Ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ στο «Θάρρος»
Τουλάχιστον το 1/3 του συνολικού προϋπολογισμού του νέου ΕΣΠΑ πρόκειται να έχει ενεργοποιηθεί σε επίπεδο προσκλήσεων μέχρι το τέλος του έτους. Αυτό αποκάλυψε μιλώντας στο «Θ» ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ του υπουργείου Ανάπτυξης, Δημήτρης Σκάλκος, ο οποίος σήμερα εκπροσωπεί την κυβέρνηση σε εκδήλωση στην Καλαμάτα για την επέτειο λήξης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και της νίκης επί του φασισμού.
Απαντώντας σε ερώτηση για την απορρόφηση του ΠΕΠ Πελοποννήσου και την πορεία του, ο κ. Σκάλκος τόνισε ότι ξεπερνά το 90%, βρίσκεται οριακά πάνω από το μέσο όρο των ΠΕΠ της χώρας και αναμένεται στο τέλος του έτους το ασφαλές κλείσιμό του, χωρίς την παραμικρή απώλεια πόρων.
Τέλος, ανακοίνωσε και τον εκσυγχρονισμό του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, με στόχο την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των εθνικών δημόσιων επενδύσεων.
-Πρόσφατα, παρουσία σας, έγινε απολογισμός της πορείας του ΠΕΠ Πελοποννήσου 2014 -2020. Είναι ικανοποιητική η απορροφησιμότητα του προγράμματος σύμφωνα με τα στάνταρτ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και σε σύγκριση με τα υπόλοιπα ΠΕΠ της χώρας;
Πρόσφατα βρέθηκα στην Τρίπολη, όπου συμμετείχα στην παρουσίαση του Προγράμματος της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης και των σχετικών δράσεων που πρόκειται να υλοποιηθούν στη Μεγαλόπολη. Και είχα την ευκαιρία να αναφερθώ στην πορεία εφαρμογής του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΠΕΠ) Πελοποννήσου, να συγχαρώ τα στελέχη της αρμόδιας Διαχειριστικής Αρχής για τα έως σήμερα απολύτως θετικά αποτελέσματα, καθώς και να ευχαριστήσω τον περιφερειάρχη Παναγιώτη Νίκα για την αγαστή συνεργασία.
Η απορρόφηση του Προγράμματος ξεπερνά το 90%, βρίσκεται οριακά πάνω από το μέσο όρο των ΠΕΠ της χώρας και αναμένεται στο τέλος του έτους το ασφαλές κλείσιμό του, χωρίς την παραμικρή απώλεια πόρων. Παράλληλα, τα βασικά μεγέθη του, όπως το υψηλό ποσοστό συμβασιοποιημένων έργων, δίνουν μία «προίκα» ώριμων δράσεων, ώστε να αναμένεται άμεση και δυναμική η έναρξη της υλοποίησης του νέου ΠΕΠ.
Θα μου επιτρέψετε ακόμη να προσθέσω ότι η θετική πορεία εφαρμογής του ΠΕΠ Πελοποννήσου δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση. Έχει την αξία του να επαναλάβουμε ότι η Ελλάδα παραμένει τα τελευταία χρόνια σταθερά στην πρώτη τριάδα των χωρών (και σήμερα στην πρώτη θέση) της ευρωπαϊκής κατάταξης στην απορρόφηση των κοινοτικών πόρων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ).
Η επιτυχία αυτή, γιατί πρόκειται για επιτυχία, ανήκει σε όλους όσοι κοπίασαν και συνέβαλαν σε αυτή- κεντρική διοίκηση, περιφερειακές και δημοτικές αρχές, δικαιούχοι- σε όλη τη διάρκεια της προγραμματικής περιόδου. Αυτό μας κάνει βάσιμα αισιόδοξους για τη συνέχιση αντίστοιχης και ακόμη καλύτερης πορείας στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027.
