Σύμφωνα με τον πρύτανη, Αθανάσιο Κατσή
Η φετινή χρονιά είναι μια από τις πιο δύσκολες για τα πανεπιστήμια της περιφέρειας. Άλλα λιγότερο και άλλα περισσότερο πιέζονται από ένα συνδυασμό παραγόντων, που έχει οδηγήσει σε μείωση των εγγεγραμμένων φοιτητών και σε μια προσπάθεια προσέλκυσης νέων από μεριάς των ιδρυμάτων, η οποία γίνεται μέσω της προβολής τους, ουσιαστικά δηλαδή, της διαφήμισής τους.
Ο Δημήτρης Λαμπράκης και η LIFO έκαναν… ακτινογραφία σε τρία περιφερειακά ιδρύματα, εκ των οποίων το ένα είναι αυτό του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Και ιδού τα αποτελέσματα:
Το ζήτημα των εστιών και η πίεση από τον τουρισμό
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα όλων σχεδόν των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, κεντρικών ή περιφερειακών, είναι το ζήτημα των εστιών. Όμως, στην περιφέρεια το ζήτημα αποκτά μεγαλύτερη ένταση όταν συνδυάζεται με τα πανάκριβα ενοίκια, ειδικά στις πιο ανεπτυγμένες τουριστικά περιοχές.
Το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου είναι το νεότερο ελληνικό πανεπιστήμιο. Ιδρύθηκε το 2000 και δέχτηκε φοιτητές για πρώτη φορά το 2002. Με το νόμο Γαβρόγλου απορρόφησε το πρώην ΤΕΙ Πελοποννήσου και τη Σχολή Μηχανικών του πρώην ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας, και σχεδόν διπλασιάστηκε.
Ο πρύτανης του πανεπιστημίου, Αθανάσιος Κατσής, σημειώνει τα εξής για το ζήτημα των εστιών: «Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Έχουμε δύο εστίες που λειτουργούν στην Καλαμάτα και στην Πάτρα. Στην Καλαμάτα λειτουργεί μάλλον ικανοποιητικά, όχι τέλεια, αλλά αρκετά καλά η εστία. Είναι υπό την αιγίδα του ΙΝΕΔΙΒΙΜ, του Ιδρύματος Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης. Στην Πάτρα, όμως, έχουμε το μεγάλο πρόβλημα, όπου έχουμε μία εστία, μία ακόμα εστία η οποία έχει ενταχθεί πρόσφατα στο ΙΝΕΔΙΒΙΜ, αλλά το ΙΝΕΔΙΒΙΜ δεν ανταποκρίνεται αυτήν τη στιγμή. Δεν υπάρχουν πόροι για την ανακαίνιση και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των φοιτητών στην εστία, ειδικά στην Πάτρα.
Το ΙΝΕΔΙΒΙΜ, που είναι ο κρατικός φορέας του υπουργείου Παιδείας, δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά. Πολλοί πρυτάνεις έχουμε πει ότι θα πρέπει το ΙΝΕΔΙΒΙΜ να έχει ένα ρόλο πιο βοηθητικό και στη λειτουργία των εστιών, γιατί δεν υπάρχει δυνατότητα εμείς να στήσουμε και να λειτουργούμε εστίες με δικούς μας πόρους».
Η 101η Σύνοδος Πρυτάνεων, που ολοκληρώθηκε στις 14/12 του προηγούμενου έτους, εξέδωσε ένα πόρισμα που κατέληγε ως εξής: «Απαιτείται η αύξηση της διαθέσιμης χρηματοδότησης για τη σίτιση και τη στέγαση των φοιτητών. Ειδικότερα για τη συντήρηση και ανακαίνιση κρίνεται απαραίτητη η αναβάθμιση της συνεργασίας με το ΙΝΕΔΙΒΙΜ, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική και άμεση υλοποίηση των έργων αυτών».
Ο κ. Κατσής δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος για τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης ανακοίνωσης ως προς το ζήτημα των εστιών. «Ελπίζω, όμως, να βοηθήσει», λέει.
