Η Άντα Μητροπούλου είναι μια ξεχωριστή περίπτωση Μεσσήνιας στην καταγωγή. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, αλλά επισκεπτόταν συχνά τη Μεσσηνία και το χωριό των παππούδων της, Δεσύλλα.
Εν συνεχεία έμεινε στην Καλαμάτα για 4 χρόνια, καθώς επέλεξε να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και ειδικότερα στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών. Έπειτα έφυγε για το Παρίσι, όπου πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές, ενώ επέστρεψε στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα, όταν «βγήκε» η προκήρυξη για τη Σχολή Ξεναγών.
Όταν ολοκλήρωσε τη φοίτησή της, γύρισε στην Αθήνα, όπου εργάζεται ως ξεναγός.
Εμείς μιλήσαμε μαζί της για το επάγγελμα του ξεναγού, ωστόσο η συζήτηση δεν περιορίστηκε στην περιοχή όπου εργάζεται. Σημείο αναφοράς μας ήταν η Καλαμάτα, αλλά και η ευρύτερη Μεσσηνία, μέρηπου μπορεί οι περισσότεροι να μην αντιλαμβανόμαστε ως κάτι ιδιαίτερο, αλλά η ίδια μπορεί να αντιληφθεί την αξία τους, όπως και κάθε ξεναγός που αγαπά αυτό που κάνει. Μας ανέφερε δε ως παράδειγμα το Κάστρο Καλαμάτας, γωνιές της πόλης που βρίσκει ενδιαφέρουσες, ενώ, όπως μας είπε, πιστεύει ότι η πόλη έχει τη δυνατότητα να εξελίξει την τουριστική της εικόνα και να θέσει τα θεμέλια για μακροπρόθεσμο τουρισμό.
-Πείτε μας για τη σχέση σας με τη Μεσσηνία…
Η καταγωγή μου από την πλευρά του πατέρα μου είναι από τη Μεσσηνία. Οφείλω να ομολογήσω ότι την επισκεπτόμουν μόνο τα καλοκαίρια, το Πάσχα και εκδρομικά, όταν επισκεπτόμουν τον παππού και τη γιαγιά μου στου Δεσύλλα.
Η σχέση μου με την πόλη της Καλαμάτας διευρύνθηκε, όταν σπούδασα στο Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών.
-Μιλήστε μας για τις σπουδές σας…
Το συγκεκριμένο τμήμα ήταν επιλογή μου, καθώς ήθελα να ασχοληθώ με την επιστήμη του Πολιτισμού και ειδικότερα αυτή της Μουσειολογίας, συμπεριλαμβανομένων της Ιστορίας και της Αρχαιολογίας.
Κάνοντας την αντίστοιχη έρευνα, διαπίστωσα ότι ήταν το μοναδικό τμήμα που είχε τη Διαχείριση Πολιτισμικών Αγαθών και έτσι βρέθηκα στην Καλαμάτα.
Όταν ολοκλήρωσα τις σπουδές μου, στόχος μου ήταν να διευρύνω τις γνώσεις μου, κάνοντας μεταπτυχιακά στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στο Παρίσι.
Εκεί εξειδικεύτηκα αρχικά στη Μουσειολογία και έπειτα στην τουριστική ανάπτυξη και προβολή ενός πολιτιστικού χώρου, είτε αρχαιολογικού είτε μουσειακού, μέσω των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και των οργανωμένων επισκέψεων σε αυτούς.
Στη συνέχεια αποφάσισα να γυρίσω και να εργαστώ στην Ελλάδα. Επιθυμία μου ήταν να μπορώ να μιλάω στους ανθρώπους όλων των ηλικιών για τον πολιτισμό μας. Έτσι η άδεια του ξεναγού έκανε το παιδικό μου όνειρό μου πραγματικότητα.
