Έπειτα από πρωτοβουλία του Αγροτικού Συνεταιρισμού
Αξιοποιώντας τη μακρά παράδοση που διαθέτει η Καλαμάτα, και η Μεσσηνία ευρύτερα, στον ελαιοκομικό τομέα, η πρωτοβουλία του Αγροτικού Συνεταιρισμού Καλαμάτας να ανοίξει κι επίσημα τις πόρτες του σε ελληνικό και ξένο κοινό μέσω προγραμματισμένων ξεναγήσεων, αποτελεί την πρώτη συντονισμένη προσπάθεια ανάπτυξης του αγροτικού τουρισμού στο νομό.
Στην κατεύθυνση αυτή, και σύμφωνα με τον πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Καλαμάτας, Μιχάλη Αντωνόπουλο, οι διαδικασίες μετατροπής του υπάρχοντος ελαιοτριβείου του συνεταιρισμού σε επισκέψιμο χώρο έχουν ήδη ξεκινήσει, προκειμένου από το νέο έτος οι επισκέπτες στην πόλη να έχουν τη δυνατότητα μιας ολοκληρωμένης εμπειρίας ξενάγησης. Αυτή θα περιλαμβάνει την πληροφόρηση γύρω από την παραδοσιακή και σύγχρονη μορφή ελαιοπαραγωγής, ξεκινώντας από τον αγρό και φθάνοντας ως την τυποποίηση του ελαιολάδου.
«Είχαμε αρκετές οχλήσεις από επισκέπτες οι οποίοι ήθελαν να γνωρίσουν τι αντιπροσωπεύει το “Καλαμάτα”, αλλά και τον τρόπο παραγωγής του ελαιολάδου», σημείωσε ο κ. Αντωνόπουλος, αναφερόμενος στους λόγους για τους οποίους αποφασίστηκε η συγκεκριμένη επένδυση στον αγροτικό τουρισμό.
Ωστόσο, παρότι ο νομός διαθέτει εκατοντάδες στρέμματα με ελαιόδεντρα και ένα σημαντικό μερίδιο από το σύνολο της εγχώριας ελαιοπαραγωγής, μέχρι σήμερα δεν είχε υλοποιηθεί παρόμοια πρωτοβουλία στη Μεσσηνία. Ακόμα και η ιδέα δημιουργίας ενός Υπαίθριου Πάρκου Ελιάς, που είχε αναφερθεί από πλευράς του Δήμου Καλαμάτας στο πρόσφατο παρελθόν, φαίνεται να έχει «παγώσει». Έτσι, σήμερα οι μοναδικές περιοχές της Πελοποννήσου που διαθέτουν επισκέψιμο χώρο πάνω στη συγκεκριμένη θεματική είναι η Σπάρτη με το Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού και το Λυγουριό Αργολίδας (ελαιοτριβείο).
Αξίζει να σημειωθεί ότι και οι δύο χώροι έχουν προκύψει έπειτα από ιδιωτικές πρωτοβουλίες.
Στήνοντας ένα επισκέψιμο κι ενεργειακά αυτόνομο ελαιοτριβείο
Μιλώντας για τη διαδικασία μετατροπής του υπάρχοντος χώρου του Αγροτικού Συνεταιρισμού Καλαμάτας σε επισκέψιμο αλλά και παραγωγικό ταυτόχρονα ελαιοτριβείο, ο κ. Αντωνόπουλος ανέφερε: «Η ιδέα ξεκίνησε, κυρίως, επειδή διαπιστώσαμε ότι υπάρχει έντονη κινητικότητα από τους επισκέπτες της Μεσσηνίας. Αυτό που είδαμε ήταν ότι ως κεντρικό ελαιοτριβείο και συνεταιρισμός με το όνομα “Καλαμάτα” δεχόμασταν όχληση από ανθρώπους, ξενοδοχεία της περιοχής και ομάδες που δουλεύουν γύρω από θεματικές ξεναγήσεις Αμερικανών και Ευρωπαίων, οι οποίοι ήθελαν να έρθουν στο ελαιοτριβείο μας να δουν το χώρο και να έχουν μια μικρή ξενάγηση.
Περισσότερο από όλα μας κινητοποίησε το ενδιαφέρον του κόσμου να γνωρίσει τι αντιπροσωπεύει το “Καλαμάτα”, αλλά και τον τρόπο παραγωγής του ελαιολάδου.
Στη συνέχεια ο ΕΟΤ, σε αντιστοιχία με τα επισκέψιμα οινοποιεία, ξεκίνησε μια παρόμοια διαδικασία, ώστε να βγουν οι προδιαγραφές και η εγκύκλιος για να μπορούν να γίνονται και τα ελαιοτριβεία που έχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις επισκέψιμα.
