Ένα από τα πιο ιστορικά κτήρια, άρρηκτα συνδεδεμένο με την πόλη της Καλαμάτας, είναι αυτό των Μύλων. Πρόκειται για κτήριο 11.400 τετραγωνικών μέτρων, στο οποίο εδώ και μερικούς μήνες εκτελούνται εργασίες ανακατασκευής, με στόχο να δημιουργηθούν δύο θεματικά ξενοδοχεία.
Ο Καλαματιανός αρχιτέκτονας Κώστας Πουλόπουλος, που διατηρεί γραφείο με την επωνυμία SquareOne στην Κοπεγχάγη, ανέλαβε να μετατρέψει το παλιό βιομηχανικό συγκρότημα σε ένα μοντέρνο δίδυμο ξενοδοχειακό σύνολο, 5 και 4 Plus αστέρων, ενώ το τεχνικό γραφείο του κ. Παναγιώτη Νασόπουλου, πολιτικού μηχανικού στην Καλαμάτα, έχει αναλάβει τη διαχείριση του έργου στο συνολικό συγκρότημα, υλοποιώντας τον αρχικό σχεδιασμό.
Πέραν, όμως, των θεματικών ξενοδοχείων, στο εν λόγω συγκρότημα, που καταλαμβάνει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο, θα δημιουργηθούν και άλλοι χώροι, οι οποίοι και θα αναδεικνύουν τη βιομηχανική ιστορία του κτηρίου, της περιοχής του λιμένος και γενικότερα της πόλης, ενώ να σημειωθεί ότι κάποια από τα μηχανήματα που δείχνουν πώς λειτουργούσαν κάποτε οι Μύλοι θα παραμείνουν στο εσωτερικό του.
Το «Θάρρος» μίλησε σχετικά με τον κύριο Παναγιώτη Νασόπουλο για την ιστορία του κτηρίου και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η μελετητική ομάδα.
Η πρώτη άδεια του 1929 και οι προσθήκες
Η πρώτη ερώτηση που θέσαμε στον κ. Νασόπουλο αφορούσε στην κατασκευή του συγκροτήματος και πότε ολοκληρώθηκε με τη μορφή που βλέπουμε σήμερα.
Πρόκειται για συγκρότημα που, όπως μας είπε, έχει τη μορφή «Ε», ενώ εντός κρύβει μυστικά που το ανθρώπινο μάτι δεν μπορεί να διακρίνει αν δεν τα γνωρίζει.
Σύμφωνα με τον κ. Νασόπουλο, έπειτα από έρευνα στα Γενικά Αρχεία του Κράτους βρήκαν ότι η πρώτη άδεια είναι του 1929, ενώ δημιουργήθηκε από μελέτες Ευρωπαίων μηχανικών.
Από τότε, βέβαια, μέχρι την τελική μορφή που βλέπουμε σήμερα, έγιναν προσθήκες στο κτηριακό συγκρότημα. Μάλιστα, ακόμα και τον ίδιο εντυπωσιάζει η ποιότητα κατασκευής των κτηρίων. Μπορεί μεν αυτά να είναι ηλικίας σχεδόν 100 ετών τα παλαιότερα, όμως ο φέρων οργανισμός δεν έχει σοβαρά στατικά προβλήματα, αναλογικά με την ηλικία τους, και δεδομένου πως είναι κτισμένα σε παραθαλάσσιο περιβάλλον και επί 30 χρόνια δεν έχουν συντηρηθεί.
Κλείνοντας το θέμα της υφιστάμενης κατάστασης του συγκροτήματος, το οποίο περικλείεται από τις οδούς Κουντουριώτου, Ψαρών, Ευαγγελιστρίας και Ύδρας, ανέφερε πως θα γίνουν επεμβάσεις πολύ σοβαρές στο φέροντα οργανισμό, καθώς και σε όλο το συγκρότημα των κτηρίων, οι οποίες προκύπτουν από τις μελέτες που συντάσσει το γραφείο του.