-Αυτή τη στιγμή ουσιαστικά από το «απερχόμενο» ΕΣΠΑ τρέχουν οι «ουρές» του προγράμματος, ενώ πέρυσι τον Ιούνιο, από την Καλαμάτα και παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, κηρύχθηκε η έναρξη του νέου ΕΣΠΑ. Παρά ταύτα, από τότε έχουμε δει πολλές προδημοσιεύσεις προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ που καθυστερούν σημαντικά να γίνουν προσκλήσεις και πολύ λίγες προσκλήσεις προγραμμάτων. Πότε θα ανοίξουν τα προγράμματα; Και θα υπάρξει πρόβλεψη, όπως είχε ανακοινωθεί, για προγραμματισμό των προσκλήσεων που θα προαναγγέλλονται, ώστε να προετοιμάζονται έγκαιρα οι ενδιαφερόμενοι;
Επιτρέψτε μου να έχω μία διαφορετική οπτική από τη δική σας στο ζήτημα του χρόνου των προσκλήσεων. Ήδη έχουν βγει οι δύο εμβληματικές προσκλήσεις κρατικών ενισχύσεων για το νέο πρόγραμμα της Ανταγωνιστικότητας, αυτές για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό και την Πράσινη Μετάβαση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, συνολικού προϋπολογισμού ενός δισ. ευρώ. Τις επόμενες εβδομάδες πρόκειται να ξεκινήσει η αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων, η οποία θα είναι άμεση και όχι συγκριτική, αξιοποιώντας και το νέο Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ). Παράλληλα, βγαίνουν σταδιακά προσκλήσεις σε όλα τα νέα Προγράμματα και σύμφωνα με τον εγκεκριμένο χρονοπρογραμματισμό μας, τουλάχιστον το 1/3 του συνολικού προϋπολογισμού του νέου ΕΣΠΑ πρόκειται να έχει ενεργοποιηθεί σε επίπεδο προσκλήσεων μέχρι το τέλος του έτους. Αν κάποιος συγκρίνει με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο, οπότε οι πρώτες προσκλήσεις βγήκαν το 2017, μπορεί εύκολα να συμπεράνει ότι έχουμε κερδίσει τουλάχιστον έναν ολόκληρο χρόνο.
Όπως σωστά επισημαίνετε, οι προσκλήσεις θα πρέπει να αφήνουν χρόνο προετοιμασίας στους δυνητικούς δικαιούχους και τούτο αποτελεί υποχρέωση των Διαχειριστικών Αρχών. Οι «κανόνες του παιχνιδιού» πρέπει να είναι γνωστοί σε όλους εκ των προτέρων και αυτό είναι κάτι που διασφαλίζουμε. Άλλωστε, αυτό εξυπηρετούν οι προδημοσιεύσεις των επερχόμενων προσκλήσεων, όπως και οι «ανοιχτές» προσκλήσεις μέχρι την εξάντληση του διαθέσιμου προϋπολογισμού.
-Κατά την Ευρωπαϊκή Ένωση το μέγεθος των επιχειρήσεων κρίνεται από τον αριθμό των εταίρων και των μισθωτών. Στα δύο προγράμματα που τρέχουν τώρα στο ΕΣΠΑ, δικαιούχος μπορεί να είναι επιχείρηση όταν έχει από δύο μισθωτούς (2 ΕΜΕ) και πάνω. Ο όρος αυτός, όμως, αποκλείει τις πολύ μικρές επιχειρήσεις που χρόνια τώρα ονομάζουμε «ραχοκοκαλιά» της ελληνικής κοινωνίας και είναι η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων στην επαρχία. Μήπως αυτό είναι κάτι που πρέπει να επανεξετασθεί;
Η συζήτηση για τη «ραχοκοκαλιά» της οικονομίας έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον και είμαι από τους πρώτους που υποστηρίζω τη σημασία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σε ό,τι αφορά τα Προγράμματα του ΕΣΠΑ, αυτά καλούνται να συμβάλλουν στην επιδιωκόμενη αλλαγή του παραγωγικού μας μοντέλου στην κατεύθυνση της εξωστρέφειας, της ανταγωνιστικότητας, της προσαρμογής στις προκλήσεις της ψηφιακής και της πράσινης μετάβασης και σίγουρα στη διατήρηση και δημιουργία σταθερών θέσεων εργασίας. Σήμερα υπάρχουν περισσότερες από 200.000 επιχειρήσεις που απασχολούν 1-4 εργαζομένους. Είναι, λοιπόν, αυτονόητο ότι ο σχεδιασμός μας πρέπει να ξεκινήσει από εκείνες τις επιχειρήσεις που μπορούν να εξυπηρετήσουν αυτή τη στρατηγική. Αυτή, άλλωστε, υπήρξε και η κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι πρώτες εβδομάδες που τρέχουν οι νέες προσκλήσεις φαίνεται να επιβεβαιώνουν αυτή την επιλογή, καθώς οι αιτήσεις αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς και ήδη οδήγησαν στην εξάντληση του διαθέσιμου προϋπολογισμού σε τρεις Περιφέρειες της χώρας.
