Η Μαριέλλα Τόμας δεν είναι μια συνηθισμένη γυναίκα. Επί 25 χρόνια υπήρξε «σιδηρά κυρία» στον τομέα των επιχειρήσεων, καταφέρνοντας να ανταποκριθεί στις υψηλές απαιτήσεις υποχρεώσεων, όπως είναι η γενική διεύθυνση της γνωστής εταιρείας Black & Decker σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και να ανοίξει δρόμους και να ξεπεράσει (τα όλο και ισχυρότερα όσο πάμε πίσω στο χρόνο) στερεότυπα για το φύλο της και ταυτόχρονα να διατηρήσει μια καθαρή ψυχή. Αυτή που την έφερε το 2020 για μόνιμη εγκατάσταση στη Στούπα, όπου έκανε μία ακόμα επαγγελματική στροφή, μπαίνοντας αμέσως και στα κοινά της περιοχής, με διάθεση να προσφέρει στην τοπική κοινωνία που την αγκάλιασε αμέσως.
Η Μαριέλλα Τόμας είναι, όμως, και συνεργάτις του «Θάρρους», καθώς για δύο φορές το μήνα θα μοιράζεται μαζί μας χρήσιμες ιδέες για το σύγχρονο επιχειρείν και μάνατζμεντ.
Με βαθιά γνώση του αντικειμένου της και παρακολουθώντας πάντα στενά τις διεθνείς εξελίξεις έχει πολλά ενδιαφέροντα να πει και μέσα από την παρακάτω συνέντευξη…
-Μάλλον θα σε ρωτούν συνέχεια… Πώς προέκυψε το ξενικό όνομα;
Το όνομα Μαριέλλα είναι βασικά το γαλλικό Marielle και το επέλεξε η μεγάλη μου αδελφή. Οι γονείς μου, Έλληνες της διασποράς, είχαν την ατυχία να είναι πρόσφυγες δυο φορές –την πρώτη φορά το 1922 από τη Μικρά Ασία και τη δεύτερη το 1974 από το Λίβανο (όπου έμειναν 40 χρόνια και γεννήθηκα εγώ το 1967). Το ξένο όνομα προκύπτει από δύο περιπτώσεις. Το πρώτο από την πεποίθηση του πάτερα μου ότι έπρεπε να έχουμε ονόματα που να μεταφράζονται σε όλες τις γλώσσες (γιατί δε γνώριζε πού θα καταλήξουμε). Το Τόμας είναι προφανώς Θωμάς. Επειδή ο πατέρας μου ήταν Ελληνοκύπριος, είχε κάποια στιγμή αγγλικό διαβατήριο.
-Τι έστρεψε μια νέα κοπέλα στο μακρινό ’80-’90 να ασχοληθεί με τα Οικονομικά και τις επιχειρήσεις;
Εκείνη την εποχή ακούγαμε τους δικούς μας αρκετά… Ο πατέρας μου είχε πολύ δυνατή προσωπικότητα και πίστευε στις ξένες γλώσσες (και τα 4 αδέλφια μου μιλούν 4 γλώσσες) και στη μόρφωση. Ως εκ τούτου, όχι μόνο γνώριζα από τα 10 ότι θα σπουδάσω Οικονομικά, αλλά ήταν και εμμονή να φοιτήσω στο London School of Economics, που τότε ήταν (και συνεχίζει να είναι σε κάποιους τομείς) από τα καλύτερα πανεπιστήμια της Ευρώπης.
-Πώς είναι να διοικείς μια κορυφαία και γιγαντιαία επιχείρηση όπως η Stanley B&D;
Είχα την τύχη να ξεκινήσω την καριέρα μου μικρή. Ξεκίνησα στα Οικονομικά στα Πετρέλαια, μετά πέρασα για λίγα χρόνια στη μηχανογράφηση Oracle Corporation (Υπεύθυνη Έργου στην τότε Ολυμπιακή Αεροπορία) και ξεκίνησα στην τότε Black & Decker ως οικονομική διευθύντρια.