-Σχολή ξεναγών, λοιπόν, στην Καλαμάτα…
Ναι, βγήκε κάποια στιγμή η προκήρυξη για τη Σχολή των Ξεναγών στην Καλαμάτα, οπότε επέστρεψα ξανά. Εκείνη την περίοδο όλες οι προκηρύξεις είχαν ως προαπαιτούμενο κριτήριο το πτυχίο Ιστορίας-Αρχαιολογίας και, μάλιστα, η δική μου είχε ως απαραίτητη προϋπόθεση την επάρκεια οποιασδήποτε άλλης γλώσσας εκτός των αγγλικών.
Όλα τα παραπάνω σήμαιναν ότι το επίπεδο των εισαχθέντων ήταν πάρα πολύ υψηλό. Μαθήματα, εργασίες, εξετάσεις, εκδρομές έκαναν τη φοίτησή μας άκρως ενδιαφέρουσα, ενώ ο κοσμήτορας της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών και επιστημονικά υπεύθυνος της Σχολής Ξεναγών της Καλαμάτας, καθηγητής Νικόλαος Ζαχαριάς και η συντονίστρια της Σχολής Ξεναγών της Καλαμάτας, διδάκτωρ Βάγια Παναγιωτίδη, συνέβαλαν καθοριστικά στην άψογη οργάνωση και μας προσέφεραν αναμνήσεις μιας αξέχαστης συνεργασίας.
Θέλω να τονίσω ότι δεν ήταν μόνο το πρόγραμμα εξαιρετικό, αλλά και το γεγονός ότι όλοι οι συνάδελφοι, έχοντας ένα υψηλό ακαδημαϊκό επίπεδο διαφορετικών εξειδικεύσεων στο κοινό μας γνωστικό πεδίο, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας παρέας, που μέχρι και σήμερα μετρά φιλίες ζωής, αλλά και συνεργασίες σε όλη την Ελλάδα.
-Μιλήστε μας για το επάγγελμα του ξεναγού…
Θεωρώ ότι δίκαια κατατάσσεται στην κορυφή της πυραμίδας του τουρισμού. Ο επίσημος διπλωματούχος ξεναγός είναι πρέσβης του ελληνικού πολιτισμού. Δε μυεί απλώς τον επισκέπτη στην ιστορία –αρχαία και σύγχρονη, την αρχαιολογία, την παράδοση, αλλά αναλαμβάνει να τον φιλοξενεί.
Καθένας επιλέγει τις συνεργασίες του, το κοινό του, τα μέρη και τους χώρους.
Εγώ έχω συνεργασίες με συγκεκριμένους οργανισμούς, ελληνικούς και ξένους, τουριστικά πρακτορεία, ξενοδοχεία, εταιρείες.
Αν και θεωρείται πιο δύσκολο να δουλεύεις με μικρές ομάδες, εγώ αγαπώ την άμεση επικοινωνία με τους ανθρώπους, οπότε επιλέγω τα ολιγομελή γκρουπ.
Επίσης, βρίσκω μοναδική τη συνεργασία με τα παιδιά, κι έτσι τα σχολεία, ελληνικά ή ξένα, αποτελούν κυρίως τα μεγάλα μου γκρουπ.
Τέλος, τα τελευταία χρόνια έχω μια συνεργασία με πανεπιστήμια της Αμερικής, κάτι για το οποίο νιώθω ιδιαίτερη χαρά και τιμή.
-Υπάρχουν δυσκολίες;
Φυσικά και υπάρχουν δυσκολίες, όπως σε κάθε επάγγελμα. Νιώθω, όμως, τυχερή και ευγνώμων που ασκώ το επάγγελμα που ήθελα, αλλά και που οι σπουδές μου το αφορούν. Έτσι προσπαθώ να αντιμετωπίζω τις δυσκολίες ως εμπειρίες, αλλά και ως εφαλτήριο προσωπικής εξέλιξης.
Ένας καλός μου φίλος λέει ότι έχει διαπιστώσει πως «η αδρεναλίνη μου ανεβαίνει μόλις ξεκινάω να εργάζομαι και ας είμαι κάποιες μέρες μέχρι αργά το βράδυ στο πεδίο της μάχης».
