Δύο μήνες πολέμου στην Ουκρανία ήταν αρκετοί για να επιφέρουν σημαντικές και βαθιές αλλαγές στην πολιτική, οικονομική ενεργειακή και στρατιωτική συμπεριφορά της Ε.Ε., χωρίς κανείς αυτήν τη στιγμή να μπορεί να διαβεβαιώσει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πατάει γερά στα πόδια της και σε στέρεο έδαφος.
Η Ευρώπη ανέλαβε το μεγάλο ρίσκο να επιβάλει κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, σε έναν τομέα που ανέκαθεν αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα της ευρωπαϊκής οικονομίας: την ενέργεια. Από την 1η Μαΐου 2022- όταν θα ενεργοποιηθεί η απόφαση Πούτιν «οι εχθρικές προς τη Ρωσία χώρες», όπως οι ευρωπαϊκές, να πληρώνουν τα ενεργειακά ρωσικά προϊόντα μόνον σε ρούβλια- οι Βρυξέλλες βάζουν σε υψηλό ρίσκο το 1/3 των εισαγωγών τους σε φυσικό αέριο. Οι ΗΠΑ έχουν υποσχεθεί να στέλνουν στην Ευρώπη 15 δισ. κυβικούς τόνους φυσικού αερίου και να φτάσουν την ποσότητα αυτή σε 50 δισ. τόνους το 2030. Οι ποσότητες αυτές δεν επαρκούν να καλύψουν τις ευρωπαϊκές ανάγκες του σήμερα, ενώ η τιμή του αερίου θα αυξηθεί κατά πολύ, δεδομένου ότι το αμερικανικό αέριο θα καταφθάνει στην Ευρώπη υπό μορφή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), με ειδικά πλοία και θα αποσυμπιέζεται σε ειδικές ευρωπαϊκές αποθήκες, που ακόμα δεν έχουν κατασκευαστεί, ούτε έχει παρουσιαστεί μελέτη και προϋπολογισμός για την κατασκευή τους. Επομένως, οι Ευρωπαίοι θα πληρώνουν πολύ ακριβά το τίμημα της ενέργειας που θα κόψουν από τη Ρωσία, με συνέπειες που ακόμα δεν έχουν μελετηθεί ούτε στον τομέα των μεταφορών, ούτε στο επίπεδο της τιμής των τροφίμων, ούτε στο κόστος ζωής και στον πληθωρισμό, που κάθε άλλο παρά ευνοεί την ανάπτυξη και την ευμάρεια.
Τιμωρώντας τη Ρωσία, οι Ευρωπαίοι μάλλον έχουν καταστρέψει το Διεθνές Σύστημα Πληρωμών στο εμπόριο, που βασίζεται στο σύστημα SWIFT, της «ανώδυνης « μετατροπής νομισμάτων σε ευρώ και δολάρια. Αποκλείοντας τη Ρωσία από το SWIFT, εξανάγκασαν τη Ρωσία να στηριχθεί στο σύστημα ρουβλιού-γεν.
Λόγω των δυτικών κυρώσεων, οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να αγοράζουν ρούβλια με ευρώ προκειμένου να πληρώνουν τις αναγκαίες ποσότητες ρωσικού φυσικού αερίου. Η μοναδική διέξοδος, αν ο Ευρωπαίοι δεν αντικαταστήσουν πλήρως το ρωσικό φυσικό αέριο με άλλες πηγές (γεγονός που σύμφωνα με τους πιο μέτριους υπολογισμούς θα απαιτήσει 2-5 χρόνια κατ’ ελάχιστον), είναι οι πληρωμές αερίου σε χρυσό, με τον κίνδυνο να κλονιστεί και αυτή η δύναμη του δολαρίου ως παγκόσμιο νόμισμα συναλλαγών.
Η τρίτη μεγάλη αλλαγή στις ευρωπαϊκές πάγιες θέσεις είναι η απόφαση της Ε.Ε. να βοηθήσει στρατιωτικά τρίτη χώρα, εκτός Ε.Ε. και μάλιστα με μακρύ κατάλογο επιθετικών όπλων, όπως έκανε στην Ουκρανία. Η κίνηση αυτή αποτελεί μείζονα στροφή στην εξωτερική πολιτική της Ε.Ε. και οφείλεται στον πόλεμο στην Ουκρανία. Μόλις πριν από ένα χρόνο η Ε.Ε. αποφάσισε τη δημιουργία του ειδικού Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη διευκόλυνσή της ειρήνης (EPF) με αρχικό στόχο την υποβοήθηση τρίτων φιλικών χωρών στην αντιμετώπιση εξεγέρσεων ή άλλων ένοπλων ομάδων.
Στην περίπτωση της Ουκρανίας είναι η πρώτη φορά που η Ε.Ε. χρηματοδοτεί την αποστολή επιθετικών όπλων σε τρίτη χώρα, σε εμπόλεμη κατάσταση.
Η Ε.Ε., με αυτήν την άνευ προηγουμένου στην ιστορία της κίνηση, συνεισέφερε 500 εκ. δολάρια, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν κατά κύριο λόγο για την επαναχρηματοδότηση στα κράτη μέλη για όπλα, πυρομαχικά και άλλου είδους στρατιωτική βοήθεια που έχουν ήδη ή σχεδιάζουν να χορηγήσουν στην Ουκρανία.
Της Κύρας Αδάμ
