Η UNESCO καταχώρησε το 2023 ως έτος αφιερωμένο στην Ελληνίδα υψίφωνο, με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό ετών από τη γέννησή της
Η συνεργασία πέρσι ανάμεσα στο διεθνούς φήμης καλλιτέχνη Νίκο Φλώρο και τη Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια» για την έκθεση γλυπτών φιγούρων της Ελληνικής Επανάστασης από αλουμίνιο, στάθηκε η αφορμή να γνωρίσει καλύτερα το εγχώριο κοινό, και δη το μεσσηνιακό, τη δουλειά του καλλιτέχνη.
Μάλιστα, η απήχηση της έκθεσης ήταν τέτοια που μεγάλος αριθμός κόσμου συνέρρευσε στην Καλαμάτα, αναδεικνύοντας έτσι το ισχυρό αποτύπωμα που μπορεί να έχει ο πολιτισμός στην τουριστική ανάπτυξη μιας περιοχής.
Φέτος, με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό ετών από τη γέννηση της Ελληνίδας υψίφωνου Μαρίας Κάλλας, η οποία έλκυε την καταγωγή της από το Νεοχώρι του Δήμου Οιχαλίας, αλλά και την καθιέρωση του έτους 2023 από την UNESCO ως παγκόσμιου έτους για τον εορτασμό του έργου και της διαδρομής της, ο Νίκος Φλώρος, έχοντας ήδη έτοιμη τη συλλογή γλυπτών από αλουμίνιο με προσωπικά αντικείμενα της Κάλλας, πρόκειται να την ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο. Επιθυμία του, δε, είναι η Καλαμάτα να αποτελέσει αφετηρία.
Παράλληλα, όπως σημειώνει ο ίδιος, «λίγος κόσμος ξέρει για την καταγωγή της Κάλλας», κι έτσι ερχόμενος σε επαφή με το Δήμο Καλαμάτας, προτείνει ένα ακόμα έργο που έχει τη δυνατότητα να κάνει την πόλη και τη Μεσσηνία ευρύτερα προορισμό που θα συνδεθεί πραγματικά με την παγκοσμίου φήμης Μαρία Κάλλας.
-Ένα πρόσωπο με μεγάλο καλλιτεχνικό εκτόπισμα σας φέρνει ξανά στην Καλαμάτα…
Ακριβώς! Κι αυτό, γιατί λόγω του εορταστικού έτους 2023 η Καλαμάτα πρέπει να παίξει σημαντικό ρόλο, μιας και η Μεσσηνία ήταν η γενέτειρά της, όπως ξέρουμε όλοι. Αν μη τι άλλο, η Καλαμάτα πρέπει να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτόν τον παγκόσμιο εορτασμό της Κάλλας.
Αυτό συζητήσαμε και με το δήμαρχο Καλαμάτας, άλλωστε, το πώς μπορεί να διαμορφωθεί μια πρόταση σε αυτή την κατεύθυνση. Αν το δούμε αντικειμενικά, ο μύθος της Μαρίας Κάλλας δεν έχει ανάγκη την Καλαμάτα ως πρόσθετη αξία. Αντιθέτως, η πόλη και ο νομός την έχουν ανάγκη, για να γνωστοποιηθεί ο τόπος καταγωγής της Μαρίας Κάλλας παγκοσμίως.
Είναι κάτι που δεν ξέρουν σε όλο τον κόσμο. Λίγος κόσμος ξέρει για την καταγωγή της, μιας κι εδώ και χρόνια δεν έχει γίνει κάποια αντίστοιχη προσπάθεια σε μεγάλο επίπεδο που να αρμόζει στην προσωπικότητα και το εκτόπισμά της. Για να προσεγγίσεις την Κάλλας πρέπει να χρησιμοποιήσεις «όπλα» ίδιας δυναμικής με την ίδια.
-Περί τίνος πρόκειται το γλυπτό για τη Μαρία Κάλλας;
Κατ’ αρχάς, να πω ότι δεν είναι μόνο ο Δήμος που μπορεί να υποστηρίξει αυτό το έργο. Υπάρχει η δυνατότητα και από άλλους ανθρώπους και φορείς του νομού, μιας και έχει μεγάλο κατασκευαστικό κόστος, αφού θα δημιουργηθεί ένα έργο σε μόνιμη βάση για την πόλη.
Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα έργο το οποίο θα είναι σήμα κατατεθέν της Μαρίας Κάλλας, σε περίοπτο σημείο της Καλαμάτας, για να μπορεί να το βλέπει αρκετός κόσμος και να είναι εμφανές στον κάθε επισκέπτη.
Έτσι, για το έργο αυτό έχουμε συζητήσει με μια εταιρεία στο Μιλάνο, με την οποία θα το δημιουργήσουμε από κοινού, με δικό μου σχέδιο, και το οποίο θα είναι από ατσάλι inox. Θα είναι σε μορφή κατασκευασμένη με μοντέρνα προσέγγιση, όμως με κλασική φόρμα, γιατί θέλω να μείνω πιστός στα χαρακτηριστικά της Μαρίας Κάλλας και να μην αλλοιωθεί η μορφή της.
Παράλληλα, εάν δοθεί η δυνατότητα μπορεί το έργο αυτό να είναι κινούμενο, που σημαίνει ότι θα αλλάζει μορφή κατά περιόδους μέσα στη διάρκεια της ημέρας. Δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα και είναι πολύ λίγα τα έργα παγκοσμίως που έχουν αυτή την ιδιότητα της κίνησης.
-Πρόκειται να περιλαμβάνει και κάτι άλλο η πρόταση για την Κάλλας και τη Μεσσηνία το 2023;
Η αρχική σκέψη είναι να ξεκινήσουμε με μια έκθεση, η οποία θα προέρχεται από τη συλλογή έργων που έχω κάνει και τα οποία έχουν παρουσιαστεί σε αρκετά μουσεία όλου του κόσμου. Αφορούν σε όλους τους ρόλους που έχει υποδυθεί η Κάλλας στην Όπερα.
Αυτή η έκθεση θα ήθελα να ξεκινήσει τιμητικά το ταξίδι της από την Καλαμάτα το 2023, καθώς στη συνέχεια θα βρεθεί ξανά σε διάφορα μουσεία στο εξωτερικό, στην Αυστραλία, στην Ιταλία, στη Γαλλία και αλλού. Επιθυμία μου είναι με την αρχή της νέας χρονιάς, σε μια ανάλογη έκθεση, να παρουσιαστούν στην Καλαμάτα από ένα χώρο της πόλης που να μπορεί να φιλοξενήσει τα εκθέματα αυτά. Στην εν λόγω έκθεση εκτίθενται γλυπτά έργα από προσωπικά αντικείμενα της Κάλλας, όπως φορέματα, ταγιέρ, πορτρέτα. Εύχομαι να πραγματοποιηθεί αυτή η σκέψη.
Πέρα από εμένα, η Καλαμάτα δεν πρέπει να χάσει την ευκαιρία που της δίνεται για τα εκατό χρόνια του παγκόσμιου εορτασμού της, μιας και θα ανοίξει ένα νέο κομμάτι κόσμου που θα έρχεται για να γνωρίσει από κοντά τον τόπο καταγωγής της Κάλλας και να δει τα εκθέματα, έχοντας θετικό αντίκτυπο συνολικά για την πόλη.
Είναι απορίας άξιο, πάντως, για όσους το παρακολουθούν σφαιρικά, για ποιον λόγο ο νομός φαίνεται να αγνοεί την Κάλλας, όπου φιλοξενούσε και το πατρικό της σπίτι μέχρι πρόσφατα, ενώ αντίστοιχα δεν υπάρχει κανένα σημείο αναφοράς στο νομό που να παραπέμπει στην ίδια, πέραν κάποιων ελάχιστων και πολύ μικρών προσπαθειών που έχουν γίνει στο παρελθόν.
Ακόμα και εάν δε γίνει από εμένα κάποια τέτοια δημιουργία, σε κάθε περίπτωση η πόλη οφείλει να δημιουργήσει οτιδήποτε που να αξίζει και να παραπέμπει σ’ αυτήν.
