Εάν δεν ενδιαφέρεσαι για «χάρισμα» 50-60%, χωρίς ΕΣΠΑ!
Η «ευρωπαϊκή γλώσσα» του ΕΣΠΑ (Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης) είναι λίγο – πολύ άγνωστη στον περισσότερο «απλό» κόσμο, που δεν έχει ανάλογη εμπειρία και επιχειρεί να υπαχθεί σε κάποιο πρόγραμμα για πρώτη φορά. Όμως, σε κάθε περίπτωση, για τη σύνταξη ενός πλήρους και αξιολογήσιμου φακέλου, απαιτείται η συνεργασία περισσοτέρων: του επενδυτή, του λογιστή της υποψήφιας επιχείρησης, του μηχανικού, κ.τ.λ., υπό την αιγίδα του συμβούλου σύνταξης της αίτησης / μελέτης χρηματοδότησης και εν συνεχεία παρακολούθησης / συντονισμού του επενδυτικού έργου, μέχρι και την ολοκλήρωση.
Αρκετοί ακόμα δεν επιθυμούν την ένταξη σε κάποιο πρόγραμμα ΕΣΠΑ με τη δικαιολογία ότι «δε θέλουν να μπλέξουν» δήθεν στις «δύσκολες» διαδικασίες του. Αυτό, όμως, είναι απόλυτα προσχηματικό, γιατί το ΕΣΠΑ δεσμεύει μόνο στην τήρηση της μελέτης που κατέθεσε η επιχείρηση και δεσμεύεται στην επιδότησή της (χρήμα που δεν επιστρέφεται – δεν είναι δάνειο) με υψηλά ποσοστά και επιπλέον δεν επιβάλλει ουσιαστικά καμία νέα διαδικασία, παρά μόνο την τήρηση της όποιας κείμενης νομοθεσίας (φορο-λογιστικής, αδειοδότησης, πληρωμής παραστατικών κ.τ.λ.).
Δηλαδή, όλων εκείνων που προβλέπονται από τη νομοθεσία και για την υλοποίηση μιας επένδυσης (με ή και χωρίς ΕΣΠΑ) η επιχείρηση οφείλει να εφαρμόσει για να μην έχει «τρεξίματα» με την Εφορία, την Πολεοδομία, το Υγειονομικό, τον ΕΟΤ, κ.τ.λ.
Εκτός, φυσικά, του ότι, ακόμα κι αν υπάρχουν διαθέσιμα όλα τα αναγκαία κεφάλαια της επένδυσης, στο τέλος το να γλιτώσει μια επιχείρηση υπαχθείσα στο ΕΣΠΑ 50-60% του συνολικού ποσού της επένδυσης, προσφέρει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και ισχυρή κεφαλαιακή χρηματική βάση, πέραν της «χωρίς τσιγγουνιές» δημιουργίας μιας σύγχρονης επιχείρησης…
Για την υποστήριξη, λοιπόν, των νέων υποψήφιων επενδυτών, κυρίως, καταθέτουμε σήμερα ένα «ερμηνευτικό λεξιλόγιο» ΕΣΠΑ.
ΟΡΟΛΟΓΙΕΣ ΕΣΠΑ
Ο οδηγός ενός προγράμματος ΕΣΠΑ, εκτός από πολλές σελίδες (ακόμα και 500!), έχει συνήθως και πολλές ορολογίες, με τις οποίες δεν είναι εξοικειωμένος ο περισσότερος κόσμος, παρότι τελικά αφορούν απλές έννοιες.
Οι πιο βασικές ορολογίες είναι οι εξής:
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Το συνολικό κόστος που έχει όλη η επένδυση που θέλει να κάνει μία επιχείρηση και για την οποία ζητάει να επιδοτηθεί. Δηλαδή, πόσο κοστίζουν όλες οι δαπάνες για προϊόντα και υπηρεσίες που θέλει να αγοράσει. Για τις επιχειρήσεις που αποδίδουν ΦΠΑ, το κόστος αυτό αφορά στις καθαρές τιμές.
Π.χ., για το πρόγραμμα επιδότησης «Ίδρυση Νέων Τουριστικών Επιχειρήσεων» ο προϋπολογισμός είναι από 20.000 έως 400.000 ευρώ.
ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ
Περιγραφή των χαρακτηριστικών και προϋποθέσεων, που πρέπει να πληρούν τα πρόσωπα ή οι εταιρείες για να έχουν δικαίωμα να κάνουν αίτηση στο συγκεκριμένο πρόγραμμα.
ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ
Οι δαπάνες που μπορούν να επιδοτηθούν στο εκάστοτε πρόγραμμα. Κάθε πρόγραμμα έχει τις δικές του κατηγορίες δαπανών που επιδοτεί.