Ξεκινώντας το 1997, επιδίωκα να παίρνω συνέχεια νέες ευθύνες και δημιουργήθηκε μια θέση που είχε και την οικονομική διεύθυνση, αλλά και τις αποθήκες, την πρόβλεψη και αγορά αποθεμάτων, τη μηχανογράφηση και το ανθρώπινο δυναμικό.
Ποτέ δε θέλησα απλά να διοικήσω, ήθελα πάντα να καταλάβω ακριβώς πώς δουλεύει μια εταιρεία. Πάντα έλεγα: δεν υπαρχει ασανσέρ στη γνώση, πρέπει να πάρεις τις σκάλες, και αυτό μου στάθηκε πολύ χρήσιμο. Πριν αναθέσω οποιαδήποτε δουλειά, την έκανα εγώ πρώτα, αμφισβητούσα τα πάντα, και όταν ήμουν σίγουρη, πρότεινα και εφάρμοζα αλλαγές.
Το 2008, μετά 15 χρόνια καριέρας στα Οικονομικά, έκανα τη μεγάλη αλλαγή. Δέχτηκα να αναλάβω την Εμπορική Διεύθυνση της εταιρείας. Κάτι νέο και μεγάλο ρίσκο. Εκείνη την εποχή ξεκίνησε και η κρίση στην Ευρώπη, και μετά στην Ελλάδα.
Το 2010 η Black & Decker εξαγοράστηκε από την Stanley Works κι εκεί έπρεπε να διαχειριστώ την νέα πραγματικότητα. Νέοι συνάδελφοι, άλλη διοίκηση, άλλα προϊόντα, άλλος τρόπος εργασίας. Καθώς η εταιρεία άλλαζε, άλλαζαν και τα δεδομένα για μένα – αρχικά Ελλάδα, μετά Βαλκάνια, μετά Ανατολική Μεσόγειος. Γι’ αυτό και η αλλαγή ήταν και είναι κάτι που βίωσα στο πετσί μου – ποτέ δυο χρονιές δεν ήταν ίδιες στην Stanley Black & Decker.
Τώρα, τι μαθαίνεις σε μια πολυεθνική… Μαθαίνεις την αλλαγή, τη δομημένη σκέψη, τον έλεγχο σε όλα τα σημεία, όσα χρόνια και να έχεις δουλέψει, μαθαίνεις διαδικασίες και, πάνω από όλα, την απίστευτη πίεση. Την πίεση των αποτελεσμάτων και την πίεση του χρόνου. Όπως λέμε: “you are only as good as your last project” … Είσαι όσο καλός όσο ήταν το τελευταίο σου έργο… Δεν υπάρχει πριν, υπάρχει τώρα.
-Βίωσες σεξισμό και αμφισβήτηση λόγω του φύλου σου;
Σίγουρα. Όταν ξεκίνησα, ελάχιστες γυναίκες ήταν σε διοικητικές θέσεις, εκτός από τις τράπεζες θα έλεγα.
Φυσικά, η επιλογή μου να δουλέψω σε εταιρεία με ηλεκτρικά εργαλεία ήταν ιδιαίτερα δύσκολη και θεωρώ ότι ακόμη και τώρα δεν υπάρχουν ως γενικοί διευθυντές γυναίκες σε αυτό τον τομέα.
Είναι μεγάλο λάθος, βεβαίως, γιατί οι αρχές της διοίκησης είναι ίδιες σε όλους τους τομείς: είτε είσαι στα εργαλεία είτε στα καλλυντικά, οι στόχοι του γενικού διευθυντή είναι ίδιοι. Πωλήσεις, κερδοφορία, στρατηγική, ανθρώπινο δυναμικό. Οι δείκτες μιας επιχείρησης δε διαφέρουν πολύ.
Τώρα, όμως, θα σταθώ στο ότι αυτή τη στιγμή ανοίγεται μια μεγάλη ευκαιρία για τις νέες γυναίκες και θα πρέπει να την αξιοποιήσουν στο μέγιστο και να μην αυτο-περιορίζονται. Πλέον υπάρχουν υποχρεωτικές συνιστώσες και ένα ποσοστό διοικητικών θέσεων θα πρέπει να είναι γυναίκες, ακόμη και στα Δ.Σ… Μεγάλη ευκαιρία.
