Ο πρόεδρος της Φωτογραφικής Ομάδας Καλαμάτας μιλά στο “Θάρρος”
Η συνάντηση του Νίκου Ηλιόπουλου με τη φωτογραφία ήταν… μοιραία και ωραία και, όπως συμβαίνει με αυτές τις συναντήσεις, εξελίχθηκε σε σχέση ζωής. Όλα ξεκίνησαν όταν σε εφηβική ηλικία ανακάλυψε μια φωτογραφική μηχανή που υπήρχε στο σπίτι, με το τάιμινγκ να έχει μεγάλη σημασία τελικά, καθώς περίπου δύο χρόνια μετά είχε την τεχνική κατάρτιση, το αισθητήριο και την ωριμότητα να (κατά)γράψει ιστορία.
Ο 18χρονος Νίκος διέσωσε μερικές από τις πιο συγκλονιστικές μνήμες από το σεισμό της Καλαμάτας του 1986, όπως είναι ο μισοκατεστραμμένος ναός των Αγίων Αποστόλων και ο φοβερός συμβολισμός του ρολογιού της Υπαπαντής σταματημένο στις 8:21 (το βράδυ της 13ης Σεπτεμβρίου)…
Εκτός από αυτό το ανεκτίμητο άλμπουμ με την ιστορία της πόλης, η απήχηση του Νίκου Ηλιόπουλου στην κουλτούρα που ανέπτυξε η Καλαμάτα γύρω από τη φωτογραφία είναι θεμελιώδης και διαρκής. Πριν από 15 χρόνια άρχισε να διδάσκει φωτογραφία στα προγράμματα της τότε ΝΕΛΕ (Νομαρχιακή Επιτροπή Λαϊκής Επιμόρφωσης), ενώ ήταν ο εμπνευστής, συνιδρυτής και για αρκετά χρόνια πρόεδρος στο Καλλιτεχνικό Στέκι.
Και φτάνουμε στο 2017, οπότε μια μεγάλη παρέα μαθητών (του) και φίλων, που μαζευόταν κάθε Κυριακή στις «Κούνιες», αποφάσισε να αποκτήσει επίσημη νομική μορφή συλλόγου με καταστατικό και ΑΦΜ και να γίνει η Φωτογραφική Ομάδα Καλαμάτας (μέλος της Ελληνικής Εταιρείας). Στα 6 χρόνια λειτουργία της η ΦΟΚΑΛ εκπλήσσει με το εύρος των (δια)δράσεών της, αλλά και το βάθος με το οποίο εξερευνά την τέχνη της φωτογραφίας.
Ο Νίκος Ηλιόπουλος, συντονιστής και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου (το οποίο συμπληρώνουν οι Σταυρούλα Πουλυμενέα, Βασιλική Μίντζα, Peter Eastland και Μαρία Τσιμικλή), δίνει ένα περίγραμμα των δραστηριοτήτων της ομάδας, που έχει ως κοινό άξονα τη διαρκή αναζήτηση σε ό,τι έχει να κάνει με τη φωτογραφία: τακτικά σεμινάρια, στα οποία διδάσκουν κατά καιρούς και γνωστοί προσκεκλημένοι φωτογράφοι εκτός Μεσσηνίας, παρουσιάσεις, υλοποίηση ολοκληρωμένων πρότζεκτ πάνω σε ένα δοσμένο θέμα, μηνιαία «άσκηση» με ανοικτή συμμετοχή στη σελίδα της ΦΟΚΑΛ στο Facebook πάνω σε συγκεκριμένη θεματική.
Ο Νοέμβριος ήταν αφιερωμένος στο μικρόκοσμο και η πρόκληση του Δεκεμβρίου που βρίσκεται σε εξέλιξη τιτλοφορείται «Χαρούμενες γιορτές». Παράλληλα, «τρέχει» μία ακόμη έκθεση των μελών στο art cafe Κούνιες (Αμφείας 22, Ιστορικό Κέντρο, κατά τις ημέρες και ώρες λειτουργίας του), με τον Άρι Στασινάκη να κλείνει τη σειρά για το 2023 με θέμα «Ασπρόμαυρο». Είχαν προηγηθεί διαδοχικά οι παρουσιάσεις που περιλάμβαναν 10-12 έργα: “5 + 5” (Peter H. Eastland), “Φωτογραφίες πτηνών” (Δημήτρης Φουσιάνης), “Κύματα” (Σταυρούλα Πολυμενέα), “Stones not Rolling” (Νίκος Ηλιόπουλος), “Νυχτερινό Δρομολόγιο” (Διονύσης Κούβελας), “Περίπατοι στο φως” (Σταύρος Τουφεξής), “Κορυφές” (Νίκη Σαμπατζιώτη), “Χορεύοντας” (Ιουλία Βρυώνη), “KaDISS 2019 – 2022” (Βασιλική Μίντζα) και «Ταξίδι στην Ισλανδία» (Αντώνης Σταυριανέας).