Από την πλευρά μας ενημερωθήκαμε από τους αρμόδιους φορείς, και χάρις στο ότι το ελαιοτριβείο ήταν καινούργιο, είχε την άνεση να καταφέρει κάτι τέτοιο. Έτσι μπήκαμε στη διαδικασία να κάνουμε τις απαραίτητες ανακαινίσεις και διευθετήσεις των χώρων, για να μπορέσουμε να πάρουμε την πιστοποίηση. Αυτή τη στιγμή το ελαιοτριβείο έχει χώρους επισκεψιμότητας όπως προβλέπεται, αίθουσα γευσιγνωσίας και ειδικές υποδομές για ανεμπόδιστη προσβασιμότητα.
Ένα ακόμα ξεχωριστό χαρακτηριστικό στη νέα διαμόρφωση του χώρου είναι η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων, ώστε το ελαιοτριβείο να είναι αυτόνομο ενεργειακά και να λειτουργεί με τη χρήση των ΑΠΕ».
Μουσειακός χώρος παραδοσιακού ελαιοτριβείου
Η ιδέα της συνολικής γνωριμίας ενός επισκέπτη με τα στάδια που περνά ο ελαιόκαρπος μέχρι να φτάσει στην κατανάλωση δε σταματά εκεί, καθώς, όπως μας εξήγησε ο κ. Αντωνόπουλος, «σκεφτήκαμε ότι καλό θα είναι κάποιος που έρχεται για να επισκεφθεί ένα σύγχρονο ελαιοτριβείο, να δει από κοντά και τη μορφή ενός παλιού ελαιοτριβείου, το οποίο θα παρουσιάζει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες γύρω από τη λειτουργία του».
Αναλύοντας περαιτέρω τις δυνατότητες ξενάγησης που θα έχει ένας επισκέπτης στο χώρο του συνεταιρισμού από το νέο έτος, καθώς αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο τελικό στάδιο των απαραίτητων εργασιών, ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού πρόσθεσε: «Καθένας που θα έρχεται θα έχει πρόσβαση ακόμα και στο ελαιοπερίβολο του συνεταιρισμού μας, όπου έχουμε φυτέψει είκοσι διαφορετικές ποικιλίες ελιών, αλλά και σε διπλανό επισκέψιμο αγρόκτημα, στο οποίο υπολογίζεται πως υπάρχουν ελαιόδεντρα έως και τριών-τεσσάρων χιλιάδων ετών».
Το αναξιοποίητο παρελθόν και η δυναμική του τόπου
Κάνοντας λόγο για το παράδοξο να μην υπάρχει μέχρι σήμερα αντίστοιχη πρωτοβουλία σε επίπεδο νομού, ο κ. Αντωνόπουλος σημείωσε ότι στην πόλη υπήρχαν ευκαιρίες οι οποίες δεν αξιοποιήθηκαν κατάλληλα: «Η Καλαμάτα είχε μια μεγάλη ευκαιρία να έχει πολύ περισσότερο ανεπτυγμένη αυτή τη μορφή τουρισμού σήμερα, αφού στην περιοχή του Κάστρου Καλαμάτας υπήρχε το παλιό ελαιοτριβείο “Σπυρίδη”, το οποίο είχε μέσα τα πάντα και κακώς, βέβαια, κατεδαφίστηκε. Ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία για τους επισκέπτες που έρχονταν στην πόλη να γνωρίσουν την ιστορία ελαιοπαραγωγής του τόπου».
Σε κάθε περίπτωση, η εκτίμηση του ιδίου είναι πως μέσα στα επόμενα χρόνια θα υπάρξουν και άλλοι επισκέψιμοι χώροι, αφού η περιοχή έχει τεράστια περιθώρια εξέλιξης. Όπως κατέληξε, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι «αυξάνεται η επισκεψιμότητα τα τελευταία χρόνια», καθώς και στο ότι «ο κόσμος περισσότερο ενδιαφέρεται για αυτά, τον ενδιαφέρει το παραδοσιακό ελαιοτριβείο και το πώς έβγαινε παλιά το ελαιόλαδο».
Από τον αγρό… στο τραπέζι
Λίγο πριν από την ολοκλήρωση της συζήτησής μας ρωτήσαμε τον κ. Αντωνόπουλο για τα μελλοντικά σχέδια. Σύμφωνα με τον ίδιο: «Ένα βήμα το οποίο έχουμε στο μυαλό μας είναι η δημιουργία εστιατορίου στο χώρο του ελαιοτριβείου, όπως έχει ξεκινήσει σε χώρες του εξωτερικού. Στην Ελλάδα το πρώτο αντίστοιχο που δημιουργήθηκε ήταν στην Κρήτη. Ουσιαστικά, η ιδέα είναι ότι με το μότο “Farm to table” αξιοποιούνται τοπικά υλικά. Πολλά από τα ελαιοτριβεία που διαθέτουν τους κατάλληλους χώρους υποδέχονται τους επισκέπτες τους για μια συνολική εμπειρία ξενάγησης, γευσιγνωσίας και γαστρονομίας, με πρώτες ύλες από τον εκάστοτε τόπο».
Της Χριστίνας Μανδρώνη
