Καμπανάκι για τη νοθεία
Στο χύμα και αμφιβόλου ποιότητας ελαιόλαδο συνεχίζουν να επιμένουν οι Έλληνες καταναλωτές, αυξάνοντας το λεγόμενο «μαύρο» τζίρο, όπως και τις ευκαιρίες των κερδοσκόπων για νοθεία και άλλες κακόβουλες πρακτικές.
Τα στοιχεία είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικά, καθώς το 75% συνεχίζει να προμηθεύεται ελαιόλαδο για οικιακή κατανάλωση σε τενεκέδες ή πλαστικά δοχεία, πιστεύοντας πως είναι φθηνότερο και καλύτερης ποιότητας από τα τυποποιημένα.
Συνολικά, περίπου 70.000 τόνοι διακινούνται στην εγχώρια αγορά χύμα, χωρίς παραστατικά, ενώ σύμφωνα με τους ελαιοπαραγωγούς, σχεδόν το 70% των δειγμάτων χύμα ελαιολάδου που έχουν ληφθεί κατά καιρούς στο πλαίσιο ελέγχων είναι ακατάλληλα ή, στη χειρότερη περίπτωση, νοθευμένα. Την ίδια ώρα, οι απώλειες για τα κρατικά ταμεία υπολογίζονται σε 60-70 εκατ. ευρώ, μόνο από τη μη είσπραξη ΦΠΑ.
Η εμφάνιση περιπτώσεων νοθείας ελαιολάδου, σε συνδυασμό με την αύξηση του αριθμού των καταγγελιών που υποβάλλονται τελευταία στον Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων, οδήγησε στην απόφαση να προχωρήσουν συστηματικοί έλεγχοι σε εγκαταστάσεις τυποποίησης ελαιολάδου και επιχειρήσεις χονδρικής και λιανικής πώλησης.
Μιλώντας στο «Βήμα», ο πρόεδρος ΕΦΕΤ, Αντώνης Ζαμπέλας, σημειώνει πως οι συγκεκριμένοι έλεγχοι γίνονται κάθε χρόνο. «Και στη φετινή ελαιοκομική περίοδο θα προχωρήσουμε σε ελέγχους και θα αυξήσουμε τον αριθμό των δειγμάτων, τόσο σε τυποποιητήρια όσο και στη λιανική».
Σε ό,τι αφορά την «προτίμηση» των Ελλήνων στο χύμα ελαιόλαδο, ο ίδιος τονίζει πως η πλειονότητα των καταναλωτών το επιλέγουν και αυτό καθιστά πιο δύσκολο το έργο του Φορέα για ελέγχους, γιατί δεν μπορεί εύκολα να εντοπιστεί η διακίνηση.
Από την πλευρά του, ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του ΕΦΕΤ, Φραγκίσκος Γαΐτης, αναφέρει πως οι έλεγχοι είναι μοιρασμένοι σε τυποποιητήρια, σε ελαιουργεία και στη λιανική, αν και το μεγαλύτερο ποσοστό αφορά -όπως σημειώνει- τα τυποποιημένα προϊόντα. «Ένα μεγάλο, πολύ μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων αγοράζει χύμα, το οποίο απαγορεύεται από τη νομοθεσία. Γιατί η νομοθεσία επιτρέπει συσκευασίες μέχρι 5 λίτρα με τη σχετική επισήμανση από τυποποιητήρια, με συγκεκριμένο αλφαριθμητικό αριθμό έγκρισης και λοιπά χαρακτηριστικά.
Όμως, σε μια μελέτη που είχαμε κάνει και δημοσιεύθηκε σε έγκριτο διεθνές περιοδικό, βρέθηκε ότι το 75% των Ελλήνων παίρνουν χύμα ελαιόλαδο. Συνήθως δηλώνουν ότι το παίρνουν από τον ξάδερφο, το φίλο ή το θείο τους, όπου αυτό επιτρέπεται, εάν δεν περιλαμβάνει αμοιβή. Απαγορεύεται η πώληση με παραστατικά».
Χαρακτηριστική είναι και η ανακοίνωση του Φορέα, η οποία κάνει λόγο πως «η νοθεία του ελαιολάδου συνιστά απάτη που επιφέρει οικονομικές απώλειες στους καταναλωτές και στις επιχειρήσεις και ενδέχεται να εγκυμονεί κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Η απάτη κλονίζει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, απειλεί την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και έχει σοβαρές επιπτώσεις στο νόμιμο εμπόριο και τις νόμιμα λειτουργούσες επιχειρήσεις».
Εξ ορισμού, ένα χύμα προϊόν δεν μπορεί να εγγυηθεί την ποιότητά του. Μάλιστα, το Εργαστήριο Χημείας και Ανάλυσης Τροφίμων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, έπειτα από ανάλυση δειγμάτων χύμα ελαιολάδου, είχε βρει ότι μόλις το 30% ανήκε στην κατηγορία του εξαιρετικού παρθένου, ενώ τα υπόλοιπα δείγματα ήταν ελαιόλαδα είτε υποβαθμισμένης κατηγορίας είτε ακατάλληλα για κατανάλωση από τον άνθρωπο.
Σύμφωνα με στοιχεία από τον απολογισμό των ελέγχων του ΕΦΕΤ για το 2022:
α) επί συνόλου 156 ελέγχων σε εγκαταστάσεις παραγωγής και τυποποίησης ελαιολάδου εντοπίστηκαν 14 μη συμμορφώσεις (εκ των οποίων 1 αφορούσε νοθεία και 5 επισήμανση)
β) στο πλαίσιο υλοποίησης προγραμμάτων δειγματοληψίας και ανάλυσης:
-επί συνόλου 141 δειγμάτων ελαιολάδου τα οποία λήφθηκαν στο πλαίσιο του Προγράμματος Επισήμου Ελέγχου Επαλήθευσης των Προδιαγραφών Εμπορίας Ελαιολάδου εντοπίστηκαν 21 μη συμμορφώσεις
-επί συνόλου 50 δειγμάτων ελαιολάδου τα οποία λήφθηκαν στο πλαίσιο του Προγράμματος Επισήμου Ελέγχου Αυθεντικότητας – Νοθείας σε Εξαιρετικό Παρθένο Ελαιόλαδο, εντοπίστηκαν 7 μη συμμορφώσεις.