Στα ξεχωριστά αποτυπώματα της ΦΟΚΑΛ ο διαγωνισμός μαθητών του Λυκείου Καρδαμύλης που έγινε πέρυσι τα Χριστούγεννα και κατά πάσα πιθανότητα θα αποτελέσει τη βάση για τη συμμετοχή περισσότερων σχολείων (υπάρχει η πρόθεση για διοργάνωση παν-καλαματιανού διαγωνισμού Γυμνασίων-Λυκείων και ήδη υπάρχουν επαφές ανάμεσα στο Δ.Σ. της Φωτογραφικής ομάδας και το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων των σχολείων της Καλαμάτας).
Ο Νίκος Ηλιόπουλος εξηγεί ότι αυτοί οι μαθητικοί διαγωνισμοί δίνουν την ευκαιρία σε νέα παιδιά να γνωρίσουν και να αγαπήσουν τη φωτογραφία ως μέσο έκφρασης (οι νικητές παίρνουν ως δώρο βιβλία με σχετικό θέμα).
Επιπλέον, δεδομένου ότι την κριτική επιτροπή αποτελούν όλα τα μέλη της ΦΟΚΑΛ, το κέρδος είναι διπλό, καθώς οι φωτογραφίες των παιδιών δίνουν χαρά κι αποτελούν άσκηση για την ομάδα. Δεκαοκτώ συνολικά είναι αυτή την περίοδο τα ενεργά μέλη της Φωτογραφικής Ομάδας (υπάρχει υποχρέωση μηνιαίας συνδρομής 10 ευρώ, με την οποία καλύπτονται τα λειτουργικά έξοδα και τα έξοδα των εκθέσεων). Μέχρι τώρα υπάρχει μια διακύμανση ανάμεσα στα 16-20 άτομα, με την πόρτα να είναι ανοικτή για όποιον αγαπά τη φωτογραφία και είναι έτοιμος να συνυπάρξει αρμονικά στο πλαίσιο μιας συλλογικότητας.
Η ΦΟΚΑΛ κάνει συγκεντρώσεις κάθε Κυριακή στις 6.00 μ.μ. στα γραφεία που της έχουν παραχωρηθεί από το Δήμο στο Ανατολικό Κέντρο (απέναντι από την ΕΡΤ Καλαμάτας), ενώ πληροφορίες και πλούσιο φωτογραφικό υλικό υπάρχει στις ιστοσελίδες στο διαδίκτυο (site, Facebook και Instagram). Εδώ ο Νίκος Ηλιόπουλος επισημαίνει το έλλειμμα που υπάρχει στην πόλη μας, για μόνιμους ειδικά διαμορφωμένους χώρους για εικαστικές εκθέσεις.
Ο ίδιος νιώθει κάτι σαν… περήφανος πατέρας (η κόρη του, Βασιλική, είναι φωτογράφος), απολαμβάνοντας ανταποδοτικές ικανοποιήσεις, όπως είναι η ευκαιρία που έχει να διδάσκει “συστήνοντας” σε νέο κόσμο κάθε ηλικίας τη φωτογραφική τέχνη (αγαπημένες ενασχολήσεις και οι δύο). Επίσης, θεωρεί πολύ σημαντική τη δυνατότητα της συναναστροφής μέσα σε μια ομάδα, στην οποία επικρατεί πολύ καλό κλίμα, χωρίς ανταγωνισμούς, με ανθρώπους που ενώνονται και εξισώνονται χάρις στο ίδιο χόμπι, ενώ προέρχονται από διαφορετικό υπόβαθρο και διαφορετικές κουλτούρες. Ο ίδιος χαίρεται ιδιαίτερα τις φωτογραφικές δράσεις που έχουν πρωτοτυπία (όπως τα δύο πρότζεκτ που εκτέθηκαν στις εγκαταστάσεις της εφημερίδας μας) ή τις εκθέσεις που γίνονται μέσα σε ένα «φωτεινό» περιβάλλον (όπως η συμμετοχή στο φετινό φεστιβάλ στο Μαγγανιακό), κι ακόμα περισσότερο ίσως ευχαριστιέται τις συνεργασίες με τα σχολεία, όπου με χαρά διαπιστώνει ότι υπάρχουν πάντα παιδιά με καλλιτεχνικό ενδιαφέρον, είτε σε σχέση με τη φωτογραφία είτε γενικότερο, κάτι που καταγράφεται ως ελπιδοφόρο.
