Μια ζωή «παλεύει με τις λέξεις και τον ήχο τους» ο Μεσσήνιος λογοτέχνης Θεόδωρος Ταβουλάρης και έχει καταφέρει να πετύχει αναγνώριση, όχι μόνο πέρα από τους τόπους αναφοράς του (γεννήθηκε στο Αιγάλεω, διαμένει στην Καλαμάτα, με εκ πατρός καταγωγή από Οίτυλο και εκ μητρός από την Αγία Μαρίνα Στυλίδας), αλλά ακόμα και στο εξωτερικό.
Με διψήφιο αριθμό έργων, κυρίως ποιητικών, και αρκετές αξιόλογες διακρίσεις, ανάμεσα στις οποίες ο ίδιος ξεχωρίζει δικαίως την επιλογή δικού του έργου ως εμβατηρίου από την Πολεμική Αεροπορία. Τα τελευταία περίπου 15 χρόνια έχει μπει και στην ιεροτελεστία της (υλικής) δημιουργίας του βιβλίου, μέσα από την ίδρυση των καλλιτεχνικών εκδόσεων «Συλλεκτική».
Με αναθερμασμένο δημιουργικό οίστρο ο κ. Ταβουλάρης έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές την τελευταία 2ετία, ενώ έχει… στα σκαριά άλλα τέσσερα έργα του, διαφορετικής μάλιστα θεματολογίας.
Ας μας τα πει, όμως, καλύτερα ο ίδιος…
Πώς συνυπάρχουν σε έναν άνθρωπο ο μηχανικός κινητήρων αεροσκαφών (το βασικό σας επάγγελμα) και ο λογοτέχνης;
Οι δύο εργασίες μπορεί να φαίνονται διαφορετικοί δρόμοι, αλλά το κοινό τους στοιχείο είναι το συνεχές διάβασμα. Το επάγγελμα του μηχανικού κινητήρων αεροσκαφών το χαρακτηρίζει το υψηλό αίσθημα ευθύνης και η μεγάλη υπευθυνότητα. Για να είσαι πάντα μέσα στη σύγχρονη υψηλή τεχνολογία και για να μπορείς να αντεπεξέρχεσαι στις δυσκολίες και την πολυπλοκότητα, θέλει ακριβώς αυτό, το συνεχές διάβασμα.
Το ίδιο συνεχές διάβασμα μαζί με την ευαισθησία του ατόμου συναντάμε και στα άτομα που ασχολούνται με τη λογοτεχνία. Η διαφορά είναι ότι εκεί κάνεις ένα ταξίδι στα απόκρυφα σημεία της ψυχής σου, που σε βοηθά να αγκαλιάζεις και να θεραπεύεις τον ίδιο σου τον εαυτό. Εκεί εμπιστεύεσαι την καθαρότητα της ψυχής και εξομολογείσαι ή απολογείσαι ακόμη και για λογαριασμό άλλων, που δεν τολμούν.
Αυτά τα δύο συνυπάρχουν, γιατί τα διακατέχει η αγάπη γι’ αυτό που κάνεις, ούτως ώστε με αυτόν τον τρόπο αποκτά χρώμα, ουσία, εμπλουτίζεται και ομορφαίνει η ζωή σου.
Γιατί γράφετε και τι σας εμπνέει; Ποια είναι τα αγαπημένα σας θέματα;
Για μένα το γράψιμο, είναι η ανάσα που μεγαλώνει και γίνεται φιλί, είναι ένα εμπύρετο μυστήριο μιας ατέλειωτης γραφής του αίματος. Εκεί κλειδώνω τα όνειρά μου σε λέξεις. Λέξεις που κουβαλώ μέσα μου και σεισμοδονούν το είναι μου. Είναι ένας καθαρμός της ψυχή μου, δεν είναι θέμα επιλογών, γράφεις ό,τι σε αγγίζει και κατ’ αυτόν τον τρόπο γίνεται πλέον τρόπος ζωής.
Ποίηση ή δοκίμιο;
Είναι πλάνη να νομίζει κανείς ότι τα είδη του λόγου αποτελούν ανεξάρτητες οντότητες, γιατί στην ουσία κυρίαρχη είναι η γλώσσα, αναφορική, δηλωτική ή ποιητική.
Ο λόγος γίνεται δίαυλος για την εξωτερίκευση πλευρών της προσωπικότητας του συγγραφέα και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα εκφραστικής χρήσης της γλώσσας.
Θα αναφέρω τρία δοκίμια, τρεις ομιλίες μου που έγιναν στο Πνευματικό Κέντρο της πόλης μας, του Τέλη Τσάκωνα, της Ράνιας Λυμπεροπούλου και του Παναγή Κουμάντου.
