Ένα σχολείο που προσφέρει… επανεκκίνηση στους μαθητές του
Από το 2005 λειτουργεί το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Καλαμάτας, το οποίο προσφέρει ακριβώς αυτό που λέει το όνομά του: μια δεύτερη ευκαιρία σε ενήλικα άτομα που για διαφορετικούς λόγους δεν ολοκλήρωσαν την Υποχρεωτική Εκπαίδευση.
Φέτος οι μαθητές του είναι από 18 έως και 77 ετών, γεμάτοι χαρά, πίστη, αλλά και ελπίδα ότι θα καταφέρουν να ολοκληρώσουν κάτι που άφησαν κάποτε στη μέση.
Το πρωί οι περισσότεροι εξ αυτών είναι στις δουλειές τους, ενώ το απόγευμα συνεχίζουν στα θρανία. Μάλιστα, υπάρχουν και αυτοί που έρχονται από τους Γαργαλιάνους, την Πύλο και άλλες περιοχές εκτός Καλαμάτας, μόνο και μόνο για τη δεύτερη ευκαιρία που βλέπουν ότι απλόχερα τους έχει δοθεί.
Το «Θάρρος» βρέθηκε στο σχολικό συγκρότημα του πρώην Πολυκλαδικού, όπου στεγάζεται το συγκεκριμένο σχολείο, συνομίλησε τόσο με καθηγητές όσο και μαθητές, και θα επιχειρήσει να σας μεταφέρει το κλίμα και τη θετική αύρα που εισπράξαμε, αφού σε ρεπορτάζ σαν αυτό οι λέξεις δύσκολα μπορούν να το περιγράψουν… Το μόνο σίγουρο είναι ότι φύγαμε γεμάτοι ελπίδα, θαυμασμό και αισιοδοξία ότι σε κάποια ζητήματα ποτέ δεν είναι αργά για να ολοκληρώσεις κάτι που άφησες στη μέση…
Γεωργία Γάλλου
Αισιόδοξη και περήφανη για το έργο που επιτελεί το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας η διευθύντριά του Γεωργία Γάλλου, που βρίσκεται στο τιμόνι του από τη στιγμή που ιδρύθηκε, μας μίλησε για αυτό:
-Πείτε μας σε ποιους απευθύνεται το εν λόγω σχολείο και πώς λειτουργεί…
Απευθύνεται σε ενήλικες μαθητές που δεν έχουν ολοκληρώσει την Υποχρεωτική Εκπαίδευση και έχουν το απολυτήριο του Δημοτικού ή έφτασαν σε κάποια τάξη του Γυμνασίου αλλά δεν το ολοκλήρωσαν.
Λειτουργούν δύο τάξεις, τις οποίες εμείς ονομάζουμε κύκλους, ενώ τη φετινή σχολική χρονιά λειτουργούν τρία τμήματα, με τους μαθητές να είναι από 18 έως και 77 ετών.
Η διαφορά μας σε σχέση με τα άλλα σχολεία είναι η διάρκεια των μαθημάτων, καθώς εδώ ξεκινάμε στις 4.30 το απόγευμα και τελειώνουμε στις 8.30 το βράδυ, ενώ τα μαθήματα που διδάσκονται είναι συνολικά οκτώ. Πρέπει να σημειωθεί ότι το σχολείο στηρίζεται σε αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων.
Εδώ δεν έχουμε εξετάσεις και η αξιολόγηση γίνεται μέσα στην τάξη, αφού γνωρίζουμε ότι ένας ενήλικας που δουλεύει ή έχει άλλα προβλήματα, δεν μπορεί να έχει και αυτό το άγχος.
Βέβαια, μόλις κάποιος ολοκληρώσει τους κύκλους, γίνεται αριθμητική αξιολόγηση, αφού το απολυτήριο πρέπει να συνοδεύεται και από βαθμό, για να είναι κάποιος ισάξιος με κάποιον άλλον που έχει τελειώσει το συμβατικό Γυμνάσιο.
-Πρόκειται για μαθητές που για κάποιους λόγους παράτησαν το Γυμνάσιο και το έχουν μετανιώσει;
Οι μεγάλοι σε ηλικία μαθητές μάς λένε συνήθως ότι παράτησαν το σχολείο για λόγους οικονομικούς, έπρεπε δηλαδή να δουλέψουν για να συντηρήσουν την οικογένειά τους, ή ακόμα δεν υπήρχε σχολείο στην περιοχή τους, οπότε έπρεπε κάθε μέρα να διανύουν μεγάλες αποστάσεις. Οι γυναίκες που παντρεύτηκαν νωρίς και έκαναν οικογένεια, οπότε έπρεπε να αφιερωθούν σε αυτή και, τέλος, νέα άτομα που λόγω προβλημάτων εφηβείας, όπως μαθησιακά ή μέσα στο χώρο του σχολείου, σταμάτησαν, αλλά αποφάσισαν να ολοκληρώσουν αυτό που άφησαν στη μέση. Πολλές φορές δε, δηλώνουν μετανιωμένα. Χαρακτηριστικά μαθητής μού είχε πει ότι θα προτιμούσε ο πατέρας του να του είχε δώσει ένα χαστούκι και να τελείωνε το σχολείο παρά αυτό που έκανε.