Δε θα μπορούσαμε να μη ζητήσουμε από το δάσκαλο Νίκο Ηλιόπουλο και κάποιες «συμβουλές» που μπορούν να βελτιώσουν τις δικές μας φωτογραφικές αποτυπώσεις. «Το πρώτο είναι να μη γέρνουν», μας είπε γελώντας. Βασικό είναι ακόμη να οργανώσουμε το θέμα μας, εστιάζοντας σε αυτό που θέλουμε να δείξουμε, ώστε να φανεί καθαρά, χωρίς περιττές περισπάσεις. Επίσης, να τραβάμε πολλές φωτογραφίες, αφού μέσα από την εξάσκηση έρχεται η εμπειρία και όλα γίνονται πιο εύκολα στην πορεία.
Και ο πρόεδρος της Φωτογραφικής Ομάδας Καλαμάτας κλείνει με μια ανοικτή πρόσκληση: «Αν το χόμπι σου είναι η φωτογραφία, έλα στην ομάδα μας, για να συναντήσεις κι άλλους ανθρώπους με την ίδια… λόξα, να συνεργαστείς, να μάθεις (ιδιαίτερα αφού στη ΦΟΚΑΛ υπάρχουν και έμπειροι ή επαγγελματίες φωτογράφοι, όπως ο Βρετανός Peter Eastland), αλλά και να τους μάθεις πράγματα, γιατί κανείς δεν τα ξέρει όλα».
Μέσα από αυτή την αλληλεπίδραση και τη συστηματική ενασχόληση «μπαίνεις στην κουλτούρα της εικόνας, μαθαίνεις το τεχνικό κομμάτι, καθώς ο τρόπος είναι εκπαιδεύσιμος, οπότε μετά μπορείς να επικεντρωθείς απερίσπαστος στο θέμα που σε ενδιαφέρει» επισημαίνει ο κ. Ηλιόπουλος, με την υποσημείωση όμως ότι «η γνώση και τα μέσα γύρω από τη φωτογραφία εξελίσσονται διαρκώς και όσο ασχολείσαι, μαθαίνεις και όσο μαθαίνεις, ασχολείσαι και πειραματίζεσαι»…
ΦΟΚΑΛ: Εκθέσεις, εκδηλώσεις, σεμινάρια, φιλοξενίες
Οι βασικότερες εξωστρεφείς εκδηλώσεις της Φωτογραφικής Ομάδας Καλαμάτας είναι οι παρακάτω:
-Συμμετοχή στην εκδήλωση της Εστίας Μικρασιατών και Ποντίων Μεσσηνίας και του Συλλόγου Αποφοίτων του Μουσικού Σχολείου Καλαμάτας “Μαρία Κάλλας” με θέμα: Η Γυναίκα στη Σμύρνη
-Έκθεση Φωτογραφίας στο Φεστιβάλ Δρόμου στον Άρι
-Έκθεση Φωτογραφίας με ελεύθερο θέμα στο Φεστιβάλ Μαγγανιακού
-Έκθεση Φωτογραφίας του Μιχάλη Μπάκα, φωτογράφου της Φωτογραφικής Εταιρείας Μυτιλήνης, υπό την αιγίδα της Φωτογραφικής Ομάδας Καλαμάτας, στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας, με θέμα: Ανθρώπινες Ιστορίες, Ισότητα στη Ζωή, στην Κοινωνία, στην Εκπαίδευση
-Συνεργασία με το Λύκειο Καρδαμύλης: Διοργάνωση Διαγωνισμού και Έκθεση Φωτογραφίας των μαθητών του Λυκείου με θέμα: “Ο Ελεύθερος Χρόνος”
-Έκθεση Φωτογραφίας – “Σμύρνη 1922-2022”, Λαϊκή Βιβλιοθήκη Καλαμάτας: Έκθεση με πορτραίτα απογόνων προσφύγων της Μ. Ασίας, τα οποία συνοδεύονται από ιστορίες και μνήμες των ανθρώπων αυτών
-Έκθεση φωτογραφίας – ‘‘Πορτρέτο’’: α) Φεστιβάλ Δρόμου Καλαμάτας 2022, β) Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
-Έκθεση φωτογραφίας – ‘‘Νερό’’ στο Φεστιβάλ Μαγγανιακού
-Έκθεση φωτογραφίας – ‘‘Πορτρέτο’’ στο πλαίσιο της PhotoVision 2022 στην Αθήνα
-Σεμινάριο – Βασίλης Μακρής : με θέμα την Αρχιτεκτονική Φωτογραφία στο χώρο της ΦΟΚΑΛ.