Δεν πρέπει τα κορίτσια και οι γυναίκες να αυτο-περιορίζονται επιλέγοντας «γυναικεία» επαγγέλματα. Είχα πάντα δυσκολία να πείσω γυναίκες να έρθουν στο εμπορικό τμήμα γιατί θεωρούσαν τα υποστηρικτικά τμήματα (Οικονομικά/ Εξυπηρέτηση Πελατών/Ανθρώπινο Δυναμικό) πιο κοντά στη γυναικεία φύση. Μεγάλο λάθος: Συνήθως οι γενικοί διευθυντές προέρχονται από το Εμπορικό –άρα επιλέγοντας υποστηρικτικό ρόλο, στην ουσία εξαιρείς τον εαυτό σου από μεγαλύτερο ρόλο.
Τέλος, βρισκόμαστε σε ένα μεγάλο σταυροδρόμι: είμαστε στην εποχή που πολλά επαγγέλματα καταργούνται είτε από Ρομποτική ή από Τεχνητή Νοημοσύνη, BIGDATA– το βλέπουμε κάθε μέρα και καλώς ή κακώς θα βλέπουμε πολλά επαγγέλματα να εξαφανίζονται (ακόμη και κάποια που δεν υποψιάζεστε, όπως κάποιες κατηγορίες δικηγόρων).
Καλό θα είναι τα νέα κορίτσια να αρχίσουν από τώρα να μπαίνουν στα θέματα Ρομποτικής και Τεχνητής Νοημοσύνης, ώστε να μην ξαναβρεθούν σε επαγγέλματα χωρίς προοπτικές.
-Τι σε έμαθε η μακρά θητεία σου στις επιχειρήσεις;
•Είμαστε όλοι αναλώσιμοι. Δεν υπάρχουν πια εγγυήσεις. Οφείλεις κάθε χρόνο να λες: είμαι το πιο κατάλληλο άτομο για αυτή τη θέση, είμαι ακόμα επίκαιρος/επίκαιρη ή έχουν ξεπεραστεί οι γνώσεις μου;
•Πρέπει να ξέρεις ότι η ατζέντα της εταιρείας μπορεί να μην είναι η ίδια με τη δική σου. Η εταιρεία βλέπει ένα γενικό σύνολο και μερικές φορές οι στόχοι της εταιρείας θα έρθουν σε σύγκρουση με το δικό σου κομμάτι – μέσα στα χρόνια είδα τμήματα να καταργούνται σε ένα βράδυ… αλλά δε γίνεται αλλιώς.
•Να σέβεσαι τη Διοίκηση, αλλά να κάνεις χώρο για τους νέους. Μην ξεχνάς ότι μεγαλώνεις και όπως εσύ ήθελες καριέρα, έτσι θέλουν και οι νέοι συνάδελφοι… Κάνε χώρο και μοιράσου γνώσεις και εμπειρίες. Άλλωστε, αν εσύ είσαι επίκαιρος, δεν έχεις κάτι να φοβηθείς.
•Τέλος, τα τελευταία χρόνια και ειδικά με την πανδημία έγινε μια μεγάλη ρήξη μεταξύ εργαζομένων και εταιρειών κι ακόμα η ισορροπία δεν έχει βρεθεί. Το μεγαλύτερο μέλημα των εταιρειών είναι πώς θα συγκρατήσουν τους υπαλλήλους, καθώς η εργασία από το σπίτι ξεκίνησε νέες συνήθειες. Η ευέλικτη εργασία πλέον είναι προτιμητέα από το 60% των υπαλλήλων. Οι νέοι επιλέγουν να αλλάζουν συχνά την εργασία τους και τώρα έχουν και την επιλογή να δουλέψουν από το σπίτι σε δουλειές στο εξωτερικό. Με τις πολλές αλλαγές οι υπάλληλοι δεν αισθάνονται το δέσιμο με τις εταιρείες που είχαν παλιά, οπότε αλλάζουν δουλειά πιο εύκολα, ειδικά όταν δεν έχουν ωραίο εργασιακό περιβάλλον. Γι’ αυτό και οι εταιρείες τώρα προσπαθούν να εστιάσουν και στο wellbeing, δηλαδή την ικανοποίηση των υπαλλήλων περισσότερο από ποτέ.
