Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΣ ΚΑΙ ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΤΟΥ ΟΜΠΟΡΝ ΕΦΗ ΑΛΜΠΡΕΧΤ ΠΗΛΙΟΥΝΗ ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ
Στις αρχές ακόμη του κορωνοϊού, όταν είχαμε ακόμη να αντιμετωπίσουμε και τον φόβο της άγνοιας, η Ελληνίδα καθηγήτρια λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο Όμπορν της Αλαμπάμα όπου διαμένει μόνιμα εδώ και δεκαετίες, Έφη Άλμπρεχτ Πηλιούνη, μας είχε περιγράψει σε ένα μεγάλο κείμενο την εμπειρία της πανδημίας από την άλλη άκρη του Ατλαντικού. Το περασμένο καλοκαίρι, είχε την ευκαιρία να βρεθεί στην Καλαμάτα για οικογενειακές διακοπές και με το κέντρισμα της δεύτερης φύσης της, αυτής της συγγραφέως, βρήκε το χρόνο ανάμεσα στις απαιτητικές υποχρεώσεις και ασχολίες της (μεταξύ άλλων είναι εικαστικός, με ιδιαίτερη αγάπη για τα ψηφιδωτά), να καταγράψει το παρακάτω «ταξιδιωτικό οδοιπορικό», χρήσιμο και ως διεύρυνση της ματιάς πάνω στον τόπο μας, από τον ουδέτερο επισκέπτη, που κερδήθηκε με την πρώτη ως φίλος, αλλά καταθέτει και την κριτική της, που μπορεί να αξιοποιηθεί για να μας κάνει καλύτερους…
«Χωρίς να αποκαλύψω την ακριβή μου ηλικία, θα πω ότι κάπου στη δεκαετία του 70 βρέθηκα στην Καλαμάτα με τις αγαπημένες φίλες μου, Μαρία και την αδελφή της Δέσποινα. Η πανεπιστημιακή λέσχη της Αθήνας είχε οργανώσει την εκδρομή με ελάχιστα χρήματα, με πούλμαν πού ξερνούσαν καπνούς ντίζελ σε κάθε στροφή του παλιού αυτοκινητόδρομου και διαμονή σε ξενοδοχεία πέμπτης κατηγορίας όπου το μπάνιο ήταν κοινό σε κάθε όροφο. Τίποτα από αυτά δεν πτοεί τους πολύ νέους, διψασμένους για περιπέτεια και άνετους ακόμα και αν χρειαστεί να κοιμηθούν πάνω σε πέτρινες επιφάνειες. Στην πόλη δεν είχαμε μείνει πολύ γιατί έπρεπε να επισκεπτούμε τους αρχαιολογικούς χώρους στην γειτονία της Καλαμάτας-Πύλο, Κορώνη, Μεθώνη, κάστρο Μεσσήνης και μετά την υπόλοιπη Νότια Πελοπόννησο που περιελάμβανε Γύθειο, Διρό και Μάνη. Βρεθήκαμε όμως στην διακοσίων ετών Μονή Καλογραιών πρίν φύγουμε. Το μικρό μου χαρτζηλίκι μου επέτρεψε να αγοράσω δύο μεταξωτά, «Καλαματιανά μαντήλια», ενα πράσινο και ένα ρόζ. Η κόρη μου τα φοράει ακόμα σήμερα.
Χρόνια πέρασαν μετά απο αυτή την πανέμορφη περιπέτεια. Ημουν καθηγήτρια στην Ελληνοαμερικάνική ένωση και καθόμουν στην τζαμαρία του πατρικού μου σπιτιού διρθώνοντας γραπτά. Στο διπλανό δωμάτιο, η μητέρα μου και η γειτόνισσα κυρία Ελένη έπιναν τον καφέ τους και μοιράζονταν τα νέα απο τις οικογένειές τους. Άκουγα χωρίς να θέλω την συνομιλία τους. «Παντρεύτηκε ο Μάνος Ελένη;» «Παντρεύτηκε και πήρε μιά απο κάτω απο το αυλάκι! Καλαματιανή! Ακούς Καλαματιανή; Διαόλου κάλτσα! Τον τύλιξε, τον ξεγέλασε, τον κατάφερε με την πονηριά της και τον χάσαμε τον γιατρό!!!» Ο γιατρός ήταν ο τριανταπεντάρης αδελφός της κυρίας Ελένης που είχε πάει για το αγροτικό του στην Καλαμάτα και «τυλίχτηκε.» Η μαμά μου, όντας «πάνω απο τ’αυλάκι», εξέφρασε τα δέοντα «Πώ, Πώ! Ακούς Καλαματιανή; Είναι καπάτσες, και πονηρές, και αδίστακτες!!!» Καί αυτές ήταν για πολύ καιρό οι γνώσεις μου για την Καλαμάτα. Καλαμάτα: Μεταξωτά μαντήλια και Διαόλου κάλτσες.