Σε αυτή τη μέση έκταση λόγου, που τα βασικά χαρακτηριστικά του είναι η συντομία, η σαφήνεια, η καλλιέπεια και η διαλεκτική προσέγγιση του θέματος, δε σημαίνει ότι δεν υπήρχαν ποιητικά στοιχεία.
Βλέπω πολλές διακρίσεις στο εξωτερικό, βιώσατε το «κανείς δεν αγιάζει στον τόπο του»;
Κατ’ αρχήν για μένα μία διάκριση δεν είναι αυτοσκοπός, σίγουρα μία βράβευση είναι μία ευχάριστη στιγμή, νιώθεις μια ηθική ικανοποίηση για την αναγνώριση του έργου σου, αλλά δεν έχω και παράπονο από την πατρίδα μου.
Θα σας υπενθυμίσω ότι το ποίημά μου «Μαχητής των αιθέρων» έγινε εμβατήριο της Πολεμικής Αεροπορίας και η Πολιτεία μού έδωσε το μετάλλιο προσωπικοτήτων σε ειδική εκδήλωση που έγινε στο Πολεμικό Μουσείο. Να σας πω, δε, ότι το εμβατήριο είναι κάτι που μένει δια παντός.
Το 2022 ήταν ιδιαίτερα παραγωγικό για εσάς με την έκδοση τριών ποιητικών συλλογών. Πείτε μας λίγα πράγματα για κάθε μία από αυτές τις εκδόσεις.
Είχα ξεχωρίσει τα ποιήματά μου θεματικά και ετοίμαζα την έκδοση του βιβλίου μου «Αρπυίες» με ερωτικά ποιήματα. Υπήρχαν, όμως, ποιήματα σκόρπια με διαφορετική θεματολογία. Σε κάποια, αν τα διάβαζες, θα έβλεπες τα σπλάχνα της αγάπης και σε κάποια άλλα τη «σκουριά» να γίνεται αιμορραγούσα πληγή, οπότε τα μάζεψα και τους έδωσα τον τίτλο «Της σκουριάς και της αγάπης».
Το τρίτο βιβλίο, με τίτλο «Αντιπαραθέσεις», ήρθε τελείως απρόβλεπτα, μέσα από μία διαφωνία με τη δήμαρχο Στυλίδας για το Πνευματικό Κέντρο της Αγίας Μαρίνας. Από τότε που η Αγία Μαρίνα εντάχθηκε στο Δήμο, το Πνευματικό Κέντρο άρχισε να λειτουργεί ως ταβέρνα και μετέπειτα ως αποθήκη. Εγώ έκανα την πρόταση να επανέλθει στην αρχική του μορφή, αλλά ταυτόχρονα και ως μουσείο, μέσα από μία σημαντική δωρεά εκθεμάτων που προσέφερε κάποιος φίλος, αλλά φωνή βοώντος. Έτσι επήλθε και το τρίτο βιβλίο και όπως λέει και ο Friedrich Nietsche: «Η αλήθεια είναι άσχημη. Και έχουμε την τέχνη για να μη μας σκοτώσει η αλήθεια».
Ποια έργα σας θεωρείτε πιο σημαντικά και ποια διάκριση, ειδική μνεία ή κάποιο σχόλιο-κριτική σάς συγκίνησε;
Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο από τα βιβλία μου, γιατί το κάθε ένα έχει τη δική του αναπνοή, το δικό του παφλασμό ρίγης, το δικό του ρυθμό, και τις δικές του συμπάθειες.
Κάθε φορά που θα ρίξω μια ματιά σε κάποιο, θα μου θυμίσει πως προσπαθούσα να μαζέψω όσο μπορούσα περισσότερους χυμούς λέξεων μέσα από τρελές περιπλανήσεις και κατ’ αυτόν τον τρόπο να δημιουργήσω το δικό του αστερισμό.
Σίγουρα αυτό που με συγκίνησε περισσότερο ήταν η δημιουργία του εμβατηρίου της Π.Α και η παρουσίασή του μαζί με την βράβευσή μου.
Τι περιλαμβάνει το υπό έκδοσιν έργο σας «ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ ΣΤΥΛΙΔΑΣ, ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΗΣ ΑΡΜΥΡΑΣ»;
Η Αγία Μαρίνα Στυλίδας είναι ο τόπος καταγωγής από τη μεριά της μητέρας μου. Αυτό το Λεύκωμα αποτελείται από 200 φωτογραφίες και σε κάθε φωτογραφία ένα λογοτεχνικό κείμενο. Εκεί επιχειρώ να χαρτογραφήσω τη θάλασσα συναισθημάτων των ψαράδων της περιοχής και το ανάγλυφο του ανθρώπινου πάθους, ποτισμένο με θαλασσινή αύρα και μυρωδιές καϊκιών, γεμάτες από πλεύσεις.