-Ελληνικό επιχειρηματικό δαιμόνιο, μύθος ή πραγματικότητα;
Α, τα νέα είναι καλά. Πολύ καλά. Μέχρι πρότινος οι Έλληνες ήταν εξαιρετικοί στο εξωτερικό – στην Ελλάδα το δαιμόνιο περιοριζόταν σε «αρπαχτές» και σε οικογενειακές επιχειρήσεις, όπου έκαναν κουμάντο ο μπαμπάς, η μαμά (συνήθως στο τμήμα Προσωπικού) και αν διέπρεπαν (αλλά και να μη διέπρεπαν), τα παιδιά τους.
Πολλές οικογενειακές εταιρείες καταστράφηκαν από τη δεύτερη ή τρίτη γενιά. Ξέρετε, στο Ισραήλ υπάρχει μια παράδοση που μοιράζομαι μαζί σας. Η πρακτική είναι τα παιδιά να δουλέψουν σε άλλες εταιρείες για 2-3 χρόνια πριν ενταχθούν στην οικογενειακή επιχείρηση. Το όφελος διπλό: μαθαίνουν τον ανταγωνισμό και επίσης μαθαίνουν να δουλεύουν χωρίς καμία εύνοια για να μάθουν τη δουλειά.
Τα τελευταία χρόνια έχω μείνει έκπληκτη. Πριν από 5 χρόνια είχα την ευκαιρία να είμαι σε επιτροπή στη ΔΕΘ για την αξιολόγηση κάποιων Start-ups και δε σας κρύβω ότι τα παιδιά μας είναι από τα πιο αξιόλογα στην Ευρώπη, αν όχι στον κόσμο.
Θεωρώ ότι τα Ελληνόπουλα τελειώνουν το σχολείο με άριστες γνώσεις και τα πανεπιστήμιά μας (κρατικά και μη) παρέχουν άρτιες και ολοκληρωμένες γνώσεις. Αυτό κάνει τον Έλληνα ικανό να συναγωνιστεί τους μεγάλους παίκτες, που προσωπικά θεωρώ τους Κινέζους, τους Ινδούς, τους Ισραηλίτες και τους Κορεάτες, που είναι όλοι αρχαίοι πολιτισμοί, αλλά πλέον είναι και οι επικρατέστεροι στην τεχνολογία. Για του λόγου το αληθές σάς θυμίζω ότι οκτώ από τις μεγαλύτερες πολυεθνικές στον κόσμο διοικούνται από Ινδούς!
Οπότε, ναι. Το μέλλον είναι λαμπρό για τους νέους μας. Αρκεί να βγουν από τη ζώνη ασφάλειάς τους.
-Στην επαρχία υπάρχουν δυνατότητες και ευκαιρίες;
Στην επαρχία τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, αν και το 2023, είτε είσαι στο Μανχάταν είτε στην Καρδαμύλη, η ιδέα σου μπορεί να πετάξει… Δείτε πόσα ελληνικά Smartphone Apps έχουν αγοραστεί από ξένους…
Γιατί, όμως, είναι πιο δύσκολα; Γιατί στην επαρχία τα παιδιά πολλές φορές θα πάρουν την επιχείρηση των γονέων τους – κατάλυμα, εστιατόριο κ.λπ. Αυτό έχει κάποιες δυσκολίες. Το πρώτο και βασικότερο είναι ότι ενδεχομένως στο παιδί να μην αρέσει αυτή η δουλειά ή να μην έχει τις δεξιότητες να την κάνει. Το δεύτερο είναι ότι περιορίζεται από την ευθύνη να αναλάβει αυτή την επιχείρηση και ίσως δεν προσπαθεί να ανοίξει και κάτι άλλο παράλληλα, επειδή έχει βολευτεί. Και τρίτον, δυστυχώς, βιώνω την αγανάκτηση πολλών παιδιών που ενώ θέλουν να κάνουν αλλαγές στην επιχείρηση των γονέων τους, δεν το επιτρέπουν οι γονείς.