Συνδέσεις με το λιμάνι
Κατά τη διάρκεια του ελέγχου, μάλιστα, εντοπίστηκαν και κάποιες στοές κάτω από τον προβλήτα, οι οποίες και ένωναν τότε το κτήριο με το λιμάνι. Τότε τα πλοία για φόρτωση και εκφόρτωση πρώτης ύλης και ετοίμου προϊόντος ήταν χαμηλά.
Αυτές, βέβαια, τώρα δεν υφίστανται. Έχουν βρει μεν την αρχή τους, αλλά δεν υπάρχουν μεταγενέστερα, γιατί έχουν κλειστεί με την πάροδο των ετών, έπειτα από επεμβάσεις που έγιναν προφανώς στον προβλήτα του λιμένος.
Η λειτουργία των μύλων και πότε σταμάτησαν
Ο σημερινός ιδιοκτήτης του κτηρίου το αγόρασε στα τέλη της δεκαετίας του 1980, καθώς ασχολούνταν με παρεμφερές αντικείμενο στη Βόρεια Ελλάδα.
Το λειτούργησε με την ίδια χρήση μέχρι περίπου το 1994, οπότε σταμάτησε η λειτουργία των Μύλων, αφού πλέον ήταν εντελώς ασύμφορη για τον επιχειρηματία, διότι στο μεταξύ έπαψε και ο εμπορικός χαρακτήρας για το λιμάνι της Καλαμάτας, όπως συμπλήρωσε ο κ. Νασόπουλος.
Ο προβληματισμός του ιδιοκτήτη για την αξιοποίηση του κτηρίου
Όταν, δε, σταμάτησε η λειτουργία των μύλων, ο ιδιοκτήτης τους σκεπτόταν πώς θα αξιοποιήσει το χώρο.
Να σημειωθεί ότι πέραν του κτηρίου που βλέπουμε, υπάρχει και το πίσω οικοδομικό τετράγωνο, νοτίως της εκκλησίας της Αναλήψεως, όπου βρισκόταν το μεταλλικό σιλό, το οποίο ήταν και παραμένει στην ίδια ιδιοκτησία.
Διατηρητέο ως προς το κέλυφος και τα μηχανήματα – Η σημασία του για τη βιομηχανική ανάπτυξη της πόλης και της χώρας
Στο μεταξύ, με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού το 2009 το κέλυφος του 7ώροφου κτηρίου χαρακτηρίζεται ως διατηρητέο, με την απόφαση, σύμφωνα με τον κ. Νασόπουλο, να αναφέρει μεταξύ άλλων: Τα κελύφη των κτηρίων του βιομηχανικού συγκροτήματος Κυλινδρόμυλοι Μεσσηνίας ΑΕ αποτελούν σημαντική ιστορική μαρτυρία για την προσπάθεια βιομηχανικής ανάπτυξης τόσο της πόλεως της Καλαμάτας όσο και της Ελλάδος γενικότερα, συνδέονται με την προσπάθεια βιομηχανοποίησης, επεξεργασίας και τυποποίησης των σιτηρών και αποτελούν σημείο αναφοράς για τους κατοίκους της Καλαμάτας, αφού έχουν συνδεθεί με την ιστορία της πόλης για σχεδόν έναν αιώνα.
Διατηρητέα, ως κινητά μνημεία, έχουν χαρακτηριστεί και δύο κόσκινα μπόλερ του προκαθαριστηρίου σίτου που βρίσκονται στο δεύτερο όροφο του κτηρίου προς την οδό Ψαρών και συνδέονται με τη λειτουργία και το χαρακτήρα του βιομηχανικού συγκροτήματος.
Τα ξενοδοχεία, ο μουσειακός χώρος και ο πολυχώρος
Φτάνοντας στο σήμερα και την απόφαση αξιοποίησης, ρωτήσαμε τον κ. Νασόπουλο τι προβλέπεται να γίνει, με την απάντηση να είναι εντυπωσιακή, καθώς αναμένεται μεταμόρφωση τόσο του κτηρίου όσο και του λιμανιού. Άλλωστε, είναι ένα επιβλητικό κτήριο, που δεσπόζει στο σημείο.