Η βάση μου είναι η Αθήνα. Στις περιοχές εκτός της ευρύτερης Αττικής ξεναγώ συνήθως μαθητές και φοιτητές του εξωτερικού που συμμετέχουν σε συγκεκριμένα εκπαιδευτικά προγράμματα.
-Πρόκειται για επάγγελμα που απαιτεί συνεχώς διάβασμα;
Η δουλειά απαιτεί συνεχές και προσωπικό διάβασμα, αφού η επικαιρότητα τρέχει και ένας καλός ξεναγός οφείλει να την παρακολουθεί.
Η αρθρογραφία για όλα τα θέματα ανανεώνεται συνεχώς και χρειάζεται να ενημερώνεσαι όσο το δυνατόν περισσότερο.
Προσωπικά, θεωρώ ότι οι σπουδές μου στο σύνολο έθεσαν τα θεμέλια, αλλά ως προς την οργάνωση των ξεναγήσεων ακολούθησα τη δική μου μέθοδο.
Όταν πήρα την άδεια του ξεναγού, επισκέφθηκα μόνη μου πολλές φορές τους χώρους όπου ήθελα να ξεναγώ. Έθεσα τον εαυτό μου στη θέση του επισκέπτη, σκεφτόμουν πώς εγώ θα ήθελα να ακούσω την ξενάγηση, ώστε να κατανοήσω την πληροφορία χωρίς να κουραστώ, να βαρεθώ, να δυσανασχετήσω.
Πρέπει πάντα να έχεις στο μυαλό σου τι κοινό έχεις απέναντί σου, τις ανάγκες και τα θέλω του, την ηλικία, ώστε να προσαρμόσεις με κάθε μέσο τον τρόπο που θα του μεταδώσεις τη γνώση.
Ως προς τα παιδιά, τους μαθητές και τους φοιτητές σχεδιάζω συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα και προσαρμόζω την ξενάγηση αντίστοιχα.
Ως προς τον επισκέπτη από ξένες χώρες, καλό είναι να έχεις πάντα στο μυαλό σου ότι είναι στην ευχάριστη διάθεση των διακοπών του και οφείλεις να του διατηρήσεις αυτό το συναίσθημα στο ακέραιο.
-Οι καιρικές συνθήκες επηρεάζουν;
Επηρεάζουν και αυτές. Θυμάμαι, για παράδειγμα, πριν από μερικά χρόνια βρισκόμουν με μια οικογένεια Αυστραλών στην Ακρόπολη και την ώρα της ξενάγησης ξέσπασε πολύ δυνατή βροχή.
Καθώς για εκείνους ήταν η πρώτη φορά στην Ελλάδα και δεν μπορούσαν να ξέρουν αν θα είχαν ξανά την ευκαιρία, η επιλογή ήταν μόνο μία.
Έχοντας, λοιπόν, ήδη τον απαραίτητο εξοπλισμό, συνεχίσαμε την περιήγησή μας στον αρχαιολογικό χώρο.
Σε άλλες περιπτώσεις, όπως των ελληνικών σχολείων, έχεις τη δυνατότητα να αναβάλεις την ξενάγηση για άλλη μέρα, ώστε να αποφύγεις τις όχι και τόσο ευχάριστες καιρικές συνθήκες.
-Μπορεί ένας ξεναγός να επιβιώσει από το επάγγελμά του;
Είμαι 100% σίγουρη ότι κάποιος μπορεί να επιβιώσει ασκώντας το επάγγελμα του ξεναγού.
Αν δεν το αγαπάς, δεν μπορείς να το κάνεις για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως συμβαίνει με όλες τις δουλειές.
Έρχεσαι σε επαφή με κόσμο, ενώ αν και φαίνεται και είναι μεγάλο προτέρημα, ταυτόχρονα είναι και η μεγαλύτερη δυσκολία.