Εδώ και πολλά χρόνια ζώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, και ο σύντροφός μου είναι Γερμανός και φανατικός τραινομοντελιστής. Σε ένα απο τα περιοδικά που είναι συνδρομητής, απο την Γερμανία, διάβασε ένα άρθρο για το πάρκο στην Καλαμάτα που φιλοξενεί παλιά τραίνα, μηχανές και βαγόνια. Ήταν αποφασισμένος να πάμε στην πρωτεύουσα της Μεσσηνίας για να δεί το πάρκο των τραίνων από κοντά εφ’οσον βρισκόμαστε στην Ελλάδα κάθε καλοκαίρι. Διαβάσαμε αξιολογήσεις του πάρκου στο διαδίκτυο, και ενώ όλοι ήταν ενθουσιώδεις με την τοποθεσία και τους συρμούς, όλοι ανέφεραν ότι ο χώρος είναι παραμελημένος. Παρ’ολ’ αυτά, τον περασμένο Ιούνιο, ο άνδρας μου, η κόρη μαςκι εγώ πήραμε το μοντέρνο λεωφορείο των ΚΤΕΛ, και μέσω ενός υπέρμοντέρνου αυτοκινητοδρόμου, βρεθήκαμε στην πρωτεύουσα της Μεσσηνίας, στον μυχό του ομώνυμου κόλπου για να περάσουμε μερικές μέρες και να βρεθούμε στο πάρκο με τα τραίνα. Ήδη όμως είχα και έναν άλλο σύνδεσμο με την Καλαμάτα που δημιουργήθηκε απο τύχη και σειρά συμπτώσεων.
Πρίν μερικά χρόνια έλαβα ένα μήνυμα στο Facebook, που έλεγε, «Σε βρήκα!»Ανακάλυψα ότι ο άνθρωπος που με «βρήκε» ήταν ένας μαθητής μου από το σχολείο Αγγλικών Χαμπάκη, όπου δίδασκα μόλις αποφοίτησα. Δεν θυμόμουν το όνομα, αλλά και όταν μου έστειλε την φωτογραφία του δέν τον αναγνώρισα. Του ζήτησα να μου στείλει μια φωτογραφία απο την περίοδο που ήταν μαθητής μου και τότε η μνήμη μου τον ανακάλεσε αμέσως. Από τους πιό καλούς μαθητές, απο εκείνους που σε κάνουν να αγαπήσεις το επάγγελμα του εκπαιδευτικού. Ο Φ. Είναι καθηγητής αγγλικών και ζεί στην Καλαμάτα.
Βρήκαμε φιλοξενία στο ξενοδοχείο REX, ένα αριστοκρατικό, αρχοντικό αρχιτεκτονικό δείγμα του 19ου αιώνα, στο κέντρο της παλιάς πόλης. Παραδειγματική συμπεριφορά του προσωπικού, υπέροχο πρωινό, και τα πεντακάθαρα δωμάτια ήταν επιπλωμένα σε παλιομοδίτικο στύλ με λειτουργική διαρρύθμιση ώστε να αφήνουν άνετο χώρο στους επισκέπτες.
Το πρώτο βράδυ συναντήσαμε τον πρώην μαθητή μου, την κόρη του και μια ακόμη «γέννημα θρέμμα» Καλαματιανή φίλη της στον Ιππόκαμπο, ένα εστιατόριο αγκαλιασμένο απο το κύμα. Με υπόκρουση το ψιθύρισμα της θάλασσας και με γευστική απόλαυση απο ψαρομεζέδες και κρύο, λευκό κρασί, αρχίσαμε μιά ατέλειωτη συζήτηση, μίγμα απο ελληνικά και αγγλικά. Ο Φ. κι εγώ ανακαλύψαμε ότι είχαμε μεγαλώσει στου Ζωγράφου, πήγαμε στο ίδιο δημοτικό σχολείο, απέναντι απο τον Άγιο Θεράποντα,και ο αδελφός του και εγώ ήμασταν συνομήλικοι, στην ίδια τάξη, με δάσκαλο τον κύριο Γιαννάκο. Θυμήθηκα τον αδελφό του γιατί ήταν κι εκείνος καλός μαθητής, μιά εποχή που η αριστεία δεν ήταν ντροπή. Όταν αφήσουμε πίσω την παιδική μας ηλικία, τους μόνους που θυμόμαστε είναι εκείνοι που μας εντυπωσίασαν με τις αρετές τους η με τα ελαττώματά τους. Ξαφνιαστήκαμε, σαστίσαμε από τις συμπτώσεις και απο τα τόσο τυχαία γεγονότα που μας έκαναν να ξαναγνωρίσουμε ο ένας τον άλλον και να παραδεχθούμε όλοι στην παρέα ότι η ζωή είναι μιά σειρά απο τυχαίες συγκυρίες που πάντα ελπίζουμε να είναι ευχάριστες. Η βραδυά ήταν σαν να ζούσαμε σε κάποιο όνειρο, αλλά ανακαλύψαμε ότι ήταν πραγματικότητα.