Σύμφωνα με τον κ. Νασόπουλο, βάσει της αρχιτεκτονικής μελέτης του κ. Πoυλόπουλου και του γραφείου του SquareOne, η αξιοποίησή του ενδείκνυται για τουριστική χρήση, ενώ έχει ήδη εγκριθεί και ενταχθεί σε αναπτυξιακό νόμο ξενοδοχείο: το ένα 5 αστέρων, 100 περίπου κλινών, ενώ το δεύτερο τμήμα, πάλι τουριστική εγκατάσταση, επίσης περίπου 100 κλινών, με αυτό να ανήκει στην κατηγορία 4 plus αστέρων.
Στο πίσω κτήριο του συγκροτήματος, τμήμα του θα γίνει πολυχώρος, «του οποίου τις χρήσεις ήδη σε συνεργασία με τον ιδιοκτήτη μελετάμε, ενώ το άλλο τμήμα θα γίνει μουσειακός χώρος, που θα αναδεικνύει την ιστορία αυτού του κομματιού της πόλης και τη λειτουργία των κυλινδρόμυλων. Παράλληλα, θα είναι χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων».
Το ξεκίνημα των εργασιών και το κόστος του όλου εγχειρήματος
Οι προεργασίες έχουν ξεκινήσει εδώ και περίπου ένα χρόνο, όπως σημείωσε ο κ. Νασόπουλος, λαμβάνοντας αδειοδοτήσεις από την Πολεοδομία Καλαμάτας και εγκρίσεις από το υπουργείο Πολιτισμού.
Γίνονται, δε, όλες οι πρόδρομες εργασίες στο σύνολο του κτηριακού συγκροτήματος, προκειμένου με την αδειοδότηση των προτεινόμενων χρήσεων να είναι έτοιμο για τις επεμβάσεις.
Όσο για το κόστος ανακατασκευής και δημιουργίας των χρήσεων που μας ανέφερε, το μπάτζετ για την αξιοποίηση όλου του κτηριακού συγκροτήματος του μπροστά οικοδομικού τετραγώνου, αλλά και των υποστηρικτικών, διότι θα γίνει κτήριο και στο ακίνητο στο οικοδομικό τετράγωνο νοτίως της Αναλήψεως, είναι της τάξεως των 15 έως 20 εκατομμυρίων ευρώ.
Ο χρόνος που απαιτείται, καθώς και τα γραφειοκρατικά
Μια ερώτηση που δε θα μπορούσαμε να μην θέσουμε είναι το πότε το όλο εγχείρημα θα είναι έτοιμο, με τον κ. Νασόπουλο να μας απαντά ότι «δεν είναι όλα στο χέρι τους», αφού εμπλέκονται υπηρεσίες και πρέπει να δίνονται εγκρίσεις, καθώς και οι ανάλογες άδειες.
Και πρόσθεσε: «Εάν έχουμε την υποστήριξη των φορέων (υπουργείο Πολιτισμού προκειμένου να δοθούν όλες οι εγκρίσεις και του Δήμου Καλαμάτας για τις άδειες της Πολεοδομίας) σκοπεύουμε να προχωρήσουμε σύντομα. Η μελετητική ομάδα αυτή τη στιγμή συντάσσει τις σχετικές μελέτες και ελπίζουμε, κι εμείς και ο ιδιοκτήτης, να προχωρήσουμε σύντομα».
Συνεχίζοντας ο κ. Νασόπουλος ευχήθηκε: «Μακάρι να υποστηριχθούμε από τους φορείς με την έννοια της έγκαιρης εγκρίσεως και να εκδοθούν οι άδειες. Σε βάθος 3 ετών ελπίζουμε και σκοπεύουμε να έχουμε ολοκληρώσει το εγχείρημα, αν όλα πάνε καλά πάντα».