Ακολουθώ τα «βήματά τους» με υλικό που ξεκινάει μέσα από τη Μικρασιατική Καταστροφή, το πώς σκορπίσανε στους «πέντε ανέμους» και εγκαταστάθηκαν στα λιμάνια και τους ψαρότοπους της χώρας, όπως και στο χωριό της μητέρας μου, κουβαλώντας τη δική τους ναυτική παράδοση και φθάνω έως σήμερα.
Μέσα από αυτό το υλικό θα ζήσουμε μερικές απ’ τις στιγμές τους, το πώς ζει και πώς εργάζεται ένας άνθρωπος που έχει τη θάλασσα σαν δεύτερο σπίτι του.
Υπάρχει κάτι άλλο που ετοιμάζετε αυτό τον καιρό;
Αυτή τη στιγμή είναι στο τελείωμά τους δύο βιβλία, το ένα έχει τίτλο «Προσδεθείτε … απογειωνόμαστε στο όνειρο». Είναι μία ιστορική μελέτη με πλούσιο φωτογραφικό υλικό που αναφέρεται στην ιστορία των μηχανικών κινητήρων αεροσκαφών των MirageF1.
Από αυτή τη μελέτη βγαίνει και μία ποιητική συλλογή, αφιερωμένη στο ίδιο θέμα, που θα έχει τον τίτλο: «Οι Ερωδιοί της Αυγής».
Και η επόμενη εργασία μου έχει πάλι ιστορική αναφορά. Θα έχει τίτλο οι «Αντικατοπτρισμοί της φωτισμένης πόλης …» και θα είναι η ιστορία του 3ου Δημοτικού Σχολείου στο Αιγάλεω και της γενιάς του 1954. Είναι το δημοτικό σχολείο στο οποίο πήγαινα και αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει, έχει γκρεμιστεί. Και σε αυτό το βιβλίο θα υπάρχουν αρκετά ποιήματα.
Από εδώ καταλαβαίνεις πώς μπορούν να βγουν δύο βιβλία μαζί και ότι, με όποιο είδος του λόγου κι αν ασχοληθώ, μέσα θα υπάρχει και η ποίηση.
Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η λογοτεχνική γραφή στην Ελλάδα και ειδικά στην Καλαμάτα, όπου νομίζω ότι πολύς κόσμος γράφει και φτάνει στην έκδοση;
Θεωρώ ιδιαιτέρως ελπιδοφόρο το μήνυμα πως σε μια εποχή όπου τα πάντα τρίζουν απειλητικά τριγύρω μας, δε λείπει το κουράγιο να τροφοδοτείται και να μένουν εν ζωή ο στοχασμός και εν γένει η πολιτιστική κινητικότητα. Μάλιστα, στην Καλαμάτα βλέπουμε ότι υπάρχει μια λογοτεχνία εν κινήσει και είναι πολύ όμορφο να ψάχνεις απεγνωσμένα τη δική σου λογοτεχνική φυσιογνωμία.
Το πιο βασικό είναι ότι υπάρχει και μία στήριξη από τους λογοτεχνικούς φορείς της πόλης σε κάθε νέο λογοτέχνη, γιατί έτσι του δίνουν φτερά να συνεχίσει να παλεύει με τις λέξεις και τον ήχο τους, ξυπνώντας τον με τον ρυθμό του «πυρετού» σε ένα καινούργιο τρόπο Ζωής.
Πώς προέκυψαν το ενδιαφέρον σας για τη βιβλιοδεσία και οι εκδόσεις «Συλλεκτική»;
Όλα ξεκινούν από την αγάπη για το βιβλίο, εκεί βρήκα την απόλυτη ελευθερία από τη δέσμευση άλλων εκδόσεων. Η ανάγνωση ενός βιβλίου, ως εγκεφαλική δεξιότητα, παρέχει τη δυνατότητα περαιτέρω διεύρυνσης του πνευματικού μας ορίζοντα, το δε χαρτί που είναι το σώμα, το άγγιγμά του, δίνει μια ακόμη διάσταση στην ιδιαίτερη σχέση του έργου με τον κοινωνό του. Με αυτή την οπτική, το καλλιτεχνικό δέσιμο του βιβλίου είναι μια πραγματική μορφή αυτοτελούς τέχνης και συνάμα μια ιεροτελεστία, που δεν υποτάσσεται στους φραγμούς του χρόνου και των συγκυριών. Έτσι αναπτύσσεται μία σχέση αγάπης, που εκφράζεται με μία θωπεία, μία στοργή και μια «εξομολογητική» δημιουργία επάνω στην «αμφίεση» του βιβλίου.
