Χρειάζεται διασύνδεση των πανεπιστημίων με την ελληνική οικονομία και τις ανάγκες της
Από την Πάτρα και ειδικότερα το Πανεπιστήμιο Πατρών, ξεκινά η ακαδημαϊκή πορεία του Μεσσήνιου Χρήστου Μπούρα. Κι αφού πέρασε όλα τα στάδια, έφτασε στη θέση του πρύτανη, όπου παραμένει μέχρι σήμερα, ενώ δείχνει αποφασισμένος να τη διεκδικήσει ξανά.
Ο Χρήστος Μπούρας, που κατάγεται από τα Αρφαρά, ενώ γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καλαμάτα, δεν κρύβει την αγάπη του για την περιοχή, αφού συχνά-πυκνά είναι εδώ. Είναι ένας άνθρωπος που «δε μασά» τα λόγια του, καθώς, όπως υποστηρίζει, δεν έχει πολιτικές βλέψεις, ενώ δε δίστασε, παρά τις απειλές, να μπει στα «άβατα» του Πανεπιστημίου Πατρών.
Το «Θάρρος» τον συνάντησε και μίλησε μαζί του για τα ζητήματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στη χώρα, όπως και για το Πανεπιστήμιο Πατρών ειδικότερα.
Ο λόγος σε αυτόν:
Πείτε μας για την πορεία σας…
Γεννήθηκα στην Καλαμάτα, ενώ σπούδασα στο Πανεπιστήμιο Πατρών, όπου ολοκλήρωσα τις προπτυχιακές, αλλά και τις μεταπτυχιακές σπουδές μου. Στη συνέχεια εργάστηκα στον ιδιωτικό τομέα και σε ερευνητικό κέντρο, ενώ το 1998 ξεκίνησα την ακαδημαϊκή πορεία ως επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών.
Ταυτόχρονα, έκανα αρκετά ταξίδια στο εξωτερικό, τόσο για συνεργασίες όσο και για παραμονή εκεί. Αυτό με βοήθησε να αποκτήσω ακαδημαϊκή εμπειρία, όπως και την εμπειρία του πώς να δω τα προβλήματα, αλλά και το πώς αλλάζει πολύ γρήγορα ο κόσμος σήμερα.
Μια ζωή, λοιπόν, στην Πάτρα…
Η οικογένειά μου μένει στην Πάτρα. Σίγουρα αυτή η πόλη είναι στην καρδιά μου, αλλά θεωρώ ότι και η Καλαμάτα αποτελεί ξεχωριστό κομμάτι για μένα, αφού εδώ γεννήθηκα και μεγάλωσα.
Μιλήστε μας για το Πανεπιστήμιο Πατρών…
Το Πανεπιστήμιο έχει 7 Σχολές, 31 Προπτυχιακά Τμήματα, γύρω στα 70 Μεταπτυχιακά Προγράμματα, γύρω στους 30.000 ενεργούς φοιτητές, καθώς και περίπου 15.000 με 20.000 λιμνάζοντες. Επίσης, έχει τέσσερα campus: στο Ρίο, στο Κουκούλι, στο Μεσολόγγι, αλλά και στο Αγρίνιο.
Μιλάμε, δηλαδή, για ένα μεγαθήριο…
Είναι το τρίτο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας, καθώς και το τρίτο παλαιότερο, διότι λειτούργησε για πρώτη φορά το 1964. Έτσι του χρόνου θα γιορτάσουμε τα 60 χρόνια λειτουργίας του.
Μιλήσατε για λιμνάζοντες φοιτητές. Πρόκειται για θέμα που έχει απασχολήσει κατά καιρούς τον ακαδημαϊκό κόσμο. Ποια η δική σας γνώμη;
Λιμνάζοντες λέμε τους φοιτητές που είναι πάνω από ν+2 έτη, όπου ν τα έτη σποδών τους, οι οποίοι ταυτόχρονα δεν εγγράφονται και δε συμμετέχουν στις εξετάσεις. Με το νόμο Διαμαντοπούλου έγινε μια μεγάλη κινητοποίηση και διαγράφηκαν, στη συνέχεια επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ επανεγγράφησαν, ενώ ελάχιστοι από αυτούς συνέχισαν τις σπουδές τους.
