Ποιός μπορεί σοβαρά να αντιπαρατεθεί στη διαπίστωση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουντέρες για το περιβάλλον όταν αυτός προειδοποιεί ότι οδεύουμε σε μια “συλλογική αυτοκτονία” της Ανθρωπότητας;
Μελέτες όπως αυτή του SIPRI (Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας της Στοκχόλμης για την ειρήνη) καταδεικνύει μέσα σε 93 σελίδες την καρδιά του προβλήματος : η καταστροφή των δασών, το λιώσιμο των πάγων και η μόλυνση των ωκεανών συμβαίνουν ταυτόχρονα με την αύξηση του αριθμού των θανάτων που σχετίζονται με συγκρούσεις, των δαπανών για όπλα και του αυξανόμενου αριθμού ανθρώπων που κινδυνεύουν να πεθάνουν από την πείνα.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία σήμερα επαληθεύει με απόλυτο τρόπο τις τρεις γενεσιουργές αιτίες και το τριπλό θλιβερό αποτέλεσμα.
Οι θάνατοι από την πολεμική σύγκρουση και το αλισβερίσι των όπλων βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Ο αριθμός των ανθρώπων που κινδυνεύουν να πεθάνουν από την πείνα όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά κυρίως παγκόσμια είναι εφιαλτικός. Δημοσιογράφοι του Ligthhouse Reports,μιας διεθνούς κοινοπραξίας ερευνητικής δημοσιογραφίας, αποκαλύπτουν ότι η εισβολή στην Ουκρανία και ο παρατεταμένος πόλεμος αποτελεί μια ιδανική ευκαιρία για παγκόσμιους κερδοσκόπους να διαιωνίσουν την κρίση αποκομίζοντας τεράστια κέρδη. Η Παγκόσμια Τράπεζα υπολογίζει ότι για κάθε αύξηση κατά μία ποσοστιαία μονάδα στις τιμές των τροφίμων, 10 εκατομμύρια άνθρωποι πέφτουν στην ακραία φτώχεια. Άμεση προσωρινή ανακούφιση έδωσε η πρόσφατη συμφωνία Ρωσίας, Ουκρανίας και Τουρκίας για εξαγωγή σιτηρών στο παρά τρία αλλά ο πόλεμος και οι συνέπειες του συνεχίζονται.
Πως συνδέονται όμως οι συνέπειες του ουκρανικού πολέμου με το περιβάλλον και την κλιματική κρίση;
Κατ΄αρχάς ελοχεύει ο κίνδυνος πυρηνικής σύρραξης με απρόβλεπτες επιπτώσεις πρωτίστως στον άνθρωπο αλλά και στο περιβάλλον. Η άμεση όμως αύξηση της χρήσης των υδρογονανθράκων λόγω της μείωσης της χρήσης του φυσικού αερίου από την Ευρώπη είναι η πρώτη επιβάρυνση του οικοσυστήματος. Υπάρχουν βέβαια τρόποι αντιμετώπισης και ίσως μεταβούμε γρηγορότερα στην πράσινη ενέργεια αλλά χρειάζεται χρόνος γι΄αυτό ενώ η γη επιβαρύνεται.
Τα δάση στη Σιβηρία φλέγονται. Σύμφωνα με την Greenpace οι φετινές ανεξέγκτες πυρκαγιές είναι διπλάσιες από τις περσινές. Βασική αιτία είναι η έλλειψη πυροσβεστών. Οι πυροσβέστες σε αυτές τις αχανείς εκτάσεις ήταν κυρίως στρατιώτες οι οποίοι έχουν μετατεθεί στο ουκρανικό μέτωπο. Εκτός της συμμετοχής αυτών των πυρκαγιών στο παγκόσμιο οικοσύστημα και την άνοδο της θερμοκρασίας της γης λειτουργούν καταλυτικά στο λιώσιμο των παγετώνων οι οποίοι απελευθερώνουν μεθάνιο, αέριο που συμμετέχει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Η συνεχιζόμενη μείωση των παγετώνων λόγω της κλιματικής αλλαγής εκτός των γνωστών δραματικών επιπτώσεων έχει και άλλες ιδιότυπες γεωπολιτικές επιδράσεις στο βόρειο ημισφαίριο. Οι πολικές θαλάσσιες διαδρομές γίνονται ευκολότερα πλωτές, οι φυσικοί πόροι είναι πιο εύκολα προσβάσιμοι και τα βόρεια σύνορα όλο και πιο ευάλωτα. Τα επιχειρηματικά πλάνα της διείσδυσης στον Αρκτικό Κύκλο επιδεινώνουν την οικολογική υποβάθμιση ενώ η Ρωσία νοιώθει ότι απειλούνται τα φυσικά παγωμένα σύνορά της. Γι΄αυτό και αυξάνει την στρατιωτική παρουσία της εκεί έχοντας κατασκευάσει τουλάχιστο 475 νέες στρατιωτικές θέσεις τα τελευταία 6 χρόνια. Από την άλλη πλευρά το ΝΑΤΟ στη Νορβηγία έκανε το Μάρτιο τη μεγαλύτερη στρατιωτική άσκηση στην Αρκτική ενώ οι ΗΠΑ σκέφτονται να ανανεώσουν τις ένοπλες δυνάμεις τους στην Αλάσκα.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μειώσει δραματικά την διεπιστημονική συνεργασία της Ρωσίας για την κλιματική αλλαγή στο Αρκτικό περιβάλλον λόγω απόσυρσης επιστημόνων και χρηματοδότησης της Δύσης. Πρόσφατες ανακαλύψεις από παγετώνες που λειώνουν στη Κίνα φέρνουν στο φως πολυπληθείς “παγωμένους” μικροργανισμούς, το 98% από αυτούς άγνωστους σε εμάς. Υπάρχουν ενδείξεις ότι κάποιοι από αυτούς μπορεί να αποδειχτούν άκρως επικίνδυνοι όχι μόνο για τους ανθρώπους.
Σε σχέση με το 1880,τη χρονιά που έχουμε τα πρώτα παγκόσμια στοιχεία για τις θερμοκρασίες του περιβαλλοντος, η θερμοκρασία της Γης έχει ανέβει κατά 1,1 βαθμό. Η έκτη εξαφάνιση των ειδών και η μόνη ανθρωπογενής έχει ξεκινήσει. Θεωρείται πως εάν φτάσουμε στον 1,5 βαθμό η κατάσταση θα είναι ανεπίστρεπτη.
Ο Άνθρωπος μπορεί ακόμα να δράσει αλλά άμεσα. Αρκεί να σκεφτεί ότι το απόλυτο μέγεθος γι΄αυτόν είναι μόνο η Ζωή.
Του Δημήτρη Σωφρονά
