«Αυλαία» χθες βράδυ για το 29ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, και με αυτή την αφορμή η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, βρέθηκε στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα.
Μιλώντας σήμερα στο «Θ», κάνει αναφορά στην παραμονή της στο υπουργείο Πολιτισμού, έπειτα από το σχηματισμό νέας κυβέρνησης από τη Νέα Δημοκρατία, αλλά και στις προτεραιότητες της νέας τετραετίας. Παράλληλα, αναφέρεται σε τοπικά ζητήματα, όπως είναι το Κάστρο Καλαμάτας και οι εργασίες που δρομολογούνται σε αυτό.
-Είστε η μόνη υπουργός της προηγούμενης κυβέρνησης η οποία διατήρησε το χαρτοφυλάκιό της και μετά το σχηματισμό νέας κυβέρνησης από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Σε ποια βασικά σημεία θα εστιάσει το ΥΠΠΟ στην τετραετία που ξεκινά, και ακόμα, κατά πόσο αυτά ταυτίζονται με την ατζέντα που είχατε θέσει στην έναρξη της προηγούμενης τετραετίας;
Η ανανέωση της εμπιστοσύνης του πρωθυπουργού σημαίνει ότι παρέχει στους συνεργάτες μου και σε μένα τη δυνατότητα να ξαναπιάσουμε το νήμα της δουλειάς από εκεί που το αφήσαμε. Συγχρόνως, όμως, μας επιφορτίζει με το απαιτητικό καθήκον, με την τεράστια ευθύνη, να πάμε τον Πολιτισμό πολλά βήματα μπροστά.
O προγραμματισμός της παρούσας τετραετίας εδράζεται στο έργο και στις κατευθύνσεις της προηγούμενης. Τις πολιτικές μας διαπνέει η ίδια κεντρική αρχή: Ο Πολιτισμός διαλέγεται γόνιμα με την Κοινωνία και την Οικονομία.
Σήμερα, το υπουργείο Πολιτισμού υλοποιεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα έργων υποδομών –περισσότερα από 820 έργα, προϋπολογισμού άνω του 1,2 δισ. ευρώ – επιπροσθέτως των συμβατικών έργων ρουτίνας. Αυτά τα έργα ολοκληρώνονται σταδιακά μέχρι το 2027.
Μείζων μεταρρύθμιση, με καθυστέρηση 20ετίας τουλάχιστον, είναι η μετατροπή πέντε εμβληματικών μουσείων σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Το Εθνικό Αρχαιολογικό, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών, τα Αρχαιολογικά Μουσεία Θεσσαλονίκης και Ηρακλείου και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης δεν αποτελούν πλέον Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες του υπουργείου. Είναι δημόσιες δομές με οργανωτική και οικονομική ελευθερία, βεβαίως υπό την εποπτεία του υπουργείου Πολιτισμού και με απαρέγκλιτη εφαρμογή της αρχαιολογικής νομοθεσίας.
Βασική προτεραιότητα αποτελεί και το πρόγραμμα επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Επίσης, η ολοκλήρωση του προγράμματος προστασίας, ανάδειξης και λειτουργίας του κτήματος στο Τατόι, ως πόλου πολιτισμού και ψυχαγωγίας, προβλέπεται το 2027.
Σημειώστε, επίσης, ότι από τα πρώτα νομοσχέδια αυτής της περιόδου είναι εκείνα της ίδρυσης φορέα για το Βιβλίο, ο οποίος θα υλοποιεί την εθνική πολιτική βιβλίου, και ενιαίου Οργανισμού για τα Οπτικοακουστικά, τον Κινηματογράφο και την Πνευματική Ιδιοκτησία.
-Χθες άρχισε το 29ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας. Ποιο είναι το όραμα του υπουργείου Πολιτισμού για το θεσμό που έχει καταφέρει να αποτελεί πόλο έλξης;
Το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας είναι ένας θεσμός που οδεύει πια προς την τέταρτη δεκαετία της ζωής του και αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της πολιτιστικής και κοινωνικής της ζωής. Μάλιστα, το φετινό φεστιβάλ συμπίπτει με ένα πανηγυρικό ορόσημο, τα πενήντα χρόνια της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης, αλλά και με τη δρομολόγηση σύστασης της Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών, ενός ισότιμου με τα ΑΕΙ δημόσιου φορέα, που από το 2025 θα προσφέρει σπουδές στους τομείς του θεάτρου, του χορού και της μουσικής.