Νομίζω ότι είναι ένα θέμα που το πολιτικό σύστημα πρέπει να δει συνολικά και να συναινέσει.
Κατά την προσωπική μου γνώμη, πρέπει να μπει ένα όριο σπουδών. Πρώτα απ’ όλα για τους ίδιους τους φοιτητές, γιατί πρέπει να κοινωνικοποιηθούν, να κάνουν οικογένεια και να βγουν στην αγορά εργασίας, μέσα σε ένα παράθυρο χρόνου το οποίο δεν μπορεί να είναι το άπειρο.
Μιας και μιλήσατε για όριο, όριο πρέπει να μπει και σε επίπεδο βάσης εισαγωγής;
Η χώρα έχει περισσότερα πανεπιστήμια από όσα χρειάζεται και ταυτόχρονα περισσότερα πανεπιστήμια απ’ όσα μπορεί να εξασφαλίσει χρηματοδότηση. Επίσης, παράγει πτυχιούχους σε αντικείμενα που δε χρειάζεται, κάτι καταστροφικό.
Θέλω να σας πω τρία βασικά επιχειρήματα. Πρώτον, το πολύ 8 από τα 24 πανεπιστήμια της χώρας είναι στα 1.000 καλύτερα του κόσμου. Δεύτερον, η χώρα χρειάζεται αποφοίτους Πληροφορικής. Όχι κατ’ ανάγκη αποφοίτους Τμημάτων Πληροφορικής ή Ηλεκτρολόγων, αφού μπορεί να είναι φυσικοί και μαθηματικοί που θα έχουν κατεύθυνση Πληροφορικής. Αυτή τη στιγμή λείπουν 100.000, αλλά κανείς δεν το βλέπει.
Τρίτον, επειδή υπάρχει ένας μύθος με την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ), το Πανεπιστήμιο Πατρών, τα Τμήματα και οι Γενικές Συνελεύσεις των Τμημάτων ζήτησαν 3.800 φοιτητές και η κυβέρνηση έδωσε 5.500 θέσεις. Τελικά, πέρασαν 4.900, δηλαδή παίρνουμε παραπάνω απ’ όσους ζητάμε.
Εγώ θεωρώ ότι μικρή πλειοψηφία ανθρώπων θα έμπαιναν με την ΕΒΕ, ενώ οι υπόλοιποι δε θα δήλωναν τμήματα τα οποία δεν είναι ελκυστικά.
Επίσης, θεωρώ ότι πρέπει να εξετάσουμε τη διασύνδεση των ελληνικών πανεπιστημίων με την ελληνική οικονομία και τις ανάγκες της, έτσι ώστε να διαμορφώσουμε τα προγράμματα σπουδών, αλλά και να δούμε τι μας λείπει για να γίνει επανασχεδιασμός των τμημάτων.
Να επανέλθει η βάση του 10 ή κάποιο όριο;
Αυτό είναι ένα τεχνικό ζήτημα. Το θέμα είναι ότι δεν έχουμε Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Θα μπορούσε, ας πούμε, η βάση να ήταν το εθνικό απολυτήριο, ένα δύσκολο εθνικό απολυτήριο, κάτι που σημαίνει ότι δε θα τελείωναν όλοι, κι αυτό θα τους επέτρεπε να δίνουν εξετάσεις.
Κατά τη δική μου γνώμη, χρειάζεται μεγάλη παρέμβαση στη Δευτεροβάθμια, γιατί σήμερα η τρίτη Λυκείου δε λειτουργεί, και θεσμοθέτηση ενός εθνικού απολυτηρίου, το οποίο θα είναι εχέγγυο και θα εξασφαλίζει δεξιότητες, έτσι ώστε να μπορούν τα παιδιά να δηλώνουν πανεπιστήμιο.
