Ξεκίνησαν τα γυρίσματα ιστορικού ντοκιμαντέρ στον Άρι Μεσσηνίας
Ακριβώς ένα μήνα πριν από την 203η επέτειο απελευθέρωσης της Καλαμάτας, οπότε άναψε η «φλόγα» της Ελληνικής Επανάστασης, η Μεσσηνία βρίσκεται στα μέσα μιας προσπάθειας να ρίξει φως σε λιγότερο γνωστές μορφές του επαναστατικού αγώνα, οι οποίες συνέβαλαν τα μέγιστα στην επίτευξη του τελικού στόχου.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών των προσωπικοτήτων ήταν ο Αναστάσιος Τζαμαλής. Προερχόμενος από το σημερινό Άρι (τότε Ασλάναγα) Μεσσηνίας, και παρά το νεαρό της ηλικίας του, συμμετείχε ενεργά στον απελευθερωτικό αγώνα. Δεκατρία χρόνια μετά, θα γίνει η ηγετική μορφή που θα κηρύξει τη μεσσηνιακή εξέγερση με τη μάχη του Ασλάναγα, η οποία οδήγησε σε νεότερες πολεμικές συγκρούσεις την περιοχή.
Πιάνοντας το νήμα της ιστορίας της από τη μάχη του Ασλάναγα το 1834, η Κοινότητα Άριος επιχειρεί να αναδείξει γεγονότα της περιοχής, αλλά και τους ήρωες πρόγονους, έχοντας ξεκινήσει ήδη τη δημιουργία ενός θεματικού ντοκιμαντέρ, με επίκεντρο την ηγετική μορφή του Αναστάσιου Τζαμαλή.
«Ήταν, το λιγότερο, ηθική και ιστορική ευθύνη μας να αναδείξουμε αυτό το κομμάτι της ιστορίας μας», σημειώνει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Κοινότητας Άριος, Γρηγόρης Κωστόπουλος, στο «Θ».
Παράλληλα, μιλώντας για τα γυρίσματα που βρίσκονται σε εξέλιξη, ο Γιώργος Κουρκούτας που υπογράφει τους διαλόγους του ντοκιμαντέρ, εξηγεί: «Τα γυρίσματα γίνονται αυτές τις μέρες σε περιοχές της Μεσσηνίας που έχουν τις σκηνοθετικές προδιαγραφές, αλλά και την ιστορική πιστότητα χώρου και χρόνου».
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τους ίδιους, στόχος είναι η ολοκλήρωση της ταινίας πριν από το καλοκαίρι, ώστε στα τέλη Ιουλίου, οπότε τοποθετείται η επέτειος της μάχης, να παρουσιαστεί το αποτέλεσμα σε μια ξεχωριστή εκδήλωση στον Άρι Μεσσηνίας.
Η ιδέα του ντοκιμαντέρ
Κάνοντας λόγο για την ιδιαίτερη ιστορική περίοδο που θέλησαν να αναδείξουν οι κάτοικοι του Άρι, ο κ. Κωστόπουλος σημειώνει χαρακτηριστικά: «Από την πρώτη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων μας είχαμε ως στόχο, πέρα από τα πολύ σημαντικά έργα που έπρεπε να γίνουν για την επόμενη ημέρα του Άρι, να αναδείξουμε και όλα τα ιστορικά γεγονότα που έχουν σχέση με την περιοχή μας. Γνωρίζουμε ότι η μάχη του Ασλάναγα έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στα δρώμενα της εποχής, ενώ οι ήρωες που συμμετείχαν ήταν οι ίδιοι που συμμετείχαν στην παλιγγενεσία του Έθνους. Έτσι, ήταν το λιγότερο ηθική και ιστορική ευθύνη μας να αναδείξουμε αυτό το κομμάτι και να τοποθετήσουμε τους ήρωες στο σωστό σημείο της ιστορίας».
