Του Κωνσταντίνου Μουτσούλα*
Η έννοια της ταυτότητας και το κοινωνικό πρόσωπο
Ένας από τους βασικούς κανόνες του ποδοσφαίρου είναι ότι οι νίκες θα φέρουν τον κόσμο στο γήπεδο, αλλά η πραγματικότητα δείχνει ότι δε ισχύει μόνο αυτό. Οι ανακοινώσεις της ΠΑΕ Καλαμάτας έχουν το στοιχείο της σύγχυσης που οφείλεται στο ότι δε έχει ξεκάθαρες αξίες ή Ταυτότητα, τα οποία είναι άμεσα συνδεόμενα με το άθλημα του ποδοσφαίρου -και γενικά του αθλητισμού- και αυτό που χρειάζεται είναι να θέσει θεμέλια για να βοηθήσει τους φιλάθλους και την κοινότητα της Καλαμάτας.
Οι αξίες και η ταυτότητα της ομάδας δεν είναι να ξεκινούν και να τελειώνουν με το σφύριγμα του διαιτητή, αλλά να έχουν αποτύπωμα στην κοινότητα της Καλαμάτας. Εάν μας ενδιαφέρει το πρώτο τότε είμαστε οπαδοί και όχι φίλαθλοι, διότι ο αθλητισμός δεν είναι μια παθητική διαδικασία αλλά ενεργή. Ο αθλητισμός είναι κοινωνικό φαινόμενο και οι ομάδες είναι τα μέσα για να εκφράσουν μηνύματα, να διαμορφώσουν μια ταυτότητα. Κάθε ομάδα έχει την υποχρέωση να στέκεται αντιμέτωπη στα προβλήματα που εμφανίζονται σε μια κοινωνία, για αυτό το λόγο χρειάζεται να έχει μια ιδεολογία, η οποία μπορεί να απαντά στα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα, να υπάρξει μια μετατόπιση στις αξίες και στην εξωστρέφεια.
Εμμένω στις αξίες της ομάδας, διότι αυτό είναι συνυφασμένο με το κοινωνικό πρόσωπο. Όταν οι αξίες είναι γνωστές τότε επιτυγχάνεται και η σταθεροποίηση στην ταυτότητα της ομάδας, να μπορεί να διευκρινίζει και να επικοινωνεί τον σκοπό της. Όταν είναι ξεκάθαρες οι αξίες, δίνει την δυνατότητα στα μέλη της ομάδας να καταλάβουν τι αντιπροσωπεύει η ομάδα.
Στα προηγούμενα άρθρα αναδείχθηκε η σύγχυση στα σήματα της ομάδας, εικόνα που εμφανίστηκε και πέρυσι στο αγώνα Κυπέλλου με τον ΠΑΟΚ, όπου οι φίλαθλοι της Καλαμάτας ανέβασαν κορεό με το σήμα της ομάδας που έχει καταργηθεί από το 1974.
Μπορείτε να το δείτε εδώ https://www.youtube.com/watch?v=LtRi7pWQAhM. Ή να
γράψετε στο youtube Κορεό Καλαμάτας & Καλαμάτα-ΠΑΟΚ.
Οι αξίες και η ταυτότητα είναι δομικά συστατικά, εάν δε έχουν επικοινωνηθεί στη δημόσια σφαίρα τότε δε διευκολύνουν την διαδικασία της ομάδας και θα γίνονται επικοινωνιακά λάθη (βλ. στήριξη υποψήφιου περιφερειάρχη). Τα ποδοσφαιρικά σωματεία γεννήθηκαν για να πλαισιώνουν την κοινότητα και τους φιλάθλους, τους πολλούς και όχι τους λίγους.
Η ίδια η ομάδα είναι να βρει τις αξίες της και την ταυτότητα της και το τι σημαίνει να υποστηρίζεις την Καλαμάτα. Το γήπεδο δημιουργεί μια κοινή ζωή, μια κοινή εμπειρία που θα αντέξει στον χρόνο.
Ως προς την ταυτότητα της ομάδας και το κοινωνικό πρόσωπο προτείνω:
- Να πραγματοποιηθεί έρευνα για τις αξίες της ομάδας, κάποιες ερωτήσεις θα
μπορούσαν να περιλαμβάνουν: ποιες είναι αυτές; Τι πρεσβεύει η Καλαμάτα; Το
λογότυπο της ομάδας έχει κάποια σημασία; Το παρατσούκλι της ομάδας είναι η «Μαύρη Θύελλα», τι σημαίνει αυτό; Η έρευνα να εστιάσει και στους φιλάθλους, καθώς και οι υπεύθυνοι της ομάδας να αναλογιστούν τι σημαίνει αυτό.