Με το Σχέδιο «Αθηνά» σας μετέφεραν κάποια τμήματα. Η άποψή σας;
Η κυβέρνηση εκλέγεται, η κυβέρνηση κυβερνά. Εμείς συγχωνεύσαμε μέρος του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδος, με ένα άλλο μέρος να απορροφά το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Αναλάβαμε υποχρεώσεις εκατομμυρίων χωρίς καμία βοήθεια.
Ακόμα και τώρα, τέσσερα χρόνια μετά, τρέχω για δικαστικές αποφάσεις του πρώην ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδος, χωρίς να υπάρχει πρόνοια για το πώς θα εξασφαλίσουμε αυτά τα χρήματα.
Εμείς τολμήσαμε το 2020 και κάναμε ένα δικό μας επιτελικό σχέδιο. Με μια ισχυρή πλειοψηφία της Συγκλήτου, πάνω από 95%, μεταφέραμε τμήματα από τον Πύργο, την Αμαλιάδα, το Αίγιο και το Αγρίνιο. Λειτουργήσαμε στην Αιτωλοακαρνανία μια Γεωπονική Σχολή με τέσσερα τμήματα. Στο Αίγιο προσπαθούμε και θα δημιουργήσουμε ένα μεταπτυχιακό. Στην Αμαλιάδα προσπαθούμε να μεταφέρουμε το μοντέλο της Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής, ενώ στην Αρχαία Ολυμπία θα καταθέσουμε πρόταση, την οποία έχει εξαγγείλει η παρούσα κυβέρνηση, για την όγδοη Σχολή του Πανεπιστήμιου Πατρών, ξενόγλωσση και με δίδακτρα.
Αυτό, δηλαδή, σημαίνει ότι το Πανεπιστήμιο Πατρών δεν εγκαταλείπει την παρουσία του, αλλά αλλάζει τη μορφή παρουσίας του.
Στην Αρχαία Ολυμπία από το Φεβρουάριο θα λειτουργήσει ένα μεγάλο μεταπτυχιακό γύρω από τις ολυμπιακές σπουδές. Έτσι θα έχουμε παρουσία εκεί, ενώ αυτό που σχεδιάζουμε στην περιοχή της Αιγιάλειας έχει αντικείμενο το Content management. Εκεί οι φοιτητές θα κάνουν πρακτική άσκηση στα οινοποιεία, στα ξενοδοχεία και στα εστιατόρια, αφού είναι κάτι που ζητείται πάρα πολύ από την αγορά εργασίας.
Μιλήσατε για πανεπιστήμιο με δίδακτρα…
Το ΕΚΠΑ λειτουργεί ξενόγλωσσο στην Ιατρική με δίδακτρα. Το ΑΠΘ λειτουργεί με δίδακτρα. Εμείς πιστεύουμε ότι μια ξενόγλωσση σχολή που θα προσελκύει ξένους, όχι Έλληνες, πρέπει να έχει δίδακτρα. Διαφορετικά, δεν είναι βιώσιμη.
Ποια η γνώμη σας για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, για τα οποία γίνεται τόσος λόγος και υπάρχουν αντιδράσεις;
Πρέπει ο κόσμος να καταλάβει ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι εδώ. Όταν λειτουργούν τα κολέγια και δίνουν επαγγελματικά δικαιώματα, είναι εδώ. Κατά τη δική μου γνώμη, το άρθρο 16 είναι μια στρέβλωση που πρέπει να αλλάξει. Αυτό που πρέπει να απαιτηθεί, και τώρα, είναι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια να πιστοποιούνται και να ελέγχονται με τον ίδιο τρόπο που γίνεται στα δημόσια πανεπιστήμια.