-Οι Έλληνες ξέρουν τους αρχαιολογικούς χώρους και αν ναι, πάνε;
Θεωρώ ότι τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει ο Έλληνας να επισκέπτεται τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους. Αντιλαμβάνονται ότι δε βλέπεις απλώς «πέτρες» και τα μουσεία δεν είναι «καλοστημένες αποθήκες βαρετών αντικειμένων».
Όλο και πιο συχνά θα συναντήσεις νέους γονείς, που ενδιαφέρονται να μυήσουν τα παιδιά τους, αλλά και τους ίδιους στους χώρους του πολιτισμού.
Οι ξεναγήσεις αποτελούν και έναν τρόπο να μοιραστούν δημιουργικό χρόνο.
Η νεολαία και μια μερίδα του πληθυσμού ακολουθεί και νομίζω ότι σε αυτό συμβάλλουν σημαντικά τα social media. Αναρτήσεις δημοφιλών προσώπων από μουσεία κ.λπ. αυξάνουν την επίσκεψη.
Λόγω του ότι έχω ζήσει στο εξωτερικό, η σκέψη να διαλέξεις το εστιατόριο ενός μουσείου για το φαγητό, τον καφέ ή τη συνάντηση με φίλους, μου είναι πολύ οικεία. Σε άλλες χώρες δεν είναι απλώς διαδεδομένη η προαναφερθείσα επιλογή, είναι συνήθεια.
Στην Ελλάδα είναι μια εικόνα που συναντάς περισσότερο τις Κυριακές, ενώ τις καθημερινές η συνήθεια αυτή αφορά κυρίως μεγαλύτερες ηλικίες.
Δε σας κρύβω ότι την υιοθετώ με την πρώτη ευκαιρία.
-Οι τιμές των εισιτηρίων είναι αποτρεπτικές;
Σίγουρα η τιμή των εισιτηρίων σε συνδυασμό με την ξενάγηση επηρεάζει την απόφαση.
Όμως, το ελληνικό κοινό γνωρίζει και σωστά επιλέγει τις ημέρες ελεύθερης εισόδου και έτσι έχει την ευκαιρία να συμμετέχει και να παρακολουθήσει οργανωμένη ξενάγηση.
Άλλωστε, οι μήνες αιχμής για τον τουρισμό, οι καλοκαιρινοί, είναι μήνες διακοπών για τους Έλληνες.
-Ξεναγό θα πάρουν;
Ναι, έχουν αρχίσει και ζητούν ξεναγό, γιατί κατανοούν ότι θα αντιληφθούν αυτό που βλέπουν, θα μάθουν τα μυστικά του με πιο εξειδικευμένο, γνωστικό αλλά και διασκεδαστικό τρόπο.
Με ρωτούν συχνά αν εγώ ως επισκέπτρια σε άλλη χώρα αναζητώ ξεναγό. Φυσικά και θα επιλέξω να παρακολουθήσω ξενάγηση, είναι κάτι στο οποίο η μητέρα μου με έχει μυήσει από παιδί, αφού σε κάθε επίσκεψή μας στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό φρόντιζε να έχουμε ξεναγό.
Μαθαίνεις πληροφορίες που η ανάγνωση ενός βιβλίου δεν μπορεί να σου προσφέρει. Πλέον, λόγω επαγγελματικής ιδιότητας, γνωρίζω ότι μόνο ο εξειδικευμένος στο χώρο θα σου αποκαλύψει και τα μυστικά.
ΜΕΣΣΗΝΙΑ
-Πείτε μας για τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία…
Θεωρώ ότι η Μεσσηνία έχει σπουδαίο αρχαιολογικό πολιτιστικό και ιστορικό πλούτο και μπορεί να αποτελέσει σημαντικό τουριστικό προορισμό.
Έχει το πλεονέκτημα να βρίσκεται κοντά στην Αθήνα και αυτό της δίνει τη δυνατότητα να προωθηθεί ως ημερήσια εκδρομή.