Σε αυτή τη μυστική σχέση της καρδιάς θα αφεθεί ως αποτύπωμα η τρυφερότητα, ο ενθουσιασμός, ακόμη και η «ζωντανή φωνή» ενός βιβλίου μέσα από μία μικτή τεχνική βιβλιοδεσία, που μπορεί να είναι από χαρτί, δέρμα ή ύφασμα. Και θα αποτελεί το προσωπικό αποτύπωμα… Μέσα από αυτή την αγάπη, και τον κώδικα μυστικής αναφοράς του βιβλίου, δημιουργήθηκαν οι εκδόσεις «Συλλεκτική».
Προηγήθηκε η αποφοίτησή μου από τη σχολή βιβλιοδεσίας του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου το 2008 και 2009. Μια δύσκολη υπόθεση, γιατί έπαιρναν μόνο 10 άτομα την κάθε χρονιά. Είχαν προηγηθεί, όμως, και οι εκδόσεις των δύο πρώτων βιβλίων μου από εκδοτικούς οίκους που ήταν μόνο απογοήτευση, μα ταυτόχρονα και η εμπειρία μου στο χώρο των εκδόσεων.
Ποιο είναι το “προφίλ” της συγκεκριμένης προσπάθειας;
Το προσωπικό γνώρισμα των εκδόσεων βγαίνει μέσα από τον τίτλο «Συλλεκτική», που σημαίνει μια έκδοση επιμελημένη και αυστηρά περιορισμένη, γεγονός που προσδίδει συλλεκτική αξία. Σε κάθε έκδοση δίνουμε μεγάλη βάση στην αισθητική του βιβλίου, θέλουμε να «μιλά» στους ανθρώπους και να προκαλεί αξέχαστα συναισθήματα. Ως επί το πλείστον τα βιβλία είναι εξ ολοκλήρου χειροποίητη δημιουργία, όπως παραδοσιακά γινόταν εδώ και αιώνες. Δουλεύουμε πάρα πολύ το χοντρό εξώφυλλο με επένδυση από ύφασμα και τα γράμματα να είναι τυπωμένα με χρυσοτυπία ή θερμοτυπία.
Οι εκδόσεις μας στεγάζονται σε ένα διαμέρισμα με δύο βασικούς χώρους: στον έναν είναι το κοπτικό μηχάνημα, η πρέσα, η μηχανή θερμοτυπίας και η αποθήκευση χαρτιών, χαρτονιών, υφασμάτων και όλων των υλικών βιβλιοδεσίας. Στο δεύτερο χώρο γίνεται η γραφιστική δουλειά, η επιμέλεια των κειμένων, η σελιδοποίηση, το εξώφυλλο η μορφοποίηση του βιβλίου, η κοπή των υφασμάτων, η ένωση των εξωφύλλων κ.λπ. Το μόνο που δεν έχουμε είναι το τυπογραφείο, αλλά εδώ λύνουμε το θέμα με συνεργάτες.
—
Ποιος είναι ο Θεόδωρος Ταβουλάρης
Ο ποιητής και συγγραφέας Θεόδωρος Ταβουλάρης ήταν μέλος της Διεθνούς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (ΔΕΕΛ), μέλος του Συνδέσμου Ιστορικών Συγγραφέων και πρώην γενικός γραμματέας της ΔΕΕΛ Μεσσηνίας. Γεννήθηκε στο Αιγάλεω το 1954, πάνω από 20 χρόνια μένει στην Καλαμάταγ στην οδό Ευαγγελιστρίας 39. Επαγγελματικά ασχολείται ως μηχανικός κινητήρων αεροσκαφών στην Πολεμική Αεροπορία, – διοικητικό Στέλεχος – καθώς και ως εκπαιδευτής και επιτελής Εκπαίδευσης του Υ.ΕΘ.Α.