Για παράδειγμα η Μπαρτσελόνα έχει τις ακόλουθες αξίες σεβασμός: προσπάθεια, φιλοδοξίες, ομαδικότητα, ταπεινοφροσύνη. Μπορείτε να τις δείτε στον τρόπο που λειτουργεί η ομάδα; (https://fcbarcelona.com/en/club/identity). - Ξεκάθαρο όραμα, οι αξίες είναι συνυφασμένες με το όραμα που έχει η ομάδα. Για παράδειγμα εάν το όραμα της ομάδας είναι να ανέβει στην Α’ Εθνική (όπως αναφέρεται στην ιστορική αναδρομή που είναι στην ιστοσελίδα της ομάδας) και το καταφέρει, τι ακολουθεί; Το όραμα της παραμονής και μιας διάκρισης; Αυτό δε είναι αρκετό, διότι δεν εμπνέει τις γενιές που έρχονται, αναφέρομαι στις ακαδημίες. Το να μεταφέρει η ομάδα τις αξίες της τότε θα πετύχει κάτι διαχρονικό, θα γίνει κληρονομία, συλλογικό κτήμα φιλάθλων και ομάδας.
- Δημιουργία κάρτας φιλάθλου, η οποία θα ανανεώνεται κάθε χρόνο. Μέσα από την κάρτα, ο φίλαθλος θα έχει την ευκαιρία να αποκτήσει κάποια έξτρα προνόμια από αυτόν που δεν την έχει. Για παράδειγμα έκπτωση με τους χορηγούς που συνεργάζεται, στη μπουτίκ, στην διαθεσιμότητα των εισιτηρίων και άλλα.
- Ανάπτυξη προγραμμάτων γυμναστικής με κοινωνικό αποτύπωμα, για παράδειγμα στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχει πρόγραμμα Football Fans In Training (https://ffit.org.uk/), το οποίο στοχεύει στην απώλεια κιλών. Οι γυμναστές της Καλαμάτας ή σε συνεργασία με έναν γυμναστή και την επιστημονική επιμέλεια της ομάδας να δημιουργηθεί πρόγραμμα γυμναστικής το οποίο θα απευθύνεται στους πολίτες της Καλαμάτας. Θα μπορούσε να φτιάξει πρόγραμμα γυμναστικής για την τρίτη ηλικία ή ομάδα ποδοσφαίρου για παιδιά ΑΜΕΑ.
- Η ιστοσελίδα της ΠΑΕ να είναι προσβάσιμη σε όλους. Για παράδειγμα να υπάρχει η δυνατότητα φωνητικής ανάγνωσης της ιστορίας της ομάδας ή των νέων.
- Έμπρακτη στήριξη σε όλα τα κοινωνικά προβλήματα και όχι σε μια επιλογή αυτών.
- Εκπαιδευτικά προγράμματα (Σεμινάρια ή / και ημερίδες) σε σχολεία και στην κοινότητα όπου θα αναλύεται ο τρόπος με τον οποίο η ομάδα δουλεύει.
- Να δημιουργηθεί πρόγραμμα που ο κάτοχος της κάρτας φιλάθλου θα μπορεί να συμμετέχει στην προπόνηση της ομάδας -δίχως να εμποδίζει την λειτουργία της- ή να μπορεί να ζήσει το παιχνίδι από το πάγκο της ομάδας.
- Κάθε φίλαθλος της ομάδας να έχει ισάξια ευκαιρία να είναι μέρος της ποδοσφαιρικής κοινότητας της Καλαμάτας, να έρθει κοντά στην ομάδα και να βιώσει συναισθήματα του ανήκειν, της αφοσίωσης και του πάθους. Σκοπός κάθε αθλητικού σωματείου να δημιουργήσει μια κουλτούρα σεβασμού, ενότητας και φιλίας.
- Σε ένα μελλοντικό χρόνο να δημιουργηθεί το μουσείο της ΠΑΕ Καλαμάτα, όπου θα είναι ένας χώρος πολιτισμού για τα σχολεία με δραστηριότητες και ένας χώρος που κάποιος θα βλέπει ζωντανά την ιστορία της ομάδας (κύπελλα, εμφανίσεις, λάβαρα ομάδων, αποκόμματα από εφημερίδες, ιστορίες πρωταγωνιστών).
Συμπερασματικά, οι ομάδες της επαρχίας είναι στενά συνδεδεμένες με την οικονομική και πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής. Οι προτάσεις που έγιναν για την ταυτότητα της ομάδας σκοπεύουν στην εναρμόνιση και την σύνδεση εξωτερικών ταυτοτήτων (φίλαθλοι) με τις αξίες της ομάδας. Τότε μπαίνουν τα θεμέλια για τον καθορισμό και την ανάπτυξη μιας ισχυρής αναγνωρίσιμης ομάδας.
Παρακάτω παρουσιάζονται έρευνες που έχουν ασχοληθεί με την έννοια της ταυτότητας και
των αξιών και τον αντίκτυπο τους σε ένα τοπικό επίπεδο:
Coombs, D. S., & Osborne, A. (2012). A case study of Aston Villa football club. Journal of Public Relations Research, 24(3), 201-221.
Edensor, T., & Millington, S. (2008). ‘This is Our City’: branding football and local
embeddedness. Global Networks, 8(2), 172-193.
Kossakowski, R. (2013). Proud to be tukker. A football club and the building of local identity: the case of FC Twente Enschede. Przegląd Socjologiczny, 62(3), 107-127.
*Ο Μουτσούλας Κωνσταντίνος είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπευτής με εκπαιδεύσεις στην αθλητική ψυχολογία και διδάσκει στο Μητροπολιτικό Κολλέγιο