Η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής και η προσπάθεια διαφήμισης
Η δυσχέρεια των περισσότερων οικογενειών να υποστηρίξουν οικονομικά τις σπουδές των παιδιών τους μακριά από το πατρικό τους, μαζί και με την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής σε κάποιες περιπτώσεις, δημιουργεί ένα εκρηκτικό αποτέλεσμα.
Όμως, το μέτρο επηρέασε λίγο μόνο το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, χωρίς να υπάρχουν δραματικές αλλαγές στον αριθμό των εισακτέων. Παρ’ όλα αυτά και το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου προσπαθεί να είναι εξωστρεφές και να προβάλλει τα τμήματά του.
Ο διασκορπισμός των τμημάτων και τα προβλήματα με τις υποδομές
Ο διασκορπισμός των τμημάτων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου σε πολλούς νομούς δεν επηρεάζει τη γενικότερη λειτουργία του, διευκρινίζει ο πρύτανής του. «Το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου από την πρώτη στιγμή λειτουργούσε σε κάθε νομό της Περιφέρειας Πελοποννήσου», επισημαίνει. «Λειτουργούμε, λοιπόν, από την αρχή, εδώ και καιρό, αποκεντρωμένα. Υπάρχουν, βεβαίως, θέματα υποδομών που πολλές φορές μπορεί να διαφέρουν από τη μία περιοχή στην άλλη. Αλλά όσον αφορά Στη λειτουργία αυτή καθαυτή δε νομίζω ότι υπάρχει ιδιαίτερη επίδραση».
Τα κυριότερα προβλήματα του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου «έχουν να κάνουν με την περιφερειακότητα και με το γεγονός ότι είναι ένα σχετικά καινούργιο πανεπιστήμιο», λέει ο κ. Κατσής. «Δεν υπάρχει επαρκής αριθμός, κυρίως, εξειδικευμένου διοικητικού προσωπικού, για να καλύψει τις ανάγκες οι οποίες μεγαλώνουν, είναι ιδιαίτερες πολλές φορές σε θέματα οικονομικής διαχείρισης, σε θέματα πληροφοριακών συστημάτων, πολλές φορές σε θέματα ψυχολογικής υποστήριξης των φοιτητών».
Τονίζει, τέλος, ότι θέλει «να υπάρχει συνεργασία πιο άμεση και παραγωγική με τις περιφερειακές διοικήσεις που υπάρχουν στην Πελοπόννησο, με την Τοπική Αυτοδιοίκηση δηλαδή».
Γνώμη μας στα παραπάνω είναι ότι ο επανεκλεγείς πρύτανης προσπαθεί να κρατήσει “ισορροπίες”. Καθηγητές και φοιτητές έχουν άλλη γνώμη. Αλλά αυτό είναι και θέμα άλλου ρεπορτάζ…
Η άποψη του επικεφαλής της ΕΘΑΑΕ για τον ακαδημαϊκό χάρτη της χώρας
«Η Ανώτατη Εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι διαρθρωμένη σε 25 Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, 24 εκ των οποίων είναι πανεπιστήμια και το ένα, η ΑΣΠΑΙΤΕ, είναι Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα» λέει ο κ. Μήτκας, επικεφαλής της ΕΘΘΑΕ. «Συνολικά 430 τμήματα λειτουργούν σε αυτά τα πανεπιστήμια, σε όλες τις περιφέρειες της χώρας.
Η διασπορά των τμημάτων στην περιφέρεια έχει συντελεστεί εδώ και αρκετές δεκαετίες, με αποτέλεσμα να υπάρχουν υποδομές σε πολλές πόλεις. Το γεγονός ότι μπορεί σε κάποια πόλη να λειτουργούν ένα ή δύο τμήματα ομολογουμένως δεν είναι ο καλύτερος τρόπος λειτουργίας ενός πανεπιστημίου, ιδιαίτερα για τους φοιτητές που παρακολουθούν αυτά τα τμήματα. Γιατί έτσι δεν προσλαμβάνουν τις ωφέλειες της ζωής και της συνάφειας σε μία ευρύτερη πανεπιστημιακή κοινότητα.