-Είναι, λοιπόν, μια δεύτερη ευκαιρία;
Ναι, είναι μια δεύτερη ευκαιρία στη μάθηση, μια δεύτερη ευκαιρία στη γνώση, μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή. Για να φτάσει κάποιος εδώ χρειάζεται το συγκεκριμένο απολυτήριο, μιας και έχει καταλάβει ότι δεν μπορεί να κάνει κάτι στον επαγγελματικό χώρο αν δεν έχει, έστω, ένα απολυτήριο Γυμνασίου, κάτι που ζητούν τις περισσότερες προκηρύξεις – συμβάσεις του Δημοσίου.
Φυσικά, υπάρχουν και οι μαθητές που θέλουν να κάνουν κάτι για τον εαυτό τους, όπως κάποιες γυναίκες που ολοκλήρωσαν αυτά που έπρεπε να κάνουν για την οικογένειά τους, μεγάλωσαν τα παιδιά τους και έχουν πλέον χρόνο για τις ίδιες.
Επίσης, υπάρχουν οι αλλοδαποί μαθητές που θέλουν να μάθουν καλύτερα τα ελληνικά, να αποκτήσουν το απολυτήριο Γυμνασίου και να ενσωματωθούν στην τοπική κοινωνία.
Τέλος, υπάρχουν οι Ρομά, άνδρες και γυναίκες, που έχουν ολοκληρώσει το σχολείο εδώ, κάποιοι μάλιστα έχουν συνεχίσει και στο Λύκειο, ενώ το σίγουρο είναι ότι όσοι από αυτούς έρχονται, είναι συνειδητοποιημένοι.
-Υπάρχουν και αυτοί που συνεχίζουν στο Λύκειο;
Ναι, ένα ποσοστό αποφοίτων συνεχίζει είτε στο Εσπερινό Γενικό είτε στο Εσπερινό Επαγγελματικό Λύκειο, με την πλειοψηφία να συνεχίζει στο δεύτερο, αφού εκεί μπορούν να επιλέξουν κάποια ειδικότητα που θα τους προσφέρει ευκολότερα επαγγελματική αποκατάσταση.
Θέλω ακόμα να πω ότι υπήρξαν μαθητές που κατάφεραν να εισαχθούν στο πανεπιστήμιο και, μάλιστα, να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους.
-Από το 2005 που είστε στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας πείτε μας τι έχετε δει…
Καλώς ή κακώς, οι ενήλικοι έχουν πολλά εμπόδια στη μάθηση. Μπορεί αυτά να είναι εσωτερικά, αλλά και εξωτερικά. Τα εξωτερικά, ας πούμε, μπορεί να είναι οικονομικά, οικογενειακά και υγείας, ενώ εσωτερικά υπάρχει κάποιες φορές ο φόβος μήπως δεν τα καταφέρουν.
Επιστρέφοντας στην ερώτηση, έχω δει τη διαφορά των ανθρώπων όταν έρχονται να γραφτούν και τη διαφορά όταν αποφοιτούν. Έρχονται αγχωμένοι, χωρίς αυτοπεποίθηση και φεύγουν με τη σιγουριά ότι τα κατάφεραν, γεμάτοι αυτοπεποίθηση, με περισσότερες γνώσεις και σίγουρα πιστεύοντας ότι μπορούν να κάνουν περισσότερα πράγματα για τον εαυτό τους, αλλά και την οικογένειά τους. Νιώθουν, δηλαδή, ότι πατούν καλύτερα στα πόδια τους.
Επίσης, επειδή εμείς «εκμεταλλευόμαστε» ό,τι γίνεται σε τοπικό επίπεδο, είτε μια έκθεση είτε μια επίσκεψη σε κάποιο μουσείο, μου έχει κάνει εντύπωση όλα αυτά τα χρόνια πως οι μαθητές βλέπουν πλέον με διαφορετική οπτική κάποια πράγματα. Χαρακτηριστικά να σας αναφέρω ότι μια μαθήτρια μου είπε ότι για χρόνια περνούσε έξω από το Πνευματικό Κέντρο, αλλά ποτέ δεν είχε μπει, ή όταν πάμε κάποιες εκδρομές, μας λένε ότι ποτέ δεν είχαν βγει έξω από την πόλη ή το νομό. Κατά καιρούς δόθηκε η ευκαιρία σε μαθητές να λάβουν μέρος σε προγράμματα Erasmus και να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, κάτι που ποτέ δεν περίμεναν ότι θα κάνουν, ή υποδέχθηκαν εδώ μαθητές από χώρες του εξωτερικού.