Τολμήσατε να μεταφέρετε τμήμα των πρώην ΤΕΙ…
Δείτε πόσα τμήματα υπάρχουν στη χώρα… Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι λόγω του δημογραφικού, το οποίο είναι σαν «Αρμαγεδδών», που δε βλέπει καμία κυβέρνηση, μέχρι το 2030 θα κλείσουν πάνω από 100 τμήματα.
Η βιολογία θα τα κλείσει. Θα υπάρχουν τμήματα με κανέναν φοιτητή, με δύο φοιτητές, οπότε θα κλείσουν.
Πρέπει να λειτουργήσεις πριν σου συμβεί αυτό. Με συγχωνεύσεις, με αλλαγή πραγμάτων, διαφορετικά θα βρεθείς μπροστά σε αυτή την κατάσταση.
Ένα θέμα που απασχόλησε το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου είναι ότι ένα τμήμα του λειτουργεί στην Πάτρα. Δε θα έπρεπε το δικό σας πανεπιστήμιο να το απορροφήσει;
Ήταν τρία τμήματα. Δημιουργήθηκε μια Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, η οποία λειτουργεί με έναν τρόπο που φανερώνει προχειρότητα.
Ειδικότερα, αναγκάστηκε το Πανεπιστήμιο Πατρών να δώσει εστίες του, κτήρια, να πληρώνει τη λειτουργία του, φως-νερό… Έτσι δημιουργώ κι εγώ 15 πανεπιστήμια…
Με την εκλογή μου ως πρύτανης ενημέρωσα την πολιτική ηγεσία ότι δε θα πληρώνω, κι ας με πάνε μέσα. Έτσι προχωρήσαμε σε μια συμφωνία και το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ανέλαβε τα έξοδά του.
Αυτό, κατά την προσωπική μου γνώμη, είναι η μέγιστη ένδειξη προχειρότητας: όταν αναγκάζεις ένα πανεπιστήμιο να σου δώσει χώρους, εστίες και να πληρώνει τη λειτουργία άλλος. Αυτό δε συμβαίνει πουθενά στον κόσμο.
Και τελικά, δεν απορροφήθηκε το τμήμα από το Πανεπιστήμιο Πατρών…
Εγώ πιστεύω ότι το Πανεπιστήμιο Πατρών πρέπει να απορροφήσει και την Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και το Ανοιχτό Ελληνικό Πανεπιστήμιο, με το τελευταίο να παρουσιάζει πτωτική τάση.
Το παραπάνω είναι προσωπική γνώμη, με την Πολιτεία να πρέπει να το εξετάσει, πριν συμβούν διάφορα πράγματα.
Θα έπρεπε, τελικά, τα ΤΕΙ να καταργηθούν;
Όπως είπα και πριν, τα πράγματα έγιναν πρόχειρα. Καταστράφηκε η ενδιάμεση βαθμίδα Λυκείου και Πανεπιστημίου, κάτι που η οικονομία της χώρας θα πληρώσει. Θεωρώ ότι πρέπει να ξαναδούμε σοβαρά τη μεταλυκειακή εκπαίδευση, όπως πρέπει να δούμε σοβαρά και την τεχνολογική εκπαίδευση.
Το 2019 που έγινε αυτό, δε γυρίζει πίσω, είναι ένα γεγονός που και η παρούσα κυβέρνηση αποδέχθηκε.
Κατά τη δική μου γνώμη τα προβλήματα θα συνεχίσουν να εμφανίζονται, χρειάζεται η χώρα να κουβεντιάσει ξανά τον ακαδημαϊκό της χάρτη. Διαφορετικά θα βρεθεί σε καταστάσεις οι οποίες θα είναι μη προβλέψιμες.
Βλέπουμε πανεπιστήμια – «χταπόδια»… Για μιλήστε μας γι αυτό…
Το Πανεπιστήμιο Πατρών είναι αυτή τη στιγμή σε τρεις πόλεις: στην Πάτρα, στο Αγρίνιο και στο Μεσολόγγι. Για το Αγρίνιο, έχω ζητήσει να φτιαχτεί campus και φοιτητικές εστίες. Κάνω διαγωνισμό για ξενοδοχείο, αλλά δε βρίσκω προσφορά. Σε συνθήκες κοινωνικής κρίσης αντιλαμβάνεστε ότι δεν είναι ελκυστικά.
