 2009, 2010, 2011- αυτές οι εκτάσεις φαίνεται να έχουν λογγιάσει», είπε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, σημειώνοντας ότι αυτά τα χωράφια εγκαταλείφθηκαν στην πορεία του χρόνου, κανείς δεν ασχολήθηκε με αυτά και λόγγιασαν.
«Κάνουμε μία μεταρρύθμιση που οι Έλληνες πολίτες περίμεναν από το 1979. Οι πολίτες περίμεναν 45 χρόνια να επιστραφεί η δυνατότητά τους να έχουν ιδιοκτησία αυτής της γης που, ούτως ή άλλως, κατείχαν με νόμιμους τρόπους και να την καλλιεργήσουν», ανέφερε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας και πρόσθεσε: «Αποδίδουμε πίσω αυτήν τη γη στον αρχικό της χαρακτηρισμό και υπό προϋποθέσεις μπορεί να αποδοθεί και σε ελεύθερη χρήση».
Το Επιστημονικό Συμβούλιο
Με την προτεινόμενη ρύθμιση, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του “Οικονομικού Ταχυδρόμου», με την οποία αντικαθίσταται το άρθρο 67 του ν. 998/1979, όπως δηλώνει στην έκθεσή του το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής, επιχειρείται, εκ νέου, η διευθέτηση του ζητήματος των αγρών που άλλαξαν μορφή ή, άλλως, των δασωθέντων αγρών, όπως ήταν και ο αρχικός τίτλος της διάταξης του 1979.
Εν ολίγοις, πρόκειται περί εκτάσεων οι οποίες, σε προγενέστερο χρονικό διάστημα, προ του έτους 1945, ήταν αγροτικές, έπαψαν αργότερα να καλλιεργούνται, λόγω των ιδιαίτερων ιστορικών συνθηκών, και απέκτησαν με την πάροδο του χρόνου δασική μορφή, οπότε και προέκυψε, και προκύπτει, αφενός ζήτημα ιδιοκτησιακού καθεστώτος των ανωτέρω εκτάσεων και, αφετέρου, ζήτημα εφαρμογής της δασικής νομοθεσίας και του επιτρεπτού ή μη της εκμετάλλευσής τους.
Οι κυριότερες αλλαγές που επέρχονται με την προτεινόμενη ρύθμιση είναι οι εξής: Ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς επί των ανωτέρω εκτάσεων, ορίζεται ότι το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας, εφόσον δε θεμελιώνονται βάσει τίτλου, και ταυτόχρονα, καταργείται η υφιστάμενη διαδικασία αναγνώρισης των εκτάσεων ως ιδιωτικών, με απόφαση του γενικού γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, έπειτα από εισήγηση του αρμόδιου δασάρχη ή του διευθυντή Δασών, και προσκόμιση τίτλων ιδιοκτησίας νόμιμα μεταγεγραμμένων από τον ιδιώτη.
Αν πρόκειται περί δασών, «δικαίωμα να ζητήσουν την αλλαγή χρήσης για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση [κατόπιν άδειας του γενικού διευθυντή Δασών] έχουν όσοι αξιώνουν δικαιώματα κυριότητας δυνάμει τίτλων νόμιμα μεταγεγραμμένων», ενώ αν πρόκειται περί δασικών εκτάσεων, «ο ενδιαφερόμενος, προκειμένου να αποδείξει το έννομο συμφέρον του να αιτηθεί την απομάκρυνση της δασικής βλάστησης [κατόπιν άδειας του οικείου δασάρχη ή του διευθυντή Δασών], συνυποβάλλει με την αίτησή του είτε συμβολαιογραφικούς τίτλους, είτε δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9), είτε ένορκες βεβαιώσεις, είτε οποιοδήποτε άλλο στοιχείο από το οποίο να πιθανολογείται ο νομικός δεσμός του με το ακίνητο».
Ως προς τις προϋποθέσεις αλλαγής χρήσης για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση εκτάσεων που έχουν γίνει δάση, προστίθεται (ως προϋπόθεση) ότι «η συγκεκριμένη έκταση, λόγω της θέσης, της αλληλεξάρτησης και της σύνδεσής της με τις γειτονικές δασικού χαρακτήρα εκτάσεις, δύναται να ανακτήσει τη δασική της βλάστηση με φυσική αναγέννηση, μετά το πέρας της γεωργικής εκμετάλλευσης».
Το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής στην έκθεσή του αναφέρει ότι η διευθέτηση του ζητήματος των δασωθέντων αγρών προϋποθέτει στάθμιση επί της προστασίας διαφορετικών έννομων αγαθών. Αφενός της προστασίας της ιδιοκτησίας επί των ανωτέρω εκτάσεων, της συμμετοχής στην οικονομική ζωή και της οικονομικής ανάπτυξης ορεινών και ημιορεινών περιοχών, αφετέρου της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, των δασών και των δασικών εκτάσεων.