Κι εδώ είναι που πιστεύω ότι μπορώ εγώ να παίξω ένα ρόλο, αλλά και ο Δήμος και το κράτος. Θα πρέπει να γίνονται σεμινάρια εκσυγχρονισμού, αλλά και σεμινάρια βασικών αρχών διοίκησης. Η παλιά γενιά δεν μπορεί να παραδώσει τα κλειδιά σε κάτι που «δουλεύει» και η νέα γενιά φοβάται ότι αυτό που δουλεύει τώρα μπορεί να μη δουλεύει αύριο. Αλλά και η νέα γενιά πριν προτείνει, θα πρέπει να ξέρει τι προτείνει – το πότε, το πώς, αλλά πάνω από όλα το γιατί.
-Τι είναι το Ινστιτούτο Εξυπηρέτησης Πελατών και πού στοχεύει;
Το Ελληνικό Ινστιτούτο Εξυπηρέτησης Πελατών (ΕΙΕΠ) είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός, ο οποίος ιδρύθηκε το 2004 με την υποστήριξη πολυεθνικών, μεγάλων ελληνικών εταιρειών και επιστημονικών φορέων που λειτουργούν στην Ελλάδα. Σήμερα, 129 εταιρείες είναι μέλη του Ινστιτούτου. Κοινή πεποίθηση των ιδρυτικών μελών ήταν η αναγνώριση της ανάγκης να αναβαθμιστεί και να υποστηριχθεί ο ρόλος όσων, άμεσα ή έμμεσα, έρχονται σε επαφή με τον πελάτη. Ακόμη, στόχος του ΕΙΕΠ είναι η δημιουργία ενός επιχειρηματικού πλαισίου που θα υποστηρίζει τις ατομικές δεξιότητες στην εξυπηρέτηση πελατών και θα αναγνωρίζει όσους τις εφαρμόζουν με επιτυχία. Το ΕΙΕΠ μέσω των μελών του -ο αριθμός των οποίων αυξάνεται ταχύτατα- απευθύνεται στον “εξυπηρετούμενο” πελάτη, πολίτη, άνθρωπο, με στόχο τη συνεχή βελτίωση της εξυπηρέτησής του. Εταιρείες ενδεικτικά: ΟΤΕ, ΟΠΑΠ, EUROBANK, Insurance market, COSMOTE, ΗΡΩΝ, αλλά και μικρότερες, πολύ μικρότερες, όπως η δική μου η bespectacular.gr.
Το 2022 είχα την τιμή να εκλεγώ στο Δ.Σ. από τις εταιρείες-μέλη και εκτελώ και χρέη ταμία.
Φέτος, το 2023, ένας από τους στόχους είναι να προσελκύσουμε εταιρείες στην επαρχία και ειδικά στην Καλαμάτα. Αναμένουμε πρόσκληση από εσάς… Η πρόσβαση σε δωρεάν σεμινάρια για τα μέλη, η πρόσβαση σε βέλτιστες πρακτικές από μεγάλους ομίλους που απλόχερα μοιράζονται εμπειρίες, είναι αυτό που χρειαζόμαστε για να γεφυρωθεί το χάσμα περιφέρειας και Αθήνας. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα εδώ: https://www.customerservice.gr/el/members
-Με ποιες σκέψεις έκανες στροφή και στο επάγγελμα και στη ζωή και τι σε έφερε ειδικά στη Στούπα;
Το 2020 αισθάνθηκα ότι ο κύκλος μου ως υπάλληλος είχε κλείσει έπειτα από 36 χρόνια. Επίσης, η πίεση της κρίσης στην Ελλάδα από το 2008 (μην ξεχνάμε ότι είμαστε η γενιά που εξερράγη η βόμβα στα χέρια μας) και η έλευση του κορωνοϊού με έκαναν να αναθεωρήσω τους στόχους μου.