Αρχαία Μεσσήνη, παλάτι του Νέστορος, τα κάστρα της Πύλου, της Μεθώνης, της Κορώνης, είναι μερικοί από τους γνωστούς μεσσηνιακούς θησαυρούς.
-Η Καλαμάτα διαθέτει κάτι που ένας ξεναγός βλέπει και εμείς όχι;
Φυσικά, υπάρχουν πάρα πολλά σε πόλεις ειδικά σαν την Καλαμάτα, αν κάποιος θέλει να δουλέψει για την πόλη του και να το δει, μπορεί να το κάνει.
Για παράδειγμα, μπορεί να γίνει ένας πολύ ωραίος περίπατος στα νεοκλασικά της πόλης, μια γευστική περιήγηση, μια βόλτα στα παραδοσιακά μαγαζιά, επίσκεψη στα μουσεία.
Διαμάντι η Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών “Βικτώρια Καρέλια” τόσο για τη χώρα όσο, κυρίως, για την Καλαμάτα.
-Κι ας έχουμε πέσει με τα μούτρα στον τουρισμό χωρίς μακροχρόνιο σχεδιασμό;
Δεν μπορώ να διαφωνήσω ότι συμβαίνει αυτό. Η άποψή μου είναι ότι χρειάζεται να το δούμε και με άλλη ματιά, πιο σύγχρονη και να το χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας.
Δέχομαι ότι ο τουρισμός είναι η βαριά μας βιομηχανία, αλλά για να τη διατηρήσουμε και να μας αποδίδει τα μέγιστα ποιοτικά και οικονομικά, φαίνεται αναγκαίο να τεθούν γερά θεμέλια σύμφωνα τόσο με τις δικές μας ανάγκες μας όσο και του παγκόσμιου γίγνεσθαι.
Ναι, η Μεσσηνία μπορεί ξεκάθαρα να αποτελέσει τουριστικό προορισμό. Θα σας αναφέρω ένα προσωπικό παράδειγμα που έχει και την αστεία του πλευρά, αλλά θα καταλάβετε γιατί επιμένω στην περισσότερη διάδοση της Μεσσηνίας ως τουριστικού προορισμού.
Στην ερώτησή μου στους ξένους για τον Πελοποννησιακό Πόλεμο 9 στους 10 δεν ξέρουν, αν όμως προσθέσω τη Σπάρτη, οι μισοί λόγω της ταινίας του Χόλιγουντ την ξέρουν, αν πω Καλαμάτα, μου λένε αμέσως για την ελιά και το λάδι.
Μάλιστα, όταν στη συνέχεια κάποιες φορές τούς δείχνω εικόνες της Μεσσηνίας, τα σχόλια είναι διθυραμβικά. Αμέσως με ρωτούν αν μπορούν να πάνε έστω μια μονοήμερη εκδρομή και τι μπορούν να κάνουν.
Να αναφέρουμε ότι γνωστοί τοπικοί ευεργέτες της Μεσσηνίας έχουν συμβάλει με τον καλύτερο τρόπο στη διάδοσή της παγκοσμίως. Η αναφορά μας αφορά και στον πιο απλό επισκέπτη.
-Υπάρχουν αρχαιολογικοί χώροι στους οποίους δεν υπάρχουν ή δε βλέπουμε ξεναγούς;
Αν εννοείτε ότι ο κάθε επισκέπτης μπορεί να βρει ξεναγό έξω από τον αρχαιολογικό χώρο που θέλει να επισκεφθεί, όσο γνωρίζω, όχι.
Μην συγκρίνετε με την Ακρόπολη, όπου ναι, υπάρχει ειδικός χώρος και κάθε ξεναγός αν θέλει, έχει τη δυνατότητα να παραμείνει και ο επισκέπτης να τον αναζητήσει επί τόπου.
Έχω φίλους ξεναγούς που μένουν και εργάζονται στην Καλαμάτα, είναι εξαιρετικοί σε κάθε επίπεδο και συνεργάζονται τόσο με τοπικά όσο και με ανά την Ελλάδα τουριστικά γραφεία.