Αλλά η Ελλάδα έχει κάνει μια τέτοια επιλογή εδώ και δεκαετίες, χρησιμοποιώντας την ανώτατη εκπαίδευση ως μέσο ανάπτυξης της περιφέρειας. Γίνονται μελέτες, παρακολουθούμε την πορεία αυτών των τμημάτων και αξιολογούμε τα επιτεύγματά τους ή διαπιστώνουμε τα προβλήματά τους, εντοπίζουμε αδυναμίες και γίνεται διαρκώς μια συζήτηση και με τα ιδρύματα και με το υπουργείο.
Εάν γίνουν αλλαγές στον ακαδημαϊκό χάρτη, θέλω να ελπίζω ότι θα γίνουν μέσα από τη συζήτηση, τη συνεννόηση, τη σύμπραξη των πανεπιστημίων, των ίδιων των ιδρυμάτων δηλαδή, των τοπικών κοινωνιών και της πολιτείας. Προσπαθούμε αυτό ακριβώς να κάνουμε ως Εθνική Αρχή. Να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη και των πανεπιστημίων και της Πολιτείας, έτσι ώστε οι εισηγήσεις μας να είναι τεκμηριωμένες, να βασίζονται σε στοιχεία, σε αριθμούς, και να στοχεύουν πάντα στη βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης.
Επομένως, θέλουμε να πιστεύουμε ότι και τα ίδια τα ιδρύματα θα συνεχίσουν να εξελίσσονται, γιατί εξελίσσεται η επιστήμη, εξελίσσονται τα επιστημονικά πεδία, δημιουργούνται νέα, κάποια δεν είναι πια τόσο ελκυστικά, οπότε διαρκώς υπάρχουν προτάσεις από τα ίδια τα ιδρύματα για αλλαγές. Σίγουρα το τοπίο δεν παραμένει στατικό».
Στην ερώτησή μας αν πρόκειται να κλείσουν αρκετά τμήματα στα επόμενα χρόνια, μας τόνισε ότι «δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πλάνο. Υπάρχουν όμως διαπιστωμένες αδυναμίες σε ορισμένα τμήματα, αυτό είναι αλήθεια».
Στις 19/12 η ΕΘΑΑΕ εξέδωσε την Ετήσια Έκθεση για την Ποιότητα της Ανώτατης Εκπαίδευσης για το 2021, ένα κείμενο 260 σελίδων. Η ανάλυσή της απαιτεί ένα ξεχωριστό άρθρο. Επισημαίνουμε, όμως, ότι στην έκθεση καταγράφεται η στελέχωση των πανεπιστημίων από ένα γερασμένο, επιφορτισμένο με δυσανάλογα βάρη ακαδημαϊκό προσωπικό, καθώς και μειωμένα ποσοστά απασχόλησης αποφοίτων, οι οποίοι σε σχέση με το μέσο ποσοστό των χωρών του ΟΟΣΑ είναι επιπλέον κακοπληρωμένοι.
Συχνά καταγράφονται στην έκθεση ιδεολογικά πρόσημα στις προτάσεις των αρμόδιων επιτροπών. Κάποιες προτάσεις τονίζουν το ζήτημα της αριστείας και της πρόσληψης ανθρώπων διεθνούς κύρους, για παράδειγμα, όταν − όπως προαναφέρθηκε − το πρόβλημα είναι το γερασμένο προσωπικό, η απουσία του και οι υποδομές. Όπως μου ανέφερε ανώνυμα ένας ακαδημαϊκός, «κάποια στιγμή τα “κορόιδα” που βγάζουμε τεράστιο όγκο δουλειάς θα σταματήσουμε, τι θα κάνει μετά το πανεπιστήμιο;».
Η ανώτατη εκπαίδευση, όπως και άλλες πτυχές της ελληνικής πραγματικότητας, χρειάζεται περισσότερες ιδέες και λιγότερη ιδεολογία. Ιδεολογία, με την έννοια της εργαλειακής χρήσης των ιδεών για την οχύρωσή μας από τους άλλους που μπορεί να έχουν μιαν άλλη πολιτική τοποθέτηση ή την οχύρωσή μας ακόμα κι από την ίδια την πραγματικότητα. Στην περίπτωσή μας, από την πραγματικότητα της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης.