Από την πλευρά του, ο κ. Κουρκούτας εξηγεί: «Πρόκειται για τη δημιουργία μίας δραματοποιημένης ταινίας-ντοκιμαντέρ με επίκεντρο τη Μεσσηνιακή Εξέγερση του 1834, που οδήγησε σε πολεμικές συγκρούσεις στην περιοχή του Άριος Καλαμάτας και στην εκτέλεση των ηγετών της, Γιαννάκη Γκρίτζαλη και Αναστασίου Τζαμαλή. Ο άλλος ηγέτης της εξέγερσης, ο θρυλικός και γηραιός μαχητής Μήτρος Πέτροβας, λόγω ηλικίας δεν οδηγήθηκε στο εκτελεστικό απόσπασμα. Πέραν της καταδίκης σε εκτελέσεις, το χωριό Ασλάναγα για αντίποινα καταστράφηκε από τις κυβερνητικές δυνάμεις».
Παρών ο Α. Τζαμαλής (και) στην απελευθέρωση της Καλαμάτας
Αναφερόμενος στην προσωπικότητα του Α. Τζαμαλή, ο πρόεδρος της Κοινότητας Άριος τονίζει ότι, παρά το νεαρό της ηλικίας του, όντας ανιψιός του Μητροπέτροβα, συμμετείχε ενεργά και στην Επανάσταση του 1821: «Όπως μας πληροφορούν τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, βρισκόταν πλησίον των μεγάλων αγωνιστών της εποχής, συμμετέχοντας στις μάχες που δόθηκαν τόσο στην Καλαμάτα όσο και στο Μανιάκι, αναδεικνύοντας τις ηγετικές του ικανότητες».
Το ξέσπασμα της μάχης στο Ασλάναγα
Ερωτηθείς ο κ. Κωστόπουλος για τα αίτια που οδήγησαν σε μια τέτοια μάχη δεκατρία χρόνια από τον ξεσηκωμό των Ελλήνων για την απελευθέρωσή τους το 1821, σημειώνει χαρακτηριστικά: «Ο Τζαμαλής ήταν ο ηγέτης και αυτός που, μετά την προτροπή του Γκρίτζαλη, οργάνωσε την επανάσταση στο Ασλάναγα. Βρήκε τα παλικάρια του, οργάνωσε την άμυνα του χωριού, σχεδίασε τον τρόπο της μάχης και ήταν ο εγκέφαλος όλης αυτής της προσπάθειας. Όπως αποδεικνύεται από τα ιστορικά στοιχεία, αιτία για το ξέσπασμα της μάχης ήταν η βαριά φορολογία της εποχής. Όπως καταγράφεται με σκωπτικό τρόπο σε πολλά κείμενα, επί Τουρκοκρατίας τα πράγματα ήταν καλύτερα σε αυτό το πεδίο. Ήταν κοινωνικά, κυρίως, τα κίνητρα της επανάστασης, αφού οι συνθήκες διαβίωσής τους ήταν πολύ άσχημες. Έτσι οι ήρωες υπό τον Αναστάσιο Τζαμαλή αποφάσισαν να αναβιώσουν την Επανάσταση του 1821. Αυτό που έχει γίνει γνωστό από την έρευνα στο πεδίο, είναι ότι επρόκειτο για μια εποχή που σηματοδοτήθηκε από το ότι οι μεγάλοι ηγέτες και οι ήρωες του Έθνους ήταν απαξιωμένοι, στο περιθώριο, και οι άνθρωποι που δεν είχαν πολεμήσει ούτε λεπτό για την ελευθερία της χώρας, κατείχαν την εξουσία της χώρας. Αυτό ήταν η αφορμή για το ξέσπασμα της μάχης τον Ιούλιο του 1834».
Γυρίσματα
Στο ίδιο πλαίσιο, ο κ. Κωστόπουλος σημειώνει ότι μέχρι σήμερα έχουν γίνει αρκετά γυρίσματα για το ντοκιμαντέρ, έχοντας φτάσει περίπου στη μέση της συνολικής κινηματογράφησης. «Τόσο εγώ, ως πρόεδρος της Κοινότητας Άριος, όσο και ο Παναγιώτης Μαρκόπουλος, ως αντιπρόεδρος και υπεύθυνος επί των πολιτιστικών, στηρίζουμε αυτό το εγχείρημα. Μέσα από την προσπάθεια δεκάδων ανθρώπων που συμμετέχουν σ’ αυτό το εγχείρημα, στοχεύουμε να καταφέρουμε στις φετινές επετειακές εκδηλώσεις να γίνει ένα ξεχωριστό διήμερο για τη μάχη, το οποίο θα πλαισιωθεί στην παρουσίαση της ταινίας».