Αν η Πολιτεία δεν εξασφαλίσει φοιτητική μέριμνα, εστιατόριο, διαμονή, θα υπάρχουν προβλήματα.
Επαναλαμβάνω το δημογραφικό. Δείτε, κλείνουν νηπιαγωγεία, δημοτικά και γυμνάσια, άρα μειώνεται ο πληθυσμός, μα κανείς δεν το βλέπει;
Τώρα ειδικά για το Πανεπιστήμιο Πατρών, είναι ένα πολύ μεγάλο πανεπιστήμιο. Για να καταλάβετε, πρόσφατα, στην καλύτερη αξιολόγηση που γίνεται στον κόσμο και είναι η έκθεση της Σαγκάης, είμαστε στα 800 καλύτερα του κόσμου.
Η χώρα στη λίστα των 800 καλύτερων έχει μόνο τέσσερα και, μάλιστα, σε ορισμένα αντικείμενα το Πανεπιστήμιο Πατρών είναι στα 200 καλύτερα. Ας ψάξει, λοιπόν, κάποιος να δει πού είναι τα υπόλοιπα πανεπιστήμια.
Κατά τη γνώμη μου, λοιπόν, το Πανεπιστήμιο Πατρών έτσι όπως είναι δε θα αντιμετωπίσει προβλήματα, αλλά πρέπει να είμαστε έτοιμοι, αν συμβεί κάτι, να συζητήσουμε ξανά κάποια πράγματα. Όμως, χρειάζεται μεγάλη ενίσχυση το Αγρίνιο. Διαφορετικά, τα επόμενα χρόνια θα έχει πρόβλημα.
Βλέποντας τα έργα σας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, παρατηρούμε να «τρέχετε» και να δίνετε έμφαση στις εστίες και γενικότερα στις υποδομές…
Οι εστίες για μένα είναι η πρώτη προτεραιότητα. Στις εστίες θα μένουν φοιτήτριες και φοιτητές οι οποίοι πληρούν τα κριτήρια, δίνουν εξετάσεις και εγγράφονται. Είναι κάτι που δε συζητάω, οποιαδήποτε απειλή και αν δεχτώ για μένα. Προτεραιότητα έχουν οι φοιτητές που πληρούν τα κριτήρια.
Ταυτόχρονα στο Πανεπιστήμιο υπάρχουν εστίες που ήταν εγκαταλελειμμένες επί σειρά ετών. Κι εδώ υπάρχει συλλογική ευθύνη του πολιτικού συστήματος. Τώρα γκρεμίζουμε σεισμόπληκτα 15 χρόνων και με χρήματα του Πανεπιστημίου, της Περιφέρειας, όπως και με κάποια που θα δώσει το υπουργείο, ανακαινίζουμε τις εστίες.
Εγώ ντρέπομαι για την κατάσταση που επικρατούσε. Το Πανεπιστήμιο έχει διαθέσει πάνω από 700.000 ευρώ, ενώ προσδοκά κι άλλα χρήματα, έτσι ώστε να ανακαινιστούν οι εστίες.
Εγώ αναρτώ στο διαδίκτυο την κατάσταση με τα δωμάτια και θεωρώ ότι και οι φοιτήτριες και οι φοιτητές θα τα σεβαστούν, αφού είναι δημόσιο αγαθό. Είμαι σίγουρος ότι μέχρι τον Οκτώβριο θα έχουν ανακαινιστεί τα πρώτα 100.