Το αν, λοιπόν, ένας επισκέπτης θέλει να βρει πιστοποιημένο ξεναγό, μπορεί να απευθυνθεί στους αντίστοιχους φορείς.
-Υπάρχουν αρχαιολογικοί χώροι που ο επισκέπτης δεν έχει να δει ή να μάθει κάτι παραπάνω από αυτό που βλέπει; Για παράδειγμα το κάστρο της Καλαμάτας;
Ανεξαιρέτως όλοι οι χώροι έχουν κάτι να σου δείξουν και να σου αποκαλύψουν. Με ρωτάτε τι έχει να μας δείξει το Κάστρο της Καλαμάτας, η απάντησή μου είναι «πιο πολλά απ’ όσα νομίζουμε».
Στην Αθήνα ένας αρχαιολογικός χώρος στον οποίο πολλοί θεωρούν ότι δεν έχουμε πολλά να δούμε, είναι ο Κεραμικός, το νεκροταφείο της αρχαίας πόλης, όμως ο πλούτος του δε σταματάει στα μοναδικά ευρήματα. Η φυσική του ομορφιά τον καθιστά μια όαση στην πόλη, ενώ μας βοηθά να κατανοήσουμε τη δομή της σύγχρονης πόλης.
Προσωπικά χρησιμοποιώ φωτογραφικό υλικό με αναπαραστάσεις των κτηρίων, για να μεταφέρω τη γνώση με πιο απλό και κατανοητό τρόπο.
-Τι θα λέγατε σε κάποιον νέο που σκέφτεται να γίνει ξεναγός;
Θα του έλεγα να γίνει μόνο αν αγαπάει το πεδίο του πολιτισμού και, κυρίως, την επικοινωνία με τον κόσμο. Τάσσομαι υπέρ της άποψης ότι πάντα πρέπει να έχεις στόχο, να κάνεις αυτό που σου αρέσει και να προσπαθείς συνεχώς να το εξελίσσεις. Αν δεν το αγαπάς, δεν μπορείς να το στηρίξεις, να το υποστηρίξεις και να έχεις διάρκεια.
-“Andamosis”… πείτε μας τι είναι αυτό…
Είναι το brand name μου. Όταν απέκτησα την άδεια του ξεναγού, έψαχνα να βρω ένα εύηχο όνομα.
Δε μου αρκούσε απλώς το ονoματεπώνυμό μου.
Ταυτόχρονα ήξερα ότι ήθελα να δημιουργήσω ένα σημείο αναφοράς για προτεινόμενες ξεναγήσεις.
Αγαπημένο μου ρήμα είναι το ανταμώνω, το οποίο «κρύβει» και το όνομά μου. Κάπως έτσι δημιουργήθηκε το andamosis, που σήμερα αποτελείται από μια ομάδα συνεργατών, που πρωτίστως είναι φίλοι μου.
Εκτός της αξιοζήλευτης ακαδημαϊκής προίκας που φέρει ο καθένας ξεχωριστά, όλοι μαζί πρεσβεύουμε κοινές αξίες, ίδιο τρόπο σκέψης, επαγγελματικής προσέγγισης, αλλά και στάσης ζωής.
Στόχος του “Andamosis” είναι συνεχίσει να φιλοξενεί επισκέπτες στην Ελλάδα και να τους χαρίζει αξέχαστες αναμνήσεις μέσα από τις ξεναγήσεις.
Το βάρος της ευθύνης να πρεσβεύουμε τον ελληνικό πολιτισμό είναι μεγάλο, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί μεγάλη τιμή. Είναι καθημερινή η πρόκληση οι επισκέπτες μας να θέλουν να andaμώσουν ξανά μαζί μας.
-Πληροφορίες για την Άντα Μητροπούλου και το “Andamosis” μπορεί κάποιος να βρει στο www.andamosis.com
Του Παναγιώτη Μπαμπαρούτση