Παράλληλες δράσεις
Όσον αφορά στις παράλληλες δράσεις, ο κ. Κωστόπουλος αναφέρει: «Εκτός από την αποτύπωση των γεγονότων αυτών σε ντοκιμαντέρ, αφού ως περήφανοι Αρίτες όπως είμαστε έχουμε πάνω από 60-80 μαχητές που συμμετείχαν στην Ελληνική Επανάσταση κι έχουν καταγραφεί στα ΓΑΚ, έχουμε σκοπό να το αναδείξουμε αυτό με μια αναθηματική πλάκα στο χωριό. Επίσης, έχουμε σκοπό να δημιουργήσουμε ένα αφιερωματικό λεύκωμα με φωτογραφικό υλικό και ιστορικά στοιχεία για την περιοχή μας, και φυσικά να αναδείξουμε το σημείο της μάχης με ένα μνημείο αντάξιό της».
Συμμετοχές
Όπως αναφέρουν οι άμεσα εμπλεκόμενοι στη δημιουργία του ντοκιμαντέρ, αυτό στηρίχθηκε από την Τοπική Αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ βαθμού, το Σύλλογο Γυναικών Άριος Μεσσηνίας, το Σύλλογο «ΕΛΠΙΔΑ» Άριος, τον Ποδοσφαιρικό Σύλλογο «Ο Νέος Άρις».
Το γενικό συντονισμό της όλης προσπάθειας και τη σκηνοθεσία επιμελείται ο διαδικτυακός δίαυλος Messinia View του κ. Ιωάννη Μουτσούλα, σε συνεργασία με τον κ. Γιώργο Κουρκούτα, ο οποίος υπογράφει το σενάριο και τους διαλόγους της ταινίας, με την υποστήριξη του Κινηματογραφικού Αρχείου του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών.
Σημαντική βοήθεια σε αυτήν την προσπάθεια προσέφερε ο Αθλητικός Πολιτιστικός Σύλλογος Καλαμάτας «Παράδεισος», το αναβιωτικό τμήμα «Παναγιώτης Κεφάλας», ενώ θα κληθούν να συμμετάσχουν και άλλοι σύλλογοι της Πελοποννήσου. Ακόμα συμμετάσχουν συλλόγοι από Μεσσηνία, Ηλεία, Αιτωλοακαρνανία,και Αχαΐα (όπως η Αγία Τριάδα Καλαμάτας, ο Σύλλογος Φίλων Ιστορίας «Χαράλαμπος Βιλαέτης» Πύργος Ηλείας o Iστορικός Σύλλογος Ι.Π Μεσολογγίου και ο Σκοπευτικός όμιλος παραδοσιακών όπλων Πατρών), ως μία συνέχεια των ως τώρα επιτυχημένων συνεργασιών τους με το Messinia View.
Σύμφωνα με τους ίδιους, σημαντική ήταν και η βοήθεια από τον κ. Νίκο Κισκήρα, τον κ. Δημ. Πανοσκάλτση, τους κ.κ. Πήτερ Κορομηλά και Γιάννη Βλαχάκη, για τη διάθεση οικίας τους για εσωτερικά γυρίσματα στην Πολιανή και τον Άγριλο Μεσσηνίας. Στην προβολή του Τζαμαλή βοηθά και από εικαστικής πλευράς η ζωγράφος Βλασούλα Βέβε από την Κυπαρισσία, ενώ πολύτιμο υλικό τεκμηρίωσης της προσπάθειας προσέφερε ο ακούραστος ερευνητής και εκπαιδευτικός Γιάννης Λύρας, αλλά και ο κ. Τάσος Φιλιππόπουλος, πρόεδρος της Κοινότητος Μανιακίου. Τέλος, υπήρξαν μαρτυρίες από απογόνους των ιστορικών οικογενειών των ηρώων Κάβδα, Γκρίτζαλη και Τζαμαλή.
Της Χριστίνας Μανδρώνη