Παράλληλα, παρατήρησε πως για το ένα τμήμα του κτηριακού συγκροτήματος, για το διώροφο κτήριο που βρίσκεται στη νοτιοδυτική γωνία, ήδη εκδίδεται η άδεια της Πολεοδομίας και πρόκειται να αρχίσουν οι εργασίες αφού γίνει αυτό.
Τα θεματικά ξενοδοχεία και τα στοιχεία στο εσωτερικό που θα διατηρηθούν
«Βάσει της αρχιτεκτονικής μελέτης του γραφείου SquareOne, πρέπει να επισημάνουμε ότι είναι δεδομένο ότι τα ξενοδοχεία θα είναι θεματικά», ανέφερε ο κ. Νασόπουλος, «είναι δεδομένο πως θα συνδέουν την ιστορία της περιοχής και των χρήσεων».
Και συμπλήρωσε: «Με την τουριστική ανάπτυξη, δηλαδή, θα υπάρχουν στοιχεία τα οποία θα διατηρηθούν, όπως ξύλινα σιλό κ.λπ.
Ακόμα, προσπαθούμε να κρατήσουμε μέχρι και τον κώδωνα εκκίνησης και λήξης εργασίας. Γενικότερα, ό,τι μπορούμε και είναι χρήσιμο και μπορεί να φανεί κάτι για την τότε χρήση, το αποθηκεύουμε και το κρατάμε για να το συντηρήσουμε.
Το αρχιτεκτονικό όραμα του Κ. Πουλόπουλου επιβάλλει να αναδείξουμε τα ήδη υφιστάμενα από οπλισμένο σκυρόδεμα σιλό. Αυτά θα παραμείνουν στο εσωτερικό, θα είναι θεματικά ξενοδοχεία όπως σας είπα».
Ένα κόσμημα
Στην ερώτηση «Για εσάς τι είναι αυτό το έργο;», ο κ. Παναγιώτης Νασόπουλος μας απάντησε: «Για μένα είναι ένα έργο ζωής», για να προσθέσει: «Είμαι γέννημα θρέμμα, όπως και οι πρόγονοί μου, Καλαματιανός, και βέβαια το να συμμετέχει το τεχνικό μου γραφείο στην αξιοποίηση αυτού του συγκροτήματος είναι τιμή για εμένα και μου δίνει ιδιαίτερη χαρά, διότι είναι πρόκληση ως μηχανικός η ανάδειξή του, αλλά και διότι δίνει αναπτυξιακή ώθηση στην πόλη μας».
«Και για τον ιδιοκτήτη;» είναι η επόμενη ερώτηση: «Είναι ένα όνειρο, ένα όραμά του. Πρόκειται για άνθρωπο που δεν έχει σχέση με την Καλαμάτα, αλλά επειδή έχουμε επαφή πάρα πολλών ετών και γνωρίζω την αγάπη του για τον τόπο μας, ήταν και είναι στις προθέσεις του η ολοκλήρωση αυτού του έργου, με τη βέλτιστη αξιοποίησή του, να αποτελέσει για την πόλη της Καλαμάτας ένα κόσμημα που θα υποστηρίζει την ανάπτυξή της».
Η σημασία του υδατοδρομίου
Ο κ. Νασόπουλος αναφέρθηκε, τέλος, στο υδατοδρόμιο, καθώς αυτό προβλέπεται να δημιουργηθεί μπροστά περίπου από το ξενοδοχείο, υποδομή που χαρακτήρισε ως θετική. Όπως σημείωσε, δε γνωρίζει ποια θα είναι η κίνηση της ανάπλασης που θα γίνει στο σημείο, όμως για τον ίδιο είναι σημαντική και θετική η πρώτη εικόνα κάποιου επισκέπτη με το υδατοδρόμιο.
Το επόμενο διάστημα στο «Θάρρος» θα έχουμε τη χαρά να παρουσιάσαμε τον αρχιτέκτονα Κώστα Πουλόπουλο, ο οποίος και θα μας μιλήσει για το συγκεκριμένο έργο.
Του Παναγιώτη Μπαμπαρούτση
