Με δύο εισηγήσεις για τους οργανωμένους υποδοχείς δραστηριοτήτων και τη βιώσιμη ανάπτυξη, με παράδειγμα τη ΒΙΠΕ και την ΠΟΤΑ της Μεσσηνίας, αλλά και για τον πολεοδομικό σχεδιασμό ως εργαλείο για τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα, με το παράδειγμα της Καλαμάτας, συμμετέχει στο 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης η αν. γενική διευθύντρια του Δήμου Καλαμάτας και διευθύντρια Πολεοδομίας Σταυρούλα Αγρίου.
Αυτή είναι και η μοναδική μεσσηνιακή συμμετοχή στο συγκεκριμένο συνέδριο, όπου μετέχουν πολλά πανεπιστήμια και στελέχη ευρωπαϊκών προγραμμάτων και υπουργείων.
Το συνέδριο είναι τετραήμερο, ξεκινά σήμερα στο Βόλο και οργανώνεται από το Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Έρχεται δε σε μια ιδιαίτερη χρονική συγκυρία για την Ελλάδα, καθώς η παρατεταμένη οικονομική κρίση, συνέπεια της κρίσης χρέους και της πανδημίας, έχει επιφέρει ραγδαίες και ευρείας κλίμακας αλλαγές, καθιστώντας αδήριτη την ανάγκη τροποποίησης των μέχρι πρότινος εφαρμοζόμενων μοντέλων χωρικού και αναπτυξιακού σχεδιασμού, καθώς και των συνακόλουθων πολιτικών.
Υπό αυτό το πρίσμα, σύμφωνα με τους διοργανωτές του συνεδρίου, ο χωρικός και ο αναπτυξιακός σχεδιασμός, έχοντας αποκτήσει αναβαθμισμένο ρόλο, καλούνται, αφενός, να υπερκεράσουν τις προκλήσεις και, αφετέρου, να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες της νέας πραγματικότητας η οποία διαμορφώνεται.
Πανελλήνιο συνέδριο
Σκοπός του συνεδρίου είναι η προώθηση του διαλόγου και του προβληματισμού, καθώς και η ανταλλαγή εμπειριών για θέματα τα οποία αφορούν στην Πολεοδομία, τη Χωροταξία και την Περιφερειακή Ανάπτυξη, με εστίαση στην ελληνική περίπτωση.
Το συνέδριο απευθύνεται τόσο στα μέλη της επιστημονικής κοινότητας όσο και στα στελέχη της δημόσιας διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, σε εκπροσώπους φορέων και οργανισμών και στα μέλη της κοινωνίας των πολιτών.
Μερικοί από τους θεματικούς άξονες που θα αναλυθούν είναι: Χρήσεις γης και ρυθμιστικός σχεδιασμός, Αστικές αναπλάσεις και διαχείριση ακινήτων, Συμμετοχικός σχεδιασμός και διακυβέρνηση, Χερσαία και θαλάσσια χωροταξία, Τοπίο και χωρικός σχεδιασμός, Οργανωμένοι υποδοχείς δραστηριοτήτων, Χωρική ανθεκτικότητα, Πολιτισμός και τουρισμός, Mega-trends (BREXIT, COVID-19, EU Green Deal, Βιομηχανία 4.0, …) και ανάπτυξη, Έξυπνη, βιώσιμη και συμπεριληπτική (χωρίς αποκλεισμούς) ανάπτυξη, χρηματοδότηση της ανάπτυξης κ.ά.
Κεντρικοί ομιλητές είναι ο καθηγητής και πρύτανης του Πανεπιστημίου Πειραιώς Άγγελος Κότιος και το στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μάριος Καμχής, ενώ θα ακολουθήσουν δεκάδες επιστημονικές εισηγήσεις.
Αμφότερες οι εισηγήσεις της κας Αγρίου έχουν προγραμματισθεί για σήμερα το πρωί.
Οργανωμένοι υποδοχείς δραστηριοτήτων
Η πρώτη της εισήγηση αφορά στους οργανωμένους υποδοχείς δραστηριοτήτων και τη βιώσιμη ανάπτυξη κι όπως αναφέρεται στην περίληψη που έχει δημοσιευθεί στη σελίδα του συνεδρίου, ο τρόπος συγκρότησης και παραγωγής του χώρου είναι άρρηκτα εξαρτώμενος από τις πολιτικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούν, διαμορφώνοντας και μεταλλάσσοντας το παραγωγικό μοντέλο και, κατ’ επέκταση, τα χαρακτηριστικά της ανάπτυξης της χώρας, καθορίζοντας τη βιωσιμότητα αυτής.
Ως μελέτη περίπτωσης η κα Αγρίου επέλεξε τη Μεσσηνία, δεδομένου ότι διαθέτει οργανωμένους υποδοχείς βιομηχανικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων (2 ΒΙΠΕ, 1 ΒΙΟΠΑ) καθώς και την πρώτη περίπτωση ανάπτυξης στη χώρα μας, αυτήν της ΠΟΤΑ Μεσσηνίας, ενώ με την έρευνά της θα απαντήσει σε συγκεκριμένα ερωτήματα.