«Υπό το φως των ανωτέρω θα μπορούσε να δημιουργηθεί προβληματισμός ως προς τις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι δασωθείσες ιδιωτικές εκτάσεις αποτελούν, πλέον, αυτοτελώς ή εν μέρει, οργανικό σύνολο μαζί με την εκεί συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα (δασικό οικοσύστημα), και η αλλαγή χρήσης των εκτάσεων, ενδεχομένως, διασπά την αλληλεξάρτηση και αλληλεπίδραση των συστατικών μερών της δασοβιοκοινότητας, πολλώ δε μάλλον, όταν πρόκειται περί προστατευόμενων περιοχών των οποίων το καθεστώς διατήρησης διέπεται και από το ενωσιακό δίκαιο», τονίζει το Επιστημονικό Συμβούλιο.
Τα κόμματα
Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Διονύσης Καλαματιανός, είπε ότι η ρύθμιση για τους δασωθέντες αγρούς αφήνει παντελώς απροστάτευτο το περιβάλλον, δε θα μπορέσει να εφαρμοστεί και δε θα βοηθήσει και τους αγρότες.
Ο βουλευτής του ΚΚΕ, Μανώλης Συντυχάκης, ανέφερε ότι μπορεί η διάταξη να λύνει κάποια προβλήματα αλλά δεν αναιρεί την πολιτική εμπορευματοποίησης της γης, που ακολουθεί η κυβέρνηση και στοχεύει στη ληστρική αξιοποίηση του δάσους, σε βάρος του περιβάλλοντος και του λαού.
Η βουλευτής του ΜέΡΑ25, Μαρία Απατζίδη, σημείωσε ότι το άρθρο για τους δασωμένους αγρούς πρέπει να αποσυρθεί γιατί είναι αντισυνταγματικό.
Αντιδράσεις
Παράλληλα, εκτός από τα κόμματα, αντιδράσεις προκαλεί η πρόθεση του υπουργείου Περιβάλλοντος να «παραχωρήσει» τους δασωμένους αγρούς σε αυτούς που τους διεκδικούν. Η περιβαλλοντική οργάνωση WWF μιλάει για «απαράδεκτη προαγωγή της εκχέρσωσης δασικών εκτάσεων προς όφελος ιδιωτικών επιδιώξεων».
Η δε Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων του Δημοσίου εκτίμησε ότι η ρύθμιση έχει ζητήματα συνταγματικότητας.
Βολές για το ίδιο θέμα δέχεται το υπουργείο Περιβάλλοντος και από την αντιπολίτευση.
Με ανακοίνωσή της η περιβαλλοντική οργάνωση WWF εκτιμά ότι η κατατεθείσα στη Βουλή ρύθμιση ουσιαστικά οδηγεί σε κατάργηση του τεκμηρίου υπέρ του Δημοσίου (ότι κάθε δασική έκταση είναι δημόσια εκτός αν αποδειχθεί το αντίθετο).
«Με την προτεινόμενη ρύθμιση θεσπίζεται πλέον η παραίτηση του Δημοσίου από την υποχρέωση προστασίας των εκτάσεων αυτών από κάθε είδους καταπατήσεις, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η κατάργηση της απαίτησης της αλληλουχίας τίτλων ενθαρρύνει καταχρηστικές διεκδικήσεις και υπονομεύει την ελάχιστη νομική ασφάλεια», αναφέρει η οργάνωση.
«Από την άλλη μεριά, επειδή δεν απαιτείται απόφαση του συντονιστή της αποκεντρωμένης διοίκησης, η διαδικασία ολοκληρώνεται χωρίς στοιχειώδη αιτιολογία και διαφάνεια, και τον ελάχιστο ουσιαστικό ή τυπικό έλεγχο».
Τέλος, με τη ρύθμιση που προβλέπεται δυνατότητα εκχέρσωσης χωρίς απόδειξη ιδιοκτησίας μέσω τίτλου, η WWF εκτιμά ότι θα προκληθεί «ανυπολόγιστη περιβαλλοντική ζημιά» με συνεπακόλουθη περιουσιακή ζημιά του Δημοσίου «αφού δημιουργείται μία “βιομηχανία” ένορκων βεβαιώσεων και δηλώσεων από οποιονδήποτε διεκδικητή, για την οικειοποίηση και ολοκληρωτική αποψίλωση των εκτάσεων αυτών».
Ανάλογη ήταν και η τοποθέτηση της Πανελλήνιας Ένωσης Δασολόγων του Δημοσίου (ΠΕΔΔΥ) στη Βουλή. Όπως ανέφερε ο πρόεδρός της, Νικήτας Φραγκισκάκης, θα μπορεί να επιτραπεί η αλλαγή χρήσης ενός πευκοδάσους με όρους ασαφείς, ενώ διευκολύνεται η εκχέρσωση των εκτάσεων αυτών. «Αυτό είναι προβληματικό, θα δημιουργήσει παρερμηνείες και στην ουσία θα έχουμε μια αποδάσωση των δασών της Ελλάδας», ανέφερε, εκτιμώντας ότι η ρύθμιση αντίκειται στο άρθρο 24 του Συντάγματος. Σημείωσε δε ότι «πρόκειται για αντίφαση, τη στιγμή που η κλιματική αλλαγή μας έχει χτυπήσει την πόρτα».