Επιπρόσθετα, οι μαθητές εδώ δουλεύουν και σε ομάδες, γνωρίζονται μεταξύ τους, δεν είναι τυπικές γνώσεις, είναι γνώσεις που χτίζονται και αποκτώνται μέσα από βιώματα.
-18 χρόνια λοιπόν εδώ εσείς, «ένα παιδί» που πήρατε από το μηδέν και πλέον ενηλικιώθηκε…
Εγώ είμαι φιλόλογος. Μέχρι να έρθω εδώ είχα διδάξει σε αρκετά σχολεία, τόσο της Αθήνας όσο και της επαρχίας. Επέλεξα να έρθω σε αυτό το σχολείο, επειδή θεωρώ ότι έχει μιαν ιδιαιτερότητα ένα σχολείο δεύτερης ευκαιρίας με μαθητές ενήλικες. Μαζί τους μαθαίνω και εγώ, υπάρχει αλληλεπίδραση και γενικότερα εδώ είναι πιο έντονες και δυναμικές οι σχέσεις που δημιουργούνται μεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου, κάτι διαφορετικό.
Νιώθω καλά, επειδή το συγκεκριμένο σχολείο δίνει στον εκπαιδευτικό, αλλά και στο διευθυντή, μιαν ευελιξία που το άλλο σχολείο δε δίνει. Δε θα χρειαστούμε άδεια για να πάμε μία επίσκεψη, ο καθηγητής μπορεί να πάρει κάποια πρωτοβουλία αν θέλει, δε θα χρειαστούν υπογραφές από γονείς για μια εκδρομή κ.λπ.
-Ένα μήνυμα από εσάς σε αυτούς που θα μπορούσαν να αρπάξουν τη δεύτερη ευκαιρία, αλλά για κάποιους λόγους δεν το κάνουν;
Υπάρχουν άτομα που ντρέπονται να πουν ότι έρχονται στο σχολείο. Μάλιστα, κάποιοι δεν το έλεγαν ούτε καν στην οικογένειά τους για να μην έχουν διαφωνίες. Γενικότερα, υπάρχει προκατάληψη σε κάποιους και αρκετές φορές ένας κοινωνικός αποκλεισμός.
Εγώ θέλω να τους πω ότι, εκτός από το απολυτήριο του Γυμνασίου, θα ζήσουν μια μεταμόρφωση, τόσο σε γνωστικό και κοινωνικό όσο και σε οικογενειακό επίπεδο.
Όταν κάποιος κάθεται στο σπίτι, είτε στην τηλεόραση είτε στον υπολογιστή, ή στο καφενείο, είναι σε τέλμα. Εδώ θα περάσει δημιουργικά, θα κάνει κάτι για τον εαυτό του. Άρα, τους καλώ να αρπάξουν αυτή την ευκαιρία και να έρθουν.
Ελένη Λιανού
Η υποδιευθύντρια, καθηγήτρια Πληροφορικής Ελένη Λιανού, βρίσκεται στο συγκεκριμένο σχολείο επίσης από τη στιγμή που ιδρύθηκε. Της άρεσε πάντα η εκπαίδευση ενηλίκων, όπως είπε, έτσι το επέλεξε… και έμεινε:
-Πώς ήταν η εμπειρία σας όταν ξεκινήσατε;
Αυτό που είδα ήταν συγκλονιστικό: συνάντησα ανθρώπους με πραγματικές δυσκολίες, που έκαναν και κάνουν έναν τεράστιο αγώνα, με οικογένεια, παιδιά και δουλειές. Το συγκεκριμένο σχολείο θέλει ένα κοινωνικό πρόσωπο: να αγκαλιάζεις τους ανθρώπους με τα λόγια, να τους δείξεις κατανόηση, να τους βοηθήσεις, αφού υπάρχουν αρκετοί που έχουν προβλήματα που ξεκινούν από παιδικές ηλικίες.
Αρκετοί έχουν την άποψη ότι τώρα που είναι, για παράδειγμα, 40 χρονών δεν μπορούν να μάθουν. Έτσι μπαίνουμε σε μια διαδικασία να τα καταφέρουν και να αντιληφθούν ότι όλα είναι εφικτά, να καταλάβουν ότι η μάθηση δεν πονάει και ας τους πόνεσε κάποτε. Έχει, άλλωστε, αποδειχθεί επιστημονικά μέσω της Νευροανδραγωγικής ότι ο άνθρωπος ό,τι θέλει το μπορεί.