Αρχικά δούλεψα από το σπίτι στη Στούπα (με την οποία δεν είχα καμία σχέση). Και μετά ανακάλυψα κάτι: οποίος μείνει στη Μάνη πάνω από ένα μήνα, δε φεύγει ποτέ! Δένεσαι ενεργειακά με αυτόν τόπο και αρχίζουν τα κύτταρά σου να είναι ήρεμα μόνο όταν βλέπεις τη θάλασσα και τον Ταΰγετο από πίσω…
Οπότε αποφάσισα να μείνω για πάντα και να δουλέψω από εδώ. Ίδρυσα τη συμβουλευτική μου επιχείρηση, την bespectacular.gr –μια εταιρεία που προσφέρει συμβουλές «αλλιώς». Δηλαδή, από μια απλή συζήτηση μέχρι ένα ολοκληρωμένο πλάνο ανάπτυξης. Επίσης, αναλαμβάνω να δω τα έξοδα μιας εταιρείας με το πρίσμα του LeanSixSigma. Το σίγουρο είναι ότι αν δεν μπορώ να προσφέρω κάτι δε θα αναλάβω μια δουλειά και η δέσμευσή μου είναι ότι δε θα σας σερβίρω ποτέ έτοιμες λύσεις –η λύση θα είναι για τη δική σας επιχείρηση.
-Ποια ήταν η δυσάρεστη και ποια η ευχάριστη έκπληξη, όπως και ποια η σταθερή αξία της Μάνης;
Δε θα σας κρύψω ότι, με μια εξαίρεση, όλοι οι πελάτες μου από το 2020 (μεγάλες και μικρομεσαίες εταιρείες όπως VectorBrands, SENCO, HULTAFORS, SAMWORKS) ήταν στην Αθήνα. Η Μάνη δεν είναι εύκολη περιοχή για να ξεκινήσει κάποιος με αυτό που κάνω εγώ. Ίσως γιατί δεν είναι στην κουλτούρα των επιχειρήσεων να έχουν και ένα άλλο μάτι στην επιχείρησή τους. Θεωρούν ότι οι συμβουλευτικές εταιρείες είναι για μεγάλες εταιρείες και δεν τους αφορούν.
Από τα θετικά είναι ότι με έχουν υποδεχτεί με μια μεγάλη αγκαλιά, με βοήθησαν προσωπικά όσο μπορούσαν και με άφησαν να συμμετάσχω στα κοινά σαν να ήμουν πάντα εκεί.
-Τι θέση έχει ο εθελοντισμός στη ζωή σου; Και τι κάνετε ειδικά στη Μάνη σε αυτό το κομμάτι;
Είμαι πολύ χαρούμενη που εντάχθηκα στα κοινά της Μάνης αμέσως και είμαι πολύ περήφανη που εγώ πρώτη ξεκίνησα το μεγάλο περίπατο από τον Άγιο Νικόλαο στη Στούπα για το «Άλμα Ζωής» (Καρκίνος Μαστού) το 2020, κι ενώ πέρσι με τις φίλες μου Μάρω Πεδιαδιτάκη και Ρένα Μπαλακτάρη δυσκολευτήκαμε, αλλά μαζέψαμε 40 συμμετοχές, φέτος με τη στήριξη της Βασιλικής Κατέρη και τη NARTURA καταφέραμε να ξεπεράσουμε τις 101 συμμετοχές και ήμασταν από τις μεγαλύτερες ομάδες στην Ελλάδα!