Έργα του που έχουν εκδοθεί
ΣΤΟ ΡΕΥΜΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΜΟΥ (Ποίηση) 1998, ΜΕ ΤΑ ΦΤΕΡΑ ΤΗΣ ΟΣΤΡΙΑΣ (Ποίηση) 2002, ΟΔΟΙΠΟΡΟΣ ΣΤΗΝ ΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΑΘΟΥΣ ΜΕΣ’ ΤΗΝ ΕΡΗΜΟ ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ (Δοκίμιο) 2004, ΠΑΡΤΙΤΟΥΡΕΣ ΜΕ ΛΕΞΕΙΣ ΓΙΑ ΝΟΤΕΣ … ΣΤΗ ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΡΙΖΑ ΤΗΣ ΚΡΑΥΓΗΣ (Δοκίμιο) 2005, ΦΩΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΑΝΘΕΙΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ ΜΕΣ’ ΤΗΝ ΒΡΟΧΗ (Δοκίμιο) 2006, ΠΕΡΙ ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑΣ … ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ 2016, …ΜΕ ΜΙΑ ΑΝΑΣΑ (Ποίηση) 2017, Η ΑΓΙΑ ΑΘΛΙΟΤΗΤΑ (Ποίηση) 2018, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΓΙΑ ΗΡΩΕΣ (Ποίηση) 2020, ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ (Ποίηση) 2022, ΑΡΠΥΙΕΣ (Ποίηση) 2022, ΤΗΣ ΣΚΟΥΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ (Ποίηση) 2022, ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ ΣΤΥΛΙΔΑΣ, ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΗΣ ΑΡΜΥΡΑΣ (Λεύκωμα) 2023 (υπό έκδοση).
Για το ποιητικό του έργο του Θεόδωρου Ταβουλάρη έχουν αναφερθεί όλες οι εφημερίδες πανελλαδικά, τα περισσότερα λογοτεχνικά περιοδικά, όπως και ποιητικές ανθολογίες.
Έχει αρκετές βραβεύσεις και τιμητικές διακρίσεις, οι τελευταίες εκ των οποίων ήταν από την Ελληνική Κοινότητα του Τορόντο στον Καναδά. Από την Αεροπορική Ακαδημία της Ελλάδος και τους Δήμους της Ιταλίας Terni, Perugia, Gubbio, Gastiglione del lago, Assisi, Castello di Vibio, Norcia, Casia, Gualdo Tadino καθώς και από τη Νομαρχία UMBRIA της Ιταλίας (έχει παρουσιάσει ποίησή του σε 12 ιταλικές πόλεις).
Το 2003 το βιβλίο του «Με τα φτερά της όστριας» πήρε πρώτο διεθνές βραβείο από την Ακαδημία της Φλωρεντίας. Τον ίδιο χρόνο βραβεύεται με β΄ έπαινο στον τρίτο παγκόσμιο διαγωνισμό στο Μόναχο και τρίτο διεθνές ποιητικό βραβείο στο Γιοχάνεσμπουργκ.
Το 2004 τον τίμησε ο Δήμος Οιτύλου με την πλακέτα της πόλης για την προσφορά του στα γράμματα και στον πολιτισμό.
Τον Ιούνιο του 2007 συμμετείχε στο 18ο Πανευρωπαϊκό Ποιητικό Συμπόσιο στην πόλη Norcia την Ιταλίας, όπου του απενεμήθη ο τίτλος του πιο ξεχωριστού Ευρωπαίου ποιητή.
Τον ίδιο χρόνο τον γράφει το Λεξικό της Ελληνικής Διανόησης.
Τον Αύγουστο του 2008 προσκληθείς με εργασία του να συμμετάσχει στο 26o Διεθνές Φιλολογικό Λογοτεχνικό Διαγωνισμό που έγινε στην Ιταλία παίρνοντας στην πόλη Gualdo Tadino το πρώτο βραβείο με το ποιητικό του έργο «Agosto Erotico».
Τον Αύγουστο του 2013 συμμετέχει στο 31ο Πανευρωπαϊκό Ποιητικό Συνέδριο στην Perugia της Ιταλίας, παίρνοντας το 5ο βραβείο με το ποιητικό του έργο «I santi confessori».
Ένα μέρος από το έργο του έχει μεταφρασθεί στα Αγγλικά, Ιταλικά Γαλλικά, Γιουγκοσλάβικα και Αλβανικά.
Το ποίημά του «Μαχητής των αιθέρων», το 2002, έγινε εμβατήριο της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, για το οποίο του απονεμήθηκε από την Ελληνική Πολιτεία, το μετάλλιο «Προσωπικοτήτων».
Το 2009 τελείωσε τη Σχολή Βιβλιοδεσίας του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και στην συνέχεια άνοιξε εργαστήρι βιβλιοδεσίας και τον μικρό εκδοτικό οίκο με τίτλο «Εκδόσεις Συλλεκτική».
https://theodoretavoularis.wordpress.com/category/%cf%80%ce%bf%ce%af%ce%b7%cf%83%ce%b7/
Της Χριστίνας Ελευθεράκη