Στην περίληψη για το συγκεκριμένο θέμα αναφέρεται: «Ιδιαίτερα την εποχή της κρίσης υπήρξε μια στροφή του χωρικού σχεδιασμού, προς τις μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις, παραχωρώντας ευνοϊκούς όρους στην οργανωμένη δόμηση, εισάγοντας ένα παράλληλο σύστημα σχεδιασμού, με προνομιακούς ειδικούς όρους.
Η παρούσα εργασία διερευνά κατά πόσο η προώθηση χωροθέτησης οργανωμένων υποδοχέων βιομηχανικών, και τουριστικών, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που αυτή συντελείται, είναι συμβατή με την αειφορία της βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά και με την επιδιωκόμενη εδαφική και κοινωνική συνοχή. Κατά πόσο με το θεσμοθετημένο πλαίσιο, ιδιαίτερα τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, υπηρετείται ο στόχος της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη μετάβαση σε ένα νέο δίκαιο, βιώσιμο και χωρίς αποκλεισμούς αναπτυξιακό υπόδειγμα.
Ο χώρος μπορεί να είναι υποδοχέας επενδυτικών δραστηριοτήτων, αγνοώντας την κοινωνική και την περιβαλλοντική συνιστώσα;
Στο βιομηχανικό τομέα η χωροθέτηση οργανωμένων υποδοχέων, χωρίς την ταυτόχρονη απαγόρευση της εγκατάστασης βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων, σε εκτός αυτών περιοχές, δημιουργεί τις συνθήκες ελκυστικότητας ώστε να παραχθούν τα αποτελέσματα του ελέγχου της διάσπαρτης τοποθέτησης και τα οφέλη για το περιβάλλον, αλλά και την ίδια την επιχειρηματικότητα;
Στον τουριστικό τομέα, η χωροθέτηση οργανωμένων μορφών ανάπτυξης δραστηριοτήτων με τη δημιουργία σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων μεταβάλλει και με ποιο τρόπο το παραγωγικό μοντέλο ανάπτυξης της χώρας, λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη κλίμακα των έργων που προϋποθέτουν ένταση κεφαλαίου;».
Κλιματικά Ουδέτερες κι Έξυπνες Πόλεις
Η δεύτερη εισήγησή της ως έχει θέμα «Ο πολεοδομικός σχεδιασμός ως εργαλείο για τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα – Η πρόκληση της ένταξης της Καλαμάτας στις 100 Κλιματικά Ουδέτερες κι Έξυπνες Πόλεις».
Στην περίληψη της εισήγησης της κας Αγρίου αναφέρεται: «Η κλιματική αλλαγή φαίνεται ότι αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη και η μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη κοινωνία αποτελεί εκτός από επείγουσα πρόκληση μια ευκαιρία για την οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους, την οποία προσπαθεί να επιτύχει ο χωρικός σχεδιασμός.
Ο πολεοδομικός σχεδιασμός μέσω των εργαλείων που διαθέτει μπορεί να προτείνει λύσεις και να συμβάλει στην υιοθέτηση πρακτικών αντιμετώπισης των κινδύνων και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ασφαλούς μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα.
Η παρούσα εργασία επιχειρεί να προσεγγίσει τη δυνατότητα μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα μέσα από τον πολεοδομικό σχεδιασμό, καθώς αυτός μπορεί να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για τη θωράκιση των πόλεων απέναντι στην κλιματική κρίση και την απαραίτητη προϋπόθεση για τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα, αξιοποιώντας τα εργαλεία της διαχείρισης των χρήσεων γης, της αστικής ανάπτυξης, των μεταφορών και της βιώσιμης κινητικότητας.
Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνονται πεδία έρευνας, όπως:
•Η καταγραφή των στόχων του επιδιωκόμενου σχεδιασμού
•Η αναζήτηση των κριτηρίων και των προϋποθέσεων όσον αφορά στην αστική μορφή, τον περιορισμό της αστικής διάχυσης και τη διαφύλαξη εδαφικού κεφαλαίου ως περιβαλλοντικού πόρου, την κατανομή των βιοκλιματικών αναπλάσεων και την αναζωογόνηση περιοχών για την επίτευξη ισοβαρούς και συμπεριληπτικής ανάπτυξης
•Η αναζήτηση της σύνθεσης των επιτρεπομένων χρήσεων γης, των κατάλληλων επιλογών για τις μεταφορές και τη βιώσιμη κινητικότητα
•Ο εντοπισμός, ειδικότερα του τομέα με τη μεγαλύτερη ανάγκη μετασχηματισμού σε τοπικό επίπεδο ώστε να επιδιωχθεί άμεση προσαρμογή του συστήματος χωρικού σχεδιασμού και των ειδικότερων κατευθύνσεων, πολιτικών, εργαλείων και κανόνων που εμπεριέχουν τις απαιτήσεις της κλιματικής κρίσης.
Στόχος ο επανασχεδιασμός και η αναζωογόνηση των αστικών περιοχών με αναμενόμενα αποτελέσματα τη βελτίωση: της ποιότητας και της αισθητικής του αστικού περιβάλλοντος, της ενεργειακής απόδοσης και της ποιότητας των κτηρίων, του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του υπαίθριου δημόσιου χώρου, τη μείωση παραγωγής ρύπων από τις καθημερινές μετακινήσεις, την εξοικονόμηση φυσικών πόρων, καθώς και τον ψηφιακό μετασχηματισμό των αστικών περιοχών.
Της Βίκυς Βετουλάκη