Φυσικά, κατεβαίνοντας στη Μάνη, το θέμα των αποβλήτων δε θα μπορούσε να με αφήσει αδιάφορη. Έτσι είμαι αντιπρόεδρος στην «Καθαρή Μάνη». Με την πρόεδρο και γιατρό μας, Σοφία Χριστοφιλοπούλου, λειτουργεί η “καθαρή γωνιά”, όπου οι άνθρωποι της Στούπας και της γύρω περιοχής μπορούν να φέρουν τα ανακυκλώσιμά τους, τα οποία καθαρίζουμε, ταξινομούμε και προωθούμε για ανακύκλωση -ένα μεγάλο όνειρο του Ευάγγελου Κατσουλέα, που φέτος επεκτάθηκε και στις επιχειρήσεις και συμμετείχαν τα εστιατόρια της παραλίας Καλόγριας.
Στόχος κάποια στιγμή να γίνουμε zero plastic παραλία – άλλωστε, η παραλία του Καζαντζάκη και του Ζορμπά οφείλει να γίνει η πρώτη τέτοια παραλία στη Μάνη.
Τέλος, από το 2021 συμμετέχω στο ΜΙΑΟ – τη Διεθνή Φιλοζωική της Μάνης, όπου καθημερινά γίνεται ένα γιγάντιο έργο –400 γάτες στειρώθηκαν, πολλά ζώα σώθηκαν, πολλά βρήκαν σπίτια για υιοθεσία στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Από φέτος κοιτάμε για πιθανή συνεργασία και με το Δήμο Δυτικής Μάνης.
-Το φθινόπωρο είχες μιλήσει σε μια ημερίδα στη Μάνη για το «Μεσσηνία – Τουρισμός για 12 μήνες και για τις επαγγελματικές αλλαγές». Πόσο εφικτά είναι και το ένα και το άλλο στην Ελλάδα και στη Μεσσηνία του σήμερα;
Είμαστε σε μια κρίσιμη στιγμή. Το 2021-22 ήταν αυτό που λέμε Revenge Tourism. Λόγω της πανδημίας ο κόσμος ήθελε να ξεφύγει. Έδειξα στοιχεία που έδειξαν ότι το 2022 το 57% των ερωτηθέντων είπαν ότι θα διπλασίαζαν το χρόνο των διακοπών τους το 2022 έναντι του 2021 και ότι είχαν όλοι κάνει και αποθεματικό για αυτό.
Το 2023 δεν είναι το ίδιο. Η ακρίβεια, η πιθανή κρίση, η αναμενομένη μείωση των πτήσεων (που θα ανεβάσει τις τιμές) θα δυσκολέψουν τα πράγματα.
Επίσης, όλο και περισσότεροι προσέχουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμά τους (είτε επειδή το πιστεύουν είτε επειδή θα τους το επιβάλλουν οι συνθήκες). Ήδη βλέπουμε στο Booking.com την ένδειξη Sustainable Travel δίπλα σε κάποια καταλύματα.
Μπορεί η γενιά των 40-50 να μην ενδιαφέρεται, αλλά οι νέοι έχουν αρχίσει να ενδιαφέρονται και δεν είναι τυχαίο ότι τα νησιά, όπως η Πάρος, η Κύθνος, η Τήλος ή η Αστυπάλαια, που ξεκίνησε και το εγχείρημα με την VW για zero carbon island, έγιναν τοπ προορισμοί για τους ξένους. Η προστασία του περιβάλλοντος θα είναι για τα επόμενα 5 χρόνια πόλος έλξης τουρισμού.
Η Μάνη μας και γενικά η Πελοπόννησος θα πρέπει τώρα να σκεφτούν να γίνουν πράσινες – με ηλεκτρικά πατίνια στο κέντρο, με κέντρα φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκίνητων στα χωριά, με led φωτισμό, με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αν εμείς με τον ήλιο και τον αέρα δεν μπορούμε, τότε ποιος μπορεί;
Πρέπει να γίνουμε επιλογή Σαββατοκύριακου για Έλληνες, αλλά και για ξένους, με οργανωμένο πλάνο τουρισμού, με σωστό Affiliate Marketing, έτσι ώστε ο τουρίστας να καταλάβει τις άπειρες επιλογές.