Όλα αυτά μαρτυρούν το ξεχωριστό ενδιαφέρον μας για την αναβάθμιση της τέχνης του χορού και τη διάχυσή της, τοπικά και κοινωνικά, σε όλο και ευρύτερο κοινό. Μόλις πριν από λίγες ημέρες το υπουργείο ενέκρινε επιχορηγήσεις και παροχή αιγίδας σε ομάδες κλασικού και σύγχρονου χορού. Επιδοτούμε, δηλαδή, 45 προτάσεις για παραγωγές, φεστιβάλ, περιοδείες και ερευνητικούς σκοπούς με 800.000 ευρώ, ποσό διπλάσιο από το προηγούμενο έτος.
-Στην ατζέντα του υπουργείου Πολιτισμού συγκαταλέγεται και η περαιτέρω διάδοση του πολιτιστικού αποθέματος της χώρας σε όλα τα μήκη και πλάτη της. Τι είναι διατεθειμένο να πράξει το ΥΠΠΟ γι’ αυτό;
Παράλληλα, στην περιφέρεια παρατηρείται έντονα το φαινόμενο της δύσκολης προσέλευσης σε αρκετούς αρχαιολογικούς χώρους λόγω έλλειψης μέσων μεταφοράς προς αυτά. Παρότι το εν λόγω ζήτημα δεν αποτελεί καθ’ ύλην αρμοδιότητα του υπουργείου Πολιτισμού, κρίνετε ότι η επίλυσή του θα μπορούσε να βοηθήσει ουσιαστικά στην αύξηση της επισκεψιμότητας από εγχώριους και ξένους επισκέπτες;
Η προβολή του πολιτιστικού αποθέματος της χώρας αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα για την κυβέρνηση και το υπουργείο Πολιτισμού και προς την κατεύθυνση αυτή στρέφονται οι πολιτικές που εφαρμόζονται. Για αυτό και τα έργα που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμά μας καλύπτουν το σύνολο του τομέα του Πολιτισμού, την πολιτιστική κληρονομιά όλων των μορφών και όλων των περιόδων και φυσικά, τη σύγχρονη δημιουργία.
Η Πολιτιστική Χάρτα Ανάπτυξης και Ευημερίας, που έχουμε εκπονήσει για κάθε μία από τις 13 Περιφέρειες, άρα και για την επικράτεια, αποτελεί τον οδικό χάρτη για την αναγέννηση και ανάδειξη του Πολιτισμού ως στρατηγικού αναπτυξιακού πόρου και ως σημαντικού παράγοντα κοινωνικής συνοχής και ευημερίας.
Σήμερα, δεκάδες πολιτιστικές υποδομές γίνονται προσβάσιμες. Η καθολική προσβασιμότητα στον Πολιτισμό αποτελεί απόλυτη προτεραιότητά μας. Από την Ακρόπολη και τον Κεραμεικό, ως τη Μονεμβασιά, το Μυστρά, το Δικταίο Άντρο. Αλλά και οι υποδομές και οι δράσεις των φορέων του Σύγχρονου Πολιτισμού γίνονται προσβάσιμες.
Όπως αναφέρατε και εσείς, οι οδικοί άξονες δεν αποτελούν αρμοδιότητα και ευθύνη του υπουργείου Πολιτισμού. Όμως, ακριβώς επειδή έχουμε ένα ολιστικό σχέδιο ανάδειξης και προβολής των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων, σε συνεργασία με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και το «Διάζωμα», ξεκινάμε – με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 25.000.000 ευρώ – το πρόγραμμα «Λεωφόροι Φύσης και Πολιτισμού», προκειμένου να βελτιωθούν οι οδικές προσβάσεις στους μείζονες αρχαιολογικούς χώρους.