Μιλήσατε για απειλές, ενώ υπάρχουν και τα λεγόμενα «άβατα». Πώς τα αντιμετωπίζετε όλα αυτά;
Είμαι ένας πρύτανης που δεν έχω πολιτικές φιλοδοξίες, π.χ. να γίνω δήμαρχος, βουλευτής υπουργός, και ταυτόχρονα δε φοβάμαι. Άρα, δε με συνοδεύει η κατάρα που έχει το πολιτικό σύστημα για το πολιτικό κόστος.
Έχω δεχθεί απειλές για τη ζωή μου, όπως και για την οικογένειά μου, αλλά δε φοβάμαι.
Αυτούς που φορούν κουκούλα, αυτούς που προπηλακίζουν το δημόσιο διάλογο, δεν τους φοβάμαι. Τους καλώ σε διάλογο, με τα επιχειρήματά τους, για να κάνουμε αντιπαράθεση.
Η γνώμη σας για την πανεπιστημιακή αστυνομία;
Εγώ εξ αρχής είχα πει όχι στην πανεπιστημιακή αστυνομία και πρότεινα δύο λύσεις: ενίσχυση των υπηρεσιών φύλαξης του πανεπιστημίου και ταυτόχρονα πρύτανης ο οποίος θα επιτρέψει να συμβούν παραβατικές ενέργειες και δε θα καλέσει την αστυνομία, να παραπέμπεται για παράβαση καθήκοντος.
Με τις φοιτητικές παρατάξεις πώς τα πάτε;
Σέβομαι την ύπαρξή τους και συζητώ με την οποιαδήποτε. Δε συμφωνώ στα πάντα, ενώ θεωρώ ότι πρέπει να συζητήσουν σοβαρά το ρόλο ύπαρξής τους και διεκδικήσεων. Σε κάθε περίπτωση, θεωρώ ότι έχουν παραμείνει στο μοντέλο των δεκαετιών του ’70 και του ’80.
Τα πράγματα έχουν αλλάξει, τα πράγματα αλλάζουν πάρα πολύ γρήγορα, με πολύ μεγάλες αβεβαιότητες, που δύσκολα καταλαβαίνουμε και εμείς οι ίδιοι.
Το Πανεπιστήμιο Πατρών έχει σχεδόν όλες τις Επιστήμες. Τι θα συμβουλεύατε έναν υποψήφιο αν αύριο συμπλήρωνε το μηχανογραφικό του;
Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε ότι η επιλογή πρέπει να γίνεται με βάση αυτό που ο καθένας μπορεί να υποστηρίξει. Δεύτερον, θεωρώ ότι αν είσαι καλός, ό,τι και αν σπουδάσεις, το πιστεύεις και εργαστείς, θα πετύχεις. Τρίτον, όμως, οφείλω να είμαι πραγματιστής. Σήμερα στην αγορά εργασίας η Πληροφορική, είτε από το Πολυτεχνείο είτε από τις Σχολές Θετικών Επιστημών, έχει μεγάλη ζήτηση. Γενικότερα, οι Πολυτεχνικές Σχολές εξασφαλίζουν άνετα επαγγελματική αποκατάσταση. Θεωρώ δε, ότι θα πρέπει να σκέφτονται σοβαρά και τις μεταπτυχιακές σπουδές.
Κλείνοντας, μιλήστε μας για τα σχέδιά σας…
Έχω έναν ακόμα χρόνο θητείας και σκέφτομαι αν θα είμαι ξανά υποψήφιος. Είμαι πολύ κοντά στο να πω πάλι ναι. Αν το αποφασίσω και αν με τιμήσει η ακαδημαϊκή κοινότητα και εκλεγώ, θα συνεχίσω αυτό το έργο, που βέβαια δεν είναι έργο δικό μου, αλλά έργο της Πρυτανικής Αρχής, των διοικητικών υπαλλήλων, και όλοι μαζί θα κατορθώσουμε το Πανεπιστήμιο Πατρών, το οποίο φτάσαμε στα 1.000 καλύτερα του κόσμου, να φτάσει ακόμα ψηλότερα.
Του Παναγιώτη Μπαμπαρούτση