-Ποια είναι η οικονομική πρόβλεψη για το 2023 στη χώρα μας και στον κόσμο;
Καλή ερώτηση και δυσάρεστη η απάντηση. Βρισκόμαστε, θεωρώ, μπροστά σε μια σημαντική ύφεση που οφείλεται βασικά στην ενεργειακή κρίση, αλλά αποκάλυψε και πολλά λάθη που κάναμε την τελευταία δεκαετία. Η μεταφορά της παραγωγής στην Κίνα τώρα δείχνει ότι ίσως δεν ήταν η χρυσή λύση που επιδιώκαμε. Η επικράτηση της Ινδίας σε θέσεις εργασίας τεχνολογίας και ειδικά των Social Media, η πανδημία, η συσσώρευση όλου του πλούτου στο 1% του πληθυσμού, όλα αυτά βγαίνουν στην επιφάνεια. Φέτος θα ζήσουμε κάτι που οι οικονομολόγοι θεωρούν τη χειρότερη καταιγίδα: πληθωρισμός και ύφεση μαζί…
Όμως, υπάρχουν καλά νέα. Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση (ανεβαίνοντας 29 θέσεις) στον τομέα «οικονομικό κλίμα» βάσει του Economist Magazine. Ο συνδυασμός Τουρισμός, 13 δισ. επενδύσεις (Ελληνικό, Μετρό, Αεροδρόμια), η επανεκκίνηση της βιομηχανίας με αύξηση εξαγωγών και η λειτουργία της Ελλάδας ως κέντρου αριστείας (Microsoft, Amazon Cloud…) σημαίνει ότι οι νέοι μας θα έχουν πολλές ευκαιρίες και ενώ θα υποφέρουμε από την εισαγόμενη ύφεση, θα τα καταφέρουμε καλύτερα από τους άλλους
Είχα πει πριν από 5 χρόνια ότι η Ελλάδα θα γίνει μια μέρα Μονακό… Έξυπνοι, εργατικοί άνθρωποι σε έναν πανέμορφο τόπο, όπου θέλεις να μένεις και να δουλεύεις. Συνεχίζω να το πιστεύω, αρκεί να έχουμε όραμα. Το όραμα δεν είναι ντροπή ούτε Αμερικανιά. Είναι το GPS που βάζεις για να ξέρεις πού πας.
Who is who
Η Μαριέλλα Τόμας ίδρυσε το Νοέμβριο του 2020 την εταιρεία συμβουλευτικής και εκπαίδευσης bespectacular.gr στη Στούπα Δυτικής Μάνης.
Επικοινωνία: +306944759884, mthomas@bespectacular.gr
-Σπούδασε στο Αμερικανικό Κολέγιο Αθηνών και στη συνέχεια πήρε το μεταπτυχιακό στα Οικονομικά Θέματα Ευρωπαϊκής Ένωσης από το φημισμένο London School of Economics (1988). Το 2014 εξειδικεύτηκε στη Διαχείριση Αλλαγών (Change MGT Executive Diploma) από το E-Cornell.
-Έχει μια εντυπωσιακή πορεία στην ηγεσία κορυφαίων επιχειρήσεων, σε Ευρώπη και Ανατολική Μεσόγειο, από το 1988 έως το 2020, όπως η Stanley Black & Decker, η Lean Six Sigma, η Ολυμπιακή Αεροπορία και η British Petroleum.
-Το έργο και η προσωπικότητά της έχουν αναγνωριστεί με τα επιχειρηματικά βραβεία Eagle Award 2014, Διαμάντια Ελληνικής Οικονομίας 2017 και Who is Who International-Γυναίκα της Χρονιάς (επιχειρήσεις).
-Είναι μέλος και ταμίας Δ.Σ. στο Ελληνικό Ινστιτούτο Εξυπηρέτησης Πελατών.
-Σε επίπεδο εθελοντισμού είναι αντιπρόεδρος του οργανισμού «Καθαρή Μάνη» και μέλος της ΜΙΑΟ-Φιλοζωική Μάνης και του Πολιτιστικού Σωματείου για την Τέχνη & τη Φύση της περιοχής, «ΝΑΡΤΟΥΡΑ».
Της Χριστίνας Ελευθεράκη