Για παράδειγμα, σε κάποια προγράμματα επιδοτείται ο μισθός του προσωπικού, σε άλλα, η αγορά εξοπλισμού, σε άλλα η κατασκευή κτηρίου και, φυσικά, ο συνδυασμός κάποιων ή και όλων των παραπάνω.
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑΣ ΔΑΠΑΝΩΝ
Η ημερομηνία από την οποία και μετά, αν πραγματοποιηθεί μία δαπάνη, μπορεί να επιδοτηθεί από το πρόγραμμα.
Αυτή η ημερομηνία μπορεί να είναι η ημερομηνία προκήρυξης του προγράμματος ή η ημερομηνία που υποβάλλεται η ηλεκτρονική αίτηση, ή ακόμα και η ημερομηνία έγκρισης.
ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ
Τα χρήματα που θα χρειαστεί ο δικαιούχος (η επιχείρηση που κάνει την αίτηση) να δώσει για να κάνει την επένδυση, εκτός της επιδότησης (δηλαδή αν ο δικαιούχος επιδοτηθεί για το 40% του προϋπολογισμού, το υπόλοιπο 60% είναι η ιδιωτική συμμετοχή).
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΠΙΔΟΤΟΥΜΕΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΣΠΑ
Η χρονική περίοδος κατά την οποία έχει δικαίωμα κάποιος να κάνει την ηλεκτρονική αίτηση για επιδότηση ΕΣΠΑ.
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ
Η χρονική περίοδος κατά την οποία ο δικαιούχος θα πραγματοποιήσει όλα αυτά που έχει περιγράψει στην αίτηση, από τη στιγμή της έγκρισής του.
ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
Οι προδιαγραφές και το χρονικό διάστημα που πρέπει να συνεχίσει να πληροί η επιχείρηση μετά την ολοκλήρωση τις επένδυσης.
Συνήθως, πρόκειται για διάστημα από τρία έως και πέντε έτη.
ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
Είναι ο χρονικός χάρτης από τη στιγμή της «φημολογίας» προγράμματος έως και την τελευταία εκταμίευση και ολοκλήρωση της εγκριθείσας υπένδυσης.
ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Η προδημοσίευση είναι μία επίσημη ανακοίνωση από το αρμόδιο υπουργείο, μικρής έκτασης (συνήθως έως 2 σελίδες), που περιγράφει τα βασικά χαρακτηριστικά του προγράμματος.
Η προδημοσίευση ουσιαστικά προετοιμάζει τους ενδιαφερομένους για το πρόγραμμα, που θα προκηρυχθεί, αλλά συχνά υπάρχουν αλλαγές από την προδημοσίευση μέχρι την προκήρυξη.
ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ
Η ανάρτηση του ΦΕΚ, που περιλαμβάνει τον οδηγό του προγράμματος και περιγράφει όλες τις προδιαγραφές και διαδικασίες από την αίτηση έως και την τελευταία αποπληρωμή της επιδότησης.
Είναι συνήθως έγγραφο με αρκετές σελίδες (μέχρι και 500) και περίπλοκη ορολογία. Οι προκηρύξεις των επιδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2021 – 2027 αναρτούνται στον ιστότοπο της «Ανταγωνιστικότητας» ή άλλους, ανάλογα με την πρόβλεψη και της προκήρυξης.
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΥΠΟΒΟΛΩΝ
Το χρονικό διάστημα κατά το οποίο έχει δικαίωμα ο ενδιαφερόμενος να κάνει την ηλεκτρονική αίτηση.
Η περίοδος υποβολών ορίζεται στην προκήρυξη του προγράμματος.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Μετά τη λήξη της περιόδου υποβολών ξεκινά η αξιολόγηση των προτάσεων, δηλαδή η βαθμολόγησή τους βάσει των κριτηρίων που αναφέρονται στην προκήρυξη.
Η αξιολόγηση γίνεται μέσω διαδικτύου, αυτοματοποιημένα ή από ανεξάρτητους πιστοποιημένους ελεγκτές, που είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο αξιολογητών μετά από εξετάσεις.
Οι αξιολογητές κατά την αξιολόγηση δεν έχουν πρόσβαση στα στοιχεία του αιτούντος, ώστε να διασφαλίζεται η αμεροληψία.
Στα περισσότερα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014 – 2021 η αξιολόγηση των αιτήσεων γινόταν με βάση τη συγκριτική αξιολόγηση μεταξύ των υποβληθεισών προτάσεων, η οποία ήταν μια χρονοβόρα διαδικασία.
Στα επιδοτούμενα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ 2021 -2027 οι προσκλήσεις θα είναι συνεχώς ανοικτές μέχρι εξαντλήσεως του προϋπολογισμού.
Πλέον οι ενδιαφερόμενοι για να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις τους, δε θα αναμένουν τη συγκριτική αξιολόγηση των σχεδίων τους.