Το πρωί της ίδιας μέρας, ο άνδρας μου, η κόρη μας κι εγώ είχαμε πάει με τα πόδια στο πάρκο με τα τραίνα παρ’ολη τη ζέστη. Η συλλογή από μηχανές και βαγόνια ήταν πλούσια. Ο δήμος παρέχει μερικά απο τα βαγόνια σε θεατρικές ομάδες και σε ομάδες παιδιών που μαθαίνουν να ζωγραφίζουν. Είναι πράγματι ένα παραμελημένο πάρκο που θα μπορούσε να είναι το διαμάντι της πόλης. Ταμπέλες με την ιστορία των μηχανών και των βαγονιών θα έκαναν το γάμο ανάμεσα στην παλιά τεχνολογία και την πανέμορφη φύση γύρω της πετυχημένο. Καί ένα πραγματικό αναψυκτήριο(αυτό που υπαρχει είναι θλιβερό) θα μπορούσε να είναι πηγή εσόδων για την Καλαμάτα με το να παρέχει δροσερά ποτά η ουζάκια με μεζέδες στους επισκέπτες η καφέ και τα υπέροχα «λαλάγγια,» μία απο τις λιχουδιές της περιοχής.
Για μεσημεριανό , μετά από τόσο περπάτημα, πήγαμε στο εστιατόριο Θίασος, το οποίο μας συνέστησαν απο το ξενοδοχείο μας. Έπρεπε να δοκιμάσουμε γουρουνοπούλα γιατί αυτό το φαγητό είναι ειδικότητα της Πελοποννήσου. Απο τα πιό νόστιμα πιάτα που είχαμε φάει και γι’ αυτό για όλα τα υπόλοιπα γεύματά μας τιμήσαμε το ίδιο εστιατόριο. Τα τραπέζια του στέκονταν στη σκιά τεράστιων δένδρων. Και ο κατάλογος που μας έφερε ο νεαρός σερβιτόρος μας κέντρισε την όρεξη, και πολύ περισσότερο όταν έφερε ένα μικρό καραφάκι με γλυκόπιοτο ροζέ κρασί.
Επισκεπτήκαμε το αρχαιολογικό μουσείο, μικρό αλλά με πολλά εκθέματα που ήταν κατανεμημένα κατά περιοχές, όχι χρονολογικά. Επίσης απολαύσαμε την συλλογή παραδοσιακών ενδυμασιών στο ιδιωτικό μουσείο της Βικτώριας Καρέλια. Ένας τέλειος συνδυασμός παράδοσης και της τελευταίας τεχνολογίας.Περπατήσαμε ατέλειωτες ώρες στην παλιά πόλη, όπου αγοράσαμε καπέλλα απο ένα παραδοσιακό καπελλάδικο. Βρήκαμε και τον ναό των Αγίων Αποστόλων ( 10ο με 12ο αιώνα). Ο Φ. Μας είχε πεί οτι εκεί άρχισε ο αγώνας της ανεξαρτησίας των Ελλήνων από τους Τούρκους. Πάνω απο τούς παλιούς δρόμους δέσποζε η μητρόπολη της Υπαπαντής, μία τεράστια, επιβλητική εκκλησία.
Σε όλη τη διάρκεια της σύντομης επίσκεψής μας στην Καλαμάτα εντυπωσιαστήκαμε απο το πόσο άπλετη είναι η καρδιά της μοντέρνας πόλης και πόσο καθαρή. Ενας τεράστιος, ανοιχτός πεζόδρομος με καφετέριες και άπειρα μαγαζιά στίς δύο πλευρές του πεζόδρομου έκαναν τις βόλτες μας ευχάριστες παρ’ όλο που οι θερμοκρασίες ήταν πολύ κοντά στους 40 C. Συνεργεία καθαριότητας μάζευαν συνέχεια οτιδήποτε ρύπαινε τον πεζόδρομο η τούς εμπορικούς δρόμους που τον πλαισίωναν.
Καλαμάτα: Μιά πανέμορφη πόλη με φυσική ομορφιά απο θάλασσα και βουνά, με ιστορία, με κουλτούρα και καλό φαγητό, και με φιλικούς κατοίκους. Όσο για τις δύο καλαματιανές που γνωρίσαμε, την κόρη του πρώην μαθητή μου και την φίλη της, δεν είχαν καμμία σχέση ούτε με «τον διάβολο» ούτε με την «κάλτσα του.» Θαυμάσιες νεαρές γυναίκες, καλλιεργημένες, έξυπνες και φιλόξενες που μου επιβεβαίωσαν κάτι που συχνά μου έλεγε η γιαγιά μου, «Ο κόσμος είναι ασκέρι παιδάκι μου. Καλοί και κακοί υπάρχουν παντού». Και ελπίζουμε να επιστρέψουμε σύντομα».