-Εκδήλωση – 27ο Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας – KdF, ‘‘Nadja-Who am I ?”: Παρουσίαση – ανοιχτή συζήτηση, με αφορμή την παράσταση Nadja-Who am I ? της χορογράφου Αθανασίας Κανελλοπούλου, εμπνευσμένη από το έργο της Φραντσέσκα Γούντμαν, στο cafe Κούνιες.
-‘‘Σουρεαλιστικό ημερολόγιο 2021’’ σε συνεργασία με το Σύλλογο Αποφοίτων ‘’Μαρία Κάλλας’’ του Μουσικού Σχολείου Καλαμάτας με θέμα τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 – Διαδικτυακή παρουσίαση (σ.σ. το ίδιο είχε παρουσιαστεί το 2020 στις «Κούνιες»)
-Project – ‘‘Εμμονή’’ 2020: Διάλεξη του παιδοψυχίατρου Γρηγόρη Λακιώτη με θέμα ‘‘Εμμονή’’ και συζήτηση στο πλαίσιο του ετήσιου project 2020 της ΦΟΚΑΛ
-Έκθεση φωτογραφίας – “Propaganda” και παρουσίαση του ετήσιου project για το 2019, στο πιεστήριο της εφημερίδας ‘‘Θάρρος’’
-Έκθεση φωτογραφίας – ‘‘Σώματα στο Φως’’ στο πλαίσιο του 25ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.
Συνεργασίες
Η Φωτογραφική Ομάδα Καλαμάτας έχει συνεργαστεί σε εκδηλώσεις και δράσεις, μεταξύ άλλων, με τους παρακάτω: Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας – Kdf, Διεθνές Σχολείο Θερινού Θεάτρου Καλαμάτας – KaDISS, Σύλλογος Αποφοίτων ‘‘Μαρία Κάλλας’’ του Μουσικού Σχολείου
Καλαμάτας, Λαϊκή Βιβλιοθήκη Καλαμάτας, Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Καλαμάτας, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Κινηματογραφική Λέσχη Καλαμάτας, ΕΡΑ Καλαμάτας, Μεσσηνιακή Αμφικτυονία, Φεστιβάλ Δρόμου Καλαμάτας, Κέντρο Νέων Καλαμάτας, Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου, Διεθνές Νεανικό Φεστιβάλ Αρχαίου Δράματος / Αρχαία Μεσσήνη, 1η Blues Μουσική Συνάντηση/Καλαμάτα, nARTura Μάνης, Λύκειο Καρδαμύλης, 1ο ΕΠΑΛ Καλαμάτας, 2ο Γυμνάσιο Μεσσήνης, Κέντρο Ημέρας Παιδιών & Εφήβων με Αυτισμό Μεσσηνίας «ΕΥΤΥΧΙΑ», Χαμόγελο του Παιδιού, “Maniacs race” Mani, West Mani Frames, Λέσχη Φωτογραφίας Σπάρτης, Φωτογραφική Λέσχη Κορίνθου, Φωτογραφική Εταιρεία Μυτιλήνης, Φωτογραφική Ομάδα Σάμου, Σύλλογος απανταχού Μαγγανιακιτών, Ένωση Συλλόγων Γονέων Δήμου Καλαμάτας.
Της Χριστίνας Ελευθεράκη