-Πώς ξεκίνησε η ιδέα για την έκθεση και το γλυπτό έργο της;
Ασχολούμαι με τη Μαρία Κάλλας εδώ και πολλά χρόνια και συγκεκριμένα το 2005, όταν κλήθηκα από τη Νέα Υόρκη να δημιουργήσω μια σειρά έργων για να εδραιωθεί η Όπερα του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στην Αθήνα. Έτσι, ακολούθησα την προσωπικότητα της Μαρίας Κάλλας, δημιούργησα έργα γι’ αυτήν, μια μεγάλη σειρά έργων τα οποία παρουσιάστηκαν σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο.
Επειδή σε όλα αυτά τα χρόνια έχω συναντηθεί με ανθρώπους που έχουν ζήσει και συνεργαστεί με την Κάλλας, όπως ήταν ο Φράνκο Τζεφιρέλι και άλλοι, θεωρούν ότι η ίδια ήταν ένα κομμάτι δικό τους. Δηλαδή, οι Ιταλοί, οι Αμερικάνοι, θεωρούν ότι η Κάλλας είναι «δική» τους, επειδή έχει ζήσει κι έχει προσφέρει καλλιτεχνικά από εκεί, κάτι που δε συμβαίνει γενικά με την Ελλάδα, και δη με τη Μεσσηνία! Αυτό που θέλω να πω είναι ότι δε διεκδικούμε αυτό που δικαιωματικά μάς ανήκει. Κι ένα τέτοιο είναι η έκθεση και το έργο-σήμα κατατεθέν που προτείνω, κι έχουν σχέση με την ίδια. Με λίγα λόγια, πρέπει η Μεσσηνία να επενδύσει σε αυτό. Ας μην ξεχνάμε ότι η Καλαμάτα είναι μια πόλη τουριστική, που ζει και έχει ανάγκη και τον τουρισμό.
Εγώ μάχομαι γι’ αυτό πάρα πολλά χρόνια, συζητάω και το λέω συχνά, κι εύχομαι αυτή τη χρονιά η πόλη να αγκαλιάσει όλο αυτό που έρχεται και να γίνει κάτι πολύ ξεχωριστό.
-Τι θα απαντούσατε σε κάποιον που ίσως να θεωρεί ότι η Καλαμάτα δεν είναι ο κατάλληλος τόπος για να γίνει αυτή η έκθεση και το γλυπτό έργο;
Αυτό πρέπει να γίνει σε συνεργασία με το Δήμο Οιχαλίας, εφόσον θα είναι ωφέλιμο για όλους. Όμως, ας μην ξεχνάμε ότι και το Νεοχώρι υπάγεται στο Νομό Μεσσηνίας. Το κέντρο της, η Καλαμάτα, είναι η κατεξοχήν τουριστική πόλη του νομού. Η Καλαμάτα πρέπει να δώσει το «παρών» έντονα, όπως αρμόζει.
-Τι ρόλο εκτιμάτε πως κατέχει η Τέχνη σε μια εποχή όπως η σημερινή, που αρκετός κόσμος φαίνεται να την έχει προσπεράσει, έχοντας επαναπροσδιορίσει τις ανάγκες του, μετά και τις διαδοχικές κρίσεις των τελευταίων ετών;
Αυτό το πράγμα είναι η καταστροφή του ανθρώπου, κι αυτό το βλέπουμε. Δηλαδή, όταν βάζεις σε δεύτερη μοίρα την Τέχνη, τον πολιτισμό, την πνευματικότητα και έχεις γίνει εντελώς υλιστής, κάποια στιγμή πληρώνεις τον υλισμό με το ίδιο νόμισμα. Έχουμε παγιδευτεί κι έχουμε γίνει σκλάβοι της ύλης, εξαρτόμαστε άμεσα από αυτή, ενώ η Τέχνη μάς δίνει τη δυνατότητα να ξεφύγουμε από όλες τις δυσκολίες που ζούμε.
Με όλο αυτό, θέλω να πω ότι η Τέχνη έχει τεράστια επιρροή στον κόσμο, γιατί μιλάει κατευθείαν στην ψυχή του. Σίγουρα τα προβλήματα δεν αλλάζουν, πάντοτε θα υπάρχουν, όμως αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσει ο άνθρωπος να ονειρεύεται. Κι αυτό το καταφέρνει μέσω της Τέχνης, αφού αυτή είναι ουσιαστικά που δίνει νόημα στη ζωή του.
Της Χριστίνας Μανδρώνη
Φωτογραφίες: Ηλίας Διαμαντάκος