Τα επενδυτικά σχέδια, εφόσον πληρούν τα (αυτοματοποιημένα τύπου on-off) κριτήρια ένταξης στην πρόσκληση, θα προχωρούν με τη διαδικασία του FIFO – δηλαδή με σειρά προτεραιότητας, First-In First-Out.
Εφόσον ωστόσο αποτυγχάνουν σε συγκεκριμένα ορόσημα υλοποίησης, θα απορρίπτονται αυτόματα οι αιτήσεις και θα ακολουθεί η αξιολόγηση της επόμενης αίτησης. Με το νέο τρόπο ένταξης των εγκεκριμένων αιτήσεων θα επιταχύνεται η υλοποίηση των προγραμμάτων.
ΕΓΚΡΙΣΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ
Μετά την περίοδο αξιολόγησης, διαμορφώνεται η βαθμολογική βάση.
Όσες αιτήσεις έχουν λάβει μεγαλύτερη βαθμολογία, εγκρίνονται και περιλαμβάνονται στον κατάλογο επιτυχόντων που αναρτάται.
Συνήθως η έγκριση είναι προσωρινή και οριστικοποιείται μετά την προσκόμιση των αντίστοιχων εντύπων δικαιολογητικών που προσκομίζονται στον αρμόδιο φορέα για να διαπιστωθεί ότι ταυτίζονται με όσα υποβλήθηκαν ηλεκτρονικά.
Να σημειώσουμε ότι, σύμφωνα με το νέο σχεδιασμό του ΕΣΠΑ 2021 – 2027, δε θα υπάρχουν προσκλήσεις με καταληκτικές ημερομηνίες υποβολής επενδυτικών σχεδίων, αλλά οι νέες προσκλήσεις θα είναι ανοικτές, δηλαδή χωρίς καταληκτική ημερομηνία υποβολής των σχεδίων. Η ένταξη των επενδυτικών σχεδίων στα διάφορα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ θα γίνεται με τήρηση της σειρά προτεραιότητας (FIFO).
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΥ
Η χρονική περίοδος μέσα στην οποία μπορούν να υλοποιηθούν οι επιλέξιμες δαπάνες.
Συνήθως ξεκινά από την ημερομηνία προκήρυξης (εάν θέλει ο ενδιαφερόμενος) και ολοκληρώνεται σε συγκεκριμένο χρόνο από τη στιγμή της οριστικής ένταξης (συνήθως 24 ως 36 μήνες).
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ (Φ.Ο.Α.)
Είναι ένα αίτημα (τροποποίησης), που μπορεί εάν επιθυμεί να κάνει ο επενδυτής κατά τη διάρκεια υλοποίησης, ώστε να προσαρμόσει την αίτησή του -ουσιαστικά τις δαπάνες που είχε περιγράψει ότι θα κάνει- στο επενδυτικό έργο που υλοποίησε τελικά και τις αλλαγές που έκανε στις δαπάνες του (σε τιμή, είδος, προμηθευτή κ.λπ.).
ΕΝΔΙΑΜΕΣΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ – 1η ΕΚΤΑΜΙΕΥΣΗ
Εφόσον έχει υλοποιηθεί τουλάχιστον το 25% του συνολικού έργου, ο επενδυτής έχει δικαίωμα να αιτηθεί ενδιάμεσο έλεγχο (μόνο σε έγγραφα, δηλαδή «διοικητικό έλεγχο» και όχι ακόμα επιτόπιο) στις δαπάνες που έχει ήδη πραγματοποιήσει για να λάβει την επιδότηση που αντιστοιχεί στις δαπάνες αυτές.
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ
Ως ολοκλήρωση του επενδυτικού έργου νοείται η έκδοση του τελευταίου παραστατικού –π.χ. τιμολόγιο, ηλεκτρονική πληρωμή κ.λπ.- που αφορά στην τελευταία χρονικά δαπάνη που απαιτείται να γίνει για να ολοκληρωθεί η επένδυση και να είναι λειτουργική.
ΤΕΛΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ – ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΤΑΜΙΕΥΣΗ
Αφού ολοκληρωθεί η επένδυση, ο επενδυτής κάνει το αίτημα τελικού ελέγχου, όπου προσκομίζονται τα αντίστοιχα παραστατικά δαπανών.
Τα δικαιολογητικά αυτά εξετάζονται ως προς τη συμμόρφωσή τους με τις προδιαγραφές του προγράμματος και διασταυρώνονται, σε ΕΠΙΤΟΠΙΟ πλέον έλεγχο, με το φυσικό αντικείμενο που αφορούν.
Μετά τον τελικό έλεγχο (διοικητικό και επιτόπιο) γίνεται η τελική εκταμίευση της επιδότησης.
Επιμέλεια στήλης: Παναγιώτης Ξεροβάσιλας
Νομικός/ Οικονομολόγος