Σε κάθε περίπτωση, τα Προγράμματα του ΕΣΠΑ έχουν τη δυνατότητα τροποποιήσεων στη διάρκεια μιας προγραμματικής περιόδου, λαμβάνοντας υπόψη και πάντοτε βέβαια στο πλαίσιο των ισχυόντων ευρωπαϊκών κανονισμών και κατευθύνσεων. Έτσι, λοιπόν, θα ξαναδούμε το συγκεκριμένο ζήτημα σε δεύτερο χρόνο, έπειτα από την αξιολόγηση της εφαρμογής των πρώτων μας δράσεων.
-Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων είναι κοινή αντίληψη πως χρειάζεται εκσυγχρονισμό για να είναι πιο ευέλικτο και αποτελεσματικό. Αν και η παρούσα κυβέρνηση ολοκληρώνει το πολιτικό της έργο, υπάρχει σχεδιασμός πάνω σε αυτό τον τομέα;
Συμμερίζομαι απόλυτα την άποψή σας ότι το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων χρειάζεται εκσυγχρονισμό. Πολλές από τις διάσπαρτες στη νομοθεσία διατάξεις του πηγαίνουν πίσω στη δεκαετία του 1950, οι διαδικασίες είναι σύνθετες και αναπόφευκτα χρονοβόρες, ο προγραμματισμός και η στοχοθεσία παρέμεναν για χρόνια άγνωστες λέξεις.
Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη προχώρησε στη δημιουργία του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ) 2021-2025 με στόχο τον εξορθολογισμό του ΠΔΕ. Με το ΕΠΑ περιορίσαμε τα ανενεργά («λιμνάζοντα») έργα κατά 5 δισ. ευρώ, εισάγαμε το μεσοπρόθεσμο (πενταετή) προγραμματισμό, αυξήσαμε τη λογοδοσία, ενισχύσαμε τον αναπτυξιακό χαρακτήρα του ΠΔΕ, υιοθετώντας διαδικασίες που ομοιάζουν με αυτές που ακολουθούνται στο ΕΣΠΑ. Παράλληλα, δημιουργήσαμε το Ειδικό Πρόγραμμα Φυσικών Καταστροφών για τη χρηματοδότηση των έργων αποκατάστασης των ζημιών από φυσικές καταστροφές, καθώς και το Ειδικό Πρόγραμμα αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών. Αναβαθμίσαμε το πληροφοριακό σύστημα του ΠΔΕ (το e-pde) αναπτύσσοντας χρήσιμες διεπαφές, υποστηρίξαμε τους χρήστες και τους δικαιούχους του ΠΔΕ (με εκπαιδεύσεις καταρτίσεις και λειτουργία call center και help desk).
Ο σχεδιασμός μας για το ΠΔΕ, βέβαια, δε σταματά εδώ. Στο τέλος του έτους αναμένεται η ολοκλήρωση του έργου της κωδικοποίησης του θεσμικού πλαισίου του ΠΔΕ, που θα αποτελέσει τη βάση για ένα νέο νόμο (καθώς και αναγκαίας της δευτερογενούς νομοθεσίας) για ένα νέο ΠΔΕ, με στόχο την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των εθνικών δημόσιων επενδύσεων.
Της Βίκυς Βετουλάκη