-Σε τοπικό επίπεδο, παρότι έχουν γίνει ανακοινώσεις για έναρξη εργασιών προστασίας και ανάδειξης του Κάστρου Καλαμάτας, το τελευταίο διάστημα καθίσταται αναγκαία η άμεση παρέμβαση για αποκατάσταση της στατικότητάς του. Ποιος ο προσανατολισμός του υπουργείου γύρω από αυτό το ζήτημα; Ακόμα, πόσο άμεσα προβλέπεται η έναρξη των εργασιών στον ίδιο χώρο;
Το Κάστρο Καλαμάτας απαιτεί συνολική μελέτη ανάδειξης, προκειμένου να ενταχθεί στη ζωή της πόλης, όχι μόνο ως κέντρο καλλιτεχνικής δράσης, αλλά και καθημερινής αναψυχής. Ο προγραμματισμός του υπουργείου είναι η ανάθεση για την εκπόνηση της μελέτης αυτής να γίνει το Σεπτέμβριο. Το θέμα της στατικής επάρκειας του μνημείου έχει απασχολήσει τις αρμόδιες υπηρεσίες -την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας και τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων- ήδη από την αρχή του χρόνου. Θα θυμάστε ότι πραγματοποιήθηκε αυτοψία υπηρεσιακού κλιμακίου υπό το γενικό γραμματέα Πολιτισμού το Φεβρουάριο. Τότε δόθηκαν οδηγίες για λήψη άμεσων μέτρων, τα οποία και εφαρμόστηκαν. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων αυτή τη στιγμή υλοποιεί μια σειρά πρόδρομων ενεργειών, ώστε σε συνδυασμό με τη στατική μελέτη, που αποτελεί αρμοδιότητα της Διεύθυνσης Αναστήλωσης, μέχρι το τέλος του χρόνου να έχουμε εγκεκριμένες τις εργασίες που πρέπει να υλοποιηθούν για την αντιμετώπιση των όποιων προβλημάτων.
Παράλληλα, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, η Εφορεία Αρχαιοτήτων υλοποιεί το έργο προβασιμότητας των ΑμεΑ -με την εγκατάσταση αναβατορίου- και φωτισμού.
Το έργο της συνολικής αναβάθμισης των υποδομών ολοκληρώνεται, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμά του, στο τέλος του α΄ εξαμήνου του 2025.
-Σε εθνικό επίπεδο, πόσο ρεαλιστικός είναι ο στόχος για τον επαναπατρισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα; Ποια πρόκειται να είναι τα επόμενα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση;
Ο επαναπατρισμός των παρανόμως εξαχθέντων πολιτιστικών αγαθών αποτελεί μόνιμη επιδίωξη και απόλυτη προτεραιότητά μας. Και προφανώς, κορυφαίο στόχο μας αποτελεί η επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα στο Μουσείο της Ακρόπολης. Είναι ένα αίτημα εθνικό, ένας εθνικός στόχος, για τον οποίον έχουμε αποδείξει ότι εργαζόμαστε σκληρά, μεθοδικά, συστηματικά.
Έχουμε αξιοποιήσει απολύτως ένα διεθνές κλίμα που υπάρχει για το πώς αντιλαμβάνεται πλέον η διεθνής κοινότητα το θέμα της επιστροφής των πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους, όταν αυτά είναι κλεμμένα.
Η διαπραγμάτευση δεν είναι εύκολη και απαιτεί χρόνο, αλλά ο στόχος δεν είναι ανέφικτος.
-Θα συμμετείχε η Ελληνική Κυβέρνηση σε μια συζήτηση για πιθανό δανεισμό των Γλυπτών από το Βρετανικό Μουσείο;
Ακόμα και η βρετανική κοινή γνώμη αυτή τη στιγμή, στη συντριπτική της πλειοψηφία, θεωρεί ότι τα γλυπτά πρέπει να επιστρέψουν στην Αθήνα. Και το Μουσείο της Ακρόπολης, το οποίο σύμφωνα με τις διεθνείς εκτιμήσεις και τις κριτικές είναι ένα από τα καλύτερα μουσεία του κόσμου, είναι ο ιδανικός χώρος.
Της Χριστίνας Μανδρώνη