-Η φιλοσοφία του σχολείου ποια είναι;
Οι μαθητές έρχονται εδώ για να δουν τι τους λείπει. Όμως, κάτι που θέλουν, π.χ. θέλουν να διαβάσουν μια εφημερίδα ή ένα βιβλίο αλλά δεν μπορούν, γίνεται; Εμείς εδώ πιστεύουμε ότι γίνεται, αλλά χρειάζεται αγάπη, υπομονή και επιμονή. Εμείς εδώ δεν έχουμε βιβλία, χρησιμοποιούμε τη διαφοροποιημένη διδασκαλία. Τελευταία ένας μαθητής μάς είπε ότι θέλει να φτιάξει Facebook. Εμείς, λοιπόν, τον ξεκινήσαμε από το μηδέν: τον βάλαμε να καθίσει στον υπολογιστή, να ανοίξει το φυλλομετρητή, να μπει στο Facebook, να γράψει και τελικά να φτιάξει το λογαριασμό του. Όπως γίνεται αντιληπτό για να φτάσει εκεί, έπρεπε να κάνει και να μάθει τόσα πράγματα πριν.
Εμείς εδώ ενισχύουμε ακόμα τους μαθητές κοινωνικά, βγαίνοντας προς τα έξω. Μπορεί ανά πάσα στιγμή να πάμε στο θέατρο, να πάμε στο πανεπιστήμιο, κι αυτό γιατί θέλουμε να τους δείξουμε τις θετικές πλευρές. Να δουν ότι υπάρχουν φορείς που νοιάζονται.
Όπως σας είπα, πρέπει να αντιληφθούν ότι η γνώση δεν είναι μόνο τα βιβλία, έχει άλλα πράγματα. Έτσι το σχολείο κουμπώνει εκεί που αυτοί χρειάζονται. Δεν είναι υποχρεωμένοι να μάθουν κάτι που δε χρειάζονται και δε θέλουν.
-Μου είπατε για την Πληροφορική και το Facebook. Άλλα μαθήματα, όπως για παράδειγμα τα φιλολογικά και τα μαθηματικά, πώς διδάσκονται εδώ;
Σε αυτό το σχολείο κάνουμε διαθεματική διδασκαλία. Δηλαδή, μπορεί να πει ο μαθηματικός να δούμε το πυθαγόρειο θεώρημα. Έτσι θα μπουν στο εργαστήριο Πληροφορικής, με το μαθηματικό να λέει το συγκεκριμένο κομμάτι, ενώ η Πληροφορική θα χρησιμοποιηθεί εργαλειακά για να αναζητήσουμε άλλες πληροφορίες πάνω σε αυτό.
Πρόσφατα είχαμε κάνει μια βόλτα στο Ιστορικό Κέντρο, όπου στον πεζόδρομο της Γερμανού υπάρχουν κάποια θεωρήματα. Εκεί όλοι μαζί τα χαζέψαμε και είδαμε τη φράση «χρυσή τομή». Στο μάθημα Πληροφορικής, λοιπόν, αναζητήσαμε τη φράση στο google, ο μαθηματικός είπε κάποια βασικά πράγματα για αυτή, ενώ ο φιλόλογος – κοινωνιολόγος ανέφερε πώς χρησιμοποιούμε αυτή την έκφραση, οπότε το ένα κουμπώνει με το άλλο.
Το κοινωνικό πρόσωπο του σχολείου
Κατά την κα Λιανού, το συγκεκριμένο σχολείο έχει κοινωνικό πρόσωπο και δεν πάει τους μαθητές του όπου οι εκπαιδευτικοί θέλουν, αλλά εκεί που οι μαθητές θέλουν. Μάλιστα, «έχουν υπάρξει στιγμές που αυτοί γίνονται οι δάσκαλοι και εμείς οι μαθητές» παρατήρησε. Και πρόσθεσε: «Αποδεικνύεται στην πράξη η σημασία της συνεργασίας, ότι δεν είμαστε οι παντογνώστες. Έτσι ξεκινάμε “απαλά” με τους μαθητές, πολλές φορές με χαμηλή αυτοεκτίμηση και άρνηση, και σιγά σιγά γινόμαστε ομάδα.
Κάπως έτσι είναι η πρώτη χρονιά, ενώ τη δεύτερη το περισσότερο βάρος πέφτει στο γνωστικό κομμάτι, με αρκετούς να θέλουν να συνεχίσουν στο Λύκειο. Εκεί αποφασίζουν αν θέλουν να συνεχίσουν αυτή την αλυσίδα, με κάποιους να έχουν συνεχίσει με σπουδές, ενώ υπάρχει και περίπτωση μαθήτριας που έκανε μεταπτυχιακό.
Υπάρχουν αρκετοί που αποφοίτησαν και περνούν ξανά από εδώ, επειδή ένιωσαν ασφάλεια, σιγουριά και ξέρουν ότι είμαστε δίπλα τους».
Του Παναγιώτη Μπαμπαρούτση
